Zordi, Plis Ki Zame, Res lor Nu Gard!
“Fode pa ki nu dormi kuma lezot pe fer, me fode ki nu res lor nu gard ek ki nu gard nu bann kapasite pu rezone.”—1 TESALONISYIN 5:6.
1, 2. (a) Ki kalite lavil Pompéi ek Herculanum ti ete? (b) Ki warning buku abitan Pompéi ek Herculanum finn inyore, ek ki ti so konsekans?
DAN premye syek Nu Lepok, ti ena de lavil Romin ki ti apel Pompéi ek Herculanum. Zot ti truv pre kot enn volkan, Montayn Vésuve. Se de lavil ki ti prospere lor plan ekonomik. Bann dimunn ris ti vinn pas zot vakans laba. Dan sa bann lavil la, ti ena bann teat ki ti kapav akeyir plis ki mil dimunn. Ek dan Pompéi, ti ena enn gran teat ki ti kapav akeyir popilasyon lavil la an antye. Bann ki’nn fer lafuy apre dan Pompéi, finn kont 118 bar ek tavern. Ladan, sertin ti bann landrwa kot bann dimunn ti pe zwe pu larzan uswa ti pe fer prostitisyon. Bann dimunn laba ti amenn move lavi ek zot ti galup deryer larzan. Bann desin lor miray ek bann lezot obze konfirm sa.
2 Le 24 Ut, lane 79 N.L., volkan la, Montayn Vésuve, finn eklate. Dan so premye explozyon, volkan la finn kras ros ek lasann lor tulede lavil. Selman, dapre bann syantis ki etidye bann volkan, sa sirman pa ti pu anpes bann abitan sove. Dayer, buku inn sove. Me malerezman, sertin finn res la mem. Zot ti panse ki pa ti ena okenn danze, uswa zot pa finn pran kont bann siyn ki ti pe averti zot. Lerla, enn ku ver minwi, enn gran kantite gaz byin so ek ros finn desann avek enn gran fraka lor lavil Herculanum. Tu bann abitan ki ti dan lavil la finn mor tufe. Boner landemin gramatin, mem zafer finn arive dan Pompéi. Tu seki ti dan lavil finn mor. Get sa maler ki’nn arive la, parski dimunn pa finn pran kont bann warning!
Lafin Sistem Zwif
3. Ki resanblans ena ant destriksyon Zerizalem ek destriksyon Pompéi ek Herculanum?
3 Destriksyon Pompéi ek Herculanum ti terib. Me sa ti nanyin ditu devan destriksyon Zerizalem nevan desela, mem si li ti detrir par bann zom. Avredir, finn dekrir sa katastrof la kuma ‘enn parmi bann operasyon militer pli terib ki finn ena kont enn lavil, dan listwar.’ Dapre enn rapor, plis ki enn milyon Zwif ti mor. Selman, parey kuma destriksyon Pompéi ek Herculanum, bann abitan Zerizalem ti gayn bann warning.
4. Pu averti so bann disip ki lafin sistem Zwif ti pre, ki siyn Zezi ti anonse? Ek kuma sa ti ena enn premye realizasyon dan premye syek?
4 Zezi Kris ti predir ki Zerizalem ti pu detrir. Li ti anons bann evennman ki ti pu arive zis avan sa destriksyon la. Par egzanp ti pu ena lager, lafaminn, tranblemandeter, ek dimunn ti pu revolte kont lalwa. Bann fos profet ti pu fer zot travay, me labonn nuvel ti pu prese dan lemond antye. (Matye 24:4-7, 11-14) Mem si bann parol Zezi pe realize sirtu zordi, zot ti ena enn ti realizasyon sa lepok la. Listwar mansyone ki ti ena enn gran lafaminn dan Zide. (Akt 11:28) Istoryin Zwif Joseph rakonte ki ti ena enn tranblemandeter dan teritwar Zerizalem, zis enn tipe avan so destriksyon. Amezir ki lafin Zerizalem ti pe koste, ti ena deplizanpli bann revolt kont lotorite. Bann grup politik Zwif ti pe lager ant zot. Ek ti ena bann masak dan plizir lavil kot ti ena bann Zwif ek bann non-Zwif. Me malgre tusala, labonn nuvel lor Rwayom Bondye ti pe prese “dan tu kreasyon ki anba lesyel.”—Kolosyin 1:23.
5, 6. (a) Ki bann parol Zezi ti realize dan lane 66 N.L.? (b) Kifer enn gran kantite dimunn finn truv lamor kan finalman Zerizalem inn tonbe dan lane 70 N.L.?
5 Finalman, dan lane 66 N.L., bann Zwif finn revolte kont Rom. Cestus Gallus avek so larme finn antur Zerizalem, avek lintansyon pu pran lavil la. Alor, sa finn fer bann disip rapel bann parol Zezi: “Kan zot truv Zerizalem anture par bann larme ki pe kanpe, lerla zot kone ki so destriksyon finn koste. Alor, bann ki dan Zide bizin sove al dan montayn. Bann ki dan lavil bizin sorti ale, ek bann ki dan lakanpayn zot, fode pa zot rant dan lavil la.” (Lik 21:20, 21) Donk, ler ti’nn arive pu kit Zerizalem ale. Me kuma? San ki personn ti atann, Gallus ek so bann trup ti kit Zerizalem, zot ti ale. Sa ti permet bann Kretyin dan Zerizalem ek Zide obeir bann parol Zezi ek sove al dan montayn.—Matye 24:15, 16.
6 Katran plitar, ver lepok Pak, bann trup Romin, dirize par Zeneral Titus, finn returne. Sa fwa la, Titus ti byin deside pu fini enn fwa avek revolt bann Zwif. So larme finn antur Zerizalem ek zot finn ranz “enn baraz avek dibwa pwint.” (Lik 19:43, 44) Pa ti ena okenn semin pu sove! Purtan, malgre ki lager ti pe menase, enn gran laful Zwif finn al Zerizalem pu selebre Pak. Asterla, zot inn tase! Avredir, dapre Joseph, kan bann Romin ti atake, mazorite bann viktim ti sa bann pov malere viziter la.a Finalman, kan Zerizalem inn tonbe, enn gran kantite Zwif finn truv lamor. Parmi tu bann Zwif ki ti viv anba dominasyon Romin, 1 lor 7 ti mor. Ki ti konsekans destriksyon Zerizalem ek so tanp? Ebyin, se sosyete Zwif ek so sistem relizye ki ti baze lor Lalwa Moiz, ki’nn disparet.b—Mark13:1, 2.
7. Kifer eski bann Kretyin fidel ti sape dan destriksyon Zerizalem?
7 Dan lane 70 N.L., bann Kretyin Zwif ti pu’nn kapav perdi zot lavi, uswa vinn esklav parey kuma leres ki ti dan Zerizalem. Me, listwar pruve ki zot ti ekut warning ki Zezi ti done 37 an avan. Zot ti kit lavil la ek zot pa ti returne.
Bann Zapot Finn Donn Bann Avertisman Ki Nu Byin Bizin
8. Dapre Pyer, ki kitsoz inportan bann Kretyin ti bizin fer, ek ki bann parol Zezi sirman li ti pe panse?
8 Zordi, enn pli gran destriksyon ankor pe koste. Sa lemond la pu detrir. Sizan avan destriksyon Zerizalem, lapot Pyer ti donn enn konsey ki tom byin pu nu lepok ek ki bann Kretyin bizin pran kont san tarde. Li ti dir: Res lor zot gard! Pyer ti truve ki bann Kretyin ti bizin ogmant zot “bann kapasite pu reflesi klerman.” Se sa ki ti pu fer zot pa inyor “komannman Senyer” Zezi Kris. (2 Pyer 3:1, 2) Kan Pyer ti pe dir bann Kretyin res lor zot gard, sirman li ti pe pans bann parol ki Zezi ti dir so bann zapot detrwa zur avan li mor. Zezi ti dir: “Fer atansyon, veye, parski zot pa kone kan ler fixe pu arive.”—Mark 13:33.
9. (a) Ki latitid danzere sertin ti pu devlope? (b) Kifer eski li danzere kan nu ena bann dut?
9 Zordi, sertin zot moke, zot dir: “Li ti promet ki li ti pu prezan, pa vre? Abe, kot li ete?” (2 Pyer 3:3, 4) Pu sa bann dimunn la, nanyin pa’nn sanze, me depi kreasyon lemond, tu kitsoz ankor tuzur parey. Sa bann kalite dut la zot danzere. Si nu ena bann dut, nu kapav bliye ki lafin byin pre. Ek sa kapav amenn nu fer tu kitsoz pu fer numem plezir. (Lik 21:34) Bann ki moke, kuma Pyer pe montre, zot bliye Deliz lepok Noe ki ti detrir lemond sa lepok la. Alor, lemond ti vremem sanze!—Zenez 6:13, 17; 2 Pyer 3:5, 6.
10. Ki Pyer ti dir pu ankuraz bann ki kapav perdi pasyans?
10 Pyer ed so bann lekter pu devlop pasyans kan li rapel zot kifer suvan Bondye pa azir deswit. Premyerman, Pyer dir: “Pu Zeova, enn zur kuma milan ek milan kuma enn zur.” (2 Pyer 3:8) Etandone ki Zeova Li la pu tuletan, Li kapav pran tu bann fakter an konsiderasyon ek swazir ler ki pli bon pu azir. Apre sa, Pyer montre ki Zeova anvi ki tu dimunn repanti. Pasyans Bondye kapav permet buku gayn lavi. Parski, si Zeova ti azir vit, zot tu ti pu fini mor. (1 Timote 2:3, 4; 2 Pyer 3:9) Me, se pa parski Zeova ena pasyans, ki zame Li pa pu azir. Pyer dir: “Zur Zeova pu vinn kuma enn voler.”—2 Pyer 3:10.
11. Ki pu ed nu res lor nu gard lor plan spirityel, ek kuma eski, dan enn fason koze, sa pu ‘akseler’ zur Zeova?
11 Pyer servi enn konparezon byin interesan. Pa fasil pu trap bann voler. Me, enn gardyin ki res lor so gard tutlong lanwit, ena plis sans trap enn voler, ki enn gardyin ki detanzantan pe kas ku. Kuma eski enn gardyin kapav res lor so gard? Kan enn kikenn mars-marse, sa anpes li dormi. Me, enn kikenn fasil gayn somey si li res asize tutlong lanwit. Alor pareyman, pu ki nu res lor nu gard antan ki Kretyin, nu bizin aktif lor plan spirityel. Ala kifer, Pyer ankuraz nu pu res okipe avek ‘bann aksyon ki montre enn kondwit sin ek nu latasman ar Bondye.’ (2 Pyer 3:11) Kan nu fer sa, nu pu kontiyn “gard zur Zeova prezan dan [nu] lespri.” Mo Grek ki’nn servi isi pu “gard prezan dan lespri” vedir literalman “akselere.” (2 Pyer 3:12, not dan Les Saintes Écritures Traduction du monde nouveau—avec notes et références) Li vre ki nu pa kapav sanz kalandriye Zeova. So zur pu vini dan ler ki Li, Li’nn fixe. Me, si nu res okipe dan so servis, nu pu ena linpresyon ki sa letan ki reste la, pe pas byin vit.—1 Korintyin 15:58.
12. Kuma eski sakenn parmi nu kapav profit pasyans Zeova?
12 Donk, si enn kikenn ena santiman ki zur Zeova pe tarde, li ankuraze pu swiv konsey Pyer. Wi, nu bizin atann avek pasyans ler ki Zeova inn fixe. Byinsir, nu kapav profit byin sa lepok kot Zeova pe pran pasyans la. Kuma? Par egzanp, se kan nu kontiyn devlop bann kalite Kretyin ki byin inportan. Nu kapav usi partaz labonn nuvel avek ankor plis dimunn posib. Si nu res lor nu gard, Zeova pu truv nu “san tas ek san defo ek dan lape” kan lafin vini. (2 Pyer 3:14, 15) Sa pu vremem enn rekonpans pu nu, pa vre?
13. Ki bann parol ki ena buku lintere pu nu zordi, Pol ti ekrir bann Kretyin Tesalonik?
13 Dan so premye let ki li ti ekrir bann Kretyin Tesalonik, lapot Pol usi ti koz lor linportans pu res lor nu gard. Li ti donn sa konsey la: “Fode pa ki nu dormi kuma lezot pe fer, me fode ki nu res lor nu gard ek ki nu gard nu bann kapasite pu rezone.” (1 Tesalonisyin 5:2, 6) Wi, sa li vremem neseser, sirtu kan nu truv lafin sa lemond la pe koste! Bann adorater Zeova pe viv dan enn lemond ki pa interese ditu ar bann kitsoz spirityel. Ek sa kapav afekte zot. Akoz sa, Pol donn sa konsey la: “Anu gard nu bann kapasite pu rezone. Anu pran lafwa ek lamur kuma enn bukliye, ek lesperans delivrans kuma enn elmet.” (1 Tesalonisyin 5:8) Ki pu ed nu swiv konsey Pol? Se kan nu etidye regilyerman Parol Bondye ek kan nu reyni regilyerman ansam ar nu bann frer dan bann reynion. Si nu fer sa, nu pu viv kumadir lafin byin pre.—Matye 16:1-3.
Plizir Milyon Dimunn Pe Veye
14. Kuma eski bann sif montre ki buku zordi pe res lor zot gard an akor avek konsey lapot Pyer?
14 Eski ena buku dimunn zordi ki pe res lor zot gard, parey kuma Labib ankuraz nu? Wi, pandan lane servis 2002, bann proklamater finn montre ki zot lor zot gard lor plan spirityel. Enn nuvo maximem 6,304,645 proklamater finn depans zot pu pres Rwayom Bondye avek lezot. Sa reprezant enn ogmantasyon 3.1 pursan lor lane 2001. Zot finn pas 1,202,381,302 lertan dan sa travay la. Sa bann proklamater la pa’nn fer sa travay la kan zot ti gayn letan. Non, sa mem ki ti pli inportan dan zot lavi. Laplipar parmi zot ena mem latitid ki Eduardo ek Noemi, enn kup dan El Salvador.
15. Ki lexperyans dan El Salvador montre ki buku pe res lor zot gard lor plan spirityel?
15 Ena detrwa lane, Eduardo ek Noemi ti pran kont sa bann parol lapot Pol la: “Senn sa lemond la pe sanze.” (1 Korintyin 7:31) Zot inn fer zot lavi vinn sinp ek zot inn pran servis pyonye. Avek letan, zot inn gayn bann benediksyon dan buku fason. Zot finn mem gayn privilez pu servi dan servis sirkonskripsyon ek distrik. Zot inn prefer fer servis aplintan, plito ki viv byin lor plan materyel. Mem si zot finn bizin fer fas avek bann problem grav, zot sir ki zot finn pran enn bon desizyon. Buku finn montre sa mem lespri sakrifis la dan sa 29,269 proklamater—parmi 2,454 pyonye—ki ena dan El Salvador. Ala enn parmi bann rezon kifer bann proklamater dan El Salvador finn ogmante par 2 pursan lane pase.
16. Ki latitid enn zenn frer finn montre dan Côte d’Ivoire?
16 Dan Côte d’Ivoire, enn zenn Kretyin finn montre sa mem latitid la. Ala seki li’nn ekrir filyal laba: “Mo enn serviter ministeryel. Me, mo pa kapav dir bann proklamater fer pyonye, alor ki momem, mo pa donn enn bon legzanp. Donk, mo’nn kit mo travay ki ti byin peye. Asterla, mo travay pu momem, ek sa donn mwa plis letan pu prese.” Sa zenn frer la finn vinn enn parmi sa 983 pyonye ki ti ena dan Côte d’Ivoire lane pase. Antu, ti ena 6,701 proklamater dan sa peyi la, seki reprezant enn ogmantasyon 5 pursan.
17. Kuma enn zenn Temwin finn montre ki li pa per seki lezot panse lor bann Temwin?
17 Dan Belgique, finn kont 24,961 proklamater ki pe bizin fer fas ar buku problem. Dan sa peyi la, bann dimunn an zeneral ena bann fos lide lor bann Temwin. Alor, bann Temwin pa aksepte par tu dimunn, ek lezot pa tret zot byin. Kan mem sa, bann proklamater la byin devwe ek nanyin pa fer zot per. Enn zur, dan lekol pandan enn klas Moral, enn zenn Temwin Zeova ki ena 16 an finn tann lezot dir ki bann Temwin Zeova enn sekt. Alor, li’nn demann permisyon pu explike seki bann Temwin Zeova zot, zot panse. Li’nn servi kaset video Les Témoins de Jéhovah : un nom, une organisation ek brosir Les Témoins de Jéhovah : Qui sont-ils ? Avek sa, li finn kapav explike seki bann Temwin ete vremem. Tu dimunn finn byin apresye so bann ranseynman. Semenn apre, bann zelev finn gayn enn tes pu fer ek tu bann kestyon ti baze lor relizyon bann Temwin Zeova.
18. Ki montre ki bann problem ekonomik pa finn anpes bann proklamater dan Argentine ek Mozambique pu servi Zeova?
18 Dan sa bann dernye zur la, laplipar bann Kretyin bizin fer fas ar bann problem grav. Malgre sa, zot pa les nanyin deturn zot latansyon. Nu tu kone ki Argentine pe fer fas avek bann problem ekonomik. Purtan, dan sa peyi la finn kont 126,709 Temwin lane pase. Malgre ki ena lamizer partu dan Mozambique, 37,563 finn pran par dan predikasyon. Sa reprezant enn ogmantasyon 4 pursan. Pu buku dimunn dan Albanie, lavi difisil. Purtan, sa peyi la finn konn enn ogmantasyon 12 pursan, avek enn maximem 2,708 proklamater. Wi, li kler ki kan bann serviter Zeova met Rwayom Bondye an premye dan zot lavi, bann move kondisyon pa kapav anpes lespri sin Bondye azir.—Matye 6:33.
19. (a) Ki montre ki ena ankor bann dimunn sinser ki swaf laverite ki ena dan Labib? (b) Ki bann lezot detay dan rapor mondyal montre ki bann serviter Zeova pe res lor zot gard lor plan spirityel? (Get rapor ki ena lor paz 22-25.)
19 Lane pase, nu finn diriz an mwayenn 5,309,289 letid Labib par mwa. Sa montre ki ena ankor lezot dimunn sinser ki swaf laverite ki ena dan Labib. Finn ena usi enn nuvo maximem pu lasistans Memoryal: 15,597,746 asistan. Mazorite ladan, se bann dimunn ki pa pe servi Zeova dan enn fason aktif. Nu swete ki zot kontiyn grandi dan zot konesans ek dan zot lamur pu Zeova ek pu bann frer. Li byin interesan pu truve ki sa “gran laful” bann “lezot muton” la pe kontiyn servi zot Kreater “lanwit lizur dan so tanp.” Zot pe fer sa ansam avek zot bann frer ki ena lesperans pu al viv dan lesyel.—Revelasyon 7:9, 15; Zan 10:16.
Tir Leson ar Legzanp Lot
20. Ki nu aprann ar legzanp Lot ek so fam?
20 Byinsir, mem bann fidel serviter Bondye kapav, par moman, bliye ki res enn tigit letan mem. Get par egzanp Lot, neve Abraam. Atraver de anz ki ti vizit li, li’nn aprann ki Bondye pu detrir Sodom ek Gomor. Sa nuvel la pa ti kapav etonn Lot, parski li ti “byin bulverse par move kondwit bann dimunn ki ti pe defye lalwa.” (2 Pyer 2:7) Me selman, kan de anz la ti vini pu tir li andeor Sodom, Lot “ti pe pran tu so letan.” Bann anz la finn bizin mem ris li ek so fami andeor lavil. Finalman, fam Lot pa’nn obeir warning ki bann anz la ti done. Li’nn get deryer. Parski li pa’nn pran kont, li’nn perdi so lavi. (Zenez 19:14-17, 26) Akoz sa, Zezi ti donn sa warning la: “Pa bliye fam Lot.”—Lik 17:32.
21. Kifer eski zordi li pli inportan ankor ki nu res lor nu gard?
21 Katastrof ki ti arive dan Pompéi ek Herculanum, bann evennman ki’nn pase kan Zerizalem ti detrir, Deliz lepok Noe ek legzanp Lot, tusala montre ki li inportan ki nu pran kont bann warning. Nu, bann serviter Zeova, nu rekonet siyn ki montre ki nu pe viv lepok lafin. (Matye 24:3) Nu finn separ nu ar fos relizyon. (Revelasyon 18:4) Parey kuma bann Kretyin premye syek, nu bizin ‘gard zur Zeova prezan dan nu lespri.’ (2 Pyer 3:12) Wi, zordi li pli inportan ankor ki nu res lor nu gard! Ki bann kitsoz nu bizin fer personelman, ek ki bann kalite nu bizin devlope pu res lor nu gard? Se seki nu pu gete dan prosin lartik.
[Not anba paz]
a Dan premye syek, Zerizalem pa ti ena plis ki 120,000 abitan. Eusèbe finn kalkile ki dan lane 70 N.L., 300,000 abitan distrik Zide ti al Zerizalem pu selebre Pak. Donk, sirman leres viktim ti sorti dan bann lezot rezyon domine par bann Romin.
b Byinsir, devan lizye Zeova, Lalwa Moiz ti’nn ranplase par nuvo lalyans, dan lane 33 N.L.—Efezyin 2:15.
Kuma Eski U Pu Reponn?
• Ki kitsoz ki ti arive, ti permet bann Kretyin Zwif sape dan destriksyon Zerizalem?
• Kuma eski konsey ki lapot Pyer ek lapot Pol finn done, ed nu pu res lor nu gard?
• Kisannla zordi pe montre ki zot byin lor zot gard?
• Ki leson nu aprann dan legzanp Lot ek so fam?
[Tablo lor paz 22-25]
RAPOR SERVIS MONDYAL BANN TEWMIN ZEOVA PU LANE SERVIS 2002
(Get piblikasyon)
[Zimaz lor paz 26]
Kan bann Kretyin res aktif, sa ed zot pu res lor zot gard