Waarom dankbaarheid tonen?

„Lieve Raquel,

Ontzettend bedankt dat je zo’n bron van aanmoediging voor me bent. Misschien besef je het niet, maar je positieve instelling en vriendelijke woorden hebben veel voor me betekend.” — Jennifer.

HEBT u ooit een onverwacht bedankbriefje ontvangen? Zo ja, dan hebt u dat vast hartverwarmend gevonden. Het is niet meer dan normaal dat we ons graag gewaardeerd voelen. — Mattheüs 25:19-23.

Uitingen van dankbaarheid versterken meestal de band tussen de gever en de ontvanger. Bovendien treedt iemand die van waardering blijk geeft in de voetstappen van Jezus Christus, die altijd aandacht besteedde aan de goede daden van anderen. — Markus 14:3-9; Lukas 21:1-4.

Jammer genoeg lijken persoonlijke uitingen van dankbaarheid, mondeling en schriftelijk, steeds zeldzamer te worden. De Bijbel heeft gewaarschuwd dat de mensen ’in de laatste dagen ondankbaar’ zouden zijn (2 Timotheüs 3:1, 2). Als we niet oppassen zou het huidige wijdverbreide gebrek aan dankbaarheid de warme gevoelens van waardering die misschien in ons opwellen, weleens kunnen smoren.

Welke praktische stappen kunnen ouders doen om hun kinderen te leren hoe ze dankbaarheid moeten tonen? Tegenover wie moeten we onze dankbaarheid uiten? En waarom moeten we ons dankbaar betonen, zelfs als de mensen om ons heen ondankbaar zijn?

Binnen de gezinskring

Ouders werken hard om hun kinderen alles te geven wat ze nodig hebben. Maar soms kunnen ouders het gevoel krijgen dat hun inspanningen niet gewaardeerd worden. Wat kunnen ze doen om die situatie te verhelpen? Daar komen drie dingen bij kijken.

(1) Het goede voorbeeld. Zoals bij de meeste aspecten van de opvoeding is het goede voorbeeld geven een doeltreffende manier om kinderen te onderwijzen. Over een hardwerkende moeder in het oude Israël zegt de Bijbel: „Haar kinderen prijzen haar.” Waar hadden die kinderen geleerd hun dankbaarheid te uiten? Dat wordt in de rest van het vers onthuld, want daar staat: „Haar man bejubelt haar” (Spreuken 31:28, De Nieuwe Bijbelvertaling). Als ouders tegenover elkaar van dankbaarheid blijk geven, merken hun kinderen dat zulke uitingen van waardering de ontvanger plezier doen en dat de gezinsrelaties erdoor verbeteren. Waardering tonen blijkt een teken van volwassenheid.

Stephen, de vader van twee dochters, vertelt: „Ik heb geprobeerd mijn kinderen het goede voorbeeld te geven door mijn vrouw te bedanken voor het eten.” Wat is het resultaat geweest? „Mijn twee dochters hebben het opgemerkt en ze zijn erop gaan letten dat ze hun dankbaarheid uiten”, zegt Stephen. Als u getrouwd bent, bedankt u uw partner dan geregeld voor het doen van dagelijkse karweitjes die gemakkelijk vanzelfsprekend worden gevonden? Zegt u dank je wel tegen uw kinderen, zelfs als ze doen wat er van hen verwacht wordt?

(2) Onderricht. Gevoelens van dankbaarheid zijn als planten. Voor een optimaal resultaat moet er zorg en aandacht aan besteed worden. Hoe kunnen ouders hun kinderen helpen dankbaarheid te leren en te uiten? De wijze koning Salomo beklemtoonde een voorname factor toen hij schreef: „Het hart van de rechtvaardige mediteert om te antwoorden.” — Spreuken 15:28.

Ouders, kunt u als uw kinderen cadeautjes krijgen, hun leren na te denken over de gulheid van de gever en de moeite die ervoor gedaan is? Dat soort meditatie is de grond waarin dankbaarheid groeit. Maria, die drie kinderen heeft grootgebracht, zegt: „Er gaat tijd in zitten als je je kinderen wilt uitleggen wat het betekent als je een cadeautje krijgt: dat mensen aan jou persoonlijk gedacht hebben en wilden laten zien hoeveel ze om je geven. Maar ik vind dat het de moeite waard is.” Door zulke gesprekken leren kinderen niet alleen wat ze moeten zeggen als ze hun dankbaarheid uiten maar ook waarom ze het moeten zeggen.

Verstandige ouders willen vermijden dat hun kinderen gaan denken dat ze om de een of andere reden recht hebben op alle goede dingen die ze krijgen.* De waarschuwing in Spreuken 29:21 over de behandeling van knechten gaat net zo goed op voor kinderen: „Indien men zijn knecht van jongs af verwent, zal hij in zijn latere leven zelfs een ondankbare worden.”

Hoe kunnen heel kleine kinderen geholpen worden waardering te tonen? Linda, die drie kinderen heeft, zegt: „Mijn man en ik hebben onze kinderen aangemoedigd hun deel bij te dragen aan de bedankkaarten die we schreven door hen een tekening te laten maken die erbij gedaan kon worden of door hen hun naam op de kaart te laten zetten.” De tekening is misschien heel simpel en het handschrift moeilijk te lezen, maar kinderen leren op die manier iets waar ze hun hele leven veel aan zullen hebben.

(3) Volharding. We hebben allemaal een aangeboren neiging om zelfzuchtig te zijn, en die neiging kan uitingen van dankbaarheid smoren (Genesis 8:21; Mattheüs 15:19). Toch geeft de Bijbel aanbidders van God de dringende raad: ’Gij dient nieuw gemaakt te worden in de kracht die uw denken aandrijft, en de nieuwe persoonlijkheid aan te doen, die naar Gods wil werd geschapen.’ — Efeziërs 4:23, 24.

Ervaren ouders weten echter dat kinderen helpen ’de nieuwe persoonlijkheid aan te doen’, gemakkelijker gezegd dan gedaan is. De eerder genoemde Stephen zegt: „Het leek lang te duren voordat onze dochters geleerd hadden uit zichzelf, zonder aansporing, dank je wel te zeggen.” Maar Stephen en zijn vrouw gaven het niet op. „Met veel volharding”, zo vervolgt Stephen, „hebben we het onze dochters kunnen leren. Nu zijn we trots op de manier waarop ze tegenover anderen van dankbaarheid blijk geven.”

Tegenover vrienden en buren

Als we nalaten dank je wel te zeggen, hoeft dat niet te betekenen dat we ondankbaar zijn, eerder vergeetachtig. Is het echt zo belangrijk dat we niet alleen waardering voelen maar onze dankbaarheid ook uiten? Sta voor het beantwoorden van die vraag eens stil bij een voorval waarbij Jezus en enkele melaatsen betrokken waren.

Onderweg naar Jeruzalem kwam Jezus tien mannen tegen die melaats waren. De Bijbel vertelt: „Zij verhieven hun stem en zeiden: ’Jezus, Onderwijzer, wees ons barmhartig!’ En toen hij hen gewaar werd, zei hij tot hen: ’Gaat u aan de priesters laten zien.’ Het geschiedde dan, terwijl zij heengingen, dat zij werden gereinigd. Een van hen keerde terug, toen hij zag dat hij gezond was geworden, terwijl hij God met een luide stem verheerlijkte. En hij viel op zijn aangezicht aan Jezus’ voeten neer en dankte hem; hij was bovendien een Samaritaan.” — Lukas 17:11-16.

Liet Jezus de nalatigheid van de anderen om zich dankbaar te betonen gewoon passeren? Het verslag vervolgt: „Jezus gaf ten antwoord: ’Werden niet de tien gereinigd? Waar zijn dan de andere negen? Werd er niemand gevonden die terugkeerde om God heerlijkheid te geven dan deze man van een andere natie?’” — Lukas 17:17, 18.

De andere negen melaatsen waren geen slechte mensen. Eerder hadden ze openlijk hun geloof in Jezus geuit en bereidwillig zijn instructies opgevolgd, wat inhield dat ze naar Jeruzalem moesten gaan om zich aan de priesters te laten zien. Maar hoewel ze Jezus ongetwijfeld innig dankbaar waren voor zijn goede daad, lieten ze na die dankbaarheid tegenover hem te uiten. Hun gedrag stelde Christus teleur. Hoe staat het met ons? Als iemand ons goed behandelt, zijn we er dan snel bij om dank je wel te zeggen en eventueel een bedankbriefje te sturen?

De Bijbel zegt dat ’de liefde niet slechtgemanierd of zelfzuchtig is’ (1 Korinthiërs 13:5, Today’s English Version). Oprechte uitingen van waardering zijn dus niet alleen een teken van goede manieren maar ook een blijk van liefde. Zoals het voorval met de melaatsen ons leert, zijn degenen die Christus willen behagen die liefde en waardering verschuldigd aan iedereen, ongeacht hun nationaliteit, ras of godsdienst.

Vraag u af: wanneer heb ik voor het laatst een van m’n buren, een collega, een klasgenoot, iemand van het ziekenhuispersoneel, een winkelier of iemand anders die me heeft geholpen bedankt? Het kan een goed idee zijn een paar dagen bij te houden hoeveel keer u eigenlijk dank u wel zegt of een bedankbriefje schrijft. Dat zal een hulp zijn om te beseffen waar er ruimte voor verbetering is.

Uiteraard is Jehovah God degene die onze dank het meest verdient. Hij is de Gever van „elke goede gave en elk volmaakt geschenk” (Jakobus 1:17). Wanneer hebt u God voor het laatst oprecht bedankt voor specifieke dingen die hij voor u heeft gedaan? — 1 Thessalonicenzen 5:17, 18.

Waarom waardering tonen terwijl anderen het niet doen?

En als we nu van anderen niet de waardering krijgen die we zelf wel geneigd zijn te uiten, waarom zouden we dan toch dankbaarheid blijven tonen? Sta eens bij één reden stil.

Door iets goeds te doen voor personen die het aan waardering ontbreekt, volgen we het voorbeeld van onze goedgunstige Schepper, Jehovah God. Het feit dat velen de liefde die Jehovah toont niet waarderen, weerhoudt hem er niet van iets goeds voor hen te doen (Romeinen 5:8; 1 Johannes 4:9, 10). Hij laat „zijn zon opgaan over goddelozen en goeden en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen”. Als we ondanks het feit dat we in een ondankbare wereld leven, ons best doen om waardering te tonen, zullen we er blijk van geven „zonen te zijn van [onze] Vader, die in de hemelen is”. — Mattheüs 5:45.

[Voetnoot]

[Inzet op blz. 15]

Houd een paar dagen bij hoeveel keer u eigenlijk dank u wel zegt

[Illustratie op blz. 15]

Zelfs kleine kinderen kan geleerd worden hun waardering te uiten

[Illustratie op blz. 15]

Geef uw kinderen het goede voorbeeld door dankbaarheid te tonen