Sapit 8
Kifer Eski Bondye Permet Sufrans?
1, 2. Kuma eski suvan bann dimunn reazir kan zot truv sufrans?
KAN ena bann katastrof ki detrir dibyin ek pran lavi buku dimunn, buku pa arive konpran kifer bann kitsoz terib kumsa arive. Lezot afekte par kantite krim, sovaz, ek bann vyolans terib ki ena. Sirman u’si, u finn deza demann u mem, ‘Kifer eski Bondye permet sufrans?’
2 Buku finn perdi lafwa an Bondye parski zot pa finn satisfe ar repons ki zot finn gayne lor sa kestyon la. Zot panse ki Li pa interese ar dimunn. Lezot ki aksepte sufrans kuma enn rulman lavi finn vinn amer ek zot blam Bondye pu tu lemal ki egziste dan sosyete imin. Si u finn ena sa bann santiman la, sirman u pu interese pu konn seki Labib dir lor sa bann kitsoz la.
BONDYE PA RESPONSAB SUFRANS
3, 4. Kifer eski nu kapav sir ki Zeova pa responsab mesanste ek sufrans ki egziste?
3 Labib donn nu lasirans ki Bondye Zeova pa responsab bann sufrans ki nu truve otur nu. Akoz sa, Zak, enn disip Kretyin finn ekrir: “Fode pa ki personn, kan li dan enn maler, dir: ‘Bondye ki pe teste mwa.’ Parski Bondye pa teste Li mem par bann move kitsoz, ni Li teste lezot dan sa manyer la.” (Zak 1:13) Alor, sa montre nu ki Bondye pa kapav responsab tu bann maler ki pe afekte bann dimunn. Li pa avoy bann maler lor bann dimunn pu fer zot kalifye pu al viv dan lesyel, ni li fer zot sufer pu bann move aksyon ki swadizan zot finn fer dan zot lavi pase.—Romin 6:7.
4 An plis, mem si bann dimunn finn servi non Bondye ek non Kris pu fer buku bann kitsoz terib, okenn plas dan Labib pa dir si Bondye uswa Kris ti dakor ar sa bann aksyon la. Bondye ek Kris pena okenn par avek bann ki pretann servi zot, me ki an mem tan fer tu sort kalite tranzaksyon malonet, frod, krim ek pran dibyin lezot, ek fer bann lezot move kitsoz ankor ki fer dimunn sufer. Avredir, “Zeova ayir simin enn kikenn ki move.” Bondye “lwin ar bann ki move.”—Proverb 15:9, 29.
5. Ki bann kalite Zeova ena, ek ki bann santiman Li ena pu so bann kreatir?
5 Labib dekrir Zeova kuma enn Kikenn ki “ena enn lafeksyon intim ek pitye.” (Zak 5:11) Labib dir ki “Zeova kontan lazistis.” (Psom 37:28; Izai 61:8) Li pa gard vanzans. Li pran swin so bann kreatir, Li konpran zot sufrans ek Li donn zot seki pli bon pu zot viv byin. (Akt 14:16, 17) Zeova finn kontiyn fer sa depi ki Li finn kre lavi lor later.
ENN KUMANSMAN PARFE
6. Kuma eski bann zistwar ki bann nasyon finn invante, mansyonn listwar limanite dan kumansman?
6 Nu tu, nu finn abitye truv sufrans ek duler ek resanti zot bann lefe. Akoz sa, li kapav difisil pu nu sey mazinn enn lepok kot pena sufrans; me purtan dan kumansman listwar imin, kumsa mem bann kitsoz ti ete. Mem dan bann zistwar ki bann nasyon finn invante, zot mansyone ki kumansman lavi ti ere. Dan mitolozi Grek, premye parmi “Sink Laz Limanite” ti apel “Laz Lor.” Dan sa peryod la, bann dimunn ti pe viv ere, zot pa ti konn okenn sufrans, okenn duler, ek okenn problem vyeyes. Dapre mitolozi, bann Sinwa dir ki pandan reyn Anperer Zonn (Huang Ti), bann dimunn ti pe viv dan lape, zot ti pe viv dan larmoni, mem avek lanatir ek bann zanimo sovaz. Bann Pers, bann Ezipsyin, bann Tibetin, bann Peruvyin ek bann Megzikin, zot tu ena bann zistwar ki rakont enn lepok kot ti ena boner ek perfeksyon dan kumansman listwar bann dimunn.
7. Kifer eski Bondye finn kre later ek bann dimunn?
7 Bann nasyon finn invant zot zistwar dapre liv pli ansyin ki koz lor listwar bann dimunn, Labib. Labib fer nu kone ki Bondye finn met de premye dimunn, Adan ek Ev dan enn paradi ki ti apel zardin Edenn ek Li ti donn zot enn komannman: “Vinn fertil ek vinn buku, ranpli later ek fer li sumet.” (Zenez 1:28) Nu bann premye paran ti parfe ek zot ti ena usi posibilite pu truv later antye vinn enn paradi kot enn fami parfe ti pu res ere dan lape. Sa mem proze Bondye ti ena kan Li ti kre later ek bann dimunn.—Izai 45:18.
MET ENN SARZ PU FER DITOR
8. Ki komannman Adan ek Ev ti sipoze obeir, me ki finn arive?
8 Pu kontiyn gayn faver Bondye, Adan ek Ev ti pu bizin pa manz frwi pye “konesans bon ek move.” (Zenez 2:16, 17) Si zot ti obeir lalwa Zeova, pa ti pu ena sufrans pu gat lavi bann dimunn. Si zot ti obeir komannman Bondye, zot ti pu montre ki zot ena lamur pu Zeova ek ki zot fidel ar Li. (1 Zan 5:3) Me, kuma nu finn aprann dan Sapit 6, bann kitsoz pa finn derul kumsa. Par linflyans Satan, Ev finn manz frwi sa pye la. Apre sa, Adan usi finn manze.
9. Ki kestyon konsernan Zeova Satan finn suleve?
9 Eski u truve ki kantite sityasyon la grav? Satan ti pe atak pozisyon Pli ot ki Zeova ena. Kan Dyab finn dir, “Zot pa pu mor, zot,” li finn dir tu lekontrer ar seki Bondye ti dir, setadir: “Zot pu mor.” Satan finn dir bann lezot kitsoz ankor pu fer Adan ek Ev krwar ki Zeova ti pe kasyet zot posibilite pu vinn parey kuma Li; lerla zot pa ti pu bizin Li pu desid seki bon ek seki move pu zot. Sarz ki Satan finn met lor Zeova finn met an dut drwa ki Bondye ena an tan ki Suverin Liniver.—Zenez 2:17; 3:1-6.
10. Ki bann kitsoz Satan finn pretann konsernan bann dimunn?
10 Satan finn pretann usi ki bann dimunn ti pu obeir Zeova kuma zot Bondye tank ki sa ti pu dan zot lavantaz. Donk, sa fwa la Satan ti pe met an dut latasman fidel ki bann dimunn kapav ena ar Bondye. Satan finn lans enn defi ki okenn dimunn pa pu res fidel volonterman ar Bondye. Nu kapav truv klerman sa sarz la kan nu egzaminn seki Labib rakonte lor Zob, enn fidel serviter Zeova ki finn konn enn gran leprev enn ti pe avan lane 1600 A.N.L. Kan u lir de premye sapit liv Zob, u pu konpran pli byin kifer bann dimunn sufer ek kifer Bondye permet sufrans.
11. Ki kalite zom Zob ti ete, me ki sarz Satan finn met lor li?
11 Satan finn atak Zob, “enn zom drwat, ki personn pa ti kapav blame.” Dabor, Satan finn pretann ki Zob pa ti ena bon lintansyon, alor li finn poz sa kestyon la, “Eski pu nanyin Zob ena lakrint pu Bondye?” Apre sa, dan enn fason byin malin, Dyab finn met enn fos akizasyon lor Bondye ek lor Zob. Li finn pretann ki Zeova finn aste fidelite Zob, akoz sa Li protez li ek Li beni li. Lerla Satan finn provok Zeova, “Me, zis pu sanz enn ku, silteple avoy to lamin ek tus tu seki Li ena [ek gete] si li pa modi twa dan to figir.”—Zob 1:8-11.
12. (a) Ki bann kestyon ki ti pu kapav reponn selman si Bondye ti permet Satan teste Zob? (b) Ki rezilta leprev Zob finn done?
12 Eski Zob ti pe servi Zeova zis parski Li ti pe donn li bann bon kitsoz? Eski Zob ti pu kapav gard so latasman fidel ar Bondye dan so maler? An retur, eski Zeova ti ena ase konfyans dan so serviter pu les li konn sa maler la? Ti pu kapav gayn repons sa bann kestyon la si selman Zeova ti les Satan avoy enn leprev vremem terib lor Zob. Parey kuma finn rakonte dan liv Zob, tutlong sa leprev la Zob finn res fidel ek sa finn defann lazistis Zeova ek usi latasman fidel ki dimunn kapav ena ar Li.—Zob 42:1, 2, 12.
13. Kuma eski seki finn arive an Edenn ek seki finn ariv Zob konsern nu?
13 Me seki finn arive dan zardin Edenn, ek seki finn ariv Zob ena enn pli gran sinifikasyon. Bann kestyon ki Satan finn suleve konsern tu dimunn, mem nu’si zordi. Satan finn koz an mal lor non Bondye, ek li finn atak so drwa ki Li ena pu reyne. Li finn usi met an dut fidelite zom, ki enn kreasyon Bondye. Ti pu bizin regle tu sa bann kestyon la.
KUMA PU REGLE SA BANN KESTYON LA
14. Kan enn dimunn truve ki par mesanste finn met enn fos sarz lor li, ki li kapav rod fer?
14 Pu sa, anu pran enn legzanp. Fer kuma dir u enn paran ki byin kontan u bann zanfan ek u ena enn fami ere. Sipoze asterla ki enn vwazin fann enn rimer lor u, li akiz u ki u pa enn bon paran. Li al ziska dir ki u bann zanfan pa kontan u. Dapre li, zot pe res ar u selman parski zot pena enn pli bon plas pu ale, ek si enn kikenn montre zot enn mwayin pu kit u lakaz, zot pu ale. Devet sirman u pu dir ‘Manti sa!’ Dakor, me kuma eski u pu kapav pruv sa? Ena paran kapav reazir avek koler. Me, reazir kumsa kapav kre ankor plis problem, ek anplis sa kapav montre ki sa bann rimer la vre. Pu regle byin enn problem kumsa, li preferab ki u les sa kikenn ki pe akiz u la pruve seki li pe dir ek an mem tan les u bann zanfan montre si zot kontan u sinserman.
15. Kuma eski Zeova finn desid regle sa sarz ki Satan finn met lor Li la?
15 Zeova parey kuma sa paran ki kontan so bann zanfan la. Nu kapav konpar Adan ek Ev ar bann zanfan, ek Satan li kuma sa vwazin manter la. Bondye finn servi so sazes, li pa finn tuy Satan, Adan ek Ev deswit, me li finn permet zot viv ankor inpe letan. Sa finn donn nu premye paran letan pu gayn bann zanfan pu form fami imin. Sa finn donn Satan usi letan pu pruve si so akizasyon vre, kumsa ti pu kapav regle sa bann kestyon la. Me, depi kumansman Bondye ti kone ki ti pu ena dimunn ki ti pu res fidel ar Li, ek zot ti pu pruve lerla ki Satan li enn manter. Nu remersye Zeova ki Li finn kontiyn beni ek ed bann ki kontan Li!—2 Kronik 16:9; Proverb 15:3.
KI SA FINN PRUVE?
16. Kuma eski lemond finn vinn dan puvwar Satan?
16 Pandan preske tutlong listwar bann dimunn, Satan finn gayn tu liberte pu sey tu so bann plan pu dominn lor bann dimunn. Parmi bann kitsoz ki li finn fer, li finn inflyans bann pwisans politik ek li finn met bann relizyon debut, bann relizyon ki anba-anba pe ador li olye ki zot ador Zeova. Kumsa, Dyab finn vinn “bondye sa sistem ki egziste la,” ek Labib apel li “sef sa lemond la.” (2 Korintyin 4:4; Zan 12:31) Wi, “lemond antye dan puvwar kikenn ki move.” (1 Zan 5:19) Eski sa vedir ki Satan finn reysi pruve ki li kapav fer tu dimunn kit Zeova? Non, byinsir! An mem tan ki Zeova finn permet Satan kontiyn egziste, Li finn kumans realiz usi so prop proze. Alor, dapre Labib kifer eski Bondye finn permet mesanste?
17. Ki nu bizin gard byin dan lespri konsernan bann rezon pu kifer ena mesanste ek sufrans?
17 Zeova pa responsab mesanste ek sufrans. Pwiski Satan li mem pe diriz lemond, ek li mem bondye sa sistem ki egziste zordi la, li ek so bann konplis zot mem ki responsab sityasyon ek mizer ki limanite pe kone. Personn pena drwa rann Bondye responsab sa bann kalite difikilte la.—Romin 9:14.
18. Pwiski Zeova finn permet mesanste ek sufrans, ki sa finn pruve konsernan lindepandans anver Bondye?
18 Pwiski Zeova finn permet mesanste ek sufrans, sa finn pruve ki viv indepandan ar Bondye pa finn amenn enn lemond meyer. Listwar finn konn katastrof apre katastrof parski bann zom finn swazir pu viv indepandan ek zot pa finn pran parol Bondye ek so volonte okenn kont. Ansyin lepep Zeova, ek so bann lider pa ti res fidel, zot ti swiv “simin popiler.” Zot finn rezet so parol, ek rezilta la ti vremem enn katastrof. Par so profet Zeremi, Bondye ti dir zot: “Bann saz finn gayn onte. Zot finn gayn per, ek pu trap zot. Gete! Zot finn rezet parol Zeova, ek ki sazes zot ena?” (Zeremi 8:5, 6, 9) Parski limanite an zeneral pa finn swiv bann lalwa Zeova, zot finn vinn kuma enn bato san guvernay, ki pe balote dan enn lamer ki byin move.
19. Ki prev nu ena ki Satan pa kapav deturn tu dimunn kont Bondye?
19 Pwiski Bondye finn permet mesanste ek sufrans, sa finn donn lokazyon pruve ki Satan pa finn kapav deturn tu dimunn kont Zeova. Listwar montre ki tuletan finn ena bann dimunn ki finn res fidel ar Bondye malgre tantasyon ek lopozisyon ki zot ti gayne. Pandan bann syek, Zeova finn fer konn so pwisans an faver so bann serviter, ek zot finn anons so non partu lor later. (Egzod 9:16; 1 Samyel 12:22) Ebre sapit 11 koz lor enn long lalis bann fidel, kuma Abel, Enok, Noe, Abraam ek Moiz. Ebre 12:1 apel zot ‘enn gran nyaz temwin.’ Zot finn donn legzanp par zot lafwa solid an Zeova. Dan lepok modern usi, buku finn gard enn latasman fidel ar Bondye, mem ziska donn zot lavi. Par zot lafwa ek zot lamur, sa bann dimunn la pruve klerman ki Satan pa kapav deturn tu dimunn kont Bondye.
20. Pwiski Zeova finn permet ki mesanste ek sufrans kontinye, ki sa finn pruve konsernan Bondye ek limanite?
20 Anfin, pwiski Zeova finn permet mesanste ek sufrans kontinye, sa finn pruve ki zis nu Kreater, Zeova tusel, ki kapav ek ki ena drwa pu reyn lor limanite pu ki tu dimunn gayn boner ek benediksyon pu tuletan. Pandan bann syek, bann dimunn finn sey tu sort kalite guvernman. Me ki rezilta sa finn done? Bann problem grav ek bann kriz ki bann nasyon pe gayne zordi, sa mem ase pu pruve seki Labib dir: “zom finn dominn zom pu so prop maler.” (Eklezyast 8:9) Zis Zeova ki kapav sap nu ek realiz proze ki Li ti ena depi kumansman. Kuma ek kan eski Li pu fer sa?
21. Ki pu ariv Satan, ek kisannla Bondye pu servi pu fer sa?
21 Deswit apre ki Adan ek Ev finn tom dan pyez Satan, Bondye finn fer konn So proze konsernan enn mwayin ki Li pu servi pu donn delivrans. Sa mem seki Zeova ti anonse konsernan Satan: “Ek mo pu met enn gran laenn ant twa ek sa fam la, ant to semans ek so semans. Li pu kraz to latet ek to pu mord so talon.” (Zenez 3:15) Sa bann parol la donn enn garanti ki Bondye pa ti pu permet Dyab fer so bann move travay pu tuletan. Antan ki Lerwa dan Rwayom, Zezi Kris, Semans ki ti promet, pu ‘kraz latet Satan.’ Wi, “dan enn tigit letan ankor,” Zezi pu kraz Satan, sa rebel la!—Romin 16:20.
KI U PU FER?
22. (a) Ki bann kestyon u pu bizin reponn? (b) Malgre ki Satan pu tir so koler lor bann ki fidel ar Bondye, ki kitsoz zot kapav sir?
22 Asterla ki u konn bann kestyon ki finn suleve, kisannla so par u pu pran? Eski u pu pruve par u bann aksyon ki u enn fidel siporter Zeova? Pwiski Satan kone ki so letan byin kurt, li pu fer tu seki li kapav pu tir so koler lor bann ki pe rod gard zot latasman fidel ar Bondye. (Revelasyon 12:12) Me u kapav turn ver Bondye pu u gayn led parski “Zeova kone kuma sap bann dimunn ki ena latasman avek li dan problem.” (2 Pyer 2:9) Li pa pu les u tante plis ki u kapav tini, ek li pu truv enn simin pu ki u kapav siport bann tantasyon.—1 Korintyin 10:13.
23. Ki nu pe atann avek konfyans?
23 Avek konfyans, anu atann lepok kot Lerwa Zezi Kris pu azir kont Satan ek kont tu bann ki pe swiv li. (Revelasyon 20:1-3) Zezi pu tir tu bann ki responsab bann maler ek bann azitsyon ki finn fer limanite sufer. Me anatandan, nu tu nu byin sagrin kan nu bann pros mor. Lir prosin sapit pu u dekuver seki ariv sa bann dimunn la.
TESTE U KONESANS
Kuma eski nu kone ki Zeova pa responsab sufrans bann dimunn?
Ki bann kestyon Satan finn suleve an Edenn ek ki repons finn gayne dan lepok Zob?
Pwiski Bondye finn permet sufrans, ki sa finn pruve?