Waarom zij zich wenden tot drugs

ER BESTAAN geen eenvoudige antwoorden op de vraag waarom mensen zich tot drugs wenden. Volgens sommige deskundigen zijn er evenveel redenen om drugs te gebruiken als er mensen zijn die ze gebruiken. Toch is er wel één fundamentele oorzaak aan te wijzen die aan dit probleem ten grondslag ligt.

Die oorzaak is de gemakkelijke verkrijgbaarheid van drugs. Zo worden er bijvoorbeeld alleen al jaarlijks in de Verenigde Staten ruim 475 ton barbituraten geproduceerd. Het Amerikaanse publiek verbruikt het grootste deel van deze tonnen op doktersrecept. Volgens Dr. M. S. Rosenthal schijnen doktoren in 1971 voldoende stimulerende en kalmerende middelen te hebben voorgeschreven „om elke man, elke vrouw en elk kind [in de V.S.] een hele maand ’high’, ’down’ of ’suf’ te kunnen houden”.

Maar zijn deze „wettig” voorgeschreven drugs gevaarlijk? Zijn ze een belangrijke factor bij de huidige drugcrisis?

De „drugs” die in de medische wetenschap worden gebruikt

Barbituraten zijn kalmerende middelen (sedativa), die doktoren gewoonlijk voorschrijven als slaapmiddel. Er zijn ongeveer zesentwintig verschillende soorten bekend. Haast alle barbituraten worden door legitieme farmaceutische bedrijven vervaardigd, maar een groot deel van de voorraad vindt langs illegale kanalen zijn weg naar het publiek. Op de straten in Amerika worden de pillen „downers” of „reds” genoemd. Zo groot is het probleem aldaar geworden dat de autoriteiten 1972 reeds „het jaar van de downer” hebben genoemd.

Verslaving is soms het resultaat wanneer geregeld naar deze drugs wordt gegrepen om in slaap te komen. Er zijn ook tal van mensen die ze louter gebruiken voor de „kick” en eraan verslaafd raken. In de Verenigde Staten zijn ongeveer een miljoen personen verslaafd aan barbituraten. Een verslaafde kan worden omschreven als iemand die drugs nodig heeft om onaangename onthoudingsverschijnselen te vermijden. Plotselinge onthouding kan voor een verslaafde aan barbituraten zelfs zulke ernstige gevolgen hebben dat ze tot de dood leidt. Bovendien sterven elk jaar in de Verenigde Staten 3000 personen aan het gebruik van een overdosis barbituraten!

Daarnaast wordt de drugmarkt overstroomd met stimulerende middelen, doorgaans beter bekend als „peppillen”. Amfetaminen zijn daarvan de voornaamste. Doktoren schrijven deze vaak voor om de eetlust te onderdrukken, vermoeidheid te verminderen of depressie tegen te gaan. Maar opnieuw verdwijnt ook in dit geval een groot deel — de helft — van de legaal vervaardigde hoeveelheid langs illegale kanalen. Deze verdovende middelen zijn eveneens gevaarlijk en hebben al het leven van tal van mensen geruïneerd of een vroegtijdig einde doen nemen.

De door doktoren voorgeschreven „wettige” drugs leveren derhalve een belangrijke bijdrage aan de drugcrisis. Niettemin scheppen de drugs die meestentijds de krantekoppen halen een veel groter probleem.

Drugs zonder aanvaardbare medische toepassing

Heroïne is van deze het gevaarlijkst. Naar verluidt wordt er per jaar negen tot elf ton de Amerikaanse grenzen overgesmokkeld. Een 560.000 Amerikanen zijn eraan verslaafd, ofte wel tienmaal zoveel als in het begin van de jaren zestig. Heroïne kan de oorzaak worden genoemd van een waarlijk dodelijke plaag!

Alleen in de stad New York reeds sterven elke dag vier personen aan de schadelijke effecten van dit middel! De gemiddelde kosten van heroïnegebruik liggen rond de $40 à $50 per dag. Om aan dit geld te komen, stelen verslaafden in de stad New York elke dag gemiddeld voor meer dan $3.000.000 aan eigendommen! Geen wonder dat Newsweek berichtte: „New York . . . sterft aan de heroïne.”

LSD (lyserginezuur-diëthylamide) is de zwaarste van de tientallen bestaande hallucinogene drugs. De afgelopen jaren zijn vele ondergrondse laboratoriums dit middel gaan vervaardigen, zodat ondanks de hoge vraag, de prijs van een LSD-tablet nog maar een tiende bedraagt van wat het enkele jaren geleden kostte. Hoewel LSD geen lichamelijke afhankelijkheid veroorzaakt, zoals heroïne of de barbituraten, leidt de stof bij gebruikers wel tot het ervaren van angstige effecten.

In principe kan men zeggen dat de drug veranderingen in de zintuiglijke waarneming veroorzaakt, met name in het gezichtsvermogen. Illusies en hallucinaties kunnen zelfs maanden na het innemen van de laatste dosis optreden. Tijdens een „slechte trip” kunnen de gebruiker schrikaanjagende beelden voor ogen komen. Iemand die LSD gebruikt, wordt tevens zeer ontvankelijk voor suggesties of invloeden van anderen en zijn omgeving. Nieuwsverslagen maken veelvuldig melding van verschrikkelijke ervaringen. Zo stond bijvoorbeeld in de Londense Daily News van 26 april 1973 een berichtje over een schoolonderwijzer die onder invloed van LSD op de rivier de Thames trachtte te lopen en zonder enige worsteling onder het wateroppervlak verdween.

Marihuana heeft de omvang van de drugcrisis nog vergroot. Hoewel ze een illegale drug is, zijn de gebruikers ervan legio. Naar schatting vierentwintig miljoen Amerikanen hebben haar wel eens gebruikt, terwijl mogelijk acht miljoen dit geregeld doen. Marihuana heeft een milder effect op haar gebruikers dan LSD, maar veroorzaakt evenzo een verstoring van de zintuigen. Tijdens het roken van marihuana kunnen vijf minuten een uur toeschijnen. Geluiden en kleuren worden vaak intensiever waargenomen, terwijl bij gewoontegebruikers schadelijke stoornissen ontstaan — een wankele gang, bevende handen en verwarring van het denk- en waarnemingsvermogen.

En de rook? Schaadt de inhalering daarvan het lichaam? Het is interessant in een recent gepubliceerde brief van artsen die zijn verbonden aan de medische faculteit van de Newyorkse Columbia-universiteit het volgende te lezen: „Marihuanarook brengt kanker teweeg in culturen van menselijk longweefsel.” Dr. M. A. Stenchever, hoofd van een onderzoekteam van de universiteit van Utah, concludeerde: „Marihuana zou wel eens een gevaarlijker drug kunnen zijn dan wij tot nu toe hebben gedacht.”

Toch, ondanks de schade die door drugs wordt aangericht, blijven mensen ze gebruiken. Waarom? Waarom elk jaar miljoenen nieuwe gebruikers?

Een door drugs geobsedeerde maatschappij

Tal van autoriteiten wijten dit aan de geest van de moderne maatschappij, die bezeten lijkt van drugs. Eén arts stelde: „Iedereen die naar reclame luistert of geneesmiddelenadvertenties leest, weet dat hij naar believen kan kalmeren, opkikkeren, inslapen, vermageren en tal van andere ongemakken en problemen kan bestrijden door slechts de een of andere pil te nemen.” Voor bijna elk symptoom worden vaak drugs (ofwel verdovende middelen) voorgeschreven.

Dr. M. Dumont, directeur van de afdeling Reclassering Verslaafden van het departement van gezondheid van Massachusetts, verklaarde: „Zo er één enkelvoudige bron van drug-dreiging in Amerika zou moeten worden aangewezen, dan wordt die wel gevormd door mijn vakgenoten de medici. . . . Doktoren schrijven elk jaar in totaal 13 miljard amfetamine- en barbituraattabletten voor.” De commissie voor criminaliteit van het Huis van Afgevaardigden is een zelfde mening toegedaan en beweert: „De oorzaak [van het drugprobleem] ligt rechtstreeks bij onze farmaceutische fabrikanten, verkopers en wederverkopers van geneesmiddelen en doktoren.”

Maar de oorzaak ligt niet alleen bij deze personen. De volwassen consument draagt een even grote verantwoordelijkheid. Deze dient te beseffen dat drugs (of zo u wilt: verdovende middelen) vergif zijn en dat het gebruik ervan derhalve slechts gerechtvaardigd is wanneer in bepaalde gevallen hun mogelijk heilzame invloed van groter gewicht is dan hun schadelijke werking.a Maar wanneer volwassenen voor elk probleem of gevoel van spanning of zelfs alleen maar voor het genot, een verdovend middel slikken, welke reden heeft de jeugd dan nog om ze uit de weg te gaan? Is het dan verrassend jongeren te horen redeneren: ’Als volwassenen tabak gebruiken, zich dronken drinken en pillen slikken, waarom zou ik mezelf dan niet opvrolijken met het roken van marihuana of het nemen van een „downer”?’

Dat ouderlijk drugmisbruik een factor is die mede tot druggebruik onder kinderen leidt, is herhaaldelijk door onderzoekingen bevestigd. In een verslag van een belangrijk Canadees onderzoek wordt bijvoorbeeld druggebruik een „aangeleerd gedrag” genoemd. „Adolescenten modelleren hun druggebruik naar het ouderlijke voorbeeld”, zo luidt de conclusie van psychiaters verbonden aan het onderzoekcentrum voor verslaving in Toronto. Dus wilt u niet dat uw kinderen misbruik maken van drugs, dan dient u zelf niet te roken, overmatig alcohol te gebruiken of onnodig pillen te slikken.

Maar een juist ouderlijk voorbeeld alleen is niet voldoende. Belangrijk is ook een juiste omgang buitenshuis. Uit een onderzoek dat werd verricht door „Friends of Psychiatric Research” bleek dat vierentachtig van elke honderd verslaafden door bemiddeling van hun „vrienden” met drugs in aanraking waren gekomen. Nieuwsgierigheid is vaak de reden waarom veel jonge mensen drugs nemen wanneer zij deze krijgen aangeboden. Aanvankelijk vinden zij het effect van het middel wellicht heel, aangenaam. Maar dan raken ze ervan „afhankelijk” en weldra zitten zij in verschrikkelijke moeilijkheden.

Daarmee zijn echter de oorzaken niet uitgeput. Druggebruik is niet louter en alleen toe te schrijven aan het feit dat drugs zo gemakkelijk verkrijgbaar zijn en we in een op drugs ingestelde maatschappij leven. Wat die andere oorzaken zijn?

Een onbevredigende en gefrustreerde levenswijze

Dr. J. E. Anderson, een expert op het gebied van de drugproblematiek, wees op een fundamentele oorzaak: „Druggebruik is in feite een signaal, een teken dat het leven van de persoon in kwestie, een leemte bevatte.” Een soortgelijke opmerking werd opgetekend uit de mond van Dr. M. Dumont, die zei: „Wij moeten onder de loep nemen wat er ontbreekt in het leven van de jonge mensen die ze gebruiken.”

Heel vaak ligt het probleem in het gezin. Dit was de bevinding van een groep leraren, bestuurders en raadslieden in het Floridase Dade County. Ook Dr. L. J. Grold, klinisch assistent-hoogleraar aan de universiteit van Zuid-Californië, moest opmerken: „Ik heb ontdekt dat bijna onveranderlijk het basisprobleem in het huisgezin ligt”, eraan toevoegend: „De tiener begint vaak te experimenteren met de verdovende middelen uit het gezinsmedicijnkastje om te trachten aan de spanningen en frustraties te ontkomen die er in het huisgezin heersen.” Maar wat zijn de oorzaken van gezinsmoeilijkheden?

Vaak worden vaders volledig in beslag genomen door hun pogen in de wereld vooruit te komen. Moeders voelen zich daardoor verwaarloosd en raken verward over hun doel of rol in het leven. Er bestaat weinig open communicatie, terwijl ook kameraadschap of oprechte bezorgdheid voor elkaar vaak ver te zoeken zijn, met het gevolg dat kinderen zich, alle materiële gemakken waarvan zij zijn voorzien ten spijt, gefrustreerd, ontevreden of eenvoudig leeg voelen. Drugs moeten de leemte vullen — en zorgen voor genoegens, „kicks” of alleen maar een verzachting van emotionele pijn.

Somtijds wordt druggebruik door jongeren aangegrepen als een middel om tot de ouders terug te keren. Een zoon van een beroemde filmactrice verklaarde zijn druggebruik als volgt: „Ik wilde moeder schokken — haar recht in haar gezicht treffen. Ik wilde haar aandacht, zelfs als dat pijn zou doen. Ik deed haar pijn; ik wilde haar ook pijn doen.”

Maar op gezinsniveau liggen niet de enige problemen. Veel jongeren zoeken hun heil in drugs omdat zij van mening zijn dat in feite het hele samenstel waarin zij leven, gefaald heeft. Zij zien de oorlogen, de moorden, de hebzucht, de huichelarij en overal de blinde jacht op materiële zaken. Dit stoot hen af. Zij verlaten deze samenleving en worden daarmee zgn. „drop-outs”. Vaak komt hun houding neer op ’laat ons eten, drinken en vrolijk zijn want morgen sterven we misschien’. Zij gaan een ongebonden leven leiden in het onverbrekelijke gezelschap van hun drugs — iets voor de „kick” en iets om de zintuigen te strelen.

Maar wat is na deze opsomming het antwoord op de problemen?

Is voorlichting het antwoord?

Op veel scholen zijn voorlichtingsprogramma’s in het leven geroepen, maar zonder werkelijke resultaten. De programma’s wekten vaak alleen maar de nieuwsgierigheid op, zodat ze tot gevolg hadden dat de jongeren nog eerder drugs gingen gebruiken om het effect ervan in de praktijk te toetsen. Dr. H. Nowlis, een pionierster op het gebied van drugvoorlichting, illustreerde het falen van de programma’s. Zij drukte haar sigaret uit en zei: „Kijk, ik ben een voorbeeld. Ik weet wat roken kan aanrichten. En toch rook ik.”

Er is dus meer nodig dan enkel voorlichting over de schade van drugs. Maar hoe kan men jonge mensen zoveel motivatie schenken dat zij van druggebruik zullen afzien, terwijl degenen die alreeds verslaafd zijn, hierdoor met hun gewoonte zullen breken?

In een redactioneel gedeelte van de Canadese The Spectator werd een mogelijk antwoord aangegeven. In een commentaar op het wijdverbreide gebruik van marihuana stond: „De mensheid heeft altijd gehunkerd naar een stimulatie van de zintuigen. Hiertegen is elke wet machteloos; het enige effectieve wapen is religie, en de droevige staat waarin deze in onze samenleving verkeert behoeft geen betoog.”

Waarom heeft de wereldreligie wat de aanpak van het drugprobleem betreft volkomen gefaald? Een voorname oorzaak hiervan is het feit dat ze zich heeft aangesloten bij de levensstijl, de filosofie en de doeleinden van deze samenleving en de waarden heeft geaccepteerd die de jongeren als leeg en inhoudloos hebben afgewezen. Niettemin bestaat er een oplossing voor het drugprobleem! De basis ervan is een vorm van voorlichting die iemand ertoe aanzet een geheel nieuwe levensfilosofie te aanvaarden en doeleinden na te streven die volkomen verschillen van de momenteel populaire.

Tal van jonge verslaafden hebben een antwoord gevonden en ervaren nu werkelijke voldoening in hun leven. Zij zijn een aanwinst geworden voor de gemeenschap waarin zij leven en helpen anderen betekenis aan hun leven te geven. Laten wij een van hen aan het woord laten om te vertellen hoe hij in de diepten van verslaving afzakte maar daarna een weg vond om op succesvolle wijze aan het drugprobleem het hoofd te bieden.

[Voetnoten]