Vokwapolwa Mewaneno Vakwateswako Ñgeni?

1-2. (a) Siovaa ukala ñgeni tyina atala omunthu ulingila tyawina onkhali? (b) Siovaa wahanda omunthu wokwalinga onkhali alinge-tyi?

SIOVAA kati nomunthu ulinga ovivi, emuyeke vala ngootyo ehena etyi emulinga. Onkhali wiiyele. (Ovii. 5:​4-6) Wahanda tutavele ovitumino viae viaviuka apaka Mondaka yae Ombimbiliya. Tupu utyii okuti tuvakwankhali, pamwe matupengesa umwe. (Ovii. 130:​3, 4) Mahi kayekelela vala ngootyo “onondingavivi vatatehila mokankhenda kae okanene, avelipake movituhiwa vyo vokwahakundu.” (Sunda 4) Otyo Ombimbiliya yapopila okuti, ‘onondingavivi mavakahanywa-ko’ movilwa vya Huku, mo Alumangendom. — 2 Pet. 3:7; Ehol. 16:16.

² Mahi, Siovaa kahande omunthu nawike eye okuhanywa-ko. Ngeetyi twetyipopia-le mononthele mbotete mbomukanda ou, Ombimbiliya yetyiyandyulula umwe nawa okuti, ngwe “wahanda aveho vehike kokulivela.” (2 Pet. 3:9) Ovakulu vewaneno vahetekela vala Siovaa, putyina vapwa elundo nokukwatesako omunthu walinga onkhali apiluluke, akala vali noupanga omuwa na Siovaa. Mahi vamwe valinga onkhali, vakwatehiwako umwe otyo vehetavela-le. (Isa. 6:9) Vatwalako vala nokulinga evi viapenga, naapa ovakulu vewaneno vakalela umwe okuvekwatesako vehike kokulivela. Tyina omunthu eli nokukwatehiwako mahi otyo ehetavela, ovakulu vewaneno valinga ñgeni?

“ONDINGAVIVI POKATI KENYI MUPOLEI-PO”

 3. (a) Ombimbiliya yati omunthu ulinga onkhali ehelivele ulingwa ñgeni? (b) Oityi tutila omunthu wokwalinga onkhali apolwa mewaneno oe mwene wetyikoya?

³ Tyina omunthu wokwalinga onkhali ehelivele, ovakulu vewaneno opo pahe valandula etyi tyapopia 1 Ova Kolindu 5:13 yati: “Ondingavivi pokati kenyi mupolei-po.” Pala ovakulu vewaneno vekehike kokulinga ngootyo, ou wokwalinga onkhali oe mwene wetyikoya. Uli vala nokuteya etyi akunine. (Ngal. 6:7) Omokonda yatyi tupopila ngootyo? Tupopia ngootyo mokonda, ovakulu vewaneno nkhele valola-ko umwe ehimbwe vemukwateseko ehike kokulivela, mahi ngwe ehelivele. (2 Oha. 17:​12-15) Evi omunthu oo alinga, ovio mwene vialekesa okuti wakoya okuhondovoka movitumino vya Siovaa. — Epal. 30:​19, 20.

 4. Tyina omunthu walinga onkhali ehelivele amapolwa mewaneno, ewaneno lityipopilwa mokonda yatyi?

⁴ Tyina omunthu wokwalinga onkhali ehelivele amapolwa mewaneno, ewaneno lipopilwa okuti, ngandi ha mbangi-ko vali ya Siovaa. Ewaneno okupopilwa otyipuka otyo, hakuti opala okukundisa oo wokwalinga onkhali. Mahi opala vewaneno valandule etyi tyipopia Ombimbiliya, “tyokuyeka-po okulihonyaika” nomunthu oo, ‘nokwahali vali nae.’ (1 Kol. 5:​9-11) Otyitumino otyo twapewa tyaviuka, mokonda omutumwa Paulu wahoneka okuti: “Onkhiso ngailingi yehehi itutumukisa umwe enthapi aliho.” (1 Kol. 5:6) Omunthu wokwalinga onkhali ehelivele, upondola okunyona vakwavo veli nokulikwatehila, vahanda okulandula ovitumino viaviuka vya Siovaa. — Omih. 13:20; 1 Kol. 15:33.

 5. Oñgeni tuna okutala omunthu wapolwa mewaneno, ya omokonda yatyi?

⁵ Mahi pahe oñgeni onthwe tuna okutala omunthu wokwapolwa mewaneno? Namphila twehelihonyaika vali nae, mahi tuna okumutala ngatyina uti ongi yavomba, haa ipondola okukondoka, hakuti ongi yakakota umwe. Ongi yavomba ipondola okukondoka motyunda. Wahalimbwe-ko okuti omunthu oo, nae welipakula ku Siovaa. Tyemupolesa mewaneno, omokonda keli vali nokulinga etyi apopile pokwelipakula, ya okumuyekela mewaneno upondola okunyona vakwavo. (Isek. 18:31) Mahi mokonda yokankhenda ka Siovaa, omunthu oo nkhele upondola okukondoka vali mewaneno. Oityi ovakulu vewaneno valinga tyimoneke okuti vetyii okuti, omunthu wokwalinga onkhali apolwa mewaneno, nkhele upondola okukondoka vali?

OITYI OVAKULU VEWANENO VALINGA VAKWATESEKO OU WAPOLWA MEWANENO?

 6. Oityi ovakulu vewaneno valinga vakwateseko ou wapolwa mewaneno?

⁶ Okuti tyina omunthu amapolwa mewaneno, ovakulu vewaneno vemuyeka-po umwe, kavemukwatesako vali akondoke ku Siovaa? Au, otyo hatyoko valinga. Ovakulu vokwanakelwa ondaka you walinga onkhali, ou wehelivelele, pokumupopila okuti mapolwa mewaneno, tupu vemupopila ovipuka ena okulinga mavimukwatesako, akondoke vali mewaneno. Mahi hatyo vala otyo valinga. Movikando ovinyingi, vapopila ou wokwalinga onkhali okuti, mapakala onohanyi mbehehi, haa vahanda velivase vatomphole vali, vatale hamwe pahe wapiluluka. Ine ou wokwalinga onkhali utavela haa velivase vali, tyina vamelivasi vali, etyi ovakulu vewaneno mavalingi okumupa ondundo elivele, akondoke mewaneno. Ine tyina vamelivasi vali no ngootyo nkhele kapilulukile-ale, ovakulu vewaneno kamavemuyeke-ale. Mavati umwe avakala-po, avemwoovola velivase vali nae.

 7. Oityi ovakulu vewaneno vena okulinga okankhenda ka Siovaa kamonekele muvo pokukwatesako ou wapolwa mewaneno? (Selemiya 3:12)

⁷ Ovakulu vewaneno velikwatehila umwe, okankhenda ka Siovaa kamonekele muvo pokukwatesako ou wapolwa mewaneno. Soka kweetyi Siovaa alingile ova Isilayeli. Etyi valinga onkhali, ngwe kakevelele vala kuvo, velivele. Mahi, waovolele okuvekwatesako, naapa umwe ankho nkhele vehenelinge-ale evi vilekesa okuti velivela. Monthele ya vali yomukanda ou, twetyimona okuti Siovaa wapopilile omuuli Oseya, aevele omukai wae aveliwane, ngwe nkhele ankho omukai wae una onombalehi. Otyipuka otyo Siovaa alingile, opala alongese ovanthu vae okuti, una okankhenda okanene. (Ose. 3:1; Mal. 3:7) Ovakulu vewaneno vahetekela Siovaa, tyina navo vetyipaka umwe komutima, tyokuti ñgeno omunthu wokwalinga onkhali ukondoka, avahalingi evi mavimutyiki. — Tanga Selemiya 3:12.

 8. Oityi tutila omuhe Sesusi apopile womona wavombele, ulekesa okuti Siovaa una okankhenda, weevela? (Luka 15:7)

⁸ Monthele ya vali yomukanda ou, tupu mwapopiwa omuhe Sesusi apopile, womona wavombele. Etyi he emumonena kokule “ahateka, avahonyena emuhumbakana, emuhipi umwe ombesu.” (Luka 15:20) Momuhe omo, he kakevelele omona wae ehike, pahe elivondela, emwiiti otyiponyo, ati tate ndyevele-vo. Mahi he, oe watetekela-ko nokuhatekela omona wae. Ngwe otyo tyilinga omunthu wokuhole omona wae. Ovakulu vewaneno, navo otyo valinga ngootyo ava vayeka-po otyili. Vahanda ongi yokwavomba “ikondoke motyunda.” (Luka 15:​22-24, 32) Tyina omunthu walinga onkhali akondoka, tyati umwe keulu kukala ehambu, pano pohi pakala ehambu. — Tanga Luka 15:7.

 9. Oityi Siovaa apopia tyipa ondundo vokwalinga onkhali vakondoke kwe?

⁹ Twetyimona umwe nawa okuti, Siovaa kaevela omunthu ulinga onkhali ehelivele. Mahi tupu, kemutyindamena, uhanda akondoke. Oseya 14:4 yapopia umwe nawa oñgeni Siovaa akala tyina atala omunthu walinga onkhali, elivele. Yati: “Mandyivepolo mondyila yavo yehe-youkwatyili. Mandyikala nolwembia navo nomutima wange auho, mokonda onyengo yange yahondovoka” kuvo. Okunoñgonoka okuti Siovaa otyo alinga ngootyo, tyipa ondundo ovakulu vewaneno vatale umwe nawa ovipuka omunthu eli nokulinga, vilekesa okuti welivela. Tupu tyipa ondundo ava vayeka-po Siovaa, vakondoke, mahi avakondoka liwa, avahasete.

10-11. Oityi ovakulu vewaneno vena okulinga vakwateseko vana vapolwa-le mewaneno kohale?

¹⁰ Ya pahe ovanthu vokwapolwa-le mewaneno kohale, hamwe apa vapolwa mewaneno palamba-le omanima omanyingi, valingwa ñgeni? Omunthu wokwapolwa mewaneno kohale, pamwe nonkhali yemupolesile mewaneno pahe kena-le vali nokwiilinga. Nkhele vamwe tyipondola kavahinangela-le vali otyityi tyevepolesile mewaneno. Ovanthu ngoovo, ovakulu vewaneno vena umwe okututumba nokuveovola. Tyina vamelivasi, pokutomphola velikwambela umwe navo, avevepe ondundo vakondoke mewaneno. Ine apa omunthu apolwa mewaneno palamba-le omanima omanyingi, opo pahe noupanga wae na Huku kaupo-ale vali. Ine ou wokwapolwa-le mewaneno kohale, umoneka okuti wesuka nokukondoka mewaneno, ovakulu vewaneno vapondola okwovola ou memulongaisa Ombimbiliya na tyina umwe nkhele ehenekondoke mewaneno. Mahi, apeho ovakulu vewaneno ovo vena okutaindya ava mavalongesa ovanthu vatyo ngoovo.

¹¹ Matyimoneka vala okuti ovakulu vewaneno vena okankhenda nga Siovaa, tyina vaovola ava vapolwa mewaneno, avevekwatesako, okuvekondaukila umwe, navo vetyimone okuti epito nkhele liaikuka vapondola okukondoka. Tyina omunthu wokwalinga onkhali amamoneka umwe okuti welivela, onkhali ankho alinga weiyeka-po, upondola okukondolwa mewaneno ahaseteswa vali. — 2 Kol. 2:​6-8.

12. (a) O povipuka patyi ovakulu vewaneno vena okutala nawa, tyina nkhele omunthu ehenekondolwe mewaneno? (b) Oityi tutila hatyiwa-ko okusoka okuti kuna ononkhali mbumwe omunthu ahaevelwa-le na Siovaa? (Tala pokatoi.)

¹² Mahi pamwe ovakulu vewaneno vena umwe okutala nawa, tyina vena nokutala ine omunthu umwe upondola okukondolwa mewaneno. Ine omunthu tyemupolesile mewaneno okulala novana, okuti hatyo, okwatyitukila-po otyili, hamwe walingilile tyawina onkhali velihenge na mukwavo, ovakulu vewaneno vena okutala nawa ine tyili-tyili welivela umwe. (Mal. 2:14; 2 Tim. 3:6) Ovakulu vewaneno vena okuyakulila otyunda. Mahi tupu tuna okunoñgonoka okuti Siovaa metavela ou wokwalinga onkhali akondoke, tyina elivela umwe nomutima auho, ayeke-po ovivi ankho eli nokulinga. Otyo ovakulu vewaneno vesukisila okulunguka, vahasoke okuti hamwe omunthu wokwaendele vakwavo konyima, onkhali oyo alinga, Siovaa kamemweevela-le vali.a — 1 Pet. 2:10.

OITYI EWANENO ALIHO LINA OKULINGA

13. Oityi tyelikalela pokuti nou watiwa wapumphikwa novakulu wapolwa ovilinga vimwe, nou watiwa wapolwa mewaneno?

¹³ Ngeetyi twapopia-le monthele yokwalamba, tyina ewaneno liamapopilwa okuti ngandi wapumphikwa novakulu, wapolwa ovilinga vimwe, tupondola okutwalako okulihonyaika nae, mokonda tutyii okuti opo ngootyo omunthu oo welivela, onkhali alingile weiyeka-po. (1 Tim. 5:20) Omunthu oo nkhele o womewaneno, ya usukisa okupamekwa na vakwavo mewaneno. (Hemb. 10:​24, 25) Tyomunthu oo tyelikalela unene no tyou watiwa wapolwa mewaneno. Tyina omunthu amatiwa wapolwa mewaneno, tutyiyeka-po tyokulihonyaika nae, ‘nokulia katuli nae.’ — 1 Kol. 5:11.

14. Oityi tyitei komutima wa munthu na munthu tyiyemba kwou wapolwa mewaneno? (Tala olutalatu.)

¹⁴ Okuti etyi tyapopia 1 Ova Kolindu 5:​11, tyilekesa okuti omunthu wokwapolwa mewaneno katupondola vali okumukonga eye komaliongiyo, ya ine weya keliongiyo katupondola okumukukunya? Au, hatyoko otyo ili nokupopia. Tyili, katupondola okulihonyaika nae povitalukiso no povipuka ovikwavo vali. Mahi ine omunthu oo wokwapolwa mewaneno ombunga yetu, okuti hatyo, pweetyi ehenepolwe mewaneno ankho epanga lietu enene, munthu na munthu oe utyii ine omutima wae walongwa n’Ombimbiliya umuyeka emukonge komaliongiyo. Pahe nga eya keliongiyo, tumukukunya ine katumukukunya? Kohale ankho katukukunya omunthu wapolwa mewaneno. Mahi pehepano, otyo natyo pahe tyitei komutima wa munthu na munthu. Ine omutima wae walongwa n’Ombimbiliya umutavela akukunye ou wapolwa mewaneno weya keliongiyo, upondola okumukukunya. Vamwe mwene omutima wavo uvetavela vakukunye omunthu wapolwa mewaneno weya keliongiyo. Mahi ine twati tumukukunya, katupondola okutomphola nae, nii okukala nae nokulinga vali ovipuka ovikwavo.

15. Ovanthu vokulinga-tyi vapopiwa mu 2 Swau 9-11? (Tala okakasa kati: “Okuti Ovo Swau na Paulu Ankho Veli Nokupopia Onkhali Ike?”)

¹⁵ Vamwe vapondola okulipula okuti: ‘Ombimbiliya kayatile ou ukukunya omunthu oo, nae uli nokulipaka movilinga viae ovivi?’ (Tanga 2 Swau 9-11.) Omu mutyipopila onovelesikulu ononkhwavo mbotesitu oyo, ava ankho veli nokupopiwa, o vokwatyitukila-po otyili, naava vahindila vakwavo okulinga ovipuka vinyona ewaneno. (Ehol. 2:20) Naina, omunthu wokwelipaka umwe mokutyitukila-po otyili, nokuhahanesa ondongeso onkhwavo vali yomatutu, oo, ovakulu vewaneno kavemwoovola pala okutomphola nae. Tutyii okuti omunthu ngoo, nthiki imwe upondola umwe okulisoka apiluluka. Mahi tyina nkhele ehenepiluluke, katumukukunya nii katumukongo eye komaliongiyo.

TUKALEI NOLWEMBIA NOKANKHENDA NGA SIOVAA

16-17. (a) Siovaa uhanda vokwalinga onkhali valinge-tyi? (Isekiyele 18:32) (b) Oñgeni ovakulu vewaneno mavalekesa okuti vaundapela kumwe na Siovaa?

¹⁶ Oityi twelilongesa mononthele ombu ambuho ononthano? Twetyimona okuti Siovaa kahande omunthu nawike eye okuhanywa-ko! (Tanga Isekiyele 18:32.) Ngwe uhanda vahonye vali nou wokwalinga onkhali. (2 Kol. 5:20) Otyo Siovaa nkhele tyakohale apalaikila-po pokupa ondundo ovanthu vae, vatie tyina vamalingi onkhali avelivele, vakondoke kwe. Ovakulu vewaneno vena elao limwe enene liokuundapela kumwe na Siovaa, mokukwatesako ava valinga onkhali vehike kokulivela. — Loma 2:4; 1 Kol. 3:9.

¹⁷ Tyotyili, keulu kukala ehambu enene tyina omunthu walinga onkhali elivela! Tate yetu wo keulu Siovaa, uhambukwa unene tyina amatale ongi yae yavombele, ikondoka mewaneno. Tuhumba vali unene Siovaa, tyina tusoka umwe nawa kotyali tyae, no kokweevela kwae, no kokankhenda kae okanene. — Luka 1:78.