Umuntu Angafa Uyangaphi?

1-3. Yiphi imibuzo abantu abazibuza yona mayelana lokufa njalo amanye amasonto ayiphendula esithini?

IBHAYIBHILI lisithembisa ukuthi kuzafika isikhathi lapho ‘okungasayikuba khona ukufa.’ (ISambulo 21:4) ESahlukweni 5 sifunde ukuthi inhlawulo isivulela indlela yokuthi siphile phakade. Lanxa kunjalo abantu baqhubeka besifa. (UmTshumayeli 9:5) Yikho abantu abanengi bazibuza umbuzo oqakathekileyo othi: ‘Kwenzakalani nxa umuntu angafa?’

² Sijayele ukuzibuza umbuzo lo ikakhulu nxa singafelwa ngumuntu esimthandayo. Mhlawumbe siyabe sizibuza ukuthi: ‘Kazi uyengaphi? Uyasibona yini? Angasinceda yini? Sizaphinda simbone yini?’

³ Amasonto aphendula imibuzo le ngendlela ezitshiyeneyo. Amanye afundisa ukuthi nxa ulungile uzakuya ezulwini kodwa nxa usenza okubi uzakutsha esihogweni. Amanye afundisa ukuthi nxa umuntu angafa uyahlulelwa abesezalwa eselomunye umzimba kumbe esengomunye umuntu loba inyamazana. Ikanti abanye bafundisa ukuthi nxa umuntu angafa uya kubokhokho bakhe abe lidlozi.

 4. Kuyini okufundiswa ngamasonto mayelana lokufa?

⁴ Kungakhanya angani amasonto afundisa izinto ezitshiyeneyo. Kodwa iqiniso elikhona yikuthi abambe lunye. Wonke afundisa ukuthi umoya kumbe umphefumulo usala uphila nxa umuntu angafa. Kodwa lokhu kuliqiniso yini?

5, 6. Kwenzakalani nxa umuntu angafa?

⁵ UJehova uyakwazi okwenzakalayo nxa umuntu angafa. Kasitshiyanga emnyameni kodwa uyasitshela eBhayibhilini ukuthi nxa umuntu esifa impilo yakhe ihle iphele. Nxa umuntu angafa uyabe engasenelisi ukwenza izinto ayezenza esaphila. Kaqhubeki ephila kweyinye indawo kodwa okwakhe kuyabe sekuphelile.a Uyabe engasaboni, engasezwa njalo engasacabangi.

⁶ IBhayibhili lithi “abafileyo kabazi lutho.” Abafileyo kabenelisi ukuthanda loba ukuzonda njalo ‘engcwabeni akusetshenzwa, akulakulungiselela, kakulalwazi kumbe ukuhlakanipha.’ (Bala umTshumayeli 9:5, 6, 10.) IHubo 146:4 lisitshela ukuthi nxa umuntu angafa “amacebo” akhe ayaphela.

 7. UJesu wathini ngokufa?

⁷ Ngemva kokufa kukaLazaro, uJesu watshela abafundi bakhe wathi: “Umngane wethu uLazaro uselele.” Kodwa abafundi bakhe babecabanga ukuthi uJesu ukhuluma ngokuthi uLazaro uyaphumula. UJesu wahluba indlubu ekhasini wathi: “ULazaro usefile.” (UJohane 11:11-14) UJesu wafananisa ukufa lokulala. Kazange athi uLazaro wayesezulwini kumbe elabokhokho bakhe. Kazange athi uLazaro wayehlupheka esihogweni kumbe wayesezelwe kutsha esengomunye umuntu loba inyamazana. Kwakungathi uLazaro ulele obukaBhuka. Akhona amanye amavesi afananisa ukufa lokulala. Ngesikhathi uStefane esifa, iBhayibhili lithi “walala.” (ImiSebenzi 7:60) Lapho umphostoli uPhawuli ekhuluma ngamanye amaKhristu ayesefile wabhala wathi “abanye sebalala.”​—1 KwabaseKhorinte 15:6.

 8. Sazi njani ukuthi uJehova kazange adale abantu elenhloso yokuthi bafe?

⁸ UJehova wadala u-Adamu lo-Eva elenhloso yokuthi bafe yini? Hatshi. Wabadala elenhloso yokuthi baphile phakade njalo belempilakahle. UJehova wadala abantu belesifiso sokuphila phakade. (UmTshumayeli 3:11) Kafuni ukuthi sife njengoba nje kungelamzali ofuna ukuthi umntanakhe afe. Pho kungani sisifa nxa kuyikuthi uNkulunkulu wasidala elenhloso yokuthi siphile phakade?

 9. Umthetho uJehova awunika u-Adamu lo-Eva wawunzima yini?

⁹ UJehova watshela u-Adamu wathi: “Ukhululekile ukudla loba yisiphi isihlahla esivandeni; kodwa ungadli isihlahla sokwazi okuhle lokubi, ngoba ungaze usidle uzakufa ngempela.” (UGenesisi 2:9, 16, 17) Umthetho lo wawucacile futhi unganzima njalo uJehova wayelelungelo lokutshayela u-Adamu lo-Eva imithetho. Kwakumele batshengise ukuthi bayamhlonipha uJehova ngokulalela imithetho yakhe. Lokhu kwakuzatshengisa lokuthi bayabonga ngakho konke uJehova ayebenzele khona.

10, 11. (a) USathane wamyenga njani u-Eva? (b) Kuyini okwenza sithi u-Adamu lo-Eva bona ngabomo?

¹⁰ U-Adamu lo-Eva bephulela izigodo endlebeni bephula umthetho kaJehova. USathane wathi ku-Eva: “Kambe uNkulunkulu watsho ngeqiniso wathi, ‘Lingadli noma yisiphi isihlahla esivandeni’?” U-Eva waphendula: “Singadla izithelo zesihlahla esivandeni, kodwa uNkulunkulu watsho wathi, ‘Lingazidli izithelo zesihlahla esiphakathi laphakathi kwesivande, njalo lingasithinti, funa life.’”​—UGenesisi 3:1-3.

¹¹ USathane waqhubeka wathi: “Kalisoze life ngempela. Ngoba uNkulunkulu uyazi ukuthi lingasidla amehlo enu azavuleka, beselisiba njengoNkulunkulu, lazi okuhle lokubi.” (UGenesisi 3:4-6) USathane wenza u-Eva wacabanga ukuthi angazenzela umathanda. Waphinda wahutshuza amanga aluhlaza tshoko ngokuthi kwakuzakwenzakalani nxa u-Eva angephula umthetho kaNkulunkulu. U-Eva wakukholwa ukuthi wayengasoze afe, yikho wathatha isithelo wadla, wasenika lomkakhe. U-Adamu lo-Eva babekwazi mhlophe ukuthi uJehova wayethe bangasidli isithelo leso. Behluleka ukuwulalela umthetho lo olula kangaka njalo batshengisa ukuthi bayamdelela uNkulunkulu. Babengeke bazigeze ngalokho ababekwenzile.

12. Kungani kudanisa ukuthi u-Adamu lo-Eva kabazange bamlalele uJehova?

¹² Kuyadanisa sibili ukuthi u-Adamu lo-Eva bamdelela uMdali wabo. Ubungezwa njani nxa ungasebenza ulume owangaphansi uzama ukukhulisa umntwana kodwa athi esekhulile azenzele umathanda kulokuthi akulalele? Bekungeke kukuzwise ubuhlungu yini lokho?

13. UJehova wayesitshoni ngamazwi athi “uzabuyela othulini”?

¹³ U-Adamu lo-Eva bakhahlela inhlanhla ngamazwane, kabasoze bakuthole ukuphila okungapheliyo. UJehova wathi ku-Adamu: “Ngokuba uluthuli njalo uzabuyela othulini.” (Bala uGenesisi 3:19.) Lokhu kwakusitsho ukuthi u-Adamu angafa uzakuba luthuli kube angani kazange abe khona. (UGenesisi 2:7) Ngemva kokona, u-Adamu wafa kwahle kwaphela ngaye.

14. Kungani sisifa?

¹⁴ Ngabe u-Adamu lo-Eva bamlalela uNkulunkulu ngabe basawadla amabele lanamuhla. Kodwa kabamlalelanga, benza isono njalo bacina befile. Isono sinjengomkhuhlane oyingozi esawuthatha ebazalini bethu. Siyafa ngenxa yokuthi sizalwa silesono. (KwabaseRoma 5:12) UNkulunkulu wayengahlosanga ukuthi abantu bafe yikho iBhayibhili lisithi ukufa ‘yisitha.’​—1 KwabaseKhorinte 15:26.

15. Ukwazi iqiniso ngokufa kusinceda njani?

¹⁵ Ukwazi iqiniso mayelana lokufa kuyasikhulula. IBhayibhili lifundisa ukuthi abantu abafileyo kabezwa lutho, ngaze sizame ukukhuluma labo kabasizwa futhi kabenelisi ukukhuluma lathi. Kabenelisi ukusisiza njalo lathi ngeke sibasize. Akulasidingo sokuthi sibesabe ngoba kabenelisi ukusilimaza. Abantu abanengi bakholwa ukuthi abantu abafileyo bayaphila kwenye indawo yikho bebhadala ngezifuyo kumbe ngemali ukuze inyanga ibakhulumele labo loba bathethele ukuze abafileyo bangabehliseli okubi. Nxa silazi iqiniso ngokufa kasisoze sithatheke ngamanga la akhulunywa ngabantu.

16. Yiwaphi amanga afundiswa ngamasonto amanengi mayelana labantu abafileyo?

¹⁶ USathane usebenzisa amasonto ukuze enze sikholwe amanga okuthi abantu abafileyo bayaphila kweyinye indawo. Ngokwesibonelo amanye amasonto afundisa ukuthi nxa singafa umoya kumbe umphefumulo usala uphila. Lokhu yikho yini okufundiswa yisonto oyingenayo kumbe ifundisa lokho okutshiwo liBhayibhili ngabantu abafileyo? USathane usebenzisa amanga ukuze ayenge abantu ukuthi bangamlaleli uJehova.

17. Kungani indaba yokutshisa abantu esihogweni imgcona uJehova?

¹⁷ Lokho okufundiswa ngamasonto amanengi kuhlasimulisa umzimba. Ngokwesibonelo amanye amasonto afundisa ukuthi abantu abenza okubi bazatshiswa esihogweni. Lawo ngamanga aluhlaza tshoko njalo agcona uJehova ngoba kangeke enze abantu bahlupheke kangako. (Bala u-1 Johane 4:8.) Ungathini ngomuntu ojezisa umntanakhe ngokufaka isandla sakhe emlilweni? Ungacabanga ukuthi ulolunya lwemamba egamula umuntu ingasoze imudle. Kuliqiniso ukuthi ngeke ufise ukuthi umuntu lowo abe ngumngane wakho. USathane ufuna sicabange ukuthi uJehova ulolunya olunjalo.

18. Kungani kungamelanga sibesabe abantu abafileyo?

¹⁸ Amanye amasonto afundisa ukuthi nxa abantu bangafa bayaba yimimoya. Amasonto lawo afundisa ukuthi kumele sihloniphe abantu abafileyo njalo sibesabe ngoba bangasisiza loba basehlisele okubi. Abantu abanengi bayakukholwa lokho futhi bayabesaba abafileyo. Bakhonza abafileyo kulokuthi bakhonze uJehova. Kodwa khumbula ukuthi abafileyo kabazi lutho yikho akulasizatho sokuthi sibesabe. UJehova unguMdali wethu, nguye uNkulunkulu weqiniso njalo kumele sikhonze yena kuphela.​—ISambulo 4:11.

19. Ukwazi iqiniso ngokufa kusisiza ngani?

¹⁹ Ukwazi iqiniso ngokufa kuyasikhulula njalo kwenza singathatheki ngamanga. Iqiniso liyasisiza sibe leqiniso lokuthi izithembiso zikaJehova eziphathelane lekusasa zizagcwaliseka.

20. Sizafundani esahlukweni esilandelayo?

²⁰ Inceku kaNkulunkulu eyaphila kudala okuthiwa nguJobe yabuza umbuzo othi: “Umuntu angafa uphinde aphile na?” (UJobe 14:14) Kambe kungenzakala ukuthi umuntu ofileyo aphinde aphile? Impendulo evela kuNkulunkulu etholakala eBhayibhilini ingakuthokozisa okwamagama. Sizafunda ngayo esahlukweni esilandelayo.