Jonge mensen vragen . . .
Hoe maak ik dat mijn ouders mij begrijpen?
„IK ZAG wel dat we elkaar ongelukkig maakten”, onthulde de 17-jarige Vickie. „Hoewel ik zeker weet dat Paps van me hield, wist ik dat hij me nooit zou begrijpen en Mams stond er emotioneel gewoon helemaal buiten. Ik vond het vreselijk om thuis te komen.” Vickie wilde trouwen — alles was goed als zij maar het huis uit kon. „Mijn ouders beseften niet hoe hard ik mijn best deed om mij juist te gedragen. Ik wist er eenvoudig geen raad mee hoe ik moest proberen een goed contact met hen te krijgen. Ik kon niet gaan waar ik wilde en niet ontvangen wie ik wilde. Ik moest eenvoudig het huis uit!” Maar eerst ging ze met een oudere vriendin praten.
„Vickie, denk toch eens aan je ouders — jouw vlees en bloed. Zij hebben je grootgebracht”, zei deze wijze oudere vrouw. „Als je die relatie niet aankunt, hoe denk je er dan een aan te kunnen met iemand van je eigen leeftijd, die geen 17 jaar liefde in jou heeft geïnvesteerd? Waarom ga je niet werken aan de verbetering van je persoonlijkheid?” Dat stemde Vickie tot nadenken.
Als jij Vickie was, wat zou jij dan gedaan hebben? De weg van de minste weerstand zou zijn geweest het huis uit te gaan. Maar Vickie koos de moeilijkere weg. Ze dacht: ’Ik ga er als een gek aan werken om het voor elkaar te krijgen en mijn persoonlijkheid te verbeteren. Misschien begrijpen Mams en Paps me dan beter.’ Hoe zijn Vickie en anderen erin geslaagd begrip te vinden bij hun ouders?
Wees eerlijk tegen je ouders
Vickie leidde tot op zekere hoogte een dubbel leven; zij ging stiekem uit met een jongen, tegen de wil van haar ouders. Zij was ervan overtuigd dat haar ouders haar gevoelens voor haar vriend gewoon niet zouden begrijpen. Natuurlijk werd de kloof tussen haar en hen breder.
Maar Vickie is niet het enige jonge persoontje dat twee rollen heeft gespeeld. Er kunnen tegenstrijdige emoties of „begeerten die aan de jeugd eigen zijn” in het hart van een jongere opwellen, zodat je het gevoel krijgt dat je gevangen zit tussen deze emoties en wat je ouders van je verwachten (2 Tim. 2:22). Ann bijvoorbeeld begon toen zij 14 jaar oud was, stiekem seksuele betrekkingen te hebben met jongens die zij op school ontmoette. Hoewel zij klaagde dat haar ouders haar niet begrepen, gaf zij toe: „Ik leidde op school een heel ander leven dan thuis. Ik was een gespleten persoonlijkheid. Op school deed ik waar ik zin in had en was ik net als mijn vriendinnen, terwijl ik thuis volslagen onschuldig leek.” Op haar vijftiende jaar was ze zwanger.
„Ik had geen idee van de gevolgen, tot het gebeurde. Het leventje van plezier en vrijheid dat ik achter de rug van mijn ouders om genoot, sloeg om in het absolute tegendeel”, zette Ann uiteen. „Toen ik thuis het onschuldige meisje uithing, wilde ik niet met Mams over mijn gevoelens voor jongens praten, omdat ik dacht dat ze het niet zou begrijpen. Nu ik bezig ben een onwettig kind groot te brengen, besef ik dat ze het wel begreep. Ik was degene die niet kon inzien hoezeer mijn hart het bij het verkeerde eind had.” Ann begreep — maar te laat — de waarheid van de bijbelspreuk (28:26): „Hij die op zijn eigen hart vertrouwt, is verstandeloos, maar hij die in wijsheid wandelt, díe zal ontkomen.”
Vickie daarentegen nam zichzelf eens eerlijk onder handen. Weldra zag zij in dat haar ouders gelijk hadden en dat haar eigen hart ongelijk had. Ze begon ’in wijsheid te wandelen’ en maakte een eind aan de omgang met haar vriend, ook al was dat erg moeilijk. Dit was haar eerste stap om de emotionele kloof tussen haar en haar ouders te dichten. Ook ontkwam zij aan de vreselijke gevolgen die seksuele immoraliteit voor haar had kunnen hebben.
Misschien moet jij ook eens eerlijk zijn tegen jezelf en je ouders. Twee rollen spelen zal beslist de pogingen van je ouders om jou te begrijpen, in de weg staan.
Neem er de tijd voor om te praten
„De mooiste tijd die ik ooit met mijn pa heb gehad”, zei John over een tocht die hij en zijn vader naar hun zomerhuisje hadden gemaakt. „Ik had in mijn hele leven nog nooit zes uur alleen met hem doorgebracht. Zes uur heen, zes uur terug. Geen autoradio. We hebben wat afgepraat! Het is alsof we elkaar ontdekten. Hij heeft meer in zich dan ik dacht. We zijn er vrienden door geworden.”
Waarom zou je het niet tot een gewoonte maken regelmatig een goed gesprek met je moeder of vader te hebben? Breng hen op de hoogte van je activiteiten en doe je voordeel met hun ervaringen. In het begin gaat je dat misschien wat onhandig af. Bij Vickie was dat het geval. „Ik wist absoluut niet waar ik met oudere mensen over moest praten. Maar ik legde het erop aan dat ik er ook bij was als mijn ouders gezellige omgang met andere volwassenen hadden. Na verloop van tijd raakte ik bevriend met die mensen die van de leeftijd van mijn ouders waren, en het gaf me een bredere kijk op de dingen. Het was makkelijker om een gesprek met mijn ouders te voeren. De sfeer in huis verbeterde enorm.”
Omgaan met mensen die door de jaren heen wijsheid hebben vergaard, zal je ervan weerhouden een enge, beperkte kijk op het leven te ontwikkelen, wat zou kunnen gebeuren als je alleen maar omgaat met je jeugdige leeftijdgenoten. — Spr. 13:20.
Vertel wat je gevoelens zijn
„Mijn woorden komen recht uit mijn hart, ik kom eerlijk voor mijn mening uit.” Zo sprak een jonge man die meer dan 35 eeuwen geleden leefde — Elihu (Job 33:3, Groot Nieuws Bijbel). Hij sprak ’recht uit zijn hart’ tot de oudere man Job. Praat jij zo met je ouders? Dat kan uitermate moeilijk zijn.
Toen Gregory bijvoorbeeld een tiener was, vond hij dat zijn moeder volstrekt onredelijk was. Hij redde zich uit het hooglopende conflict door zoveel mogelijk van huis weg te blijven. Maar ten slotte werd de situatie werkelijk kritiek. Daarom benaderde hij de gemeentelijke ouderlingen in de Koninkrijkszaal van Jehovah’s Getuigen die hij en zijn familie bezochten, om hulp te vragen. Zij spoorden hem vriendelijk aan om meer met zijn moeder te praten, en dan ’recht uit zijn hart’ te spreken. — Jak. 5:14.
„Voor het eerst in mijn leven begon ik Ma te vertellen hoe ik over de dingen dacht”, zei Gregory. „Ik vertelde haar waarom ik dingen wilde doen, en ging er niet meer gemakshalve van uit dat ze dat wel wist. Dikwijls heb ik mijn hart uitgestort en uitgelegd dat ik er echt niet op uit was iets verkeerd te doen, en hoe ellendig ik het vond dat ze mij als een klein kind behandelde. Toen begon ze het te begrijpen en langzaam aan klaarde de sfeer helemaal op.”
Gregory was eerlijk. Hij leidde geen dubbel leven en probeerde niet zijn moeder om de tuin te leiden om zijn zin te krijgen. Nee, hij ’gaf haar werkelijk zijn hart’, en zij ging hem beter begrijpen. Hoewel het je misschien pijnlijk lijkt je moeder of vader te onthullen dat je kwetsbaar kunt zijn of bepaalde gevoelige problemen hebt, kan het toch een enorme stap vooruit betekenen in je pogingen begrip te vinden bij je ouders. — Spr. 23:26.
En als je het er niet mee eens bent?
Als jij en je ouders het over iets oneens zijn, bedenk dan het volgende: praat en maak geen ruzie. „Heel zijn geest [al zijn opwellingen] laat een verstandeloze de vrije loop, maar wie wijs is, houdt die tot het laatst toe kalm” (Spr. 29:11). Je stem verheffen, ’heel je geest de vrije loop laten’, is niet de manier om begrip te bevorderen.
Laat zien dat je wijs en niet verstandeloos bent, door kalm de redelijkheid van je standpunt te bespreken. Blijf bij de kwestie en ga niet met het argument schermen: „Ze doen het allemaal!”
Maar je zult het feit onder de ogen moeten zien dat je ouders soms Nee zullen zeggen. Dat betekent niet dat zij je niet begrijpen. Het kan zijn dat zij een schadelijke gang van zaken of een slechte neiging onderkennen en je willen beschermen. „Mijn moeder is streng voor me. Ik hoef haar niets wijs te maken”, onthulde een 16-jarig meisje. „Ik vind het vervelend als ze zegt dat ik iets niet mag, of op een bepaalde tijd thuis moet komen. Maar diep in haar hart is ze werkelijk bezorgd voor me.” Toen vervolgde zij, na een bespiegeling over haar vriendinnen: „Die zwerven maar op straat rond, doen waar ze zin in hebben en eigenlijk kan het hun moeders niet veel schelen. Maar mijn moeder . . . die zorgt voor me.”
Dit meisje was een van de 920 meisjes tussen de 12 en 18 jaar die overal op het vasteland van de Verenigde Staten, in Alaska en op Porto Rico werden geïnterviewd voor een uitgebreide studie, uitgevoerd door Dr. Gisela Konopka van de Universiteit van Minnesota (VS). In haar boek Young Girls — A Portrait of Adolescence (Jonge meisjes — een portret van de puberteit) (1976) trok zij de conclusie: „De meeste meisjes waren niet zozeer gebelgd over de strengheid, als wel over het feit dat ze ’gekleineerd’, als kleine kinderen behandeld werden. Strengheid op zichzelf, als die met respect gepaard ging, werd op prijs gesteld.”
Ja, op prijs gesteld. Zo denken de meeste jonge mensen over ouders die luisteren en hun vaste richtlijnen geven. Dr. Konopka berichtte zelfs: „Het is opvallend dat de overgrote meerderheid van de volwassenen die bovenaan stonden op de lijst van mensen die hen begrepen, gezinsleden waren.” Volgens het verslag vond bijna 75 procent van de jonge vrouwen dat ze een nauwe band hadden met volwassenen en hen in vertrouwen konden nemen.
Woorden schieten te kort om de veiligheid en warmte te beschrijven die wederzijds begrip in een gezin teweegbrengt. Het maakt het huisgezin tot een toevluchtsoord in tijden van narigheid. Vickie, Gregory en anderen hebben ontdekt hoe waar dit is. Maar het vereist werkelijke inspanning. Draag daartoe jouw aandeel bij. Als je dat doet, dan zul jij ook kunnen zeggen: ’Mijn ouders zijn mij gaan begrijpen.’
[Illustratie op blz. 18]
Praten over je gevoelens is een van de beste manieren om je ouders te helpen je te begrijpen