Wie is de baas: u of het geld?

NAAR verluidt lijdt een groot percentage van de wereldbevolking aan het money sickness syndrome. Wat is dat?

Dr. Roger Henderson, een Britse onderzoeker op het gebied van de geestelijke gezondheid die deze term onlangs bedacht, doelt daarmee op de lichamelijke en psychische symptomen waaraan mensen lijden die gestrest zijn door geldzorgen. Tot de symptomen behoren kortademigheid, hoofdpijn, misselijkheid, huiduitslag, gebrek aan eetlust, ongerechtvaardigde woede, nervositeit en negatieve gedachten. „Geldzorgen zijn een voorname oorzaak van stress”, zegt Henderson.

Het zal niemand verbazen dat er in de afgelopen maanden steeds meer mensen het slachtoffer zijn geworden van de nadelige gevolgen van zorgen die met geld te maken hebben. Door de huidige financiële crisis in veel landen zijn mensen hun baan, hun huis en hun spaargeld kwijtgeraakt. Grote financiële instellingen zijn ingestort en zelfs de welvarendste landen hebben noodmaatregelen getroffen om een totaal bankroet te voorkomen. In ontwikkelingslanden hebben de stijgende kosten voor voedsel en andere basisbehoeften ook veel ongerustheid veroorzaakt.

Geldgerelateerde zorgen zijn ook in tijden van overvloed heel gewoon. In de afgelopen jaren van financiële voorspoed zaten veel mensen ook in de zorgen: De Zuid-Afrikaanse krant The Witness berichtte bijvoorbeeld dat zich over Afrika „een sluipende maatschappelijke ziekte van overconsumptie, commercialisme en buitensporig materialisme” verspreidde. De krant somde enkele van de symptomen van die ’ziekte’ op, zoals „stress, schulden, verkwisting, overwerk, het gevoel iets te ontberen, afgunst en depressiviteit”. Sommigen gaven geld de schuld voor de aanhoudende verslechtering van de kwaliteit van leven in Afrika.

Vóór de recente financiële crisis maakte India een periode van bijzondere economische groei door. Volgens India Today International was 2007 een jaar waarin het land „snel nieuwe hoogten van opzichtig bestedingsgedrag bereikte”. Niettemin vreesden de plaatselijke autoriteiten dat India’s welvaart tot meer onrust en zelfs geweld zou leiden.

In dezelfde periode was er een nieuwe generatie van jonge volwassenen in de Verenigde Staten die de neiging had buitensporig veel uit te geven aan luxeartikelen. Maar hun koopkracht maakte hen niet gelukkig. Onderzoekers zeiden dat de welvaart in de VS een van de voornaamste oorzaken was van alcoholisme, depressiviteit en zelfmoord. Uit een onderzoek bleek dat ondanks de rijkdom en overvloed „nog niet eens één op de drie Amerikanen aangaf erg gelukkig te zijn”.

Toch zijn er ook veel mensen — zowel rijk als arm — die zich in goede en in slechte tijden betrekkelijk weinig zorgen maken over geld en materiële bezittingen. Hoe komt dat?

In een rapport met de titel The Meaning of Money, schrijven de onderzoekers dat sommige mensen „in hoge mate gemotiveerd en beheerst worden door geld. Dat kan tot stress en neuroticisme leiden.” Maar ze voegen eraan toe: „Degenen die zorgvuldig een budget opstellen hebben meestal het gevoel dat ze de zaken op orde hebben en denken positief over zichzelf. Ze zijn de baas over hun geld en niet de slaaf van hun geld (...) We zijn van mening dat mensen die hun uitgaven zorgvuldig plannen misschien ook minder stress en daardoor minder spanningen hebben.”

Hoe staat u tegenover geld? Hoe is de sterk veranderlijke aard van de wereldeconomie van invloed op u? Bent u het geld de baas, of is het geld u de baas? Misschien hebt u geen last van de hierboven genoemde symptomen. Toch zijn we allemaal, of we nu rijk zijn of arm, gevoelig voor de nadelige gevolgen van geldzorgen. In het volgende artikel wordt besproken hoe veranderingen in de manier waarop u met uw financiën omgaat tot meer gemoedsrust en een gelukkiger leven kunnen leiden.