Sulaze ar Stress—Enn Remed Pratik
“Vinn ver mwa, zot tu ki pe rinte ek ki ena pwa lor zot, ek mwa, mo pu sulaz zot.”—MATYE 11:28.
1, 2. (a) Ki kitsoz ena dan Labib ki ed bann dimunn diminye lekse stres ki zot ena? (b) Ki kantite eski bann lanseynman Zezi ti profitab?
SIRMAN u pu dakor ki kan enn dimunn ena tro buku stres, li sufer. Labib montre ki limanite an antye telman kraze par bann pwa, ki zordi zur buku pe atann avek enn ler trakase kan zot pu kapav libere ar sa lavi ranpli ar stres la. (Romin 8:20-22) Me, Labib montre usi kuma depi asterla mem nu kapav byin sulaze ar sufrans. Nu pu gayn sa sulazman la si nu swiv konsey ek legzanp enn zom ki ti viv 2000 an avan. Li ti enn sarpantye, me li ti pli kontan bann dimunn ki so travay. Li ti tus leker bann dimunn, li ti pran kont zot bann bezwin, li ti ed bann feb ek li ti konsol bann ki ti deprime. Pa fini, li finn ed buku pu devlop zot kapasite spirityel. Alor, sa finn diminye lekse stres ki zot ti ena. U’si, u kapav konn sa mem sulazman la.—Lik 4:16-21; 19:47, 48; Zan 7:46.
2 Sa zom la, limem Zezi Kris ki sorti dan lavil Nazaret. Li pa ti inflyanse par bann bel-bel linstriksyon konplike ki sertin ti reserse dan bann ansyin lavil kuma Rom, Atenn, uswa Alexandri. Purtan, so bann lanseynman byin renome. So bann lanseynman ti ena enn tem: guvernman ki Bondye pu servi pu diriz nu later kuma bizin. Zezi ti usi explik bann prinsip debaz lor manyer viv―bann prinsip ki ena vremem valer zordi. Bann ki aprann ek aplik seki Zezi finn anseyne, tir profi deswit, ek zot diminye lekse stres ki zot ena. Eski u’si, u pa ti pu kontan konn sa bann byinfe la?
3. Ki gran linvitasyon Zezi ti lanse?
3 Kitfwa u ena bann dut ek u demann u mem: ‘Eski enn kikenn ki’nn viv sipa komye letan avan kapav ena enn gran linflyans asterla lor mo lavi? Abe, ekut sa linvitasyon Zezi la: “Vinn ver mwa, zot tu ki pe rinte ek ki ena pwa lor zot, ek mwa, mo pu sulaz zot. Pran mo zug lor zot ek aprann ar mwa, parski mo dus ek mo ena limilite dan mo leker, ek zot pu gayn sulazman pu zot nam. Parski mo zug li dus ek mo lasarz li leze.” (Matye 11:28-30) Ki Zezi ti pe rod dir par la? Anu egzaminn sa bann parol la an detay ek anu gete kuma sa kapav sulaz u ar stres ki pe pez lor u.
4. Avek kisannla Zezi ti koze, ek kifer bann ki ti ekut li devet ti truv difisil pu fer seki bann sef relizye ti pe demann zot?
4 Zezi ti koz ar buku dimunn ki ti pe lite pu obeir lalwa. Me, ti “ena [enn] pwa lor zot” parski bann sef relizye Zwif ti fer relizyon vinn enn fardo. (Matye 23:4) Zot ti atir latansyon lor enn kantite regleman ki pale fini pu preske tu kitsoz ki dimunn fer dan lavi. Eski u pa ti pu strese si sak fwa u tann enn kikenn dir u “fode pa” fer sesi uswa fer sela? Me, Zezi li, li ti pu gid bann dimunn ver laverite, lazistis, ek ver enn meyer lavi, si zot ti ekut li. Wi, pu konn vre Bondye bann dimunn ti bizin obeir Zezi parski atraver li ki zot ti pu kapav truve kuma Zeova ete. Dayer, Zezi ti dir: “Kikenn ki finn truv mwa finn truv mo Papa usi.”―Zan 14:9.
Eski U Lavi Tro Ranpli ar Stres?
5, 6. Kuma eski nu kapav konpar bann kondisyon travay ek lapey bann travayer lepok Zezi avek bann kondisyon nu lepok?
5 Sa size la kapav konsern u parski kitfwa u travay uswa u sityasyon familyal pe pez lor u. Uswa u santi u sarze par bann lezot responsabilite. Si u dan sa ka la, alor u parey kuma bann dimunn sinser ki Zezi ti zwenn ek ki li ti ede. Par egzanp, anu egzaminn avek ki difikilte bann dimunn gayn zot lavi. Parey kuma buku dimunn dan lepok Zezi, buku zordi bizin kas zot an kat pu gayn zot lavi.
6 Sa lepok la, enn travayer ti bizin travay kuma enn bef 12 ertan par zur, 6 zur par semenn, suvan pu gayn zis enn denye par zur. (Matye 20:2-10) Eski u kapav konpar lapey sa bann travayer la avek u lapey uswa lapey u bann kamarad zordi? Li difisil pu konpar lapey sa lepok la avek seki bann dimunn gayne zordi. Me nu kapav fer sa si nu pran an konsiderasyon valer larzan, setadir seki larzan kapav aste. Enn spesyalis dan Labib dir ki dan lepok Zezi, enn dipin ki ti fer avek 1 lit lafarinn dible ti kut apepre enertan lapey enn travayer. Enn lot spesyalis dan Labib dir ki enn kup bon divin ti kut apepre dezertan lapey enn travayer. Alor, grasa sa bann detay la nu kapav truve kuma bann dimunn sa lepok la ti bizin rinte pandan plizir lertan par zur pu zot kontiyn viv. Wi, zot ti byin bizin sulazman, parey kuma nu zordi. Si u enn anplwaye, devet u patron met presyon lor u pu fer u travay plis. Byin suvan nu pa gayn letan pu byin reflesi avan nu pran bann desizyon. Sirman, u pu dakor ki u byin bizin sulazman.
7. Kuma eski bann dimunn ti reazir ar mesaz Zezi?
7 Li kler ki sa linvitasyon Zezi pu tu bann ki ti pe “rinte ek ki [ti] ena pwa lor zot” ti devet atiran. (Matye 4:25; Mark 3:7, 8) Rapel ki Zezi ti azut sa promes la: “Mo pu sulaz zot.” Sa promes la li vre pu nu’si zordi. Li kapav aplik ar nu, si nu pe ‘rinte ek si ena pwa lor nu.’ Sa kapav aplik usi ar nu bann fami pros ki dan mem sityasyon ki nu.
8. Kuma eski elve bann zanfan ek lavyeyes ogmant stres?
8 Ena ankor lezot kitsoz ki pez lor bann dimunn. Elve bann zanfan, sa li enn gran defi. Mem si nu enn zanfan, sa li kapav enn defi. Pli ale, enn kantite dimunn, ninport ki laz zot ena, pe bizin fer fas ar bann maladi mantal ek fizik. Ek mem si dimunn pe arive viv pli lontan, zot pe bizin lit ar bann problem vyeyes, malgre bann progre ki medsinn pe fer.―Eklezyast 12:1.
Travay Anba Zug
9, 10. Dan lepok lontan, ki zug ti reprezante, ek kifer Zezi ti invit bann dimunn pu pran so zug lor zot?
9 Eski u finn remarke ki dan Matye 11:28, 29, Zezi finn dir: “Pran mo zug lor zot ek aprann ar mwa.” Sa lepok la, enn dimunn ordiner ti kapav ena linpresyon ki li pe travay anba enn zug. Depi byin lontan, zug ti enn sinbol lesklavaz uswa travay forse. (Zenez 27:40; Levitik 26:13; Deteronom 28:48) Buku bann laburer ki Zezi ti zwenn dan lazurne, ti pe travay avek enn vre zug lor zot zepol; zot ti pe sarye bann lasarz lur. Enn laburer ti kapav, swa alez kan li ti sarye enn zug lor so zepol, swa zug la ti kapav fer li dimal, tu depann kuma finn fer zug la. Pwiski Zezi ti enn sarpantye, sirman li ti fabrik bann zug, ek li ti konn fer bann zug ki “dus,” ki pa fer dimal. Kitfwa, li ti anvlop parti sa zug ki port lor liku uswa zepol laburer la, avek enn lapo uswa latwal, pu ki li pa gayn dimal kan li sarye sa.
10 Kan Zezi ti dir, “Pran mo zug lor zot,” li posib ki Zezi ti pe konpar limem avek enn kikenn ki ti furni bann zug byin fabrike pu ki zot “dus” lor liku ek zepol enn laburer. Apre, Zezi finn azute: “Mo lasarz leze.” Sa vedir ki li ti enn plezir pu servi sa zug la, ek ki travay la pa ti enn travay lesklavaz. Me, li vre ki kan Zezi ti invit bann dimunn pu aksepte so zug, li pa ti sulaz zot deswit-deswit ar tu bann kondisyon ki ti pez lor zot dan sa lepok la. Selman, li finn prezant enn lot lopinyon, ek sa ki ti pu amenn enn gran sulazman. Bann sanzman dan zot fason viv ek dan zot fason fer, sa usi ti pu sulaz zot. Me pli inportan ankor, enn lesperans kler ek solid ti pu ed zot pu amenn enn lavi ki pa ranpli ar stres.
U’si, U Kapav Gayn Sulazman
11. Kifer eski Zezi pa ti pe dir ki bann dimunn ti pu kapav sanz zug ki lor zot pu pran enn lot ?
11 Remarke ki Zezi pa ti pe dir ki bann dimunn ti pu kapav sanz zug ki lor zot pu gayn enn lot. Rom ti pu tuzur kontrol peyi, parey kuma bann guvernman zordi kontrol peyi kot bann Kretyin reste. Tax Romin premye syek ti pu ankor an viger. Bann problem lasante ek ekonomik ti pu la mem. Linperfeksyon ek pese ti pu kontiyn afekte bann dimunn. Me selman, si zot ti aksepte lanseynman Zezi, zot ti pu kapav gayn sulazman, parey kuma nu zordi.
12, 13. Ki kitsoz ki ti pu sulaz bann dimunn, Zezi ti fer resorti?
12 Dan sa legzanp zug ki Zezi finn pran la, nu truv byin enn leson inportan an rapor avek nu travay pu fer bann disip. Nu konn byin ki anseyn bann dimunn, sa mem ti travay prinsipal Zezi Kris, ek li ti atir latansyon lor Rwayom Bondye. (Matye 4:23) Alor, kan Zezi finn dir: “Pran mo zug lor zot,” sirman li ti pe rod dir swiv li dan sa mem travay la. Bann Levanzil montre ki Zezi ti pus bann dimunn sinser pu sanz zot travay, ki purtan enn kitsoz byin inportan dan lavi buku dimunn. Rapel kuma li ti invit Pyer, Andre, Zak ek Zan: “Vini, swiv mwa, ek mo pu fer zot lapes dimunn.” (Mark 1:16-20) Li finn montre sa bann peser la ki kantite satisfaksyon zot pu kapav gayne si zot met sa travay ki li ti pe fer la an premye dan zot lavi, ek si zot swiv so direksyon ek zot aksepte so led kan zot fer sa.
13 Parmi bann Zwif ti ena ki ti ekut Zezi, ki ti konpran so lanseynman ek ki ti met sa an pratik. Sey fer vizyon sa senn dan bor lamer ki nu kapav lir dan Lik 5:1-11. Kat peser finn rinte tut lanwit, me zot pa finn gayn nanyin. Enn sel ku zot file finn ranpli! Sa pa finn arive par sans; me par enn mirak ki Zezi finn fer. Ler zot get lor laplaz, zot truv enn laful dimunn ki byin interese ar bann lanseynman Zezi. Sa finn ed sa kat disip la pu konpran bann parol ki Zezi ti dir zot: “Apartir zordi, bann zom vivan ki zot pu al lapes.” Kuma eski zot finn reazir? “Zot met zot bato ater, ek zot abandonn tu ek zot swiv li.”
14. (a) Kuma eski nu kapav gayn sulazman zordi? (b) Ki bon nuvel ki sulaz bann dimunn, Zezi ti anonse?
14 U’si, u kapav ena mem reaksyon. Laktivite pu anseyn bann dimunn laverite lor Labib pe ankor kontiyne. Apepre sis milyon Temwin Zeova dan lemond antye finn aksepte linvitasyon Zezi pu ‘pran so zug’ lor zot; zot finn vinn “bann peser zom.” (Matye 4:19) Ena fer sa travay la aplintan, ek lezot fer seki zot kapav amitan. Me zot tu truve ki kan zot fer sa, zot gayn sulazman, ek zot lavi pa ranpli ar stres. Zot fer enn kitsoz ki zot kontan, setadir anons lezot labonn nuvel―“labonn nuvel DiRwayom.” (Matye 4:23) Li tuletan enn plezir pu koz lor bann bon nuvel, me sirtu lor sa bon nuvel la. Dan Labib ena bann ranseynman inportan ki nu kapav servi pu konvink lezot ki zot kapav amenn enn lavi ki pa ranpli ar stres.―2 Timote 3:16, 17.
15. Kuma eski bann lanseynman Zezi lor lavi kapav servi u?
15 Mem bann dimunn ki finn fek kumans aprann lor Rwayom Bondye finn tir profi, dan enn sertenn fason, ar bann lanseynman Zezi lor fason ki bizin viv. Buku kapav vremem dir ki bann lanseynman Zezi finn sulaz zot ek finn ed zot pu sanz zot lavi net. U kapav verifye sa par u mem si u egzaminn detrwa bann prinsip lor manyer viv ki truv dan bann resi lor lavi Zezi ek so minister. U pu truv sa sirtu dan bann Levanzil ki finn ekrir par Matye, Mark ek Lik.
Enn Fason pu Gayn Sulazman
16, 17. (a) Kot sa eski u kapav truv sertin bann lanseynman prinsipal Zezi? (b) Ki bizin fer pu gayn sulazman kan aplik bann lanseynman Zezi?
16 Dan lane 31 N.L., ver mwa Mars-Avril, Zezi ti fer enn sermon ki ziska zordi byin renome dan lemond: Sermon lor Montayn. Sa sermon la finn ekrir dan Matye sapit 5 ziska 7 ek dan Lik sapit 6, ek li rezim enn kantite so bann lanseynman. U kapav truv bann lezot lanseynman Zezi dan bann lezot sapit Levanzil. Laplipar bann kitsoz ki Zezi ti dir, zot fasil pu konpran, me pu met zot an pratik dan nu lavi personel, sa li enn defi. Kifer eski u pa lir sa bann sapit la avek buku latansyon ek reflesi lor la? Les bann lide Zezi ena enn puvwar lor u panse ek u latitid.
17 Nu kapav klas bann lanseynman Zezi dan diferan fason. Anu rasanble tu so bann lanseynman prinsipal dan enn fason ki pandan enn mwa, nu aprann enn lanseynman par zur, ek nu fer zefor pu aplik li dan nu lavi. Kuma nu kapav fer sa? Abe, pa egzaminn sa bann lanseynman la lao-lao. U rapel, enn sef ris ti demann Zezi Kris: “Ki mo bizin fer pu mo gayn lavi pu tuletan?” Kan Zezi finn sit li bann kitsoz byin inportan ki Lalwa Bondye demande, sa zom la ti dir ki li ti pe deza fer sa bann kitsoz la. Me selman, li ti rekonet ki li ti ena ankor lezot kitsoz pu fer. Lerla, Zezi finn dir li ki li ti pu bizin fer inpe plis zefor pu aplik bann prinsip Bondye dan bann fason byin pratik. Li ti pu bizin vinn enn disip aktif. Me, li paret ki sa zom la pa ti pre pu fer tusala. (Lik 18:18-23) Donk zordi zur, enn kikenn ki anvi aprann bann lanseynman Zezi bizin mazine ki ena enn diferans ant aksepte bann lanseynman la ek met zot an pratik. Kan nu met an pratik, nu stres diminye.
18. Montre kuma sa lankadre la kapav servi u.
18 Pu nu kumans egzaminn ek aplik bann lanseynman Zezi, anu get pwin nimero 1 ki dan lankadre. Li fer referans ar Matye 5:3-9. Sirman, nu tu nu kapav pran inpe letan pu medit lor konsey extraordiner ki nu truve dan sa bann verse la. Me kan u get bann verse la an gro, ki u kapav dir lor latitid ki bann dimunn bizin ena? Si vremem u anvi diminye stres dan u lavi, ki kitsoz ki kapav ed u? Kuma eski u kapav amelyor u sityasyon si u donn bann kitsoz spirityel plis latansyon, ek u les sa bann kitsoz la okip plis u bann panse? Eski ena enn kitsoz dan u lavi ki trakas u ek ki u pu bizin donn mwins linportans, pu ki u kapav konsantre plis lor bann kitsoz spirityel? Si u fer sa, u pu ogmant u boner depi asterla mem.
19. Ki u kapav fer pu u gayn ankor plis disernman ek lintelizans?
19 Asterla, ena enn lot kitsoz ki u kapav fer. Kifer eski u pa diskit sa bann verse la avek enn lot serviter Bondye, kitfwa avek u konzwin, enn fami pros, uswa enn kamarad? (Proverb 18:24; 20:5) Pa bliye ki sa sef ris la ti kestyonn enn lot dimunn―setadir Zezi— lor enn size inportan. Repons ki li finn gayne ti pu kapav fer li viv ere ek pu tuletan. Sa lot Kretyin avek ki u pu diskit sa bann verse la pa pu parey kuma Zezi. Me, konversasyon ki zot tulede pu gayne lor bann lanseynman Zezi pu rann zot servis. Sey fer sa pli vit posib.
20, 21. Ki program u kapav swiv pu aprann plis lor bann lanseynman Zezi, ek kuma eski u kapav mezir u progre?
20 Reget ankor enn fwa lankadre “Bann Lanseynman Ki Pu Ed U.” Finn klas sa bann lanseynman la enn fason ki u kapav egzaminn enn par zur. Avan, u kapav lir seki Zezi ti ena pu dir dan sa bann verse la. Apre sa reflesi lor so bann parol ek gete kuma u kapav aplik zot dan u lavi. Si u santi ki u pe deza fer li, reflesi lor seki u kapav fer ankor pu viv dapre sa lanseynman Bondye la. Sey met li an pratik pandan lazurne. Si u bizin fer buku zefor pu konpran enn lanseynman uswa pu gete kuma pu aplik li, pas ankor enn zur lor sa pwin la. Me rapel ki li pa neseser ki u konn enn lanseynman san pursan pu u aprann enn dezyem. Landemin, u kapav egzaminn enn lot lanseynman. Lafin lasemenn, u pu truve ki u finn reysi aplik kat uswa sink lanseynman Zezi. Dezyem semenn, kontiyne avek bann lezot pwin, sak zur. Si u truve ki u pa finn reysi aplik sertin lanseynman, pa bes lebra. U pa tusel, sak Kretyin pu pas par la. (2 Kronik 6:36; Psom 130:3; Eklezyast 7:20; Zak 3:8) Kontiyn aplik sa bann lanseynman la trwazyem ek katriyem semenn.
21 Apre enn mwa uswa plis, sirman u pu fini egzaminn tule 31 pwin. Me mem komye letan u pran, kuma eski u pu santi u apre? Eski u pa pu inpe pli ere, kitfwa inpe pli rilax? Mem si u finn fer zis enn ti progre, u pu santi u mwin strese. Omwin u pu pli kapav fer fas ar u stres, ek asterla u pu ena enn metod pu kontiyn fer fas ar stres. Pa bliye ki ena enn kantite lezot bon pwin dan lanseynman Zezi ki pa lor sa lalis la. Kifer eski u pa rod sa bann pwin la ek sey met zot an pratik dan u lavi?―Filipyin 3:16.
22. Ki rezilta nu kapav gayne kan nu swiv bann lanseynman Zezi, me ki lot pwin nu pu bizin etidye?
22 U truve, zug Zezi li ena pwa, me an mem tan li vremem dus. Lasarz ki enn kikenn sarye kan li aksepte bann lanseynman Zezi Kris ek pu vinn so disip, sa li pa enn lasarz ki lur. Apre plis ki 60 banane lexperyans personel, lapot Zan, enn bon kamarad Zezi, ti dakor avek sa; li finn ekrir: “Ala seki vedir lamur Bondye, ki nu met an pratik so bann komannman, purtan so bann komannman pa lur pu obeir.” (1 Zan 5:3) U’si, u kapav ena sa mem konfyans la. Plis u aplik bann lanseynman Zezi, plis u pu truve ki bann kitsoz ki ranpli lavi buku dimunn ar stres zordi, pu nepli akable u. U pu santi ki u finn truv enn gran sulazman. (Psom 34:8) Me ena enn lot kitsoz an rapor avek zug ki Zezi Kris pe ofer nu, ki nu bizin egzamine. Zezi ti dir usi ki limem li ‘dus ek ki li ena limilite dan so leker.’ Kuma sa kapav konsern seki nu pe aprann lor Zezi pu imit li? Nu pu kapav egzaminn sa dan prosin lartik.―Matye 11:29.
Ki U Pu Reponn?
• Kifer eski nu bizin turn nu ver Zezi kan nu rod diminye lekse stres ki nu ena?
• Ki zug ti reprezante, ek kifer?
• Kifer eski Zezi ti invit bann dimunn pu pran so zug?
• Kuma eski u kapav gayn sulazman spirityel?
[Komanter lor paz 9]
Tex lane bann Temwin Zeova pu lane 2002 li: “Vinn ver mwa . . . ek mo pu sulaz zot.”—Matye 11:28.
[Lakadre/zimaz lor paz 10, 11]
Bann Lanseyman Ki Pu Ed U
Ki bann bon kitsoz u kapav truve dan Matye sapit 5 ziska sapit 7? Dan sa bann sapit la nu truv bann lanseynman ki nu Gran Anseynan Zezi Kris ti prezante lor enn kolinn dan Galile. Silvuple, lir sa bann verse ki site anba la dan u Labib ek poz u mem sa bann kestyon la.
1. 5:3-9 Ki sa pasaz la revel mwa lor mo latitid an zeneral? Kuma eski mo kapav fer zefor pu viv pli ere? Kuma eski mo kapav pran plis kont mo bann bezwin spirityel?
2. 5:25, 26 Olye nu imit lespri bagarer ki buku ena, ki pli bon nu fer?—Lik 12:58, 59.
3. 5:27-30 Lor ki kitsoz bann parol Zezi atir latansyon an rapor avek bann mazinasyon sexyel? Kuma eski kan mo evit fer sa bann kitsoz la, sa kapav fer mwa viv pli ere ek fer mwa gayn lape lespri?
4. 5:38-42 Kifer eski mo bizin fer zefor pu evit vinn agresif, enn kitsoz ki lemond ankuraze zordi?
5. 5:43-48 Ki profi mo pu tire si mo desid fer plis konesans avek bann ki kitfwa mo ti konsider kuma bann lennmi? Kuma eski sa kapav diminye uswa eliminn stres?
6. 6:14, 15 Eski rankinn uswa lanvi ki anpes mwa defwa pu pardone? Kuma mo kapav sanz sa?
7. 6:16-18 Eski mo ena tandans pu kas mo latet plis ar mo laparans, ki ar seki mo ete andan? Ki kitsoz ki bizin pli inportan pu mwa?
8. 6:19-32 Ki pu kapav arive si mo tro kas latet ar larzan ek bann dibyin? Ki bann panse ki pu ed mwa pu gard mo lekilib dan sa domenn la?
9. 7:1-5 Kuma mo santi mwa kan mo parmi bann dimunn ki tuletan pe ziz zot kamarad, pe kritike, uswa tuletan pe tir lay ar lezot? Kifer eski li inportan ki mo evit vinn kumsa?
10. 7:7-11 Si li bon ki nu ena perseverans kan nu demann Bondye kitsoz, eski nu pa bizin ena perseverans dan lezot domenn lavi usi?—Lik 11:5-13.
11. 7:12 Mem ki mo konn Lareg Dor, ki kantite fwa mo aplik sa konsey la dan fason ki mo tret lezot?
12. 7:24-27 Pwiski mo mem ki responsab mo prop lavi, kuma eski mo kapav byin prepar mwa pu fer fas ar bann montayn traka ek bann difikilte ki kapav vini enn ku kuma siklonn? Kifer eski mo bizin reflesi lor la depi asterla mem?—Lik 6:46-49.
Bann lezot lanseynman ki mo kapav egzamine:
13. 8:2, 3 Kuma eski mo kapav montre enn profon santiman pu bann dimunn defavorize, parey kuma suvan Zezi ti fer?
14. 9:9-38 Montre mizerikord anver lezot, ki plas eski sa ena dan mo lavi, ek kuma eski mo kapav montre sa kalite la ankor plis?
15. 12:19 Pu tir leson ar sa profesi konsernan Zezi la, eski mo fer zefor pu evit bann diskisyon ki kapav lev bagar?
16. 12:20, 21 Ki dibyin mo kapav fer kan mo pa bles lezot par mo bann parol uswa mo bann aksyon?
17. 12:34-37 Lor ki kitsoz mo koze laplipar ditan? Mo kone ki kan mo pers enn zoranz, mo gayn zi zoranz, alor kifer eski mo bizin byin reflesi lor seki ena dan mo leker?—Mark 7:20-23.
18. 15:4-6 Dan bann komanter Zezi, ki mo pe truve konsernan swin ranpli avek lamur ki nu bizin donn bann ki dan laz?
19. 19:13-15 Ki kitsoz mo bizin pran letan pu fer?
20. 20:25-28 Kifer eski li pa bon ki nu servi nu lotorite pu nu lavantaz personel? Kuma eski mo kapav imit Zezi dan sa domenn la?
Bann lezot panse ki Mark finn ekrir:
21. 4:24, 25 Ki linportans fason ki mo tret lezot ena?
22. 9:50 Si seki mo dir ek seki mo fer li agreab, ki bann bon rezilta sa pu amene?
An dernye, detrwa lanseynman ki Lik finn ekrir:
23. 8:11, 14 Ki pu arive si mo les traka, dibyin, ek plezir diriz mo lavi?
24. 9:1-6 Mem si Zezi ti ena puvwar pu geri bann malad, ki kitsoz li ti met an premye?
25. 9:52-56 Eski mo ofanse pu enn wi, pu enn non? Eski mo evit ena enn lespri vanzans?
26. 9:62 Kuma eski mo bizin konsider reponsabilite ki mo ena pu koz lor Rwayom Bondye?
27. 10:29-37 Kuma eski mo kapav montre ki mo enn prosin pu lezot ek pa enn etranze?
28. 11:33-36 Ki bann sanzman mo kapav fer pu rann mo lavi pli sinp?
29. 12:15 Ki rapor ena ant lavi ek bann dibyin?
30. 14:28-30 Si mo pran letan pu pez byin mo bann desizyon, ki kapav mo pu evite ek ki byinfe mo pu gayne?
31. 16:10-12 Ki bann benediksyon mo pu kapav gayne si mo res atase ar Bondye tutlong mo lavi?
[Bann zimaz lor paz 8]
Travay pu sap lavi bann dimunn ki nu fer kan nu aksepte zug Zezi Kris, sa li sulaz nu