Kungani Kuqakathekile Ukuzithoba?

1, 2. Kuyini okwenza uNkulunkulu wamlahla uSawuli? (Khangela umfanekiso osekuqaliseni.)

NGESIKHATHI uSawuli eqalisa ukubusa ko-Israyeli wayezithoba futhi labantu bemhlonipha. (1 Sam. 9:1, 2, 21; 10:20-24) Kodwa ngokuya kwesikhathi waba liqhalaqhala njalo wenza lezinto ezinengi ayengelalungelo lokuzenza. Ngokwesibonelo waphelelwa yisineke lapho ebona umphrofethi uSamuyeli esephuzile ukufika eGiligali. Ngalesosikhathi amaFilisti ayesefuna ukuhlasela njalo ama-Israyeli ayeseqalisa ukubaleka etshiya uSawuli. Kungenzakala ukuthi uSawuli wazitshela ukuthi kungcono enze okuthile masinyane ukuze angabhuqwa yisitha. Yikho wathatha umhlatshelo wawunikela kuNkulunkulu. Wayengelalungelo lokwenza lokhu ngoba kwakungumsebenzi okwakumele wenziwe ngabaphristi kuphela. Lokhu kwamzondisa kakhulu uJehova.​—1 Sam. 13:5-9.

² Lapho uSamuyeli efika eGiligali wamkhuza uSawuli ngesenzo sakhe. Kulokuthi avume ukukhuzwa waqalisa ukucatsha ngomunwe, wesulela icala kwabanye futhi wenza angathi kaboni ukuthi wenze inkalakatha yecala. (1 Sam. 13:10-14) Ngemva kwalokho wenza ezinye futhi izinto ezacina zibangela ukuthi uJehova amlahle njalo amthathelwe ubukhosi. (1 Sam. 15:22, 23) Lanxa uSawuli wayeqalise engumuntu ozithobayo futhi ohloniphekayo wacina esifa kabuhlungu ngenxa yokungalaleli.​—1 Sam. 31:1-6.

 3. (a) Abantu abanengi bacabangani ngokuzithoba? (b) Yiphi imibuzo esizayiphendula?

³ Emhlabeni lo ogcwele ukuncintisana abantu abanengi bacabanga ukuthi ukuzithoba kubuyisela emuva, akukwenzi uphumelele empilweni. Kubo ukuzithoba yinto engancediyo. Ngokwesibonelo enye indoda engumlingiswa wamafilimu futhi eyacina ingena kwezombusazwe yake yathi: “Angiboni ukuthi ukuzithoba kuyasebenza kimi njalo angisoze ngafa ngakusebenzisa loba nini.” Kodwa kungani kuqakathekile ukuthi sizithobe? Kutshoni ukuzithoba njalo kuyini okungamelanga sikucabange ngokuzithoba? Kuyini okungasinceda ukuthi sihlale sizithoba lanxa siphakathi kwezimo ezinzima? Imibuzo yokuqala emibili izaphendulwa esihlokweni lesi. Owesithathu uzaphendulwa kwesilandelayo.

 4. Ngezinjani izenzo zokuziphakamisa?

⁴ IBhayibhili litshengisa ukuthi ukuzithoba kutshiyene kakhulu lokuziphakamisa kumbe ukuzigqaja. (Bala iZaga 11:2.) UDavida wacela uJehova wathi: “Vikela inceku yakho ezenzweni zokuziphakamisa.” (Hubo. 19:13, NW) Ngezinjani ‘izenzo zokuziphakamisa’? Yikwenza into ethile ngamawala wena ungelamvumo loba ilungelo lokuyenza mhlawumbe ngenxa yokuzigqaja kumbe ukuswela isineke. Kwezinye izikhathi siyake senze izinto esingelamvumo yokuzenza ngenxa yokuthi silesono. Kodwa njengoba sibonile endabeni kaSawuli, kuyingozi ukwenza njalo ngoba kungaphambanisa ubuhlobo bakho loNkulunkulu. IHubo 119:21 lithi uJehova “uyabakhuza abaklolodayo [loba “abaziphakamisayo,” NW].” Ngenxa yani?

 5. Kungani kukubi kakhulu ukwenza izinto ngokuziphakamisa?

⁵ Ukuziphakamisa kubi kakhulu. Okokuqala kutshengisa ukuthi awumhloniphi uJehova uNkulunkulu wethu onguMbusi wendawo yonke. Okwesibili kungadala ingxabano phakathi kwakho labanye. (Zaga. 13:10) Ikanti okwesithathu kungakwenza uyangeke ikakhulu nxa abanye bangabona ukuthi wenze amawala. (Luk. 14:8, 9) Izikhathi ezinengi ukuziphakamisa kuba yingozi. Yikho kuqakathekile ukuzithoba ngoba kwenza senze izinto ngendlela eyiyo.

6, 7. IBhayibhili livezani ngokuzithoba?

⁶ IBhayibhili liveza ukuthi ukuzithoba yikungabi ngumuntu oziphakamisayo loba oyisiqholo. (Flp. 2:3) Umuntu ozithobayo uyananzelela ukuthi zikhona izinto angeke enelise ukuzenza, uyavuma nxa ephambanisile, njalo uyamukela imibono yabanye. UJehova uyathokoza kakhulu ngomuntu onjalo.

⁷ IBhayibhili liphinda litshengise ukuthi umuntu ozithobayo uyakwazi ukuthi zikhona ezinye izinto angelalungelo lokuzenza. Lokhu kuyamnceda ukuthi ahloniphe abanye njalo abaphathe ngomusa.

 8. Ungabona njani ukuthi umkhuba wokwehluleka ukuzithoba usukunyenyela?

⁸ Ungabona njani ukuthi umkhuba wokuziphakamisa lokuzigqaja usukunyenyela? Nanku okunye ongabona ngakho. Ukuzibona angathi ungcono kulabanye abantu kumbe ukuzitshaya isifuba ngenxa yemisebenzi ethile oyenzayo ebandleni loba eyenziwa ngomunye umuntu omjayeleyo. (Rom. 12:16) Ukuqalisa ukwenza izinto ufuna ukubukwa ngabantu. (1 Tim. 2:9, 10) Ukuqalisa ukutshela abanye ukuthi yiziphi izinto okumele bazenze lokungamelanga bezenze. (1 Khor. 4:6) Ungabona sekusenzakala kuwe lokhu uyabe usungena emfolweni wokuziphakamisa.

 9. Kuyini okubangela ukuthi abanye baqalise ukuziphakamisa? Qamba izibonelo eziseBhayibhilini.

⁹ Ukuvumela izifiso ezingalunganga lakho kungenza umuntu ehluleke ukuzithoba. Ngokwesibonelo ukufuna ukubukwa ngabantu, umhawu kanye lokuba lentukuthelo kubangele ukuthi abantu abanengi baqalise ukuziphakamisa loba ukuzigqaja. Lokhu yikho kanye okwenziwa ngu-Abhsalomu, u-Uziya kanye loNebhukhadinezari. Amadoda la avumela ukubuswa ‘yizenzo zemvelo yesono’ njalo uJehova wawabhubhisa ngenxa yokuziphakamisa kwawo.​—2 Sam. 15:1-6; 18:9-17; 2 ImiLan. 26:16-21; Dan. 5:18-21.

10. Nika isibonelo esitshengisa ukuthi kungani kungamelanga sahlulele abanye?

¹⁰ Zikhona ezinye izizatho ezingabangela ukuthi umuntu ehlukele ukuzithoba. Cabanga ngo-Abhimeleki loPhetro. (Gen. 20:2-7; Mat. 26:31-35) Kambe izifiso ezingalunganga yizo ezabangela ukuthi amadoda la ehluleke ukuzithoba yini? Kwabangelwa yikungazi yini kumbe benza nje bengacabanganga? Kasingeke sitsho ukuthi babefuqwa yini ngoba thina kasenelisi ukubona okusenhliziyweni yomuntu. Ngakho kungaba kuhle ukuthi singabahluleli.​—Bala uJakhobe 4:12.

11. Kunceda ngani ukuzithoba?

¹¹ Ukuzithoba kwenza umuntu ayazi indawo yakhe ebandleni. UJehova nguNkulunkulu ohlelekileyo njalo unike ngamunye wethu umsebenzi okumele awenze enhlanganisweni yakhe. Lanxa esinike imisebenzi etshiyeneyo uyasiqakathekisa sonke. Ngenxa yomusa wakhe omkhulu, uJehova unike ngamunye wethu izipho kanye leziphiwo ezitshiyeneyo esingazisebenzisa ukumdumisa lokunceda abanye. (Rom. 12:4-8) Ngeqiniso uJehova usenze saba lesithunzi, watshengisa ukuthi uyasithemba njalo wasiphathisa umsebenzi oqakathekileyo.​—Bala u-1 Phetro 4:10.

12, 13. Kungani kungamelanga simangale nxa imisebenzi esiyiphathisiweyo intshintsha?

¹² Lanxa silemisebenzi esiyiphathisiweyo khathesi kumele sikhumbule ukuthi ingantshintsha loba nini. Lokhu kwenzakala lakuJesu. Ekuqaliseni wayehlala loYise kuphela ezulwini. (Zaga. 8:22) Ngokuhamba kwesikhathi wancedisana loYise ukudala izingilosi, lezinye izinto esizibonayo kwakusekucinwa ngokudala abantu. (Kol. 1:16) Kodwa izinto zantshintsha ngokuya kwesikhathi. UJesu wathunywa emhlabeni njalo waqalisa elusana nje wakhula waze waba yindoda endala. (Flp. 2:7) Ngemva kokufela abantu wabuyela ezulwini njalo wabekwa ukuba yiNkosi yoMbuso kaNkulunkulu ngo-1914. (Heb. 2:9) Kodwa lokhu akutsho ukuthi izinto ngeke ziphinde zintshintshe. Ngemva kweminyaka eyinkulungwane uJesu uzabuyisela uMbuso kuYise ukuze “uNkulunkulu abe yikho konke kukho konke.”​—1 Khor. 15:28.

¹³ Lathi imisebenzi esiyenzayo enhlanganisweni ingantshintsha, mhlawumbe ngenxa yezinqumo esizenzayo. Ngokwesibonelo kungenzakala ukuthi wawungatshadanga kodwa khathesi usutshadile. Engxenye usulabantwana. Mhlawumbe wenze ukuphila kwakho kwaba lula ukuze ungene enkonzweni yesikhathi esigcweleyo. Konke lokhu kungabe kukuvulele ithuba lokuthola imisebenzi kanye lemithwalo etshiyeneyo. Ukuntshintsha kwezimo zethu kungasivulela ithuba lokwenza okunengi emsebenzini kaJehova kumbe kwenze sehluleke ukwenza okunengi. Usesemutsha yini kumbe usukhulile? Usaqinile yini emzimbeni kumbe awuphilanga? UJehova uyakhangela ukuthi kungaphi lapho angasisebenzisa khona. Kalindelanga okungaphezu kwamandla ethu njalo uyakuqakathekisa konke esikwenzayo.​—Heb. 6:10.

14. Ukuzithoba kungasinceda njani ukuthi sisuthiseke njalo sikholise imisebenzi esiyiphiwe nguJehova?

¹⁴ UJesu wayethokoza kakhulu ngayo yonke imisebenzi ayeyiphiwa nguYise njalo lathi kumele sithokoze nxa sisenza imisebenzi esiyiphathiswe nguJehova. (Zaga. 8:30, 31) Umuntu ozithobayo kaboni angathi umsebenzi awenzayo khathesi uyambambelela kodwa uyazinikela kuwo awenze ngenhliziyo yonke. Kazihluphi kakhulu ngemisebenzi angakayiphiwa kumbe leyo eyenziwa ngabanye. Kodwa usebenza gadalala emsebenzini awuphathisiweyo njalo uyathokoza ngawo ngoba uyabona ukuthi yikho lapho uJehova akhethe ukumfaka khona. Kangeneli emisebenzini yabanye kodwa uyabahlonipha futhi abancedise ngoba uyananzelela ukuthi uJehova nguye obanike leyomisebenzi.​—Rom. 12:10.

15. Sifundani endabeni kaGidiyoni?

¹⁵ UGidiyoni waba yisibonelo esihle kakhulu endabeni yokuzithoba. Lapho ethunywa ukuthi ayekulwa lamaMidiyani ukuze ahlenge ama-Israyeli, uGidiyoni watshela ingilosi kaJehova wathi: “Usendo lwakithi kalulamandla koManase, njalo mina ngingomncinyane emulini yakwethu.” (Abahlu. 6:15) Ngesikhathi esevumile ukuyakwenza umsebenzi lo uGidiyoni waba leqiniso lokuthi uyazwisisa ukuthi uJehova ufuna enzeni njalo wathandaza kuye ecela ukuthi amqondise. (Abahlu. 6:36-40) Wayeyindoda elesibindi sibili. Loba kunjalo wenza izinto ngokuhlakanipha langonanzelelo. (Abahlu. 6:11, 27) Umsebenzi lo wawungamenza abe ngumuntu odumileyo kodwa yena wazithoba. Yikho wathi eqeda ukwenza umsebenzi ayewuthunyiwe wabuyela emzini wakhe.​—Abahlu. 8:22, 23, 29.

16, 17. Umuntu ozithobayo wenzani angakemukeli umsebenzi othile?

¹⁶ Abanye abantu balesifiso esikhulu sokuphathisa emisebenzini etshiyeneyo eyenziwayo ebandleni ikanti abanye bayavuma nxa bephiwa eminye imisebenzi. Kambe sesingathi abantu laba kabalakho ukuzithoba yini? Ngitsho lakancane! Phela iMibhalo ikhuthaza ukuthi sonke sithuthuke. (1 Tim. 4:13-15) Kodwa sekumele umuntu antshintshe umsebenzi awenzayo yini ukuze kukhanye ukuthi uyathuthuka? Hatshi. UJehova angasisiza ukuthi sithuthuke kungelani lokuthi yiwuphi umsebenzi esiwenzayo.

¹⁷ Umuntu ozithobayo uyazama ukuzwisisa ukuthi kukhangelelweni kuye engakavumi ukwamukela umsebenzi othile acelwa ukuthi awenze. Ngemva kwalokho uyahlolisisa izimo zakhe ukuze abone ukuthi angenelisa yini ukuwenza. Ngokwesibonelo angazibuza ukuthi lowomsebenzi kawusoze umphambanise yini kwezinye izinto eziqakathekileyo? Anganika abanye yini eminye imisebenzi ayenzayo ukuze athole isikhathi eseneleyo sokwenza umsebenzi omutsha? Nxa impendulo yemibuzo le inguhatshi, kuhle kucace ukuthi akumelanga awamukele lowomsebenzi, kuyabe kumele uphiwe omunye olezimo ezivumayo. Ukuthandaza lokuhlolisisa izimo zakho ngonanzelelo kuzakusiza ukuthi ungacini uthwala nzima ngokwenza izinto eziphezu kwamandla akho. Ukuzithoba kuzakunceda ukuthi wale nxa ubona ukuthi awenelisi ukwenza umsebenzi othile.

18. (a) Ukuzithoba kuzasinceda njani nxa siphiwa umsebenzi omutsha? (b) URoma 12:3 ungamsiza njani umuntu ozithobayo?

¹⁸ Isibonelo sikaGidiyoni sitshengisa ukuthi nxa singanikwa umsebenzi omutsha kumele sicele uJehova asinike amandla njalo asiqondise. IBhayibhili lisikhuthaza ukuthi ‘sihambe ngokuzithoba loNkulunkulu wethu.’ (Mik. 6:8) Yikho loba nini lapho siphiwa umsebenzi omutsha kumele sicabangisise ngalokho uJehova asitshela khona eLizwini lakhe langeziqondiso ezivela enhlanganisweni yakhe. Kumele sikhumbule ukuthi imisebenzi esiyenzayo kayiphumeleli ngenxa yamandla ethu. Kodwa uJehova nguye owenza siphumelele ngoba uyazithoba futhi uzimisele ukusisiza. (Hubo. 18:35) Ukuhamba ngokuzithoba loNkulunkulu kuzasinceda ukuthi singazikhangeleli phansi kumbe sibone angathi singcono kakhulu.​—Bala uRoma 12:3.

19. Ukuzithoba kusinceda njani?

¹⁹ Umuntu ozithobayo unika uJehova lonke udumo ngenxa yokuthi nguye owasidalayo njalo unguMbusi wendawo yonke. (Isam. 4:11) Ukuzithoba kuyasinceda ukuthi sithokoze njalo sikhuthale emisebenzini esiyiphiwayo enhlanganisweni kaJehova. Kuyasisiza lokuthi sihloniphe imibono yabanye lendlela abakhetha ukwenza ngayo izinto futhi lokhu kwenza sihlale simanyene. Kanti njalo umuntu ozithobayo uyacabangisisa engakenzi ulutho oluthile futhi lokho kuyamsiza ukuthi abalekele ukwenza amaphutha amakhulu. Kuyacaca-ke ukuthi ukuzithoba kuqakathekile njalo uJehova uyabathanda abantu abazithobayo. Kodwa yiziphi izinto ezingabangela ukuthi kube nzima ukuzithoba? Isihloko esilandelayo sizawuphendula umbuzo lo.