Hoog in de lucht — en vol vertrouwen!
Door Ontwaakt!-correspondent in Australië
EEN lijnvliegtuig met bestemming Los Angeles maakte zich los van de startbaan van het vliegveld O’Hare in Chicago (VS). Ongeveer 150 meter boven de grond verloor het een motor van zijn linkervleugel, rolde naar links om zijn as, en boorde zich in de grond, waarbij alle 272 inzittenden om het leven kwamen.
Een onderzoek bracht aan het licht dat de motor was losgeraakt doordat men om tijd te besparen niet de voorgeschreven werkwijze had gevolgd toen de motor verwijderd en na revisie opnieuw bevestigd was.
Dergelijke rampen doen bij sommigen de angst voor het vliegen herleven. Om iets van deze angst weg te nemen, namen wij een kijkje achter de schermen van een gemiddelde internationale luchtvaartmaatschappij om te zien hoeveel aandacht luchtvaartmaatschappijen eraan besteden om u, de passagier, veilig naar uw bestemming te brengen.
Veiligheidscontroles
De meeste luchtreizigers weten dat na iedere landing gespecialiseerde teams zich naar het toestel begeven voor wat men een transitcontrole noemt. Binnen twee uur kan een Jumbo Jet volledig worden nagekeken. Als de tussenlanding echter meer dan vier uur duurt, wordt het vliegtuig naar een hangar gesleept waar men uitgebreidere onderhoudswerkzaamheden verricht.
Ofschoon sommige vliegtuigen er wellicht een beetje oud uitzien, ondergaat elk straalvliegtuig elke drie of vier maanden van zijn leven, of na 1400 vlieguren, een grote onderhoudscontrole. Vervolgens worden het vliegtuiggeraamte en de motoren om de vijf jaar, of ongeveer elke 20.000 vlieguren, volledig gereviseerd. Het resultaat is een vliegtuig dat inwendig vrijwel nieuw is.
De deskundige aandacht die men schenkt aan de revisie van een straalmotor met zijn stuwkracht van 23.000 kg, is zelfs nog nauwkeuriger dan die welke een horlogemaker aan een polshorloge geeft. Na angstvallig nauwgezet te zijn schoongemaakt, worden de motoren onderzocht met microscopen, met röntgenapparatuur, met een speciale penetrerende vloeistof en met apparatuur voor magnetisch scheuronderzoek. Met deze technieken ontdekt men gebreken en scheurtjes die te klein zijn om ooit door het menselijke oog te worden waargenomen.
De extreme nauwkeurigheid die men nastreeft — en bereikt — vindt zijn weerspiegeling in een werkplaats waar machines staan die tot op bijna een 40.000ste millimeter nauwkeurig zijn. De bladzij die u nu aan het lezen bent, is 3600 maal zo dik, een forse 0,09 millimeter!
Navigatiesystemen
De gyroscopische kompassen die het vliegtuig geleiden, worden zo nauwkeurig getest dat hun drifthoek minder dan 0,1 graad per uur bedraagt. Dit betekent dat het toestel na een tien uur durende vlucht (van Sydney naar Honoloeloe), zonder tussentijdse controles of hulp van buitenaf van enig ander geleidingssysteem, ten hoogste 11 km uit de koers kan zitten na 8000 km te hebben gevlogen. En dan is er niet slechts één geleidingssysteem, maar zijn er nog twee andere als reserve voor het geval dat één ervan zou uitvallen.
De hoge prestaties die de gevoelige navigatiesystemen moeten leveren, kunnen nadelig worden beïnvloed door de kleinste verontreiniging met stof tijdens de onderhoudsbeurt. Als garantie tegen zulke verontreinigingen heeft de betreffende werkplaats de zeer toepasselijke naam van „schone kamer” gekregen. Het peil waarop de reinheid daar staat, zou bij iedere huisvrouw en in iedere operatiezaal afgunst opwekken.
Het personeel dat er werkt, wordt schoongeboend voordat zij naar binnen gaan, en krijgt speciale kleding aan die zelfs hun haar en voeten bedekt. De mogelijkheid dat onzuiverheden binnenkomen bij het openen van de toegangsdeur, wordt tot een minimum beperkt doordat men het personeel de ruimte laat binnengaan tegen een zachte luchtstroom in die hen met een snelheid van ongeveer 2 km per uur tegemoet komt.
Elektronische apparatuur filtert werkelijk alle lucht en staat geen grotere verontreiniging toe dan drie en een half zwevend deeltje, tot een grootte van 0,5 micron, per liter lucht (de haren op uw hoofd zijn dikkerds van maar liefst 100 micron). Een supergevoelig apparaat controleert de in de lucht aanwezige zwevende verontreiniging in de „schone kamer”. Onder ideale omstandigheden geeft het — in de digitale weergave van de meetgegevens — een nul te zien.
Toen men het apparaat pas voor de werkplaats had aangekocht, twijfelden de technici een beetje of het apparaat wel goed functioneerde, omdat het constant nul of bijna nul aangaf. In een eenvoudige test namen zij het apparaat mee uit de atmosfeer van de „schone kamer” naar een gang ernaast. De teller schoot binnen enkele seconden tot in de honderdduizenden, waardoor werd geïllustreerd hoe schoon hun kamer in werkelijkheid was.
Hulp van computers
Als voortbrengsel van de technologie van de ruimtevaarteeuw zijn computers ingeschakeld voor de beveiliging en dienstverlening van het vliegverkeer. De identiteitskaarten die het hangarpersoneel moet tonen om toegang tot het terrein te verkrijgen, zijn allemaal geregistreerd in een computergeheugen. De toegang wordt geweigerd aan een ieder die probeert binnen te komen met een als verloren opgegeven identiteitskaart.
De roosters voor de vliegtuigbemanning worden eveneens door de computer opgesteld om er zeker van te zijn dat er ervaren piloten worden gebruikt. Vooral piloten worden aan zijn kritisch onderzoekend oog onderworpen. Zij moeten de verlangde route kort geleden nog hebben gevlogen, elke 90 dagen een nachtelijke landing en elke 45 dagen een instrumentlanding hebben verricht, en moeten aan nog veel meer vereisten voldoen voordat hun wordt toegestaan het vliegtuig te besturen.
Uw veiligheid is tevens vergroot door de automatische vluchtplanning, alweer het werk van computers. Het vliegtuig zal over de kortst mogelijke route worden gevlogen — maar wel om slecht weer heen — ten einde zo min mogelijk brandstof te gebruiken. Op slechts één vliegtraject, van Sydney naar Singapore, kan al zo’n 2 1/2 ton brandstof worden bespaard door automatische computervluchtplanning.
Opleiding van de bemanning
De rustige zekerheid die klinkt in de stem van de gezagvoerder, wordt door meer ondersteund dan de meeste passagiers beseffen. Omdat van de piloten en boordwerktuigkundigen wordt verwacht dat zij hun werk foutloos verrichten, worden hun vakbekwaamheid, gezondheidstoestand en bedrevenheid gedurende hun hele luchtvaartloopbaan voortdurend aan een onderzoek onderworpen.
De vliegertraining heeft een reusachtige vooruitgang geboekt met de invoering (en voortdurende verbetering) van vluchtsimulators. Deze zijn identiek aan de werkelijke cockpit met al zijn luchtvaartelektronica en controlesystemen. Met deze simulators kan men elk moment — en in sommige gevallen elke beweging — van de vlucht van een straalvliegtuig nabootsen, hoewel de simulator geen ogenblik van de grond komt. De piloot hoort het motorlawaai, de geluiden uit de cabine, voelt de oneffenheden van de startbaan als hij er overheen taxiet, ziet de startbaan onder hem verdwijnen als hij opstijgt terwijl de bomen en de gebouwen van het vliegveld voorbij flitsen, en vliegt tijdens de simulatorvlucht vermoedelijk door een grotere verscheidenheid van weersomstandigheden dan hij normaal gesproken zou ontmoeten. Hij krijgt in de simulator ook vliegvelden en hun omgeving geprojecteerd zoals ze er bij nacht uitzien, en wordt erin getraind ze onder die omstandigheden te herkennen, en nachtelijke landingen te maken. Aan boord bevindt zich een instructeur die, met een computer, 350 verschillende noodsituaties kan laten ontstaan — van het uitvallen van systemen tot extreme weersomstandigheden — en de vliegers zelfs kan onderwerpen aan meerdere noodsituaties tegelijk. De vliegtuigbemanning ontvangt dus een training die verder gaat dan wat normaal van hen zal worden verlangd, voordat zij werkelijk gaan vliegen.
Het uit stewards en stewardessen bestaande cabinepersoneel krijgt al evenzeer een gedegen opleiding om alles wat hun in hun werk mogelijkerwijs zou kunnen overkomen, het hoofd te kunnen bieden en zij worden terdege opgeleid en getest voor noodsituaties. In een nabootsing van een Jumbo (Boeing 747), die nooit de grond verlaat, wordt het cabinepersoneel intensief onderricht in zaken die variëren van het mixen van een cocktail tot het ter wereld helpen van een baby. Zij leren hoe meer dan 400 passagiers in minder dan 90 seconden kunnen worden geëvacueerd via de helft van de tien aanwezige nooduitgangen van het vliegtuig, en hoe te handelen bij een noodlanding op zee.
Tijd en onvoorziene gebeurtenissen
In Prediker 9:11 herinnert de bijbel ons eraan dat in weerwil van alle vakbekwaamheid en voorbereiding ’tijd en onvoorziene gebeurtenissen hen allen treffen’. Ook de veiligheid van vliegreizen wordt beïnvloed door zaken die buiten het gebied van de geprogrammeerde techniek liggen. Vermoeidheid, hartaanvallen en louter beoordelingsfouten hebben hun tol geëist.
Verlichting van landingsbanen trekt insekten en spinnen aan die op hun beurt weer vogels aanlokken. Voorvallen waarbij vliegtuigen met vogels in botsing komen, hebben schades veroorzaakt van miljoenen dollars en hebben ook mensenlevens geëist.
Sinds men in 1973 de veiligheidsvoorschriften moest verscherpen, zijn er op de Amerikaanse luchthavens meer dan 2,5 miljard passagiers en 4 miljard stuks handbagage de controle-apparatuur gepasseerd. In die tijd werden meer dan 19.000 vuurwapens ontdekt, wat leidde tot meer dan 7000 arrestaties. Slechts in één geval, in 1979, slaagde een kaper erin een vuurwapen aan boord van een vliegtuig te smokkelen. Bij alle andere pogingen bewéérden kapers slechts een wapen te hebben.
’s Mensen ideaal om met succes en op veilige wijze te vliegen in machines zwaarder dan lucht, heeft een opmerkelijke mate van succes bereikt. Doordat wij iets meer afweten van de dingen die achter de schermen plaatsvinden om onze veiligheid te waarborgen, hebben wij beslist reden om wat gemakkelijker adem te halen. Onze vliegreizen zijn zo veilig als met de 20ste-eeuwse technologie maar mogelijk is.
[Inzet op blz. 14]
Elke drie of vier maanden, of na 1400 vlieguren, krijgt elk straalvliegtuig een grote onderhoudscontrolebeurt
[Inzet op blz. 15]
Uw veiligheid wordt vergroot door een automatische vluchtplanning, ook het werk van computers