Warmte en gevoel

EMOTIES vormen een fundamenteel bestanddeel van het menselijk leven. Wanneer iemand zijn emoties toont, onthult hij wat er in zijn hart leeft, wat voor persoon hij innerlijk is, hoe hij over situaties en mensen denkt. Vanwege bittere ervaringen — en in sommige gevallen vanwege culturele invloeden — verbergen veel mensen hun emoties. Maar Jehovah moedigt ons aan positieve hoedanigheden te ontwikkelen, als deel van de innerlijke persoon, en daar dan passend uiting aan te geven. — Rom. 12:10; 1 Thess. 2:7, 8.

Wanneer we spreken, kan onze woordkeus foutloos emoties herkenbaar maken. Maar als onze woorden niet met het daarbij behorende gevoel worden geuit, twijfelen degenen die ons horen misschien aan onze oprechtheid. Anderzijds kan onze spraak als de woorden met het juiste gevoel worden geuit, een schoonheid en een rijkdom krijgen die het hart kunnen raken van hen die luisteren.

Hoe warmte te uiten. Warme gevoelens hangen vaak samen met gedachten aan mensen. Wanneer we dan ook spreken over Jehovah’s innemende eigenschappen en wanneer we onze waardering uiten voor Jehovah’s goedheid, moet er warmte in onze stem zijn (Jes. 63:7-9). En wanneer we tot medemensen spreken, moet onze manier van spreken ook een aantrekkelijke warmte overdragen.

Een melaatse komt naar Jezus toe en smeekt of hij hem wil genezen. Stel je de toon voor waarop Jezus zegt: „Ik wil het. Word rein” (Mark. 1:40, 41). Denk je ook het tafereel eens in als een vrouw die al twaalf jaar aan een bloedvloeiing lijdt, Jezus stilletjes van achteren nadert en de franje van zijn bovenkleed aanraakt. Wanneer de vrouw beseft dat ze niet onopgemerkt is gebleven, komt ze bevend naar voren, valt voor Jezus’ voeten neer en onthult in het bijzijn van allen waarom ze zijn bovenkleed heeft aangeraakt en hoe ze is genezen. En bedenk dan hoe Jezus tegen haar zegt: „Dochter, uw geloof heeft u beter gemaakt; ga heen in vrede” (Luk. 8:42b-48). De warmte die Jezus bij die gelegenheden tentoonspreidde, raakt nu nog ons hart.

Wanneer we, net als Jezus, medelijden met mensen hebben en wanneer we hen echt willen helpen, komt dat tot uiting in de manier waarop we tot hen spreken. Zo’n uiting van warmte is oprecht, niet overdreven. Onze warmte kan in sterke mate bepalen hoe mensen reageren. De meeste dingen die we in de velddienst zeggen, lenen zich ervoor dat we ze met warmte uiten, vooral wanneer we redeneren, aanmoedigen, aansporen en ons medeleven betuigen.

Als je warme gevoelens voor anderen koestert, laat dat dan op je gezicht te zien zijn. Wanneer je warmte laat blijken, voelen je toehoorders zich tot je aangetrokken als tot een vuur op een koude avond. Als er geen warmte op je gezicht te lezen valt, is je publiek er misschien niet van overtuigd dat je echt om hen geeft. Warmte kun je niet veinzen alsof je een masker voordoet — ze moet echt zijn.

Warmte moet ook duidelijk zijn in je stem. Als je een harde, rauwe stem hebt, kan het moeilijk zijn warmte in je spraak te leggen. Maar door bewust moeite te doen, zal het je mettertijd lukken. Eén ding dat wellicht kan helpen, op het puur technische vlak, is te bedenken dat korte, afgebeten klanken de spraak hard maken. Leer de zachtere klanken in woorden langer aan te houden. Dat zal helpen om warmte in je spraak te krijgen.

Van nog groter belang is echter waar je aandacht op gericht is. Als je gedachten oprecht gericht zijn op degenen tot wie je spreekt en je de oprechte wens hebt iets over te dragen waar ze wat aan hebben, zal dat gevoel tot uiting komen in de manier waarop je spreekt.

Een levendige voordracht is stimulerend, maar gevoel is ook nodig. Het is niet altijd genoeg als we de geest weten te overtuigen; we moeten ook het hart bewegen.

Andere gevoelens. Iemand die grote problemen te verwerken heeft, zal uiting geven aan emoties als bezorgdheid, angst en neerslachtigheid. Vreugde is een emotie die opvallend in ons leven aanwezig moet zijn en die mogen we dan ook beslist uiten als we tot anderen spreken. Sommige emoties moeten echter beteugeld worden. Ze zijn niet in overeenstemming met de christelijke persoonlijkheid (Ef. 4:31, 32; Fil. 4:4). Emoties van allerlei aard kunnen overgebracht worden door de woorden die we kiezen, de klank van onze stem, de intensiteit waarmee we spreken, onze gelaatsuitdrukking en gebaren.

De bijbel bericht over het hele gamma van menselijke emoties. Soms worden emoties gewoon genoemd. Andere keren worden gebeurtenissen verhaald of uitspraken geciteerd die emoties onthullen. Als je zulk materiaal voorleest, zal de inwerking, zowel op jezelf als op je luisteraars, groter zijn als je stem die emoties weergeeft. Je moet je daarvoor verplaatsen in degenen over wie je leest. Een lezing is echter geen toneelvoorstelling; wees dus op je hoede voor overdrijving. Breng de passages tot leven in de geest van degenen die luisteren.

Passend voor het materiaal. Net als bij enthousiasme zullen de warmte die je in je presentatie legt en de andere emoties die je uit, in belangrijke mate afhangen van wat je zegt.

Neem Mattheüs 11:28-30 er eens bij en merk op wat er staat. Lees dan Jezus’ veroordeling van de schriftgeleerden en Farizeeën, zoals opgetekend in Mattheüs hoofdstuk 23. Het is ondenkbaar dat hij die vernietigende veroordelingen op een vlakke, futloze toon heeft uitgesproken.

Wat voor gevoel denk je te moeten stoppen in een verslag zoals dat in Genesis hoofdstuk 44 als Juda pleit voor zijn broer Benjamin? Merk de emotie op in vers 13, de aanduiding in vers 16 van wat naar Juda’s mening de verklaring was voor de rampspoed, en hoe Jozef zelf reageerde, zoals staat in Genesis 45:1.

Dus of we nu lezen of spreken, we zullen dat alleen doeltreffend kunnen doen als we niet slechts aandacht schenken aan woorden en gedachten maar ook aan het gevoel dat erbij hoort.