Bupolofeto bwa Danyele Mobwālaile Kwiya kwa Meshiasa

MUPOLOFETO Danyele wāikele’ko myaka 500 ne kupita kumeso kwa Yesu kubutulwa. Inoko, Yehova wāsokwedile Danyele myanda ya kukwasha pa kuyuka kitatyi kinekine kikashingwa Yesu māni, nansha kutongwa bu Meshiasa, ko kunena’mba Kidishitu. Bālombwele Danyele amba: “Yuka nanshi, ne kusansanya, amba kushilwila ku kutamba kwa kinenwa [kya] kulubula ne kūbaka Yelusalema, kutūla ne ku mwine mushingwe-māni, mfumu’wa, kukekala mayenga asamba-abidi kabidi ne mayenga makumi asamba ne abidi.”—Danyele 9:25.

Pa kuyuka kitatyi kya kwiya kwa Meshiasa, tufwaninwe dibajinji kuyuka pāshilwidile kyaba kine kitutwala kudi Meshiasa. Mungya bupolofeto, kino kyaba kishilula pa “kutamba kwa kinenwa [kya] kulubula ne kūbaka Yelusalema.” Le i mwaka’ka wāikele’ko kuno “kutamba kwa kinenwa”? Mungya Nehemia mulembi wa Bible, kinenwa kya kūbakulula nsakwa ya Yelusalema kyātambile “mu mwaka wa makumi abidi wa Alatazelekishishi mulopwe.” (Nehemia 2:1, 5-8) Balembi ba mānga babingija amba mwaka wa 474 Yesu kaile, o mwaka umbajinji mutuntulu wa Alatazelekishishi kubikala bu mulopwe. Nanshi mwaka wa 20 wa kubikala kwandi i mwaka wa 455 Yesu kaile. Pano tubayuka mwaka wa kushilwila’po kubala bupolofeto bwa Danyele butala padi Meshiasa, ke mwaka wa 455 Yesu kaile kadi.

Danyele ulombola myaka yadi ya kupita’po penepa “mushingwe-māni, mfumu’wa” kafika. Bupolofeto bunena amba i “mayenga asamba-abidi kabidi ne mayenga makumi asamba ne abidi”—pa onso i mayenga 69. Lelo kino i kyaba kya myaka inga? Mashintuludi mavule a Bible anena amba ano ke mayengapo a mafuku asamba-abidi, ino i mayenga a myaka. Ko kunena’mba yenga umo i myaka isamba-ibidi. Bayuda ba pa kala bādi bebidile uno mulangilo wa mayenga a myaka, nansha kubala kwa myaka isamba-ibidi isamba-ibidi. Kimfwa, bādi balama mwaka onso wa busamba-bubidi bu mwaka wa Sabado. (Divilu 23:10, 11) Nanshi mayenga a bupolofeto 69 i myaka isamba-ibidi misunsa 69, pa yonso i myaka 483.

Pano kyetushadila’ko ke enka kupikula kete. Shi tubale tamba mu 455 Yesu kaile, myaka 483 iketufikija mu mwaka wa 29 Yesu ke mwiye. Uno o mwaka mwine wābatyijibwe Yesu, wāikala ke Meshiasa!a (Luka 3:1, 2, 21, 22) Mwene kuno i kufikidila kutendelwa kwa bupolofeto bwa mu Bible?