In tongen spreken — Een toenemend verschijnsel
„EEN kracht had bezit van mijn tong genomen en de woorden stroomden gewoon als water. Wat een vreugde was dat! Ik had een gevoel van bijzondere reinheid. Sindsdien ben ik een ander mens”, riep iemand uit die de buitengewone ervaring had gehad in een „onbekende taal” te spreken.
Zo beschrijft iemand zijn eerste ervaring met het spreken in tongen of in een „onbekende taal”. ’Maar wat is dat?’, zouden sommigen terecht kunnen vragen. Het heeft betrekking op een praktijk of geloofsovertuiging in sommige kerken waarbij mannen en vrouwen beweren er door Gods geest toe bewogen te worden in vreemde talen te spreken die zij niet kennen.
Het is een toenemend religieus verschijnsel. Terwijl het spreken in tongen eens werd bezien als iets wat uitsluitend door gelovigen van de pinkstergemeente beoefend werd, overschrijdt het nu de grenzen van de traditionele kerkgenootschappen en komt ook voor onder anglicanen, baptisten, lutheranen, methodisten, presbyterianen en rooms-katholieken. De toestand van iemand die zo’n ervaring meemaakt, is wel beschreven als extase, uitzinnigheid, trance en hypnose. Sommigen noemen het zelfs een hysterische ervaring. Het spreken in tongen, of glossolalie, heeft een bijzondere aantrekkingskracht en uitstraling.
Waarom wil men in deze tijd zo graag in tongen spreken?
In zijn boek Tongues of the Spirit oppert Cyril G. Williams dat er wellicht een „verband [bestaat] tussen een gevoel van mislukking en het verlangen naar ’tongen’”. Hij beschrijft het spreken in tongen als een uitlaatklep die „therapeutische waarde [heeft] doordat ze spanning vermindert” en „innerlijke conflicten oplost”. Frustratie in kerkelijk werk, emotionele druk, een mislukte carrière, het verlies van geliefden, huiselijke spanningen of ziekte in het gezin worden aangehaald als factoren die tot zulk extatisch spreken bijdragen.
In dezelfde trant zegt John P. Kildahl in The Psychology of Speaking in Tongues dat „bezorgdheid een eerste vereiste is voor het ontwikkelen van het vermogen in tongen te spreken”. Door middel van persoonlijk onderzoek en zorgvuldig gehouden interviews kwam men tot de bevinding dat „meer dan 85% van degenen die in tongen spreken een duidelijk omschreven geestelijke crisis had meegemaakt voordat zij in tongen begonnen te spreken”. Een moeder wilde bijvoorbeeld in tongen spreken zodat zij voor haar zoon kon bidden die kanker had. Een man begon in tongen te spreken tijdens een periode van besluiteloosheid over de promotie die hem op zijn werk aangeboden was. Een vrouw begon binnen een week nadat haar man lid was geworden van de Anonieme Alcoholisten in tongen te spreken.
Wat ervaart zo’n persoon?
Iemand anders die voor het eerst in tongen had gesproken, vertelde: „Ik had het gevoel alsof ik helemaal in brand stond, ik kreeg rillingen en grote zweetdruppels, en mijn ledematen trilden en waren slap.” Het spreken in tongen gaat vaak gepaard met ongewoon gedrag dat sommigen verontrustend vinden. Zo „stikte een meisje bijna in haar eigen speeksel toen zij zich in een stoel uitstrekte, waarbij haar nek op de rugleuning rustte, met haar hielen op de vloer en haar benen stijf gestrekt”. Tijdens een gemeentevergadering „buitelde een man, terwijl hij voortdurend salto’s maakte, van de ene kant van de kerk naar de andere”.
„Voor sommige mensen”, schrijft professor William J. Samarin, „is het spreken in tongen een garantie dat men in de Heilige Geest gedoopt is.” Zonder het spreken in tongen „voelen [zij] zich een beetje incompleet”. Het wordt ook beschouwd „als een antwoord op gebeden, een verzekering dat God hen liefheeft en aanvaardt”. Anderen hebben gezegd dat zij er een gevoel van innerlijke harmonie, vreugde en vrede, en een „groter gevoel van macht” en „een sterker besef van hun identiteit” door krijgen.
Is extatische spraak werkelijk een bewijs van de werking van de heilige geest? Wordt iemand door deze ervaring als een ware christen gekenmerkt? Maakt het spreken in tongen in deze tijd deel uit van aanvaardbare aanbidding? Deze vragen verdienen meer dan een oppervlakkig antwoord. Waarom? Omdat wij willen dat onze aanbidding Gods goedkeuring en zegen heeft.