Okuti Okukwata Olutu Lwove Olupake Komulungu wa Mukwenyi Tyitupu Etyi Tyilinga?

Ko Estados Unidos, kuna osipitali imwe ikwatesako omunthu okuliyunga komauvela, yapopia okuti ovakwendye ovanyingi novahikwena ovanyingi okupolela po vokuna omanima 15 atee po vokuna 19, vati vakwete-ale omalutu avo aveepake momulungu wa mukwavo. Omukulu utiwa Sharlene Azam, wahanoneka omukanda umwe ati: “Ovakwendye ovanyingi novahikwena ovanyingi, okuvepula ine tyaviuka okukwata olutu lwove olupake momulungu wa mukwenyi, vati vala tyitupu etyi tyilinga.”

• Iya kwove otyipuka otyo tyaviuka?

• Omokonda yatyi wesukisila okutyinoñgonoka?

• Iya kwove otyipuka otyo tyaviuka?

Kumbulula vala okuti “yoo” oo “au” omapulo aa eli pombwelo.

1. Ine omukwendye upaka olutu lwae momulungu womuhikwena, okuti ukala omulemi?

   1. Yoo

   2. Au

2. Okupaka olutu lwove momulungu wa mukwenyi tyieta ouvela?

   1. Yoo

   2. Au

3. Okupaka olutu lwove momulungu wa mukwenyi otyipuka tyike vala nokulala nomunthu watyo?

   1. Yoo

   2. Au

Pahe tala ine etyi wakumbulula tyaviuka umwe.

1. Ine omukwendye upaka olutu lwae momulungu womuhikwena, okuti ukala omulemi?

   Ekumbululo: Au. Otyo ovanthu ovanyingi vasokela okuti tyitupu etyi tyilinga, mokonda vetyii okuti omuhikwena kakala-le omulemi.

2. Okupaka olutu lwove momulungu wa mukwenyi tyieta ouvela?

   Ekumbululo: Yoo. Ine omunthu una o hepatite (A oo B) no Sida nomauvela omakwavo okulitambuliswa, okupola olutu lwae elupake momulungu wa mukwavo nae upondola okuyambula omauvela oo.

3. Okupaka olutu lwove momulungu wa mukwenyi otyipuka tyike vala nokulala nomunthu watyo?

   Ekumbululo: Yoo. Okukwata olutu lwove olupake momulungu wa mukwenyi no konyima, nokukwata-kwata mukwenyi omapita, noove mwene okulikwata-kwata komapita, atyiho otyo otyipuka tyike vala nokulala nomunthu.

Tala ono tesitu mbumwe mbupopia umwe nawa otyipuka otyo.

Ombimbiliya yati: “Etyi otyo Huku ahanda . . . okukala kokule noundalelapo.” — 1 Ova Tesalonika 4:3.

Ondaka “oundalelapo” melaka omu yapolwa ipopia ovipuka aviho viasila omunthu alinga nomunthu umwe ehelinepele nae. Ipopia okulala nomunthu, nokukwata olutu lwove olupake momulungu wa mukwenyi, nokulupaka konyima yae, nokukwata-kwata mukwenyi omapita, noove mwene okulikwa-kwata komapita. Omunthu ulinga ovipuka ovio mwene ulietela vala, mahi haunene umwe, kakala epanga lya Huku. — 1 Petulu 3:12.

Ombimbiliya yati: ‘Una ulinga ovinepo viasila usilisa olutu lwae.’ — 1 Ova Kolindu 6:18.

Okupola olutu lwove olupake momulungu wa mukwenyi tyinyona ekongoko lietu, noupanga wetu na Huku. Omukanda umwe una osapi yati: Talking Sex With Your Kids (Okupopia Novana Vetu Etyi Tyayemba Kotyinepo Tyopoula) wati: ‘Omunthu tyina alinga otyipuka tyimwe tyasila, kakala nawa, ulivela, usoka vala okuti ovanthu kavesukile-ale nae. Ovana vena okupopilwa umwe nawa okuti ine valinga ovipuka viasila, tyilinge valala nomunthu, tyilinge valinga ovipuka ovikwavo viayemba ku otyo, otyo mavakala ngotyo.’

Ombimbiliya yati: “Ame, Siovaa, ame Huku yove, una ukulongesa etyi matyikwetela ouwa.” — Isaías 48:17.

Utavela okuti ovitumino vya Siovaa viayemba kotyinepo vituyakulila? Ine usoka okuti vialema unene, vikutyika vala kovipuka oviwa? Opo utyivile okukumbulula omapulo oo soka kovitumino viometapalo. Metapalo muna umwe ovitumino vipopia okuti tyina una etuku-tuku, una apa weenda vala katutu, una apa utalama-po katutu, nkhele okevela vakwenyi valambe. Ine omunthu kehetavela ovitumino ovio, oityi matyimoneka-po?

Novitumino vya Huku ongotyo. Ine kuvitavela, ove mwene mokala novitateka, mokonda omunthu uteya vala etyi akuna. (Ova Galata 6:7) Omukulu umwe utiwa o Susan, omukanda umwe ahoneka wati: “Ine kusuku nonondunge walongeswa, mwene olingi vala etyi wahanda, mokala omapita, no ove mwene olitombo vala ohelihande vali.” Mahi ine ulinga etyi Huku apopia mokala nawa, okala nomutima upumphi nawa. — 1 Petulu 3:16.