Ouders — Bereik het hart van uw kind van kindsbeen af
„Blijft [uw kinderen] in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah grootbrengen.” — EFEZIËRS 6:4.
1. Wat gebeurde er tijdens een bijzonder beproevingsvolle periode in Jezus’ leven?
JEZUS CHRISTUS en zijn discipelen waren op weg naar Jeruzalem. Niet lang voordien, bij twee verschillende gelegenheden, had Jezus zijn discipelen verteld dat hij in die stad veel lijden zou ondergaan en ter dood gebracht zou worden (Markus 8:31; 9:31). Gedurende deze bijzondere beproevingsvolle periode voor Jezus, zo vertelt ons het bijbelverslag, „kwamen de mensen ook hun kleintjes bij hem brengen, opdat hij hen zou aanraken”. — Lukas 18:15.
2. (a) Waarom hebben de discipelen misschien geprobeerd de mensen weg te sturen? (b) Hoe reageerde Jezus op de situatie?
2 Welke reactie kwam hierop? Welnu, de discipelen berispten de mensen en probeerden hen weg te sturen, ongetwijfeld in de mening verkerend dat zij Jezus er een plezier mee deden als zij hem tegen onnodige stoornis en drukte beschermden. Maar Jezus werd verontwaardigd op zijn discipelen en zei: „’Laat de jonge kinderen bij mij komen; tracht niet hen tegen te houden’ . . . En hij nam de kinderen in zijn armen en ging hen zegenen” (Markus 10:13-16). Ja, ondanks alles wat zijn geest en hart moet hebben bezwaard, nam Jezus de tijd voor jonge kinderen.
Wat leren ouders hieruit?
3. Wat dienen ouders uit dit voorval te leren?
3 Ouders dienen hier de volgende les uit te leren: Ongeacht andere verplichtingen die u hebt of de moeilijkheden die u het hoofd moet bieden, moet aan tijd doorbrengen met uw kinderen prioriteit worden toegekend. De samen doorgebrachte tijd zal u in staat stellen uw kinderen de geestelijke waarden in te prenten die hun hart zullen behoeden en hen op de juiste weg zullen brengen (Deuteronomium 6:4-9; Spreuken 4:23-27). Eunice en Loïs, respectievelijk de moeder en de grootmoeder van Timótheüs, namen er de tijd voor hem het onderricht te geven dat zijn hartje raakte en zijn leven vormde, zodat hij opgroeide tot een opgedragen dienstknecht van God. — 2 Timótheüs 1:5; 3:15.
4. Hoe kostbaar zijn kinderen, en hoe moeten ouders tonen dat zij hen waarderen?
4 Christelijke ouders kunnen het zich niet veroorloven de kinderen die Jehovah God hun heeft gegeven, te verwaarlozen. Ja, kinderen zijn een kostbaar geschenk van Jehovah (Psalm 127:3). Breng dus tijd met hen door — bereik hun hart — precies zoals Timótheüs’ moeder en grootmoeder het voorbeeld hebben gegeven. Niet alleen dient u er tijd aan te besteden met uw kinderen over hun gedrag te spreken en hen streng te onderrichten, maar u moet ook gezamenlijk eten, samen met hen lezen en spelen en hen helpen zich ’s avonds klaar te maken om te gaan slapen. Al deze met uw kinderen doorgebrachte tijd is van het grootste belang.
5. Geef een voorbeeld van een vader die waardering toonde voor zijn verantwoordelijkheden als ouder.
5 Een vooraanstaand Japans zakenman die een getuige van Jehovah werd, erkende dit feit. Onder de kop „JNR-topman stapt op om bij gezin te zijn” berichtte de Mainichi Daily News van 10 februari 1986: „Een hoge functionaris van de Japanse Nationale Spoorwegen (JNR) koos ontslag boven scheiding van zijn gezin . . . Tamoera verklaart: ’Het baantje van directeur-generaal kan door iedereen vervuld worden. Maar ik ben de enige vader van mijn kinderen.’” Neemt u uw ouderlijke verantwoordelijkheden net zo serieus op?
Waarom juist nu speciale inspanningen nodig zijn
6. Waarom is het zo moeilijk in deze tijd kinderen goed op te voeden?
6 Waarschijnlijk is het in geen andere tijd in de menselijke geschiedenis zo moeilijk geweest kinderen groot te brengen op de manier die Gods Woord van ons vraagt, „in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah” (Efeziërs 6:4). Dit komt doordat wij „in de laatste dagen” leven en Satan en zijn demonen een groot wee veroorzaken omdat zij toornig zijn, in de wetenschap dat hun nog slechts een korte tijd rest (2 Timótheüs 3:1-5; Openbaring 12:7-12). De inspanningen van ouders om hun kinderen op een godvruchtige wijze groot te brengen, worden dus gedwarsboomd door de symbolische „lucht” waarover Satan autoriteit uitoefent. Die „lucht” of geest van zelfzucht en ongehoorzaamheid is even allesdoordringend als de letterlijke lucht die wij inademen. — Efeziërs 2:2.
7, 8. (a) Wat kan via de televisie het huis binnenkomen, en wat doen veel ouders desondanks? (b) Waarom is het een droeve verwaarlozing van de ouderlijke verantwoordelijkheid als de tv als babysitter wordt gebruikt?
7 Vooral de televisie brengt deze „geest van de wereld”, deze giftige „lucht”, de huizen binnen (1 Korinthiërs 2:12). In werkelijkheid is er bij wat op de televisie komt, vaak een sterke inbreng van een invloedrijk immoreel en homoseksueel deel van de amusementswereld (Romeinen 1:24-32). Uw kinderen zijn bijzonder gevoelig voor het goddeloze denken en de morele vuiligheid die er worden geboden, net zoals zij dat zijn voor letterlijke luchtvervuiling. Maar wat doen veel ouders?
8 Zij gebruiken de televisie als een babysitter, als een oppas. „Nu niet, liefje. Ik heb het druk. Ga maar televisie kijken”, zeggen zij tegen hun kinderen. Een prominente tv-presentator zegt dat dit „in veel Amerikaanse gezinnen de veelvuldigst gesproken woorden” zijn. Maar kinderen wegsturen met de boodschap maar te gaan zitten kijken naar wat er toevallig op de televisie is, komt er in feite op neer dat men hen aan zichzelf overlaat (Spreuken 29:15). Het is een droeve verwaarlozing van de ouderlijke verantwoordelijkheid. De bewuste presentator merkte over het grootbrengen van kinderen op: „Het ouderschap kost tijd en is een grote verantwoordelijkheid en het mag niet gedelegeerd worden, zeker niet aan het tv-toestel.”
9. Tegen welke vervuiling moeten kinderen vooral beschermd worden?
9 Vanwege de druk van de tijd waarin wij leven, kunt u echter geneigd zijn, net als de discipelen, om kinderen weg te sturen ten einde u te kunnen bezighouden met wat wellicht belangrijker zaken worden geacht. Maar wat is er belangrijker dan uw eigen kinderen? Hun geestelijke leven staat op het spel! U herinnert u misschien dat toen in 1986 het ongeval met de kernreactor in Tsjernobyl (Rusland) plaatsvond, kinderen uit dat gebied werden weggehaald om hen tegen de vrijgekomen straling te beschermen. Op dezelfde manier moet u als u de geestelijke gezondheid van uw kinderen wilt behoeden, hen beschermen tegen de giftige „lucht” van de wereld, die zo vaak uit het tv-toestel vrijkomt. — Spreuken 13:20.
10. Welke andere bronnen van giftige „lucht” zijn een gevaar voor kinderen, en welk bijbels voorbeeld illustreert dit?
10 Er zijn echter nog meer bronnen van giftige „lucht” die morele waarden kunnen vernietigen en de geest van jonge kinderen gevoelloos kunnen maken. Ook onjuiste omgang met kinderen in de buurt en op school kan bijbelse waarheden die in tere harten zijn geplant, verdringen (1 Korinthiërs 15:33). Wij kunnen een les leren uit het geval van Jakobs jonge dochter Dina die ’gewoonlijk uitging om de dochters van het land te bezoeken’ en als gevolg daarvan door een van de jonge mannen werd verkracht (Genesis 34:1, 2). Kinderen moeten goed geïnstrueerd en opgeleid worden om de morele valstrikken te vermijden van een wereld die nu nog ontaarder is dan ze destijds was.
Waarom van kindsbeen af opleiden?
11. (a) Wanneer dient de opleiding door de ouders te beginnen? (b) Welke voortreffelijke resultaten mag men verwachten?
11 Maar wanneer dient de opleiding door de ouders te beginnen? De bijbel zegt dat Timótheüs zijn opleiding „van kindsbeen af” had ontvangen (2 Timótheüs 3:15). Het is interessant dat breʹfos, het hier gebruikte Griekse woord, vaak wordt gebruikt voor een ongeboren kind, zoals in Lukas 1:41, 44. Daar wordt verteld dat het kind Johannes in de schoot van zijn moeder opsprong. Maar breʹfos wordt ook gebruikt voor de pasgeboren Israëlitische baby’s in Egypte, wier leven werd bedreigd in de tijd dat Mozes werd geboren (Handelingen 7:19, 20). In Timótheüs’ geval heeft het woord duidelijk betrekking op een echt heel jong kind, een baby. Timótheüs kreeg al vanaf de vroegste tijd die hij zich kon heugen onderricht uit de heilige geschriften, vanaf de tijd dat hij nog maar een baby was. En met wat een voortreffelijke resultaten! (Filippenzen 2:19-22) Maar kunnen pasgeboren baby’s nu wel echt voordeel trekken van zulk vroeg onderricht?
12. (a) Wanneer kunnen heel jonge kinderen al beginnen indrukken en informatie in zich op te nemen? (b) Wanneer en hoe dienen ouders te beginnen geestelijk onderricht aan hun kinderen te geven?
12 „Een van de meest opwindende ontwikkelingen op het hele gebied van de psychologie is ons nieuwe inzicht in het enorme leervermogen van het nog heel jonge kind”, berichtte dr. Edward Zigler, hoogleraar aan de Yale University, in 1984. Het tijdschrift Health zegt zelfs: „Baby’s die zich nog in de baarmoeder bevinden, kunnen wellicht zien, horen, proeven — en emoties ’voelen’, zo meent men te mogen opmaken uit nieuw onderzoek.” Kennelijk kunnen ouders nooit te vroeg beginnen hun kinderen te onderwijzen (Deuteronomium 31:12). Zij kunnen beginnen hun kinderen plaatjes in boeken te laten zien en hun verhaaltjes te vertellen. „De beslissende jaren”, zegt Masaroe Iboeka, schrijver van het boek Kindergarten Is Too Late, „zijn de jaren tussen de geboorte en drie jaar.” De jonge geest is dan namelijk bijzonder kneedbaar en neemt gemakkelijker informatie op, zoals blijkt uit de snelheid waarmee een klein kind zich een nieuwe taal eigen maakt. Een hoogleraar in vroeg jeugdonderricht aan de New York University, zei zelfs dat „ouders moeten beginnen hun kinderen lezen te leren zodra zij hen [na de bevalling] uit het ziekenhuis thuisbrengen”!
13. Waardoor wordt geïllustreerd dat heel jonge kinderen al kunnen leren?
13 Een moeder in Canada schrijft over het leervermogen van haar kind: „Op een dag las ik een verhaal uit Mijn boek met bijbelverhalen voor aan mijn zoontje van vier en een half, Shaun. Toen ik bij een bepaald punt even pauzeerde, bemerkte ik tot mijn stomme verbazing dat hij het verhaal voortzette, woord voor woord, precies zoals het in het Bijbelverhalen-boek staat. . . . Ik probeerde een ander verhaal en toen nog een, en hij kende ze allemaal uit zijn hoofd. . . . Hij kent de eerste 33 verhalen werkelijk woord voor woord uit zijn hoofd, met inbegrip van moeilijke namen van plaatsen en mensen.”a
14. (a) Wie zijn niet verbaasd over de prestaties van nog heel jonge kinderen? (b) Wat moet het doel zijn van christelijke ouders? (c) Waarop dienen kinderen voorbereid te worden, en waarom?
14 Degenen die vertrouwd zijn met het leerpotentieel van heel jonge kinderen zijn door dergelijke prestaties niet verrast. „De wereld zou vol kunnen zijn van intellectuele reuzen als Einstein, Shakespeare, Beethoven en Leonardo da Vinci als wij baby’s in plaats van kinderen onderwezen”, beweert dr. Glenn Doman, directeur van het Instituut voor de Verwezenlijking van het Menselijk Potentieel. Het doel van christelijke ouders is natuurlijk niet intellectuele reuzen te produceren maar het hart van hun kinderen te bereiken, zodat de kinderen er nimmer van afwijken God te dienen (Spreuken 22:6). Zulke inspanningen dienen verricht te worden lang voordat het kind voor het eerst naar school gaat, ten einde hem voor te bereiden op de uitdagingen die hij daar op zijn weg zal vinden. Kleuterscholen of dagverblijven besteden bijvoorbeeld veel aandacht aan verjaarsfeestjes en feestdagen, en wat er zo’n dag gedaan wordt, kan voor kinderen heel leuk zijn. Het kind moet dus begrijpen waarom Jehovah’s dienstknechten er niet aan meedoen. Anders gaat hij naarmate hij ouder wordt, misschien een hekel krijgen aan de religie van zijn ouders.
Hoe het hart van een kind te bereiken
15, 16. Wat kunnen ouders gebruiken als een hulpmiddel om het hart van hun kind te bereiken, en hoe kunnen deze voorzieningen doeltreffend gebruikt worden?
15 Ten einde ouders te helpen het hart van hun kind te bereiken, zijn door Jehovah’s Getuigen publikaties als Naar de Grote Onderwijzer luisteren verschaft. Dit boek spreekt in het hoofdstuk „Twee mannen die verjaardagen vierden” over feestjes ’waarop je heel wat pret kunt hebben’. Het hoofdstuk legt echter uit dat de enige twee verjaarsfeesten die in de bijbel worden genoemd, werden gevierd door heidenen, die niet Jehovah aanbaden, en dat op elk feest ’iemands hoofd werd afgehakt’ (Markus 6:17-29; Genesis 40:20-22). Hoe kunt u deze informatie gebruiken om het hart van uw kind te bereiken?
16 U kunt de redeneertrant van het Grote Onderwijzer-boek gebruiken door te zeggen: „Nu weten wij dat alles wat in de bijbel staat een reden heeft.” Vraag dan: „Wat denk je dus dat God ons over verjaarsfeesten vertelt?” Uw kind wordt aldus geholpen over de kwestie te redeneren en de juiste conclusies te trekken. Behalve het Grote Onderwijzer-boek is er nog meer stof voor gebruik door ouders verschaft, waaronder Mijn boek met bijbelverhalen en de serie „Jezus’ leven en bediening”, die sinds april 1985 in iedere uitgave van De Wachttoren is verschenen. Hebt u deze artikelen gebruikt om zowel uzelf als uw kinderen te onderwijzen?
17. Welke praktische suggesties worden ouders hier geboden?
17 Samen met uw kind moet u steeds weer materiaal beschouwen dat handelt over kwesties en situaties die hij op school zal tegenkomen. Laat uw kind weten dat u beiden verantwoording verschuldigd bent aan Jehovah (Romeinen 14:12). Leg de nadruk op de goede dingen die Jehovah voor ons doet, zodat u daarmee het hartje van het kind ertoe beweegt Jehovah te willen behagen (Handelingen 14:17). Maak leerperiodes tot plezierige momenten. Kinderen horen dolgraag verhaaltjes; span u er dus echt voor in het onderricht te brengen op een levendige wijze die het hart van uw kind zal bereiken. Veel gezinnen laten een prachtige gelegenheid voor zulke periodes glippen doordat zij niet geregeld samen eten. Hebt u als gezin gezamenlijke maaltijden? Zo niet, kunt u de situatie dan rechtzetten? — Vergelijk Handelingen 2:42, 46, 47.
18, 19. (a) Volgens welk schema dienen ouders hun kinderen te onderwijzen, en waarop kan niet genoeg de nadruk worden gelegd? (b) Welke aspecten van een hedendaags voorbeeld van ouderlijke opleiding treffen u, en wat zal naar uw mening het resultaat zijn als een ouder deze zou toepassen?
18 De leerperiode moet aangepast worden aan de leeftijd van het kind. Bij een heel jong kind, dat zich niet zo lang kan concentreren, moet u dus een aantal korte dagelijkse periodes hebben. Maak die dan geleidelijk langer en breid de inhoud ervan uit. Het kan niet genoeg beklemtoond worden dat u vaste periodes moet hebben om uw kinderen te onderwijzen (Genesis 18:19; Deuteronomium 11:18-21). Een vader, die inmiddels in de zeventig is, heeft een voortreffelijk voorbeeld gegeven in het grootbrengen van zijn zoon, die nu een christelijke ouderling is. Jaren geleden beschreef hij zijn programma, waarbij hij uitlegde:
19 „Toen onze jongen ongeveer een jaar oud was, begon ik hem voor het naar bed gaan bijbelse verhalen te vertellen, helemaal uitgesponnen en kleurrijk om hem er een levendige voorstelling van te geven. Zodra hij in zijn tweede levensjaar ging praten, knielden wij bij zijn bed en liet ik hem zin voor zin het ’Onze Vader’ herhalen. . . . Toen hij drie jaar was, begon ik een regelmatige bijbelstudie met hem . . . Hij volgde dan in zijn boek en herhaalde woordelijk wat ik zei. Daardoor ging hij vanzelf de woorden goed uitspreken en leerde hij zelfs de grote woorden duidelijk zeggen. . . . Om hem te helpen de bijbelse waarheden diep in zijn geest te griffen, lieten wij hem toen hij drie jaar was eenvoudige bijbelteksten uit zijn hoofd leren. Tegen de tijd dat hij naar de kleuterschool ging, kende hij ongeveer dertig teksten van buiten en toen hij in september naar de grote school ging, kon hij zeventig schriftuurplaatsen opzeggen. . . . Als onze jongen naar bed gaat, laten wij hem . . . enkele schriftuurplaatsen opzeggen. Ook wanneer hij ’s morgens opstaat, zegt hij vaak als onderdeel van zijn begroeting enkele bijbelteksten op.”
20. Wat moet ook in een opleidingsprogramma opgenomen worden, en hoe kan een kind de van-huis-tot-huisbediening fijn vinden?
20 Zo’n progressief onderwijzingsprogramma, met inbegrip van het juiste voorbeeld van de ouders en het toedienen van consequent streng onderricht, zal uw kind een start in het leven geven waarvoor hij altijd dankbaar zal zijn (Spreuken 22:15; 23:13, 14). Een heel belangrijk deel van het programma moet de opleiding zijn die men het kind van jongs af geeft voor de openbare bediening. Maak dat tot een plezierige ervaring door uw kind erop voor te bereiden daar een betekenisvol aandeel aan te hebben. De hierboven genoemde vader merkte verder betreffende zijn zoon op: „Doordat hij zo goed schriftuurplaatsen kan citeren, is hij heel doeltreffend in zijn van-huis-tot-huisbediening, want vele huisbewoners staan verbaasd en kunnen zijn aanbieding van bijbelse tijdschriften moeilijk weigeren. Hij neemt al vanaf zijn derde jaar deel aan dit christelijke werk en heeft nu [op de leeftijd van zes] vaak meer succes bij het verspreiden van bijbelse lectuur dan mijn vrouw en ik.” — Ontwaakt!, 8 mei 1965, blz. 3, 4.
21. (a) Wat is het grootste geschenk dat ouders hun kinderen kunnen nalaten? (b) Welke vermaning wordt ouders gegeven, en wat behoren alle ouders met kleine kinderen te hebben?
21 Ja, christelijke ouders beschikken over een prachtige erfenis, kennis van Jehovah, die zij hun kinderen kunnen nalaten en daarmee ook het vooruitzicht van eindeloos leven, vrede en geluk in een glorieuze nieuwe wereld (Spreuken 3:1-6, 13-18; 13:22). Bovenal moet u vertrouwen in de realiteit van die grootse toekomst in het hart van uw kleinen opbouwen, gepaard aan de wens Jehovah te dienen. Maak de ware aanbidding tot een natuurlijke en gelukkige ervaring voor hen (1 Timótheüs 1:11). Prent hen van kindsbeen af vertrouwen in Jehovah in. En verwaarloos nooit, maar dan ook nooit, regelmatige onderwijsperiodes met hen! Ken hieraan de hoogste prioriteit toe, steeds opnieuw bekijkend wat uw kinderen aan informatie nodig hebben en hoe u er het beste hun hart mee kunt bereiken. U hebt het druk, u staat onder druk; Satan en zijn wereld zorgen daar wel voor. Maar denk aan Jezus’ voorbeeld! Heb het nooit te druk om een regelmatige studie met uw kinderen te hebben!
[Voetnoten]
a Lang voordat hij kon lezen, had hij die verhalen geleerd door eenvoudig te luisteren naar de cassettebandjes van het boek.
Wat zou u antwoorden?
□ Welk bijbels bewijs toont aan dat ouders prioriteit moeten toekennen aan de behoeften van hun kinderen?
□ Waarom moeten ouders zich juist nu speciale inspanningen getroosten om hun kinderen te beschermen?
□ Waarom is het zo uiterst belangrijk dat kinderen van kindsbeen af worden opgeleid?
□ Wat zijn enkele praktische suggesties voor ouders om het hart van hun kind te bereiken?
□ Wat dienen christelijke ouders nooit te verwaarlozen?
[Illustratie op blz. 12]
Opleiding door de ouders kan niet te vroeg beginnen