SHAPITA WA BUSAMBA-BUBIDI
Lukulupilo lwa Bine ku Baswe Bobe Bafwile
Tuyukile namani amba lusangukilo lukekala’ko bine?
Yehova umwene namani lusangukilo lwa bafwe?
I ani’le ukasangulwa?
1-3. I walwana’ka witulonda batwe bonso, ne mwanda waka kubandaula byobya bifundija Bible kwitusenga mu muswelo kampanda?
LANGA’PO bidi shi unyemanga walwana umbi. Aye ukupityile bukomo ne lubilo. Umuyukile amba kadipo na lusa, mwanda kodi mumone wipaya balunda nobe. Ubatompa kumunyema lubilo lukatampe, ino aye wiya ukufwena. Ubamone kala’mba pano kubapu. Ino na mu kitulumukila, wa kukunyongolola wakufwena. Aye i mupite walwana nobe bukomo, kadi wakulaya’mba usa kukukwasha. Bine, mutyima ubakutūka!
2 Na bubine, nobe ulondwanga na walwana wa uno muswelo. Eyo, i batwe bonso. Twefundile mu shapita ushele kunyuma amba Bible utelanga lufu bu walwana. I kutupu potudi ukokeja kumupita lubilo nansha kumunekenya. Batwe bonso ketudi bamone uno walwana wipaya bantu botuswele. Ino Yehova udi na bukomo kupita lufu. Ye mwine Munyongolodi wa buswe wilombwele kala amba ukokeja kunekenya uno walwana. Kadi i mulaye konakanya lufu, walwana netu, dimo kupwididile. Bible ufundija’mba: “Lufu, walwana wa mfulo, lukajimankanibwa fututu.” (1 Kodinda 15:26) Bine, uno i mwanda muyampe!
3 Pano tutalei bityetye motwiivwaninanga shi lufu lubetutana. Kino kiketukwasha twivwanije lukulupilo luketupa nsangaji mikatampe. Tala, Yehova ulaile amba bafwe bakekala monka bōmi. (Isaya 26:19) Bine, bakajokela ku būmi. Luno lo lukulupilo lwa lusangukilo.
KITATYI KIFWA MUNTU OSWELE
4. (a) Mwanda waka mwiimvwanino wa Yesu pa lufu lwa muntu muswedibwe witufundija mwiivwaninanga Yehova? (b) Yesu wādi na bulunda bwa muswelo’ka?
4 Lelo kodi mufwilwe muntu oswele? Bine, bikalanga bisansa mpata, bileta mutyima kupepa, ne bushiyena pa mulongo. Mu bine bitatyi’bi, i biyampe kunyemena ku Kinenwa kya Leza kitusenge. (Tanga 2 Kodinda 1:3, 4.) Bible witukwasha tuyuke mwiivwaninanga Yehova ne Yesu shi muntu wafu. Yesu, muntu wāiwile Shandi ne pa mfulo, wāyukile kufwilwa muntu mokusanshilanga. (Yoano 14:9) Ponso pādi penda Yesu ku Yelusalema, wādi ukapempula ne Lazalasa ne ba Madia ne Mata, bakaka wandi, bādi mu kibundi kya kubwipi kitwa bu Betani. Bāpwene bininge. Bible unena’mba: “Yesu wadi usenswe Mata, ne mwanabo mwana-mukaji, ne Lazalasa.” (Yoano 11:5) Monka motwefundile mu shapita ushele kunyuma, Lazalasa wāfwile.
5, 6. (a) Yesu wālongele bika paātene kisaka ne balunda ba Lazalasa badila? (b) Mwanda waka bulanda bwākwete Yesu i mwanda witukankamika?
5 Lelo Yesu wēivwene namani pāfwile mulunda nandi? Nsekununi itulombola amba Yesu wāile kudi babutule ba Lazalasa ne balunda bādi badila. Pa kwibamona, bulanda bwāmukwata. “Wabinza munda mwandi.” Kupwa, nsekununi inena’mba, “Yesu wasūmija impolo.” (Yoano 11:33, 35) Le bulanda bwākwete Yesu bulombola amba kādipo na lukulupilo? Mhm. Mwanda Yesu wādi uyukile amba usa’nka panō kulonga kintu kya kutendelwa. (Yoano 11:3, 4) Nansha namino, wāimvwene kyaso ne bulanda bwa kufwilwa.
6 Na bubine, bulanda bwākwete Yesu i mwanda witukankamika. Bwitufundija amba Yesu ne Shandi Yehova, bashikilwe lufu. Ino Yehova Leza ubwanya kulwa ne kushinda uno walwana! Tutalei byālongele Yesu na bukwashi bwa Leza.
“LAZALASA, TAMBA’MO!”
7, 8. Mwanda waka lufu lwa Lazalasa kelwādipo lukileta lukulupilo ku bantu bādi babandila, ino Yesu wālongele’po bika?
7 Lazalasa wājīkilwe mu muta, o mwanda Yesu wānene amba bafundule dibwe dyādi ku kibelo. Mata wāpela mwanda pādi ke padi mafuku aná matuntulu, umbidi wa Lazalasa wādi ke mushilule kubola. (Yoano 11:39) Mungya milangwe ya bantu, kekwākidipo kadi lukulupilo.
8 Dibwe pa kutalulwa’ko, Yesu wāita na diwi dikatampe amba: “Lazalasa, tamba’mo!” Byāikala namani? “Muntu wadi mufwe’wa watamba’mo.” (Yoano 11:43, 44) Fwatakanya’po bidi mwāsangedile bantu bādi’po’ba! Banababo na Lazalasa, babutule, balunda, balondakani, bonso bādi bayukile amba i mufwe. Ino au keye—enka muswe wabo’wa—wimene monka pobadi. Bine, kyādi kimweka’nka bu kilotwa. Na bubine, kepabulwe bavule bāpambile Lazalasa bīpa na nsangaji. Kuno shako ko kunekenya lufu!
9, 10. (a) Yesu wālombwele namani Nsulo mine ya bukomo bwaāsangwile nabo Lazalasa? (b) I byabuyabuya’ka bimwenwa mu butangi bwa nsekununi ya mu Bible īsambila pa lusangukilo?
9 Yesu kānenepo amba wālonga kino kingelengele kitulumukwa na bukomo bwandi aye mwine, mhm. Mu lulombelo lwandi lwaālombele kumeso’tu kwa kwita Lazalasa atambe’mo, wālombwele patōka amba Yehova ye Nsulo ya lusangukilo. (Tanga Yoano 11:41, 42.) Kadi ke enkapo pano pāingidije Yehova bukomo bwandi bwa kusangula bafwe. Na bubine, Lazalasa i umo’tu wa mu bantu kitema bāsangwilwe mungya nsekununi ya Kinenwa kya Leza.a Kutanga ne kwifunda ino nsekununi kuletanga nsangaji. Itufundija amba Leza kadipo na mboloji, mu bāsangwilwe mwādi banuke ne batame, bana-balume ne bana-bakaji, bene Isalela ne bangi. Kadi mu bino bisonekwa mulombwelwe nsangaji ya kashā yādi isangala bantu! Kimfwa, Yesu pa kusangula nsongwakaji wāfwile, bambutwile bandi “babezemuka bya mwiko na nsangaji ya kashā.” (Mako 5:42) I bine, Yehova wēbapele buluji bwa kusangela bokebādipo ba kwilwa nansha dimo.
10 Na bubine, bantu bāsangwilwe na Yesu bāfwile monka. Le kino kilombola amba nanshi kwibasangula kekwādipo na buluji? Mhm, ke amopo. Mwanda ino nsekununi ya mu Bible ibingija bubine bwa kamweno ne kwitupa lukulupilo.
KUBOILA ÑENI KU NSEKUNUNI YA LUSANGUKILO
11. Nsekununi ya lusangukilo lwa Lazalasa ibingija namani bubine busonekelwe mu Musapudi 9:5?
11 Bible ufundija amba bafwe “kebayukilepo nansha kimo kine.” (Musapudi 9:5) Ke bōmipo, kadi kebadipo na būmi kuntu kampanda. Nsekununi ya Lazalasa ibingija uno mwanda. Lazalasa pa kujokela ku būmi, le wādi kabangila bantu mwikadile nsangaji mūlu? Le wēbakwatyije moyo na myanda izakaja ya bipita mu kalunganyembo ka mudilo? Mhm. Bible kanenepo kantu nansha kamo kasekunwine Lazalasa. Mafuku onso aná’a wādi mufwe, ‘kuyuka nansha kimo mpika.’ Na bubine, Lazalasa wādi’tu ulēle mu tulo twa lufu.—Yoano 11:11.
12. Mwanda waka tukulupile amba lusangukilo lwa Lazalasa lwāikele’ko bine?
12 Nsekununi ya Lazalasa itufundija kadi amba lusangukilo i mwanda wa bine, ke lufumopo bitupu. Yesu wāsangwile Lazalasa ku meso a kibumbo kya bantu bēmwenine na meso. Enka ne bendeji ba bipwilo bādi bashikilwe Yesu bene kebāpatenyepo kino kingelengele. Ino bānene amba: “Le tulonga namani, mwanda uno muntu walonga biyukeno bivule?” (Yoano 11:47) Bantu bavule bādi bakatala mwine wāsangwilwe. Ku mfulo, bavule bāitabija mudi Yesu. Mwanda bāmwene amba Lazalasa i bubinga bwa patōkelela bulombola amba Yesu utuminwe na Leza. Buno bwādi bukamoni bukomo kupatanya bwāfikije bendeji bamo ba bipwilo bya Bayuda ba mityima myūmu ku kusaka kwipaya Yesu ne Lazalasa mwine kumo.—Yoano 11:53; 12:9-11.
13. Le i kintu’ka kitukulupija amba bine Yehova ukasangula bafwile?
13 Le kwitabija lusangukilo i kwidimba? Nansha dimo, mwanda Yesu wāfundije difuku dimo amba “boba bonso badi mu bibundu” bakasangulwa. (Yoano 5:28) Yehova ye Umpangi wa būmi bonsololo. Le ukokeja namani kukomenwa kupangulula būmi? Na bubine, uno i mwanda wimanine pa luté lwa Yehova. Le aye ukokeja kuvuluka baswe betu bafwile? Tala bidi, diulu i diyule midiyala ne midiyala keibadika ya ñenyenye, ino Leza uyukile lumo ne lumo pa dijina! (Isaya 40:26) Nanshi Yehova Leza ukokeja kuvuluka baswe betu bafwile ne kamwanda kamo ne kamo kebatala, kadi utengele kwibalwija ku būmi.
14, 15. Yehova umwene namani myanda ya kujokeja bafwile ku būmi, pamo na mwēkinenene Yoba?
14 Le aye mwine Yehova umwene namani lusangukilo lwa bafwe? Bible ufundija amba udi na mēlu a kwibasangula. Yoba, muntu wa kikōkeji, wāipangwile amba: “Shi muntu afwe, ekale mūmi monka’ni, a?” Pano Yoba wādi wisambila pa kukungila mu kibundu kufika enka ne kitatyi kikamuvuluka Leza. Wānene Yehova amba: “Shi abe ukēte, nankyo nka kwitaba; nansha ukekalanga ne mutyima wa kuloelelwa ku mīngilo ya obe makasa.”—Yoba 14:13-15.
15 Langa’po bidi! Yehova uloelelwe bya binebine kujokeja bafwile ku būmi. Mwene kuyuka amba Yehova uloelelwe namino kwitukabijanga ku mutyima? Ino lusangukilo lwiya kumeso’ku lukapita namani? I bāni bakasangulwa ne bakasangwilwa kwepi?
“BONSO BADI MU BIBUNDU”
16. Bafwe bakasangulwa ne kwikala mu ngikadilo ya muswelo’ka?
16 Nsekununi ya lusangukilo idi mu Bible itufundija bivule pa lusangukilo lwiya kumeso’lu. Bantu bayukene bu bāsangwilwe pano pa ntanda bēlungile monka na baswe babo. Ne lusangukilo lwiya’ko nalo lukekala muswelo umo—ino alo lukekala luyampe kutabuka. Monka motwefundile mu Shapita wa 3, mpango ya Leza i ya amba ntanda yonsololo ikale ke paladisa. Nanshi bafwe kebakasangwilwapo mu ntanda ya mavita, bupolapola, ne misongo. Abo bakapebwa kyepelo kya kwikala’ko nyeke ne nyeke pa ino ntanda mu ndoe ne mu nsangaji.
17. Le i bāni ne bāni bakasangulwa?
17 Le i bāni ne bāni bakasangulwa? Yesu wānene amba ‘bonso badi mu bibundu bivulukwa bakevwana diwi dya Yesu ne kutamba’mo.’ (Yoano 5:28, 29) Mo monka ne Kusokwelwa 20:13 nandi unena’mba: “Dijiba dyaaluja bafwe badi’mo, ne lufu ne Kibundu byaaluja bafwe badi’mo.” (Tala Mbwejo pa paje 212-213.) Kino kibundu kya bantu bonso kikashala pululu. Midiyala ne midiyala ya badi’mo bakekala monka bōmi. Mutumibwa Polo unena’mba: “Kukekalanga lusangukilo lwa boloke ne bakondame bene kumo.” (Bilongwa 24:15) Lelo ko kunena namani?
18. “Boloke” bakasangulwa i bāni ne bāni, ne luno lukulupilo ludi na kamweno’ka kodi?
18 “Boloke” bano i ne bantu bavule botutanga mu Bible bāikele’ko kumeso kwa Yesu kwiya pano panshi. Padi ubavuluka Noa, Abalahama, Sala, Mosesa, Luta, Eseta, ne bavule bene. Bamo mu bano bana-balume ne bana-bakaji ba lwitabijo i batelwe mu Bahebelu shapita wa 11. Ino mu “boloke” mubadilwa ne bengidi ba Yehova bafwa mu ino yetu myaka. Bine, lukulupilo lwa lusangukilo i lwitunyongolole ku moyo wa kutyina lufu.—Bahebelu 2:15.
19. “Bampikwa koloka” i bāni, ne i mukenga’ka ukebapa Yehova na kanye?
19 Lelo bidi namani ku boba kebāingidilepo Yehova ne kumukōkela mpika mwanda wa kuyuka kokebādipo bamuyukile? Bano “bampikwa koloka” midiyala ne midiyala nabo kebakavulaminibwapo, anha. Nabo bakasangulwa ne kupebwa kitatyi kya kwifunda kuyuka Leza wa bine ne kumwingidila. Mu bula bwa myaka kanunu, bafwe bakasangulwa ne kupebwa mukenga wa kwilunga na bantu ba kikōkeji ba pano panshi mu kwingidila Yehova. Kikekala kitatyi kya kutendelwa. Kino kitatyi kyo akyo kitelwa na Bible bu Difuku dya Kidye.b
20. Ngehena i bika, ne i bāni benda’mo?
20 Lelo bino byonso bishintulula amba bantu bonso bāikele’ko bakasangulwa? Mhm. Bible unena amba bafwile bamo badi mu “Ngehena.” (Luka 12:5) Ngehena i dijina ditambile ku kyala kyādi panja pa Yelusalema wa kala. Bādi basōka’mo imbidi mifwe ne bityakuku. Imbidi mifwe yādi yelwa’mo i ya boba bantu bādi bamonwa na Bayuda amba kebafwaninwepo kujīkwa ne kusangulwa kwine. O mwanda Ngehena i kyelekejo kifike’po kya bonakani bwa nyeke. Eyo, Yesu ye udi na mwingilo wa kutyiba mambo a bōmi ne a bafwe, inoko Yehova ye Mutyibi mwine wa mfulo. (Bilongwa 10:42) Kakasangulapo boba bamona amba i babi, kebadipo na mutyima wa kwalamuka.
LUSANGUKILO LWA BAKENDA MŪLU
21, 22. (a) I lusangukilo lwa muswelo’ka mukwabo lukekala’ko? (b) I ani umbajinji kupebwa lusangukilo lwa kwikala mūmi ku mushipiditu?
21 Bible wisambilanga pa lusangukilo lwa muswelo mukwabo, lwa boba bakasangwilwa ku būmi bwa momwa mūlu bu bipangwa bya ku mushipiditu. Enka kimfwa kimo kete kya luno lusangukilo kyo kisonekelwe mu Bible, i kimfwa kya Yesu Kidishitu.
22 Yesu pa kupwa kwipaibwa bu muntu wa mashi ne mema, Yehova kālekelepo Wandi Mwana wa kikōkeji ashale nyeke mu kibundu. (Ñimbo 16:10; Bilongwa 13:34, 35) Leza wāsangwile Yesu, ino ke na ngitupo ya misunya. Mutumibwa Petelo ushintulula amba Kidishitu “waipailwe mu ngitu, ino wasangulwa mu mushipiditu.” (1 Petelo 3:18) Bine, kino kyādi kingelengele kikatampe. Yesu wādi ke mūmi monka bu muntu mukomo wa ngitu ya ku mushipiditu! (Tanga 1 Kodinda 15:3-6.) Yesu ye umbajinji kupebwa luno lusangukilo lwa ntumbo, ino ke wa mfulopo, ehe.—Yoano 3:13.
23, 24. I bāni babundile “kaluombe katyetye” ka Yesu, ne buvule bwabo i bantu banga?
23 Yesu byaādi uyukile amba kasa kujokela mūlu, wānene balondi bandi ba kikōkeji amba “keñenda kukemulongolwela kifuko.” (Yoano 14:2) Yesu wātelele bano bakamulonda momwa mūlu bu kandi “kaluombe katyetye.” (Luka 12:32) Lelo kano kakisumpi katyetye ka bene Kidishitu ba kikōkeji kafwaninwe kwikala na bantu banga? Kukwatañana na Kusokwelwa 14:1, mutumibwa Yoano unena’mba: “Namwene, na’mba ntale! Kana ka Mukōko kemene pa Lūlu lwa Ziona, kadi wadi pamo na bantu 144 000 balembwe dijina dyandi ne dijina dya Shandi pa mapala abo.”
24 Bano bene Kidishitu 144 000, kubadila’mo ne batumibwa ba kikōkeji ba Yesu, bo basangwilwa ku būmi bwa momwa mūlu. Basangulwanga kitatyi’ka? Mutumibwa Polo wāsonekele amba i mu kitatyi kya kwikala’po kwa Kidishitu. (1 Kodinda 15:23) Monka mosa kwifundila’kyo mu Shapita wa 9, tudi pano mu kine kitatyi’kyo. Nanshi boba babala-banga bashele mu bantu 144 000 bafwa mu ano mafuku basangwilwanga na mu kukopa kwa diso ku būmi bwa momwa mūlu. (1 Kodinda 15:51-55) Ino bantu bavule bene badi na lukulupilo lwa kukasangwilwa mu Paladisa pano pa ntanda kumeso’ku.
25. I bika byotukabandaula mu shapita ulonda’ko?
25 Bine, Yehova ukanekenya lufu, walwana netu, kadi kelukekala’kopo dikwabo! (Tanga Isaya 25:8.) Padi ye uno ubeipangula’mba, ‘Boba basangwilwa ku būmi bwa mūlu bakalonga’mo bika?’ Bano bantu bakabunda kipindi kya umbikalo wa kutendelwa wa Bulopwe bwa mūlu. Tusa kuyuka bivule bitala pa uno umbikalo mu shapita ulonda’ko.
a Nsekununi mikwabo itanwa mu 1 Balopwe 17:17-24; 2 Balopwe 4:32-37; 13:20, 21; Mateo 28:5-7; Luka 7:11-17; 8:40-56; Bilongwa 9:36-42; ne 20:7-12.
b Shi usaka kuyukila’ko myanda mikwabo itala Difuku dya Kidye ne pene pakemanina butyibi, nabya tala Mbwejo, pa paje 213-215.