Wanneer anderen onvriendelijk zijn — Hoe reageert u dan?
HEEFT vandaag iemand iets onvriendelijks tegen u gezegd of gedaan? Was er op uw werk of op school iemand grof tegen u, met een honende of kleinerende opmerking? Of drong er iemand bij het winkelen voor?
Iets dergelijks kan zich ook binnen de gezinskring voordoen. Het ene gezinslid kan zich laatdunkend of kleinerend over het andere uitlaten. Of hij is misschien op een andere manier grof of onvriendelijk.
Wat is uw reactie wanneer dergelijke dingen voorvallen?
Is het verstandig om met gelijke munt te betalen?
Voelt u dan niet onmiddellijk de neiging bij u opkomen om het de ander betaald te zetten? Maar helpt dat werkelijk? Het is een vaststaand feit dat veel huwelijken achteruitgegaan en gestrand zijn juist doordat beide partners toegaven aan de neiging revanche te nemen. Een tegenovergestelde handelwijze is veel verstandiger.
Want overweeg eens: Hebt u nooit, wanneer u moe of geïrriteerd was, onvriendelijke dingen gezegd of gedaan jegens degenen van wie u hield? Wij allemaal. En wensten we dan later niet dat we hetgeen we gezegd of gedaan hadden, ongedaan zouden kunnen maken?
Maar wanneer onvriendelijkheid met onvriendelijkheid wordt vergolden, hoe vaak ontstaat er dan niet een kringloop? Ja, de ene onvriendelijkheid volgt dan op de andere onvriendelijkheid en de vijandschap groeit. Sommigen menen dat zij kwaad met kwaad moeten vergelden om anderen te verhinderen voordeel van hen te trekken. Maar telkens opnieuw heeft de ervaring geleerd hoe onverstandig dit is.
Er kunnen zich vetes ontwikkelen, die soms zo lang duren dat de betrokkenen vaak niet eens meer weten hoe de onenigheid is ontstaan. Zelfs hele bevolkingsgroepen en naties zijn in zulk een kringloop van kwaad met kwaad vergelden, verwikkeld geraakt.
Hoe kan er een halt aan worden toegeroepen? Wat is de beste manier om op onvriendelijke opmerkingen of daden te reageren?
Een verstandige handelwijze
Een voorbeeld van bijna 150 jaar geleden illustreert dit. In die tijd heerste het gebruik om de persoon die een belediging had geuit, voor een duel uit te dagen. En toen derhalve de Amerikaanse staatsman Henry Clay zich beledigd voelde wegens opmerkingen die John Randolph over hem in de Amerikaanse Senaat had gemaakt, daagde hij Randolph uit voor een pistoolduel. Ooggetuige T. H. Benton schrijft:
„Ik trok me enigszins terug in het struikgewas en hield mijn ogen constant op de heer Randolph gevestigd. . . . Ik zag hoe de heer Clay op hem schoot en het grint opspatte . . . en ook hoe de heer Randolph zijn pistool hief — en dit in de lucht afschoot; ik hoorde hem zeggen: ’Ik schiet niet op u, mister Clay’, en onmiddellijk daarna stapte hij naar voren en reikte hem de hand.”
Ofschoon Randolph door trots zo onverstandig was geweest de uitdaging voor het duel aan te nemen, koesterde hij kennelijk geen wrok jegens Clay. Toch was Clay, die aanstoot aan zijn opmerkingen had genomen, bereid geweest hem te doden — iets wat hem zelf het leven had kunnen kosten! Werkelijk wijs is de geïnspireerde raad van Gods Woord: „Haast u niet in uw geest om aanstoot te nemen, want het nemen van aanstoot rust in de boezem der verstandelozen.” — Pred. 7:9.
Maar is het werkelijk verstandig u zonder vergelding te laten beledigen? Wel, wat gebeurde er toen Randolph, die eerst zo dwaas was geweest door trots zijn leven in de waagschaal te stellen, weigerde het vuur te beantwoorden en vriendelijk zijn hand naar Clay uitstak? Benton vervolgt: „Hij werd in dezelfde geest begroet. . . . ’s Maandags wisselden de partijen hun visitekaartjes uit en de sociale betrekkingen werden op hoffelijke en formele wijze hersteld.”
Ja, het is het beste om vriendelijkheid te tonen, zelfs al zijn anderen onvriendelijk jegens u geweest. Wij zijn wijs wanneer we gehoor geven aan de woorden van de apostel Petrus, die christenen de raad gaf om ’geen kwaad met kwaad te vergelden, of schimping met schimping, maar, integendeel, een zegen te schenken’. — 1 Petr. 3:9.
Anderen menen wellicht dat zij kwaad met kwaad moeten vergelden, maar de verstandige handelwijze is die welke in Gods Woord wordt aanbevolen: „Vergeldt niemand kwaad met kwaad. . . . Zijt indien mogelijk, voor zover het van u afhangt, vredelievend jegens alle mensen” (Rom. 12:17-19). Dus in plaats van te trachten het degenen die onvriendelijk jegens u zijn, betaald te zetten, is het verstandig de bijbelse raad op te volgen: „Zeg niet: ’Net als hij mij gedaan heeft, zo zal ik hem doen. Ik zal ieder vergelden naar de wijze waarop hij te werk gaat.’” — Spr. 24:29.
Het is Gods weg om vriendelijkheid te tonen. „Hij is goed voor de ondankbaren en goddelozen.” Zijn Zoon Jezus Christus, die zijn voorbeeld navolgt, spoort ons daarom aan: „Blijft barmhartig worden, zoals uw Vader barmhartig is” (Luk. 6:35, 36). Deze handelwijze zal een bescherming zijn.
In de eerste plaats wordt u ervoor behoed uzelf schade te berokkenen. Wat gebeurt er immers wanneer u iemand die onvriendelijk is geweest wel in kwaadheid met gelijke munt betaalt? Ondergaat uw bloeddruk geen stijging, met wellicht ernstige gevolgen voor uw gezondheid? Kalm en beheerst blijven is daarentegen goed voor uzelf. De bijbel verklaart terecht: „Een kalm hart is het leven van het vleselijke organisme.” — Spr. 14:30.
Bovendien is de kans groot dat uw vriendelijke reactie een heilzaam effect heeft op degene die zich in woord of daad onvriendelijk jegens u heeft gedragen. U zult misschien de gunst van die persoon winnen en vredige betrekkingen handhaven. Telkens opnieuw is de bijbelse spreuk waar gebleken: „Een zacht antwoord keert woede af, maar een woord dat smart veroorzaakt, doet toorn opkomen.” — Spr. 15:1.
Nog een aspect van de aangelegenheid
En wat doet u wanneer men niet tegen u, maar tegenover iemand anders onvriendelijk is? Het gebeurt wel dat veel mensen meedoen aan het vervolgen van ware christenen. Hierbij volgen zij misschien ’de grote massa’. (Vergelijk Exodus 23:2.) Zult u onder zulke omstandigheden jegens vervolgde christenen vriendelijk zijn?
Een vrouw in het Afrikaanse land Malawi werd rechtstreeks met dit probleem geconfronteerd, toen in oktober 1972 vervolgde getuigen van Jehovah uit dat land vluchtten. Deze vrouw had weliswaar een andere religie, maar was toch zo vriendelijk vluchtende Getuigen in haar huis te verbergen en hen dan ’s avonds te helpen over de rivier naar het naburige Moçambique te vluchten. Een reizende opziener van Jehovah’s getuigen vertelde haar over Rachab van Jericho, die Israëlitische boodschappers in haar huis verborg, met het gevolg dat zij en haar familieleden tijdens de val van Jericho, toen de Israëlieten deze stad innamen, werden gespaard.
De Afrikaanse vrouw was door dit bijbelse verslag aangemoedigd. Na verloop van tijd staken zij, haar man en haar kinderen ook de rivier over om met de Getuigen te studeren. Als gevolg hiervan heeft zij nu haar opdracht aan Jehovah God door middel van de waterdoop gesymboliseerd en is zij geestelijk rijk gezegend. — Matth. 25:34-40.
Hoe zult u derhalve reageren wanneer anderen onvriendelijk zijn? Als u Gods goedkeuring en uw eigen welzijn op prijs stelt, zult u niet met gelijke munt betalen. En evenmin zult u ’de grote massa volgen’ wanneer anderen onvriendelijk zijn tegen hen die dit niet verdienen.