Achteloosheid kan dodelijk zijn
HOEVEEL mensen komen er elk jaar door ongelukken om het leven? Dat is onmogelijk met enige nauwkeurigheid te zeggen, maar het aantal is enorm. In een verslag van de Amerikaanse advocatenbond werd erop gewezen dat alleen al in de Verenigde Staten in 25 jaar meer dan 1.500.000 personen bij auto-ongelukken om het leven zijn gekomen, terwijl „slechts” 605.000 Amerikanen zijn gesneuveld in alle Amerikaanse oorlogen, vanaf de Amerikaanse Vrijheidsoorlog tot aan Vietnam. Nog alarmerender is echter het feit dat de woning het grootste terrein van ongelukken vormt; bijna de helft van alle letsel door ongevallen wordt thuis opgelopen.
In een tijdschrift voor bedrijfstechnici stond: „Ongelukken worden als een natuurlijke zaak beschouwd . . . We leven proberenderwijs, zorgeloos, gevaarlijk. Toch, . . . is een ongeluk niets anders dan een vergissing, het eindresultaat van een verkeerde beweging, een verkeerde beslissing, een verkeerde gedachte, dat niet had hoeven voorvallen wanneer we ons gezonde verstand hadden gebruikt, van tevoren gevolgen hadden overwogen, en voor enige juiste planning hadden gezorgd.”
Wanneer zorgeloosheid en achteloosheid zouden kunnen worden uitgebannen, zouden er veel minder schadelijke ongelukken voorkomen. Stelt u zich eens een wereld voor waarin men werkelijk de kwaliteitscontrole op een hoog plan zou handhaven. Dan zouden er maar weinig materiaalgebreken optreden. Als aannemers en fabrikanten de uiterste zorg zouden betrachten bij het bouwen van machines en gebouwen, auto’s en apparaten, zouden er maar weinig technische gebreken optreden. En wanneer bovendien de gebruiker van deze dingen oplettend zou zijn en de gevaren in aanmerking zou nemen die het gebruik van bijvoorbeeld auto’s en machines, elektriciteit en vuur, hoge snelheden, enzovoort, met zich brengen; wanneer hij gereedschappen en andere voorwerpen slechts zou gebruiken waarvoor ze bestemd zijn, en geen machines zou bedienen wanneer hij onder invloed van alcohol of geneesmiddelen verkeert, zou het aantal ongevallen aanzienlijk naar beneden gaan. Als bovendien iedereen de etiketten op medicijnflesjes zou lezen, zouden ook gevallen van vergiftiging bijna niet meer voorkomen.
Natuurlijk is niemand volmaakt, dus worden er wel fouten gemaakt en zijn er momenten dat men dingen over het hoofd ziet en niet zo waakzaam is als wel zou moeten, terwijl ook trots en gebrek aan zelfbeheersing ongelukken kunnen veroorzaken. Dat is onder andere een van de redenen waarom er wetten en regels bestaan. Die wetten gehoorzamen, in het bijzonder de veiligheids- en verkeerswetten, zal veel van zulke ongevallen voorkomen.
Het is echter niet op zijn plaats onszelf vanwege onze onvolmaaktheid vrij te pleiten, want achteloosheid is òf een vorm van luiheid, òf ze spruit voort uit trots en minachting voor de wet en onze medemens, en dat is ongewenst. Iemand kan voor de rechtbank veroordeeld worden wegens, ernstige onachtzaamheid, maar de straf op misschien een zelfs minder ernstige veronachtzaming van de natuurwetten kan onmiddellijk voltrokken worden. Onnadenkendheid bij het aflopen van een trap of het klimmen op een wankele verhoging om ergens bij te kunnen, hebben al veel mensen met de dood moeten bekopen. Een schrijver merkte op: „De meeste verwondingen thuis worden opgelopen door misdadige achteloosheid van het slachtoffer.”
In de wet die de Hebreeuwse natie in de oudheid ontving, werd de dodelijke ernst van achteloosheid diep in de geest van het volk gegrift. Wanneer een man per ongeluk een andere man doodde — bijvoorbeeld doordat tijdens het werken zijn bijlblad van de steel vloog en de ander trof — moest degene die het ongeluk had veroorzaakt, onmiddellijk naar een van de zes steden vluchten die daarvoor in het land waren aangewezen, de zogenaamde „toevluchtssteden”, waar hij tijdelijke onschendbaarheid zou genieten. Daarna werd er een proces gevoerd, en wanneer de rechters tot de conclusie kwamen dat de doodslag werkelijk aan een ongeluk te wijten was geweest, hoefde de onopzettelijke doodslager niet te sterven, maar werd er wel van hem vereist dat hij binnen de grenzen van de toevluchtsstad bleef wonen totdat de hogepriester van het land zou sterven, hetgeen vele jaren zou kunnen duren. — Num. 35:11-13, 22-25.
Iemand die dit had meegemaakt, en stellig ook iedereen die hem kende, zal daarna zeker extra voorzichtig zijn geweest.
Hoe onachtzaamheid te bestrijden
Bestaat er een „aangewezen methode” om onze onvolmaakte neiging tot zorgeloosheid of achteloosheid te bestrijden? Ja, beslist. Deze bestaat eenvoudig hierin dat men respect heeft voor het leven en voor zijn naaste. Als we het leven liefhebben, zullen we graag zo lang mogelijk en gelukkig mogelijk willen leven. We zullen erop toezien dat alles wat we gebruiken, in goede staat van onderhoud verkeert. En we zullen ook wanneer we autorijden of een wat gevaarlijker karwei verrichten, ervoor waken dit te doen wanneer we slaperig zijn of pas alcohol hebben gedronken. We zullen in gedachten houden hoe nodig het dan is om waakzaam te blijven.
Bovendien zullen we ons ervan bewust dienen te zijn dat achteloosheid van onze zijde ook onze medemensen kan schaden, en we zullen daarom, uit liefde voor onze naaste, ons werk gewetensvol willen verrichten. Als automonteur of onderhoudsman zal men bijvoorbeeld niet welbewust een defect onderdeel aanbrengen, enig deel van de auto ongesmeerd laten of een gebrek negeren dat gevaar kan opleveren. Wanneer een mankement niet voor reparatie is opgegeven, zal men toch in elk geval de eigenaar of bestuurder van de auto erover willen inlichten dat aan dat mankement ter wille van de veiligheid aandacht besteed moet worden.
Als iemand het welzijn van zijn naaste op het oog heeft, zal hij geen dingen willen doen die het leven van zijn medemensen in gevaar kunnen brengen. De bijbel zegt dat wij het aan onze naasten schuldig zijn hen lief te hebben, want „liefde berokkent de naaste geen kwaad; daarom is de liefde de vervulling van de wet” (Rom. 13:10). Ongeacht wat iemand doet, hij dient altijd ernstig te overwegen of hij iets doet dat iemand anders schade zou kunnen berokkenen.
Bovendien kan iemand die achteloos handelt, bloedschuld op zich laden, net als de onopzettelijke doodslager in het oude Israël die per ongeluk iemands dood veroorzaakte. Hoewel zo’n persoon niet als een moordenaar werd beschouwd, had hij wel bloedschuld op zich geladen. Het leven was heilig, en hij moest in de toevluchtsstad blijven. Wanneer hij de toevluchtsstad zou verlaten, zou hij blijk geven van gebrek aan respect voor het leven, alsook voor Gods wet betreffende de heiligheid van het leven. Hij zou daarmee tonen dat hij geen spijt had over de dood die hij had veroorzaakt, en daarmee zou hij zelf de dood verdienen.
De bijbel legt de nadruk op zorgvuldig handelen en op liefde voor de naaste en beschouwt iemand die de dood van een ander heeft veroorzaakt, ook al was dit slechts per ongeluk, als met bloedschuld beladen. Hieruit blijkt dat indien zonde en de daaruit voortvloeiende onvolmaaktheid niet in de wereld waren gekomen, zoals dit door bemiddeling van de eerste mens Adam is gebeurd, er thans geen ongelukken aan trots, luiheid of gebrek aan waakzaamheid te wijten zouden zijn geweest. Neen, met liefde voor God en zijn liefdevolle voorzieningen voor het leven, gepaard aan liefde voor de naaste, zou de wereld vrij zijn geweest van ernstige ongevallen. En dat was ook het oorspronkelijke voornemen van de Schepper, dat hij alsnog zal verwezenlijken, want volgens zijn eigen woorden zal hij „alle dingen weer bijeen . . . vergaderen” onder zijn heerschappij en zal hij opnieuw volmaaktheid op aarde brengen (Ef. 1:10). Ook de dood zal hij wegdoen. — 1 Kor. 15:26; Openb. 21:3, 4.
God handelt niet zorgeloos of op goed geluk, want ’zijn activiteit [of werk] is volmaakt’ (Deut. 32:4). Wanneer zijn wil geschiedt „in de hemel, alzo ook op aarde”, zullen mannen en vrouwen de volledige beheersing over al hun vermogens hebben, en die op zodanige wijze in volmaakte liefde aanwenden dat achteloosheid en ongelukken volledig tot het verleden zullen behoren. — Matth. 6:10.
Een bijzonder ernstige vorm van achteloosheid
Aangezien de bijbel spreekt over een tijd waarin Gods wil zowel in de hemel als op aarde zal geschieden en het natuurlijk bijzonder begeerlijk is om dan te leven, zou achteloosheid met betrekking tot de mogelijkheid daartoe, een zeer ernstige vorm van achteloosheid zijn. In zijn beroemde Bergrede zei Jezus: „Gelukkig zijn zij die zich bewust zijn van hun geestelijke nood” (Matth. 5:3). Het is van levensbelang dat iemand zich tot de bijbel wendt om te ontdekken wat God heeft te zeggen. Hierdoor kan een persoon het vermijden dingen te doen die tegengesteld zijn aan de natuurkundige en morele wetten die het heelal besturen. De menselijke aard is dusdanig dat het voor de mens noodzakelijk is constant kennis in zich op te nemen van God. Het gaat letterlijk op dat „de mens niet leeft van brood alleen, maar dat de mens leeft van elke uiting uit Jehovah’s mond”. — Deut. 8:3.
Geen mens kan dus straffeloos de geestelijke zijde van het leven negeren. Wij zien de gevolgen van een dergelijke negering in het algemeen in de wereld om ons heen, onder de mensen die veeleer materiële dan geestelijke doeleinden nastreven. Voor degenen die belijden christenen te zijn, is een dergelijke achteloosheid ten aanzien van geestelijke zaken echter nog ernstiger. De apostel Paulus schreef aan christenen die in zijn tijd leefden, de waarschuwing dat zij zelfs meer dan gewone aandacht dienden te schenken aan de dingen die zij hadden gehoord. Hij wees op het feit dat onder de Wet van het oude Israël iedere ongehoorzame daad vergelding ontving. Daarna vroeg hij: „Hoe zullen wij dan ontkomen indien wij een zo grote redding hebben veronachtzaamd”, namelijk de redding waar Jezus Christus licht op heeft geworpen? — Hebr. 2:3.
Een nauwlettende studie van Gods voornemen uit zijn Woord de bijbel zal ons helpen thans gelukkiger te leven, en in de toekomst eeuwig leven te beërven in een wereld vrij van achteloosheid en ongevallen.