Tlen maseualmej kinekij kimatisej

Katli mosenkajtokej kinamiki kuali kimatisej kenijkatsa motekiuia nopa DIU (dispositivo intrauterino) uan nojkia tlake tetlajtolmaka Biblia, kiampa kimatisej tlake kitlapejpenisej kichiuasej uan nojkia kipixtosej kuali inintlalnamikilis iixpa Jehová.

Kema san itstoyaj Adán uan Eva, Jehová kinnauatik: “Xikinpiakaj miak[ej] inmokoneuaj”. Uan teipa kema tlauel uetski miak atl, Noé uan ichampoyouaj nojkia kinnauatijkej nopa tlamantli (Gén. 1:28; 9:1). Biblia amo kiijtoua tlaj Cristo itokilijkauaj moneki kineltokasej ni tlanauatili. Yeka, katli mosenkajtokej moneki moiljuisej tlaj kitekiuisej se tlamantli tlen kinpaleuis amo ma kinpiakaj miakej ininkoneuaj o kema uelis kinpiasej. ¿Tlake kinpaleuis kuali ma kitlapejpenikaj tlake kichiuasej?

Achtoui moneki kiitasej tlen Biblia tetlajtolmaka. Yeka, Cristo itokilijkauaj amo mokonetlauisouaj san pampa amo kinekij konepiasej. Biblia kiijtoua tlaj se akajya mokonetlauisoua san pampa ya kineki, kinextia amo kipatiita nemilistli. Cristo itokilijkauaj amo kitekiuiaj yon kichiuaj se tlamantli tlen kichiuaskia ma miki se pilkonetsi (Éx. 20:13; 21:22, 23; Sal. 139:16; Jer. 1:5). Uajka, ¿uelis kitekiuisej nopa DIU?

Ni moixtonki ipan pilamochtsi Tlen Tematiltia, mayo 15, 1979, ipan iamayo 30 uan 31. Ipan nopa tonali, nopa DIU kichijchiuayayaj ika plástico uan kitlaliyayaj ipan siuamej ininsiuayo, kiampa amo konekuiskiaj. Nopa pilamochtsi kiijtok amo kimatiyayaj kenijkatsa motekiuia nopa DIU. Miakej tepajtianij katli tlauel ixtlamatij kiijtouayayaj nopa DIU kichiuayaya se tlamantli ipan ininsiuayo uan amo kikauayaya nopa espermatozoide ma asi kampa ueliskia tlatskis uan kichiuaskia ma yoli se pilkonetsi. Tlaj amo panoyaya nopa, uajka amo yoliyaya se pilkonetsi.

Teipa kiitakej kemantika nopa espermatozoide tlatskiyaya ipan óvulo uan yeka yoliyaya se pilkonetsi. Nopa óvulo ueliskia moskaltis ipan se tlen nopa trompas de Falopio (kema amo moskaltia ipan siuamej ininsiuayo) o kalakiskia ipan siuamej ininsiuayo. Tlaj asiskia ipan ininsiuayo, nopa DIU amo kikauaskia nopaya ma moskalti, kej panoskia tlaj amo kipixtoskia nopa DIU. Nopa pilkonetsi uetsiskia uan eliskia sanse kej kema mokonetlauisouaj. Nopa pilamochtsi Tlen Tematiltia kiijtok: “Se Cristo itokilijka katli kuali iyolo uan kineki kitekiuis nopa DIU, moneki kuali moyoliljuis ipan tlen kiijtoua ni tlamachtili uan kinextis tlauel kipatiita nemilistli kej Biblia kiijtoua” (Sal. 36:9).

Maske kiampa panoyaya kema kiski nopa pilamochtsi ipan 1979, ipan ni tonali tepajtianij uan científicos kichijchijtokej miak tlamantli tlen yankuik.

Nama onka ome tlamantli tlen nopa DIU. Se kipia cobre, uan ipan Estados Unidos, pejkej tlauel kitekiuijtiualauij ipan xiuitl 1988. Nopa seyok kimajkaua hormonas, uan pejki monamaka ipan 2001. ¿Kenijkatsa motekiuia ni ome tlamantli?

Tlen kipia cobre: Kej tikijtojkej, nopa DIU kichiua nopa espermatozoides ouij ma kalakikaj ipan siuamej ininsiuayo uan yeka amo asij ipan se óvulo. Nojkia, nopa cobre tlen kipia DIU kinmiktia espermatozoides.a Uan sekij moiljuiaj nopa DIU kichiua ma mopatla se keski tlamantli ipan siuamej ininsiuayo.

Tlen kimajkaua hormonas: Onka miak DIU tlen kipia hormonas sanse kej pastillas tlen kitolouaj siuamej pampa amo kinekij konepiasej. Ni nojkia kintlaliliaj siuamej kej nopa seyok DIU, uan kimajkauaj se hormona ipan ininsiuayo. Nopa kichiua amo ma yoli óvulos ipan se keskij siuamej. Tlaj amo onka se óvulo, amo uelis yolis se pilkonetsi. Sekij kiijtouaj nopa DIU tlen kipia hormonas kichiua ipan siuamej ininsiuayo amo tlauel ma yoli tlen kiixtsakua o ma eli kanaktsi.b Nojkia kichiua ma tetia se keski tlamantli tlen kipiaj siuamej uan kitsakuilia o amo kikaua ma pano nopa espermatozoide.

Kej tikitstokej, nopa ome tlamantli tlen DIU kichiua ma mopatla tlen kiixtsakua ininsiuayo siuamej. Uan tlaj yoliskia óvulos uan se espermatozoide tlatskiskia ipan se óvulo, amo ueliskia moskaltis ipan ininsiuayo pampa tlauel kanaktsi eltoskia. Nopa kichiuaskia ma uetsi nopa pilkonetsi maske namanok yolki uan mikiskia. Científicos kiijtouaj san kemantika pano ni, sanse kej pano kema kitolouaj pastillas pampa amo kinekij konepiasej.

Uajka amo aka uelis kiijtos nopa DIU, tlen kipia cobre o hormonas, kichiuas ayokmo kema ma yoli se pilkonetsi. Maske ueliskia panos nopa, científicos kiijtouaj tlaj se siuatl kitekiuia se tlen nopa ome tlamantli san kemantika uelis konekuis.

Tlaj toikniuaj katli mosenkajtokej kinekij kitekiuisej se tlen nopa DIU, uelis yasej kiitatij se tepajtijketl katli momachtijtok tlen nopa tlamantli uan kiampa uelis kiniljuis tlake uelis kitekiuisej, uan nojkia uelis kiniljuis kenijkatsa kipaleuis o kitlanauis se siuatl. Amo kinamiki kinkauasej sekinok ma kiniljuikaj tlake kitlapejpenisej kichiuasej, yon se tepajtijketl kinamiki kitlapejpenis nopa (Rom. 14:12; Gál. 6:4, 5). Moneki inijuantij kitlapejpenisej tlake kichiuasej, uan kiampa kiyolpakiltisej toTeotsij uan inintlalnamikilis amo kinyolkokojtos (nojkia xikita 1 Timoteo 1:18, 19; 2 Timoteo 1:3).