“Vana Vaovola Siovaa Kamavakambe Natyike Otyiwa”

 1. Otyitateka patyi Daviti akalele natyo?

DAVITI ankho ukalela vala okuilauka, mokonda Saulu ohamba yo Isilayeli ankho uhanda okumuipaa. Nthiki imwe etyi Daviti eli mepunda-umbo lyo Nobe, mokonda ankho yokualiwa nondyala, aiti onombolo ononthano. (1 Sam. 21:1, 3) Etyi pakala Daviti, nomafualali ae avakaholama meleva. (1 Sam. 22:1) Motyitateka otyo Daviti ankho enatyo, oityi alingile?

 2. Omotyitateka patyi Saulu elipakele? (1 Samuel 23:16, 17)

² Saulu ankho utyii okuti Daviti wankhimana, tupu okuenda movilwa ankho apeho ufinda. Mokonda yotyo, Saulu pahe ahimbika okumulwa onkhi. Saulu tupu ankho utyii okuti mokonda ketavelele ku Siovaa, Siovaa wemuyekapo, akoyo Daviti atumine o Isilayeli. (Tanga 1 Samuel 23:16, 17.) Saulu nkhele ankho ohamba yo Isilayeli, ankho una omafualali omanyingi novanthu ovinyingi vakuatesako outumini wae. Mokonda yotyo, Daviti akahateka. Okuti Saulu wasokele okuti, metyivili okutyika Siovaa okupaka Daviti koutumini? (Isa. 55:11) Ombimbiliya kaityipopi. Mahi etyi twii, okuti Saulu ankho ukahi vala nokulietela. Vana valuisa Huku kavaveteko!

 3. Namphila Daviti ankho eli movitateka oityi ahalingile?

³ Daviti ankho weliola omutima. Haeko wapopile okuti uhanda okukala ohamba yo Isilayeli. Muene o Siovaa ankho wemukoya akale ohamba. (1 Sam. 16:1, 12, 13) Saulu ankho uyele unene Daviti. Mahi Daviti kavelele onombei Siovaa, tupu keliyavele mokonda yokuhena okulia nokukalela vala okuholama momaleva. Tyilinga ovipuka, o pomuvo ankho eli meleva ahoneka onondaka mbokunkhimaneka Siovaa. Mbumwe ombombu muapolwa o tesitu yonthele ei, mbati: “Vana vaovola Siovaa kamavakambe natyike otyiwa.” — Sal. 34:10.

 4. Omapulo patyi matulilongesa? Iya omokonda yatyi esukisila?

⁴ Hono, ovaumbili ovinyingi va Siovaa vetupu okulia novipuka ovikuavo vesukisa.b Otyo tyikahi umwe nokuvilapo, haunene momuvo uno womukihi. Mahi haunene ovipuka mavivilipo vali tyina tuhungi “mononkhumbi ononene.” (Mat. 24:21) Okusoka kovitateka ovio, matukumbulula omapulo aa ekuana. (1) Oñgeni Daviti ankho ‘ahakambe natyike otyiwa’? (2) Omokonda yatyi otyiwa okuhambukilwa etyi tuna? (3) Oityi tyitukalesa nonthumbi yokuti Siovaa apeho metutekula? (4) Oityi tuna okulinga pehepano, tukale tyafuapo movitateka matukala navio komutwe wandyila?

5-6. Oñgeni etyi tyipopia Salmo 23:1-6 tyitukuatesako okunoñgonoka etyi Daviti ati ovaumbili va Huku “petupu etyi tyivekamba”?

⁵ Oityi Daviti ankho ahanda okupopia etyi ati ovaumbili va Siovaa “kamavakambe natyike otyiwa”? Onondaka tuvasa mo Salmo 23, mbupondola okutukuatesako okutyinoñgonoka. (Tanga Salmo 23:1-6.) Mo Salmo oyo, Daviti watetekela nonondaka mbati: “Siovaa omunthita wange. Petupu etyi matyinkhambe.” Pahe mono velesikulu ononkhuavo, Daviti apopi ovipuka viesukisa unene, ovipuka oviwa Siovaa ankho emulingila. Siovaa “wemuhongolelele mondyila youviuki,” emukuatesako povitateka na tyina ehena ovitateka. Tupu Daviti ankho utyii okuti namphila ekahi ngatyina eli ‘peholi liayova nawa,’ no ngotyo ankho makala novitateka. Pamwe ankho makala tyasoya, akala ngatyina ‘eli mondyila yanthikovela.’ Tupu pamwe ankho makala nonondyale. Mahi mokonda Siovaa Omunthita wae, ankho kesukile “okutila owoma” otyipuka natyike.

⁶ Ovipuka patyi vitukuatesako okukumbulula epulo eli liokuti: Oñgeni Daviti ankho “ahakambele natyike otyiwa”? Daviti ankho una ovipuka aviho esukisa vipameka oupanga wae na Siovaa. Daviti ankho kesukisile ovipuka ovinyingi, opo akale nehambu. Ngwe ankho uhambukilwa ovipuka Siovaa emuavela. Otyipuka ankho tyesukisa vali unene ku Daviti okuyambwa nokuyakulilwa na Siovaa.

 7. Ngetyi tyipopia Luka 21:20-24, ovitateka patyi Ovakilisitau vomo Sundeia vali navio?

⁷ Konondaka mba Daviti tulilongesilako okuti, omalumono kaapondola okukala otyipuka tyesukisa vali momuenyo wetu. Onombongo mbupondola okutukuatesako okulanda ovipuka tuesukisa, mahi kambupondola okukala otyipuka tyesukisa kuonthwe. Otyipuka otyo Ovakilisitau vakala mo Sundeia ankho vena okunoñgonoka. (Tanga Luka 21:20-24.) Sesusi wapopile okuti nthiki imwe ‘onthanda yomafualali mailisete’ nepunda-umbo lyo Selusalei. Tyina otyo ankho tyamamoneka-po, vana vakala mo Sundeia ankho vena ‘okukahateka no konomphunda.’ Okuenda no konomphunda ankho otyo matyiveyovola, mahi tupu ankho mavapeseka kovipuka viavo. Omutala umwe Womulavi wapopile okuti: “Ovanthu ovo vasilepo omapia avo, nomaumbo avo, atee umwe novityuma viavo. Mokonda ankho vena onthumbi yokuti Siovaa mevekuatesako, avalingi otyipuka tyesukisa vali, okupaka efendelo lya Huku pomphangu yotete.”

 8. Etyi tyaendele Novakilisitau ankho vakala mo Sundeia tyitulongesa-tyi?

⁸ Etyi tyaendele Novakilisitau vo pomuvo wono apositolu ankho vakala mo Sundeia tyitulongesa-tyi? Omutala Womulavi tuapopiale wati: “Komutwe wandyila etyi tutala olumono tyipondola okutulola. Okuti ku onthue olumono luesukisa vali tyina okuyovolwa na Siovaa? Tyina onthyulilo yamehikipo, matusukisa okukoleleya ovipuka ovinyingi, iya tyipondola ovipuka vimwe tuesukisa kamatukakala navio. Tuesukisa okukala tyafuapo tulinge ngetyi tyalingile vakuetu voko Sundeia.”c

 9. Oityi tulilongesila kuetyi Paulu apopilile ova Hebeleu?

⁹ Tyepuiyile unene Kovakilisitau voko Sundeia okusapo ovipuka viavo aviho. Mahi mokonda ankho vena onthumbi yokuti Siovaa meveavela etyi vesukisa, avetyilingi umwe. Tupu pena otyipuka tyimwe tyevekuatesileko. Etyi kuakamba omanima etano opo omafualali elisete no Selusalei, apositolu Paulu apopila Ova Hebeleu okuti: “Muhakalei nohole nonombongo, mahi hambukilwei ovipuka muna-vio pehepano. Mokonda ngwe wati: ‘Ame nalumwe mandyikuyeke iya nalumwe mandyikusi-po.’ Opo tukale nonthumbi onene iya atupopi okuti: ‘Siovaa omukuatesiko wange; ame himakala nowoma. Oityi omunthu apondola okundinga?’” (Heb. 13:5, 6) Vana vetavelele etyi Paulu evepopila, vetyivilile okuhambukilwa ovipuka ankho vena oku vatilila. Ankho vena onthumbi yokuti Siovaa meveavela atyiho vesukisa. Etyi Paulu apopia tyitukalesa nonthumbi yokuti no onthue Siovaa metuavela atyiho tuesukisa.

10. Otyipuka patyi “tyiiwe novanthu vehehi” Paulu etupopila?

¹⁰ Otyipuka Paulu apopilile Timotiu no onthue tyipondola okutukuatesako. Watile: “Inkha tuna okulia nomuvalo, onthue matuhambukilwa ovipuka ovio.” (1 Tim. 6:8) Okuti otyo tyilekesa okuti katupondola okulia nawa, nokukala nondyuo ongwa, nokulilandela ovikutu oviwa? Au, hatyoko. Paulu wati tuesukisa okuhambukilwa ovipuka tuna. (Fili. 4:12) Ku Paulu, otyipuka otyo ankho “tyiiwe novanthu vehehi.” Ku onthue otyipuka otyiwa vali tuna oupanga wetu na Huku, hamalumono. — Hab. 3:17, 18.

11. Oityi tulilongesila kuetyi Moisesi apopilile ova Isilayeli?

¹¹ Pamwe etyi tusoka okuti otyo tuesukisa tyelikalela netyi Siovaa asoka okuti otyo tuesukisa. Tutalei etyi Moisesi apopilile ova Isilayeli etyi vakala omanima 40 moluhandya. Watile: “Siovaa Huku yove wekuyamba muatyiho walinga. Huku wii omanima wakala moluhandya. Siovaa Huku yove wakala no ove omanima 40, natyike wakambele.” (Deut. 2:7) Momanima 40 Siovaa watekulile ova Isilayeli, eveavela omanaa valie. Tunde etyi vatunda ko Isitu ovikutu viavo kaviapuile. (Deut. 8:3, 4) Namphila ova Isilayeli vamwe vasokele okuti ovipuka vapewa na Huku kavihi, mahi Moisesi evehinangelesa okuti vena atyiho vesukisa. Siovaa uhambukwa unene tyina tuhambukilwa ovipuka tuna. Uhanda tumupandule atee umwe ovipuka ovitutu etuavela.

12. Oityi tyilekesa okuti Daviti ankho uyumba onthumbi mu Siovaa?

¹² Daviti ankho utyii okuti Siovaa omukuatyili, utekula vana Vemuhole. Namphila pokuahoneka o Salmo 34 ankho ena ovitateka, mahi mokonda ankho una onthumbi yapama, akala ngatyina amona oandyu ya Siovaa ikahi nokumuyunga. (Sal. 34:7) Tyipondola hamwe Daviti ankho ukahi nokueleka oandyu ya Siovaa nefualali liavindya litala ine onondyale mbeya. Namphila Daviti ankho efualali liakola omutima, etyivila okuyumba nawa nonthuala, tupu ankho omunongo kokulwa nomutunga, tupu Huku wemupopilile okuti makala Ohamba, mahi ankho kayumbu onthumbi movipuka evila okulinga. (1 Sam. 16:13; 24:12) Daviti ankho uyumba onthumbi mu Huku, ankho una onthumbi yokuti oandyu ya Siovaa ‘iyovola aveho vana valinga onthilo Huku.’ Hono, Huku kamalingi omaelema opo etuyakulile. Onthue tutyii okuti aveho vana vayumba onthumbi mu Siovaa vapondola okunkhia, mahi mavakakala vali nomuenyo.

13. Tyina tuamauhulukilwa na Goge ya Magoge, omokonda yatyi matukala ngoti tutupu ou metuamena? Mahi oityi tyitupameka atuahatili owoma? (Tala olutalatu lwo kondye.)

¹³ Apa katutu, ovipuka mavitumonekela mavilolo onthumbi tuna mu Siovaa. Tyina Goge ya Magoge, ovatumini aveho kombanda yoohi, vamaututukila ovanthu va Huku, tupondola okusoka okuti mavetuipawa. Kovatumini matukala ngatyina onongi mbehena ou umbuyakulila. Mahi atuho tuesukisa okukala nonthumbi yokuti Siovaa utyivila okutuyakulila, iya otyo umwe malingi. (Eze. 38:10-12) Matyiti umwe onthue tuhena omauta, onthue tuahalongesilwe okulwa, mokonda yotyo ovatumini avasoko okuti ava, kamatyitulemena okuveipaa. Mahi mokonda onthwe tuyumba onthumbi mu Siovaa, matumono onoandyu ononyingi-nyingi mbafuapo pala okutuamena. Ngwe kamavetyimono mokonda vetupu onthumbi mu Huku. Ovita vyo keulu mavikeveuhulukila! — Ehol. 19:11, 14, 15.

14. Oityi tuna okulinga tulifuike pala ovipuka maviya?

¹⁴ Oityi tuna okulinga tulifuike pala ovipuka maviya? Tyotete, okusoka nawa oñgeni tutala olumono, mokonda nthiki imwe matulusipo. Tya vali, tuesukisa okuhambukilwa ovipuka tuna, nokuhambukwa mokonda tumapanga a Siovaa. Tupu tyina tunoñgonoka umwe na Huku yetu, otyo matyitupe onthumbi yokuti movilwa vya Goge ya Magoge meketuyakulila.

15. Ovipuka patyi viaendele na Daviti etyi ankho omukuendye, viemukalesile nonthumbi yokuti Siovaa apeho memukuatesako?

¹⁵ Etyi tyakuatesileko Daviti no onthue hono tyipondola okutukuatesako. Daviti watile: “Hetekelei amutale okuti Siovaa omuwa. Omunthu umuyumba onthumbi omuna-mbembwa.” (Sal. 34:8) Onondaka ombu mbupopia nawa omokonda yatyi Daviti ankho ena onthumbi yokuti Siovaa memukuatesako. Daviti ankho utyii okuti Siovaa apeho umukuatesako. Mongeleka, etyi ati pokukaluisa omu Filisiteu utiwa o Ngoliya, Daviti watile: “Hono Siovaa mekumphakulila.” (1 Sam. 17:46) Pahe konyima etyi Daviti oe makala ohamba, Saulu alingi atyiho emuipae, mahi ehetyivili mokonda Siovaa ankho ‘ukahi nokukuatesako’ Daviti. (1 Sam. 18:12) Ovipuka ovio aviho viakuatesileko Daviti okukala nonthumbi yokuti Siovaa apeho memukuatesako.

16. Oityi tupondola okulinga matyilekesa umwe nawa okuti tuyumba onthumbi mu Siovaa?

¹⁶ Ine pehepano tuyumba onthumbi mu Siovaa, otyo matyitupe onthumbi yokuti komutwe wandyila meketukuatesako. Otyipuka tyimwe tupondola okulinga matyilekesa okuti tuyumba onthumbi mu Huku, okuita komuhona wetu ononthiki mbumwe tuende kotyonge, no komaliongiyo, nomovilinga viokuivisa. Soka ñgeno omuhona wetu waanya etyi tuemuita, iya mokonda yotyo, hamwe atupolwa umwe movilinga omo. Okuti matukala nonthumbi yokuti Siovaa kametuyekepo, metuavela atyiho tuesukisa? (Heb. 13:5) Ovakuatate ovanyingi veli movilinga viomuvo auho, vetyii okuti Siovaa wevekuatesako unene tyina ankho vesukisa. Siovaa tyokukuatesako ovanthu vae utyihole unene.

17. Oipi otesitu yenima lyo 2022, iya omokonda yatyi otesitu ikahi nawa?

¹⁷ Mokonda Siovaa una onthue, katupondola okutila owoma ovitateka mavitumonekela. Huku yetu Siovaa kametuyekepo, metukuatesako inkha tutualako okumupaka pomphangu yotete momuenyo wetu. Opo Ononkhalamutwe mbo Nombangi mba Siovaa vetuhinangelese okuti tuesukisa okulifuiika pehepano nokuyumba onthumbi mu Siovaa movitateka maviya, vakoya o Salmo 34:10 ikale otesitu yenima lyo 2022. Yati: “Vana vaovola Siovaa kamavakambe natyike otyiwa.”