Schriftplaatsen correct toepassen

WANNEER we anderen onderwijzen, komt daar meer bij kijken dan wat verzen uit de bijbel voor te lezen. De apostel Paulus schreef aan zijn medewerker Timotheüs: „Doe uw uiterste best om u goedgekeurd aan God aan te bieden, als een werkman die zich nergens over behoeft te schamen, die het woord der waarheid juist hanteert.” — 2 Tim. 2:15.

Dit betekent dat onze uitleg van schriftplaatsen in overeenstemming moet zijn met wat de bijbel zelf leert. Daarvoor moeten we de context in aanmerking nemen in plaats van alleen maar uitspraken te selecteren die ons aanspreken en daar onze eigen ideeën aan op te hangen. Via de profeet Jeremia waarschuwde Jehovah tegen die profeten die beweerden te spreken „uit de mond van Jehovah” maar in werkelijkheid „het visioen van hun eigen hart” verkondigden (Jer. 23:16). De apostel Paulus waarschuwde christenen Gods Woord niet te verontreinigen met menselijke filosofieën: „Wij hebben gebroken met de achterbakse dingen waarover men zich dient te schamen, daar wij niet met listigheid wandelen noch het woord van God vervalsen.” In die tijd lengden oneerlijke wijnhandelaars hun wijn aan om meer te kunnen verkopen en er meer aan te verdienen. Wij versnijden het Woord van God niet door het met menselijke filosofieën te vermengen. „Wij zijn geen venters van het woord van God zoals vele mensen,” verklaarde Paulus, „maar als uit oprechtheid, ja, als door God gezonden, onder het oog van God, in gezelschap van Christus, spreken wij.” — 2 Kor. 2:17; 4:2.

Soms zul je een schriftplaats aanhalen om een beginsel te laten uitkomen. De bijbel staat vol beginselen die gezonde leiding verschaffen in allerlei situaties (2 Tim. 3:16, 17). Maar je moet je ervan vergewissen dat je toepassing nauwkeurig is en dat je een schriftplaats niet verkeerd gebruikt en het laat voorkomen alsof ze iets zegt wat jij wilt dat ze zegt (Ps. 91:11, 12; Matth. 4:5, 6). De toepassing moet in harmonie zijn met Jehovah’s voornemen, in overeenstemming met het hele Woord van God.

’Het woord der waarheid juist hanteren’ houdt ook in dat we de geest vatten van wat de bijbel zegt. Het boek is geen „stok” om anderen mee te slaan. Godsdienstleraren die Jezus Christus vijandig gezind waren, citeerden uit de Schrift, maar ze sloten hun ogen voor de gewichtiger zaken die door God verlangd worden — die welke te maken hebben met gerechtigheid en barmhartigheid en getrouwheid (Matth. 22:23, 24; 23:23, 24). Als Jezus Gods Woord onderwees, weerspiegelde hij de persoonlijkheid van zijn Vader. Jezus’ ijver voor de waarheid ging samen met zijn diepe liefde voor de mensen die hij onderwees. Wij moeten ernaar streven zijn voorbeeld te volgen. — Matth. 11:28.

Hoe kunnen we er zeker van zijn dat we de juiste toepassing geven aan een schriftplaats? Geregeld bijbellezen zal daartoe bijdragen. We moeten ook waardering hebben voor Jehovah’s voorziening van „de getrouwe en beleidvolle slaaf”, het lichaam van door de geest gezalfde christenen via wie hij geestelijk voedsel verschaft voor het huisgezin des geloofs (Matth. 24:45). Persoonlijke studie en het geregeld bijwonen van gemeentevergaderingen en deelname eraan zullen ons helpen voordeel te trekken van het onderricht dat via die getrouwe en beleidvolle slaafklasse wordt verschaft.

Als het boek Redeneren aan de hand van de Schrift in jouw taal beschikbaar is en je het goed leert gebruiken, heb je daarmee toegang tot de hulp die je nodig hebt om de correcte toepassing te kunnen geven aan honderden schriftplaatsen die frequent in onze bediening gebruikt worden. Als je van plan bent een minder bekende schriftplaats te gebruiken, zal bescheidenheid je ertoe aanzetten het nodige nazoekwerk te verrichten opdat je als je spreekt het woord der waarheid juist zult hanteren. — Spr. 11:2.

Maak de toepassing duidelijk. Zorg ervoor dat als je anderen onderwijst, ze duidelijk het verband zien tussen het onderwerp dat je bespreekt en de schriftplaatsen die je gebruikt. Als je met een vraag naar de tekst toe werkt, moeten je luisteraars zien hoe de schriftplaats die vraag beantwoordt. Gebruik je de schriftplaats ter ondersteuning van een bepaalde uitspraak, zorg er dan voor dat de leerling duidelijk ziet hoe de tekst het bewijs vormt voor het betreffende punt.

De schriftplaats alleen maar lezen — ook al gebeurt dit met nadruk — is gewoonlijk niet genoeg. Bedenk dat de gemiddelde persoon niet vertrouwd is met de bijbel en waarschijnlijk niet enkel door de schriftplaats één keer voorgelezen te krijgen je argument zal snappen. Vestig zijn aandacht op het deel van de tekst dat rechtstreeks betrekking heeft op wat je bespreekt.

Dit vereist meestal dat je sleutelwoorden isoleert, de woorden die specifiek met het besproken punt te maken hebben. De eenvoudigste methode is de woorden die de gedachte overbrengen, te herhalen. Praat je met één persoon, dan zou je vragen kunnen stellen om hem te helpen de sleutelwoorden te identificeren. Bij een groter gehoor geven sommige sprekers er de voorkeur aan hun doel te bereiken door synoniemen te gebruiken of de gedachte opnieuw te formuleren. Maar let op dat als je voor die manier kiest, je toehoorders niet de connectie tussen het besproken punt en de bewoordingen in de schriftplaats uit het oog verliezen.

Als je de sleutelwoorden hebt geïsoleerd, heb je een goede basis gelegd. Nu je afronding. Heb je de schriftplaats ingeleid met een duidelijke aanwijzing waarom je de tekst wilde gebruiken? Zo ja, zet dan uiteen hoe de woorden die je hebt laten uitkomen, in verband staan met de verwachting die je bij je toehoorders gewekt hebt. Verklaar duidelijk wat de connectie is. Ook als je niet zo’n expliciete inleiding voor de tekst hebt gebruikt, moet er toch een bepaalde afronding volgen.

De Farizeeën stelden Jezus een naar hun mening moeilijke vraag, namelijk: „Is het een man geoorloofd zich op elke willekeurige grond van zijn vrouw te laten scheiden?” Jezus baseerde zijn antwoord op Genesis 2:24. Merk op dat hij de aandacht vestigde op slechts één deel van het vers, en toen de noodzakelijke toepassing gaf. Na erop gewezen te hebben dat de man en zijn vrouw „één vlees” worden, zei Jezus: „Wat God derhalve onder één juk heeft samengebracht, brenge geen mens vaneen.” — Matth. 19:3-6.

Hoe uitvoerig moet je uitleg zijn om de toepassing van een schriftplaats duidelijk te maken? De samenstelling van je publiek en de belangrijkheid van het besproken punt moeten dat bepalen. Streef naar eenvoud en directheid.

Redeneer aan de hand van de Schrift. Over de bediening van de apostel Paulus in Thessalonika vertelt Handelingen 17:2, 3 ons dat hij ’redeneerde aan de hand van de Schriften’. Dat is een vaardigheid die elke dienstknecht van Jehovah moet proberen te ontwikkelen. Zo verhaalde Paulus feiten betreffende het leven en de bediening van Jezus, toonde dat die in de Hebreeuwse Geschriften waren voorzegd, en gaf toen de krachtige slotconclusie: „Dit is de Christus, deze Jezus die ik aan u verkondig.”

Toen Paulus aan de Hebreeën schreef, deed hij herhaaldelijk aanhalingen uit de Hebreeuwse Geschriften. Om een bepaald punt te benadrukken of te verduidelijken, isoleerde hij vaak één woord of een korte zinsnede en maakte dan de betekenis ervan duidelijk (Hebr. 12:26, 27). In het verslag dat in Hebreeën hoofdstuk 3 staat, citeerde Paulus uit Psalm 95:7-11. Merk op dat hij vervolgens uitweidde over drie gedeelten daarvan: (1) de verwijzing naar het hart (Hebr. 3:8-12), (2) de draagwijdte van het woord „Heden” (Hebr. 3:7, 13-15; 4:6-11), en (3) de betekenis van de verklaring: „Zij zullen mijn rust niet ingaan” (Hebr. 3:11, 18, 19; 4:1-11). Probeer dat voorbeeld na te volgen als je de toepassing van teksten geeft.

Merk in het verslag in Lukas 10:25-37 eens op hoe doeltreffend Jezus aan de hand van de Schrift redeneerde. Een man die goed onderlegd was in de Wet, vroeg: „Leraar, door wat te doen, zal ik eeuwig leven beërven?” In zijn antwoord nodigde Jezus de man eerst uit te vertellen hoe hij de kwestie bezag, waarna hij benadrukte hoe belangrijk het is om te doen wat Gods Woord zegt. Toen duidelijk werd dat de man het punt waar het om ging niet vatte, ging Jezus uitvoerig in op één woord uit de schriftplaats — „naaste”. In plaats van het alleen te definiëren gebruikte hij een illustratie om de man te helpen zelf de juiste gevolgtrekking te maken.

Het is duidelijk dat Jezus bij het beantwoorden van vragen niet slechts teksten citeerde die een rechtstreeks, voor de hand liggend antwoord gaven. Hij analyseerde wat erin stond en gaf dan de toepassing voor de vraag die aan de orde was.

Toen door de Sadduceeën de opstandingshoop werd aangevochten, vestigde Jezus de aandacht op één specifiek gedeelte van Exodus 3:6. Maar hij liet het niet bij het citeren van de schriftplaats. Hij redeneerde erover om duidelijk te laten zien dat de opstanding deel uitmaakt van Gods voornemen. — Mark. 12:24-27.

Ontwikkel de bekwaamheid om correct en doeltreffend aan de hand van de Schrift te redeneren. Het zal een belangrijke factor zijn in je groei tot een vaardig onderwijzer.