Wat kunt u doen aan de hoge kosten van het levensmiddelenverbruik?
„HOE kan ik nu met deze prijzen m’n gezin te eten geven?” Dit is een vraag die dagelijks vele miljoenen huisvrouwen zich stellen. Bent u een van hen? Het in gedachten houden van twee basisbeginselen zal u dan in veel gevallen van groot nut kunnen zijn, nl.: 1. Verzeker u ervan dat u uw geld besteedt aan voedsel, en niet aan reclame of „gemak”; 2. Wees eropuit voeding te kopen, en niet iets wat alleen maar lekker is of er aantrekkelijk uitziet.
Let nu op wat er gebeurt als u met deze beginselen in gedachten gaat winkelen.
Wat ziet u als u uw blik laat rondwaren in de verleidelijke diepvriesafdeling? U ziet voorgekruide, voorgemengde, smaakvol uitziende groenten en kant-en-klare plateau-maaltijden. Verderop in de winkel staan de planken vol met allerhande pakken tarwe-, maïs- en andere graan-„ontbijten”. Op sommige zijn uw kinderen dol, vooral op de reeds voorgezoete of met gedroogd fruit gemengde soorten. Ook zult u wel ergens complete „pakketten” tegenkomen voor het bereiden van rijst-, spaghetti- en macaronimaaltijden. Eveneens voorhanden is voorgekookte rijst en pakjes „instant”-pudding en -soep. Al deze dingen vormen echter „extra’s”. Wanneer u ze koopt, koopt u niet alleen voedsel. Zoals in een analyse van het persbureau Associated Press stond: „Telkens wanneer de consument — iemand anders vraagt te doen wat hij zelf zou kunnen doen, kost hem dat geld.” Zijn dit soort van voedingsmiddelen derhalve voor u? Niet als u wilt bezuinigen.
Wilt u de levensmiddelenpost in uw huishoudboekje naar beneden brengen, koop dan het merendeel van uw voedsel in zijn eenvoudigste vorm. In geval u een krap schema hebt, kunnen bepaalde „snel” te bereiden produkten hun nut hebben, maar vergewis u ervan dat ze de tijdbesparing inderdaad waard zijn.
In de drankenafdeling staan er frisdranken te kust en te keur. Maar wat koopt u in feite? Is het als het erop aankomt niet grotendeels water? Men staat soms verbaasd hoevéél water kan kosten als er wat smaak- en kleurstof aan is toegevoegd! Waarom niet de gewenste drank zelf gemaakt met behulp van mixpoeder of siroop, zodat u het water en de suiker zelf kunt toevoegen?
Ook de keuze van het merk is het overwegen waard. Is het uw gewoonte dat merk te pakken dat u altijd hoort adverteren? Mogelijk wordt dan een gedeelte van uw geld besteed aan de bestrijding van de reclamekosten. Wist u bijvoorbeeld dat in Amerika van de zogenaamde graan-„ontbijten” bekend is, dat één vijfde van de prijs nodig is voor het dekken van de reclamekosten? Wilt u bezuinigen? Waarom dan niet, indien aanwezig, een van de niet-geadverteerde plaatselijke of „winkel”-merken geprobeerd? Hoogstwaarschijnlijk zult u daarvoor minder hoeven te betalen. En wist u dat deze merken vaak door dezelfde fabrikanten worden vervaardigd?
Betrapt u zich erop dat u hij het winkelen vaak naar de kleine pakjes grijpt vanwege de lage prijs? Zeer waarschijnlijk bent u dan bezig per hoeveelheid meer te betalen dan bij de koop van de grotere pakken. Doorgaans kan men zeggen dat hoeveelheid gelijk staat aan zuinigheid, zodat het in het algemeen alleen maar in uw eigen belang is van een produkt de grootste hoeveelheid te kopen, waarvoor u ruimte hebt, vooral wanneer het lang houdbare goederen betreft. Hier is echter wel een „maar” aan verbonden: Kijk eerst welke hoeveelheid er op het pak staat; dit om er zeker van te zijn dat u werkelijk geld uitspaart. Verpakkingen kunnen misleidend zijn; de doos van de ene fabrikant kan groter lijken dan die van de andere, maar toch minder bevatten.
Geldswaarde weinig of geen verband met voedingswaarde
Hebt u wel eens gezegd: „Je krijgt waarvoor je betaalt”? Maar wist u dat dit wat voeding betreft maar ten dele waar is, dat zelfs bepaalde goedkope voedingsmiddelen veel meer voedingswaarde bezitten dan dure?
Dieetdeskundigen zijn het er over eens dat voor een goede gezondheid voedingsmiddelen uit vier basisgroepen onontbeerlijk zijn, en wel: 1. vlees, met inbegrip van gevogelte en vis, alsmede eieren en peulvruchten; 2. fruit en groenten; 3. melk en melkprodukten; 4. brood en graanprodukten. U kunt besparen door uit elke groep de meest economische produkten te kiezen.
Bent u geneigd te denken dat biefstuk van de haas voor uw gezin beter is dan een goedkopere vleessoort? Interessant genoeg heeft de duurte van vlees en ook het „klasseverschil” bij blikprodukten, eieren, boter, fruit en groenten weinig of niets uit te staan met de voedingswaarde! U doet er derhalve verstandig aan van deze produkten de goedkoopste te nemen die aan uw behoeften voldoen. Waarom bij het op tafel brengen van vlees niet gebruik gemaakt van goedkopere vleessoorten van mindere kwaliteit, zoals gehakt of runderlappen? In een goed kookboek staat wel hoe u ze op smakelijke wijze kunt bereiden. Houd altijd in gedachten dat de voedingswaarde volkomen gelijk is aan die van de duurdere soorten.
Nog een punt ter overweging: Gelooft u dat een maaltijd altijd rond een vleesschotel moet zijn opgebouwd? De lang levende Hunza’s in de Himalaya eten maar zelden vlees en een aantal van hen is al ver over de honderd! De noodzakelijke eiwitten in hun dieet moeten ze dus uit andere bronnen halen. Wat ze eten? Gedroogde peulvruchten, zoals erwten, bonen en linzen, alsmede melk en melkprodukten, b.v. kaas. En bent u zich er ook van bewust dat deze voedingsmiddelen tijdens het bereiden niet slinken, zoals met vlees het geval is?
U zult ontdekken dat peulvruchten — bijvoorbeeld kapucijners — een in sommige gevallen wel tienmaal zo goedkope eiwitbron kunnen zijn als vlees. Kaaseiwitten kunnen, afhankelijk van de kaas, wel 50 à 60 percent goedkoper zijn dan die van vlees, terwijl u voor ei- en melkeiwitten gemiddeld genomen slechts een derde betaalt van wat u kwijt zou zijn aan vlees. Mocht u echter besluiten een bonen- of linzenschotel in plaats van vlees te bereiden, houd dan in gedachten dat plantaardige eiwitten in de regel (nl. met uitzondering van sojabonen.) „incompleet” zijn, en niet alle noodzakelijke aminozuren bevatten. De eiwitten komen voor de opbouw van het lichaam het best tot hun recht bij de gelijktijdige aanwezigheid van alle aminozuren, hetgeen gemakkelijk te verwezenlijken is door bij de bonen een glas melk of wat kaas te serveren.
Velen vinden het gemakkelijk om droge graanprodukten zo op het bord met melk te kunnen aanmengen, maar wist u dat u gewoonlijk twee à vier maal zoveel betaalt als wanneer u de pap zelf kookt? Bovendien bevatten rechtstreeks gekookte graanprodukten meer eiwitten en vitaminen dan de voorgekookte. Het loont beslist de moeite zelf uw papontbijt te koken!
In de meeste winkels zijn potato chips, pretzels, frites sticks, kaasstaafjes en andere „snacks” gewilde artikelen. Maar wat krijgt u voor uw geld? Hebben deze produkten voor uw gezin werkelijke voedingswaarde? U kunt rustig zeggen dat u enorm veel geld uitgeeft voor betrekkelijk weinig voeding. U zorgt beter voor uw gezin als u het hapje-tussendoor verschaft in de vorm van kaas, fruit of groente, waarbij deze twee laatste kunnen worden aangepast aan de tijd van het jaar.
Andere manieren waarop u kunt besparen
Hebt u, als u naar de winkel gaat, een boodschappenlijstje bij u? Het kan een grote geldbespaarder zijn — mits u zich er vanzelfsprekend aan houdt. De kans is groter dat u werkelijk koopt wat u nodig hebt in plaats van wat u door een impuls wordt ingegeven. Houd bij de voorbereiding van de lijst rekening met de geadverteerde „speciale aanbiedingen”. Trek er ten volle profijt van; dit kan u — gemiddeld genomen — wel 20 percent op uw levensmiddelenrekening schelen, maar zie er dan niet tegen op om twee of drie winkels af te moeten om misschien de beste koopjes te pakken te krijgen.
In veel winkels bestaan er gereduceerde prijzen voor één dag oud brood of gebak. Deze produkten zijn vaak nog heel smakelijk als u ze voor het op tafel brengen even verwarmt.
De mooie aardbeien die u net zag, zullen in hun seizoentijd beter in uw begroting passen, zoals trouwens met alle groenten en fruit het geval is. Waarom zou u bovendien niet proberen groente en fruit aan het eind van de week te kopen, op het moment dat het uiterlijk wat aan aantrekkelijkheid gaat verliezen? Vaak worden ze dan afgeprijsd om de verkoop te bespoedigen.
Mogelijk blijft u de prijs van verse groenten toch nog te hoog vinden. In dat geval zou u kunnen proberen uw eigen groenten te telen; een klein lapje grond van drie bij vier en een halve meter kan voor ca. ƒ 3 met een grote verscheidenheid van gewassen worden bezaaid en u jaarlijks wel voor ƒ 100 aan opbrengst leveren. Zelfs in de stad kan een zonnige vensterbank of plat dak aan een paar plantjes ruimte bieden. Vergeet als beginneling niet wat inlichtingen in te winnen over wat u moet doen, hetzij van iemand die verstand van tuinieren heeft hetzij van plaatselijke tuinbouwdeskundigen of uit de bibliotheek.
Nog iets: reeds meermalen is er in de pers op gewezen dat de gemiddelde westerling te veel eet. Onderzoekingen hebben uitgewezen dat slanke kinderen gezonder zijn dan dikke. U bewijst er uw gezin daarom absoluut geen dienst mee door tegemoet te komen aan de verlangens van uw kroost als het gaat om calorierijke, maar voedingsarme produkten.
Beschouw het als een lonende uitdaging uw gezin gezonde, smakelijke en toch goedkope maaltijden voor te zetten. Uw geluk en gezondheid zullen er wel bij varen.