Is het mogelijk dat wetten misdaad uitbannen?

Wat de Mozaïsche wet ons leert

STRAFWETTEN zijn lang niet overal gelijk. Toch is er een algemene overeenkomst met betrekking tot wat door deze wetten als misdaad wordt beschouwd en ook in de relatieve ernst van de misdrijven. Hoewel God de Mozaïsche wet aan de natie Israël gaf en aan geen enkele andere natie, weerspiegelen vele wetten van de naties de beginselen van de Mozaïsche wet. Hun overeenkomst is gedeeltelijk toe te schrijven aan het feit dat sommige regeringen bepaalde wetten inderdaad aan de Mozaïsche wet hebben ontleend.

Die verordeningen die niet door deze aan de natie Israël gegeven wet zijn beïnvloed, vertonen eveneens overeenkomsten, omdat, zoals Paulus uitlegt, ’telkens wanneer mensen der natiën, die geen wet hebben, van nature de dingen der wet doen, deze mensen, al hebben zij geen wet, zichzelf tot wet zijn. Zij zijn juist degenen die tonen dat de inhoud van de wet in hun hart staat geschreven, terwijl hun geweten met hen getuigenis aflegt en hun eigen gedachten onderling hen beschuldigen of zelfs verontschuldigen’. — Rom. 2:14, 15.

Een onderzoek naar de straffen voor specifieke misdaden zoals die door allerlei verschillende regeringen in een groot gebied van de aarde bij de wet zijn vastgelegd, onthult dat moord bijna altijd als de ernstigste misdaad wordt beschouwd en het zwaarst wordt gestraft. De mate van ernst die aan de andere misdaden wordt toegekend, volgt grotendeels het patroon van de Mozaïsche wet. In de 19 landen die in dit onderzoek zijn betrokken, gelden voor enkele van de ernstigste misdaden straffen als op het schema op bladzijde 10 aangegeven.

Enkele van de beschouwde landen voorzien in compensatie of schadevergoeding voor het slachtoffer. Gestolen goederen worden wanneer ze door de politie worden achterhaald, teruggegeven. In sommige landen wordt van de rover of dief geëist het slachtoffer schadeloos te stellen; in andere landen kan het slachtoffer een eis tot schadeloosstelling indienen en heeft hij een goede kans zijn vordering door de rechtbank toegewezen te krijgen. De ernst van de straffen varieert naar gelang de omstandigheden waaronder de misdaad is gepleegd, zoals de leeftijd van de overtreders, de invloed van de economische situatie, gewoonten, zeden, enzovoort. Waar in de beschouwde landen de doodstraf bestaat, wordt die voltrokken door ophanging, worging of een vuurpeloton.

Enkele aspecten van de Mozaïsche wet

Hoewel tegenwoordig geen enkele natie zich onder de Mozaïsche wet bevindt zoals vroeger de natie Israël, kunnen wij door de straffen van die wet te beschouwen toch een goed beeld krijgen van de wijze waarop God misdaad beziet. Wij bemerken dat de verschillende verordeningen heel duidelijk en definitief waren. De rechters hadden echter de vrijheid de straf toe te passen naar gelang de omstandigheden van de zaak. Zij konden een zware of een lichte straf opleggen, en waar zij dat gepast achtten, barmhartigheid toepassen. (Vergelijk Exodus 21:28-32.) Het getuigenis moest afdoend zijn. Vooral in gevallen waarbij de doodstraf was betrokken, was het getuigenis van twee of meer getuigen vereist om tot een beslissing te kunnen komen. — Deut. 17:6.

De opzettelijke moordenaar, die met voorbedachten rade te werk was gegaan, moest zonder mankeren ter dood gebracht worden (Num. 35:16-18, 20, 21, 30, 31). De manier waarop de doodstraf voltrokken werd, was door steniging; bij bijzonder schandelijke misdrijven werd de misdadiger eerst gestenigd en werd daarna zijn lichaam verbrand, of werd hij na door steniging te zijn gedood, voor de rest van die dag aan een boom gehangen ten einde hem het volk tot een afschrikwekkend voorbeeld te stellen (Lev. 20:14; 21:9; Deut. 21:22, 23). Voor onopzettelijke doodslagers, die per ongeluk iemand hadden gedood, was voorzien in toevluchtssteden waarheen zij konden vluchten en waar zij konden blijven om veilig te zijn voor de wraak die een naaste bloedverwant van het slachtoffer anders kon nemen (Num. 35:22-25). In deze steden werkten zij om in hun levensonderhoud te voorzien.

De overspeler en de overspeelster werden met de dood gestraft (Lev. 20:10). Geslachtsgemeenschap binnen bepaalde graden van verwantschap (bloedschande), alsook bestialiteit en homoseksualiteit, brachten de doodstraf met zich (Lev. 20:11-13, 16). Op hoererij met een verloofd meisje stond voor beiden de doodstraf, tenzij het meisje weerstand had geboden en om hulp had geschreeuwd (Deut. 22:23-27). Als een man en een meisje dat niet verloofd was, hoererij pleegden, werd van de man geëist dat hij het meisje trouwde (tenzij de vader van het meisje weigerde haar ten huwelijk te geven) en kon de man nooit van haar scheiden (Ex. 22:16, 17; Deut. 22:28, 29). Deze laatste wet beschermde de meisjes in Israël ertegen hoeren of prostituées te worden. Ook droegen de wetten tegen overspel, bloedschande en hoererij ertoe bij de geboorte van onwettige kinderen tegen te gaan.

Een dief was verplicht het slachtoffer voor de dingen die hij had gestolen, tweemaal zoveel (in sommige gevallen meer) terug te betalen. Wanneer hij daar financieel niet toe in staat was, moest hij in slavernij worden verkocht aan een inwoner van het land (bij voorkeur aan zijn slachtoffer) totdat hij zijn schuld door werken helemaal had gedelgd (Ex. 22:3b, 4, 7). Op deze wijze werd het slachtoffer schadeloos gesteld zodat hij niet alleen de waarde ontving van de gestolen goederen, maar ook werd betaald voor verlies van tijd, verlies van het gebruik van de goederen en voor de emoties en andere ongemakken die door de diefstal waren veroorzaakt.

Er bestond geen voorziening om mensen gevangen te houden. Bijgevolg was een veroordeelde geen financiële last voor de gemeenschap. Hij werd niet met andere misdadigers opeengepakt in een situatie waarin hij door de frustratie ten gevolge van het verlies van vrijheid en menselijke waardigheid gemakkelijk ten prooi kon vallen aan de suggesties van medegevangenen. Er was geen verlagend, demoraliserend, smerig gevangenisleven en er waren geen onmenselijke bewakers die wrede en ongewone straffen toebrachten. Als gevolg daarvan had de man die een misdaad had begaan, een veel grotere kans een goede naam te herwinnen.

Waarom geen enkel wetsstelsel rechtvaardigheid kan brengen

Heeft de wet die God Israël gaf, hoewel ze goed, heilzaam en rechtvaardig was en superieur aan de wetten die naties tegenwoordig bezitten, en hoewel ze de mensen in zekere mate voor misdaad deed terugschrikken, misdaad in Israël werkelijk uitgebannen? Neen. Betekent dit dat geen enkel wetsstelsel misdaad kan wegnemen — dat gehoorzaamheid of rechtvaardigheid niet door wetten in mensen ingeprent kan worden? En dat noch een toegeeflijke noch een strenge doorvoering van de wetten ooit een wereld tot stand zal brengen waar geen misdaad bestaat? Dat betekent het inderdaad. Als een wet die afkomstig was van God (die de fundamentele Tien Geboden met zijn eigen „vinger” schreef), niet in staat is rechtvaardigheid te bewerken, zullen stellig geen door mensen gemaakte wetten dat resultaat hebben (Ex. 31:18). Bestaat er dan enige hoop op een wereld die vrij is van misdaad?

Laat ons om die vraag te beschouwen eerst nagaan wat het doel was van de Mozaïsche wet. De apostel Paulus was voordat hij een christen werd, een student bij een van Israëls beste wetsgeleerden en was een groot ijveraar voor de strikte handhaving van de wet. Hij schreef aan christenen: „Waartoe dient dan de Wet? Ze werd toegevoegd om overtredingen openbaar te maken, totdat het zaad gekomen zou zijn aan wie de belofte was gedaan” (Gal. 3:19). Door de verschillende overtredingen die alle mensen begaan, te omschrijven, maakte de Wet duidelijk dat allen zondaars zijn en een volmaakte wet niet kunnen naleven. Zoals Paulus verder zei: „Werkelijk, ik zou de zonde niet hebben leren kennen dan door de Wet; en ik zou bijvoorbeeld van de begeerte niet hebben geweten indien de Wet niet had gezegd: ’Gij moogt niet begeren.’” — Rom. 7:7; Ex. 20:17.

Hoe iemand ook leefde — zonder te stelen, zonder overspel te plegen of te moorden, of een van de andere met name genoemde overtredingen te begaan — hij kon niet zeggen dat hij nooit begeerde of iets verkeerds wenste. Daarom wist hij dat hij een zondaar was. Maar de Wet bewerkte iets goeds voor hem, omdat ze hem deed zien dat noch hij noch iemand anders enig wetsstelsel kon naleven. — Rom. 3:10-20.

Dus het feit dat de zonde in de hele mensheid aanwezig is, maakt alle mensen onvolmaakt, maakt allen van nature ongehoorzaam. Iemand zou echter kunnen aanvoeren: ’Hoewel allen zondaars zijn, gehoorzamen sommigen keurig aan de wet, en hoe kan dat dan betekenen dat wetteloosheid niet uitgebannen kan worden?’ De zondigheid die in ons is, en die wij op onze nakomelingen overdragen, is veel erger dan wij ons kunnen indenken. De bijbel, die immers het bewijsmateriaal bevat — het verslag van een natie die ongeveer 15 eeuwen onder de Mozaïsche wet stond — vertelt het ons. De apostel zegt wanneer hij zich tot zijn medechristenen richt: „Toen wij in overeenstemming waren met het vlees, waren de zondige hartstochten die door de Wet werden opgewekt, in onze leden aan het werk, opdat wij vrucht zouden voortbrengen voor de dood” (Rom. 7:5; 1 Kor. 15:56). Volgens deze verklaring was het effect van de diverse verordeningen van de Wet, waarin bepaalde verkeerde daden werden verboden, dat mensen ertoe werden aangezet deze dingen juist te gaan doen.

Was de Wet daarom verkeerd, of is het verkeerd heden ten dage wetten te hebben? Geenszins! De apostel legt uit: „Is dan wat goed is, voor mij de dood geworden? Dat geschiede nooit! Maar de zónde werd het, opdat ze aan het licht zou treden als zonde die de dood voor mij bewerkte door middel van dat wat goed is; opdat de zonde nog veel zondiger zou worden door middel van het gebod. Want wij weten dat de Wet geestelijk is, maar ik ben vleselijk, verkocht onder de zonde” (Rom. 7:13, 14). Toont dit ons niet aan hoezeer zonde ons in het bloed zit? Is het voor ons geen bewijs van onze zondigheid dat wij zo weerspannig zijn en zo geneigd tot ongehoorzaamheid, ja tot rebellie, dat wanneer ons met autoriteit wordt gezegd om iets dat slechte resultaten voor ons zal hebben, niet te doen, dit dan iets wordt wat wij nu juist willen doen, hoewel wij er misschien voordien niet aan zouden hebben gedacht?

Criminoloog Jerome H. Skolnick van de universiteit van Californië in Berkeley beklemtoonde deze neiging van de mensheid door te zeggen: „Niet iedereen heeft eerbied voor strafwetten, of niet op dezelfde manier. Door een wet uit te vaardigen, zouden wij het verboden gedrag wel eens populairder kunnen maken.”

Dit toont waarom regeringen van deze wereld niet door wetten een einde kunnen maken aan misdaad. Waarin ligt dan onze hoop?

[Tabel op blz. 10]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

BIJ DE WET VASTGELEGDE STRAFFEN VOOR MISDRIJVENa

doodstraf 13

levenslang 1 3

5 jr. tot levensl. 5 16

Verkrachting

gevangenisstr. 3

2 jr. tot levensl. 16

Berovingb Diefstal

doodstraf 1

gevangenisstraf tot doodstr. 2 1

max. levensl. 5 1

4 tot 10 jr. 11

geldboete tot 10 jr. 16

zweepslagen 1

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 11]

De Mozaïsche wet verschafte het bewijs dat volmaakte gehoorzaamheid aan een wetsstelsel voor een onvolmaakt mens onmogelijk is