Honden — Altijd ’s mensen beste vriend?
„Honden scheuren tuinman aan stukken”
’Meisje aangevallen en gedood door hond’
„Hond doodt baby”
KRANTEKOPPEN zoals deze wijzen erop dat een hond niet altijd de beste vriend van de mens is. Naarmate het misdaadcijfer echter omhoogschiet, stijgt evenredig daarmee de vraag naar honden die personen en hun bezittingen kunnen beschermen.
In de drie bovenaangehaalde gevallen hadden de slachtoffers niets gedaan dat aanleiding had kunnen geven tot zulk boosaardig optreden van de honden. Met het oog op zulke ongegronde aanvallen is het passend te vragen: Is het verstandig of veilig er een hond op na te houden? Waardoor komt het dat sommige honden vals worden? Hoe dient men met honden om te gaan?
Waarom sommige honden agressief worden
De meeste deskundigen zijn het over twee fundamentele zaken eens: (1) Bijna alle honden hebben een „beschermingsinstinct”, en (2) dit instinct kan door beroepsafrichters of -trainers van honden worden gestimuleerd en ontwikkeld tot een hoge graad van doeltreffendheid. Een hond wordt geboren met een bepaald temperament, maar dit kan veranderen, afhankelijk van de wijze waarop hij wordt opgevoed en afgericht. Door het africhten ontwikkelt zich een speciale band tussen baas en hond. De baas zal ontdekken dat zijn viervoetige vriend als met een speciaal zesde zintuig leert onderscheiden wat zijn baas wel of niet prettig vindt en zich heel snel aan diens stemmingen weet aan te passen.
Zo merkte een africhter bijvoorbeeld op dat een nerveus of slechtgehumeurd persoon niet mag verwachten dat zijn hond een kalm en gelijkmatig humeur zal hebben. Eigenaars die vooroordelen koesteren tegen een bepaald ras of een bepaalde sociale bevolkingsgroep, kunnen dit zelfs op hun dier overbrengen. In zijn boek O CÃO em nossa casa (De hond in ons huis) merkte Théo Gygas op: „Welk karakter iemand ook heeft, hij moet niet proberen een hond eigenschappen in te prenten die hijzelf niet bezit. Met zijn buitengewoon gevoelige waarnemingsvermogen neemt de hond met gemak het temperament van zijn baas over, en weerspiegelt op volmaakte wijze zijn geestestoestand, net zoals een antenne radiogolven opvangt.”
Dit verklaart natuurlijk nog niet waarom sommige honden plotseling buitensporig agressief worden terwijl ze deze karaktertrek voorheen niet hebben vertoond. Een trainer zegt: „Evenals mensen maken ook honden fouten. Ze kunnen een situatie verkeerd beoordelen.” Bijvoorbeeld: Een eigenaar van een tv-herstelwerkplaats hield zijn hond bij zich in de zaak om die te bewaken en verscheidene maanden lang verliep alles uitstekend. Toen bukte de eigenaar zich op een dag om een stuk gereedschap op te rapen. De hond legde de beweging verkeerd uit en vloog zijn baas aan.
Ook menen sommigen dat deze plotselinge valsheid wellicht een erfenis is van de vermeende voorouder van de hond, de wolf. Anderen geloven dat het misschien is toe te schrijven aan een verandering van eigenaar of van omgeving. Wat de reden ook mag zijn, als u een hond hebt of erover denkt er een aan te schaffen, kunt u er verzekerd van zijn dat de in het begin aangehaalde voorbeelden uitzonderingen zijn. U en uw kinderen zullen beslist plezier kunnen hebben aan het gezelschap van een hond.
Drie trainingsstadia
Feitelijk bestaat het africhten of trainen van een hond uit drie onderdelen, waarvan het eerste en eenvoudigste stadium het bijbrengen van manieren is. Dit omvat de hond te leren dat hij moet komen wanneer hij wordt geroepen, te gaan zitten, te gaan liggen, voorwerpen te apporteren, en over obstakels te springen. Daarbij horen ook enkele dingen onder de noemer MAG NIET: hij mag niet tegen mensen opspringen, niet achter auto’s aanhollen, niet achter buurmans kippen aanjagen en ze toetakelen, geen voedsel van vreemden aannemen, en, vanzelfsprekend, hij mag het huis niet bevuilen of er ravages aanrichten. Als de hond deze simpele manieren leert, wordt zijn leven veiliger en dat van zijn baas aangenamer.
Geleidelijk aan dient de hond gehoorzaamheidstraining te ontvangen. Dit omvat de hond te leren nuttige diensten te verrichten, zoals het bewaken van bepaalde voorwerpen en aan te slaan als een indringer op het erf of in huis komt, en ook, gehoorzamend aan het commando „Achter”, zijn baas ’aan de voet te volgen’. Ook het beschermingsinstinct van de hond dient ontwikkeld te worden opdat het dier indien nodig zijn baas en diens gezin zal bijstaan en beschermen.
Deze vroege opleiding kan vaak met de hulp van een handboek voor hondentraining door de eigenaar zelf worden gegeven. Het vereist echter veel geduld, gepaard aan een goed inzicht in temperament, aanleg en reacties van de hond. Commando’s dienen op een besliste toon gegeven te worden, maar nooit met geschreeuw.
Men heeft wel eens gezegd dat honden de enige dieren zijn die zullen leren gehoorzamen in ruil voor louter prijzende woorden en een liefkozing. Vanaf de allereerste dag van zijn opleiding zal hij gedijen op prijzende woorden, en hij zal spoedig de samenhang leren die er bestaat tussen enerzijds een hartelijk klopje op zijn kop met daarbij de woorden „brave hond!” en anderzijds zijn gehoorzaamheid. Sommige hondenafrichters geven de suggestie een stevig opgevouwen krant te gebruiken bij het africhten van een jonge hond of pup. Daarmee kan er een mep op de vloer worden gegeven om de aandacht te trekken of, wanneer correctie nodig is, een onschuldig tikje tegen het achtereind van de hond. Africhten kost tijd. Maar zoals een africhter opmerkte, „dient de honde-eigenaar de tijd en de moeite te nemen zijn hond af te richten of anders een vakman te betalen om dat voor hem te doen”.
Voor sommigen is de derde stap in het trainingsproces de hond af te richten om aan te vallen. Op dit punt zullen vele christelijke hondebezitters wellicht verkiezen te stoppen. Een welgemanierde waakhond is tot daar aan toe; een volledig afgerichte vecht- of verdedigingshond is nog wat anders. In het laatste geval is de hond speciaal afgericht om aan te vallen, terwijl een waakhond in tegenstelling daarmee slechts alarm slaat. Een echte verdedigingshond is getraind zichzelf en zijn baas te beschermen tegen een aanval, zelfs wanneer er dodelijke wapens bij zijn betrokken. De beet van zo’n hond is door oefening zo doeltreffend geworden dat de arm van een man erdoor gebroken kan worden of iemand er zelfs door kan worden gedood. Het is niet moeilijk te begrijpen dat zo’n hond gewoon een gevaar vormt wanneer hij niet goed is afgericht en onder controle wordt gehouden. Een dergelijk dier is wel vergeleken met een geladen pistool. Zijn uw bezittingen werkelijk meer waard dan andermans leven of ledematen?
Wat te doen als u wordt aangevallen?
Raak boven alles niet in paniek en ga niet rennen. Bedenk dat een hond instinctief alles najaagt wat beweegt. Dus al knikken uw knieën, blijf stilstaan en spreek de hond ongedwongen toe alsof het uw eigen hond was: ’Wat is er aan de hand, jongen?’ Als hij gromt is dat een goed teken; hij geeft u tenminste een kans op uw schreden terug te keren. Doe dat langzaam, zonder plotselinge bewegingen. Probeer niet hem te slaan. Als u een tas of een paraplu bij u hebt, kunt u die als het nodig is ter bescherming tussen u en de hond in houden.
Als u ondanks al uw voorzorgen door een hond wordt gebeten, is het verstandig zo gauw mogelijk naar de dokter te gaan. Licht ook de politie in en vermeldt bijzonderheden over de toedracht en geef ook een beschrijving van de hond. Dit kan het verschil betekenen tussen wel of niet injecties tegen hondsdolheid te moeten krijgen. Houd altijd in gedachte dat honden, of ze nu volgzaam of gevaarlijk lijken, met begrip en voorzichtigheid moeten worden behandeld.
Voor uw hond zorgen
Een juiste training van uw hond omvat tevens ervoor te zorgen dat hij een passend verblijf en goed voedsel krijgt. Om gezond te blijven heeft hij een warme, goedgeventileerde slaapplaats nodig, beschermd tegen wind en regen. Zijn hok dient schoon, droog en natuurlijk vrij van uitwerpselen te worden gehouden. Door hem goed af te richten zal hij hieraan meewerken. De vacht van een hond moet regelmatig worden geborsteld, en als hij lang haar heeft, elke dag. Van tijd tot tijd zullen er insektenverdrijvende middelen en vaccinaties nodig zijn, alsook zo nu en dan een bad. Handboeken over honden bieden uitgebreide informatie over deze zaken. Als u de suggesties die daarin staan opvolgt, zal uw hond gezond en tevreden blijven.
Er dient regelmaat te zijn in de etenstijd van een hond zodat hij elke dag op dezelfde plaats en dezelfde tijd te eten krijgt. Dit zal hem ontmoedigen voedsel van vreemden aan te nemen en het zal tot de zindelijkheid bijdragen. Pups hebben drie of vier keer per dag voedsel nodig, volwassen honden slechts twee keer. Voedselresten moeten na ongeveer 15 minuten worden weggenomen zodat ze niet bederven. Het voer moet warm maar niet heet zijn, en er dient altijd voldoende water beschikbaar te zijn. Net als bij ons is het beter dat honden zoetigheid alsook gebakken of vet voedsel vermijden. Bepaalde groenten en vruchten zijn goed voor ze. Let erop dat u uw hond geen kleine botjes voorzet; maar hij zal een groot bot om op te kauwen op prijs stellen. Negeer boven alles die smekende ogen als u iets aan het eten bent. Houd vast aan uw trainingsregels!
Wilt u een hond hebben?
In een ingezonden brief aan een columnist van een krant stond: „Hoe meer mensen ik ontmoet, hoe meer ik van mijn honden ga houden” (Latin America Daily Post). Overdreven? Misschien. Maar honden hebben hoe dan ook beslist een plaatsje in de wereld veroverd. Men heeft ze afgericht tot geleidehonden voor blinden en meer recentelijk ook om doven bij te staan. Ze worden gebruikt als verdedigingshonden maar ook bij wijze van therapie voor gehandicapten en psychiatrische patiënten. Ze hebben talloze levens gered bij branden, sneeuwlawines en aardbevingen. En hoe staat het met de herdershonden? Zelfs de rechtvaardige Job sprak over „de honden van mijn kudde”, die ongetwijfeld werden gebruikt om zijn 7000 schapen tegen roofdieren te beschermen. — Job 30:1; 1:3.
Indien u besluit een hond te nemen, zult u voldoende keus hebben. Men erkent tegenwoordig op zijn minst 140 verschillende rassen. U zult bemerken dat uw hond met liefdevolle zorg, in combinatie met goede training, een trouwe vriend, metgezel en beschermer voor u zal zijn — en misschien zelfs een therapie. En alles wat hij van u zal terugvragen is dat u zich bewust bent van zijn noden en dat u hem beloont met een beetje genegenheid en begrip.