Okuita Otyiponyo Tyeeta Ombembwa

“OMUHONEKI umwe utiwa Deborah Tannen wati: Okuita otyiponyo tyesukisa umwe. Tyikwatesako ovanthu okuliungulula nawa, tyihonyeka ovanthu, ovatumini tyina vaita otyiponyo kovanthu, ovanthu vetyimona umwe okuti ovatumini veete ononkhumbi mbovanthu, ovanthu vakala umwe nawa.

Ombimbiliya ipopia okuti okwiita otyiponyo tyihonyeka oupanga watekele-po. Etyi Sesusi apopia omona omupeseli, wapopia okuti tate yae wemutambulile umwe nomutima waikuka opo akondoke mombunga. (Luka 15:17-24) Onthwe twesukisa umwe okuliola omutima opo tukaite otyiponyo ku vakwetu atuhakevelela vala opo ngwe vetwiite otyiponyo. Komunthu wokweilola omutima okwiita otyiponyo katyipwilisa.

Okuita Otyiponyo Tyeeta Ombembwa

Abigaili omukai umwe omu Isilayeli walekesile umwe okuti okwiita otyiponyo tyesukisa, etyi akaitile otyiponyo Daviti namphila otyipuka otyivi, tyalingilwe nomulume wae Nabale. Onthiki imwe Daviti ankho veli mofika novaundapi vae, avelivasi novanthita va Nabale avevekwatesako okuyakulila ovipako vya Nabale. Pahe etyi nthiki umwe Daviti atumu ovaundapi vae okukaita omaande nokulia ko Nabale mahi ngwe ehevepe evepopi omapita. Daviti anumana unene aende nomafwalali ae 400 opo akalwise Nabale, novanthu aveho vomeumbo liae. Etyi Abigaili etyiiva aende vakahonyene na Daviti okukemwiita otyiponyo. Etyi emumona aikile konongolo ati: “Onombei mbulinge mbange tatekulu, tehelela-vo etyi omupika wove mapopi.” Abigaili apopila Daviti atyiho tyaendapo emwavela omaande nokulia. Pahe Daviti emupopila okuti: “Enda-po nombembwa keumbo liove. Etyi wapopia netyiiva, otyo mandyilingi.” — 1 Samuel 25:2-35.

Mokonda Abigaili weliola omutima aende akapopia na Daviti mokonda yetyi tyalinga omulume wae wehena onondunge, otyo atyiyakulila omwenyo wombunga yae. Tupu Daviti nae apandula Abigaili mokonda wemukwatesako okuhanengula ohonde. Namphila hae-ko walingile otyivi mahi ati nonombei mbulinge mbange akaita otyiponyo Daviti ahanumana vali.

Omunthu omukwavo ankho utyivila okwiita otyiponyo o Paulu. Onthiki imwe atwalwa mombonge Onene yova Sundeu. Omunene-nakwa anumana unene nonondaka mbuli nawa Paulu apopile, apopila vana vali ponthele ya Paulu vemuvete komulungu. Paulu emuti: “Huku mekuvete ove wemphinia. Upumphama kotyipundi tyonomphela mbokukoyesa ngetyi Ovitumino vipopia, mahi no ngotyo nkhele ulinga etyi Ovitumino vihapopile, okutuma okumbeta?” Etyi ovanyingi vekahi-po vapopia okuti upopia omapita Omunene-nawa Paulu “Paulu akumbulula okuti: “Vakuatate, ame ankho hityii okuti omunene-nakwa wavilapo. Tyahonekwa okuti: ‘Ove kupondola okupopia omapita omutumini wovanthu vove.’” — Ovilinga 23:1-5.

Etyi Paulu apopile tyokuti — Upumphama kotyipundi tyonomphela una okukoyesa ngetyi ovitumino vipopia, — otyili. Mahi, nongootyo aiti otyiponyo mokonda ankho ketyii okuti ukahi nokupopia nomunene-nakwa, etyi apopile tyatwaile ovanthu kokusoka okuti utupu onthilo.a Mokonda vala waita otyiponyo otyo atyimukwatesako, ovatumini mombonge avatehelela etyi ahanda okupopia. Mokonda Paulu ankho wii onondyaya mbuli-po movakulu vo mombonge, apopi okuti uli nokukoyeswa, mokonda utavela okuti vokwankhia maveya okututiliswa. Apakala onondyaya povanthu, nova Faliseu vokwahula ku Paulu. — Ovilinga 23:6-10.

Oityi tulilongesila ku Paulu na Abigaili? Tulilongesila-ko okuti tyina twita otyiponyo, otyo tyitukwatesako okutomphola nawa navakwetu. Onondaka tupopia mbokulekesa okuti twapengesa mbutukwatesako okukala nombembwa. Okutavela okuti twapengesa atwiiti otyiponyo, otyo tyipondola okutukwatesako okulikwata-po vali na vakwetu.

‘Ame Halingile Natyike Otyivi’

Tyina twamamono okuti pena umwe wanumanena etyi twapopia ine hamwe otyetyi twalinga, tupondola okusoka okuti omunthu oo, kesilivila-le, kasete okunumana. Mahi, otyiwa tusoke konondaka Sesusi apopilile ovalongwa vae mbokwati: “Ngotyo, inkha ove weeta otyiawa tyove komutala wovilikutila iya ohinangela okuti omukuatate wove wekunumanena; sapo etyi weya okuava pomutala wovilikutila oende, tete kapopie nomukuatate wove amukala nombembwa, konyima oya okuava otyilikutila tyove.” — Mateusi 5:23, 24.

Mongeleka onthwe pamwe matulingi umwe otyipuka tyimwe tyinumanesa mukwetu. Tyina otyo tyamamoneka-po Sesusi watupopila okuti onthwe tuna ‘okukala nombembwa nomukwatate wetu’ tyilinge onthwe twevenumanesa oo hamwe oe ovo vetunumanesa. Omukanda umwe utiwa Dicionário Expositivo de Palavras do Antigo e do Novo Testamento, de Vine, upopia ondaka Sesusi apopia. Mo Ngeleku ilekesa okulipolela-po amulikwata-po, tyina mwelilinga otyipuka tyimwe tyinumanesa unene.’ Putyina ovanthu vehelivilile, pamwe aveho velivela vala onombei, mokonda aveho ovakwankhali vayemba umwe kokupengesa. Tyina otyo tyimoneka-po tyisukisa umwe okulipolela-po.

Etyi tyili apa hayou wapengesa, mahi okwovola ombembwa. Etyi Apositolu Paulu etyimona okuti Ovakilisitau ko Kolindu, vekahi nokutwala vakwavo kombonge mokonda vala youpuka wehesilivila, evepopila okuti: “Omokonda yatyi muhayekela mulingwe otyivi? Ha hahe vali muyeke okuvakelwa momatutu?” (1 Ova Kolindu 6:7) Namphila Paulu apopile onondaka ombo, opo Ovakilisitau ko Kolindu vehelitwale konombonge mokonda vala youpuka wahesilivila, etyi mwene ahandele okupopia otyetyi: Ombembwa ankho vena okukala nayo nakwavo vafenda navo oyo vali yesukisa, tyipondola okutala olie wapengesa ine ouyou waviukisa. Okuhinangela onondunge ombo, tyitukwatesako okwiita otyiponyo tyina twamamono okuti twanumanesa mukwetu.

Otyiponyo Tyituke Komutima

Ovanthu vamwe vena onondaka mbumwe vapopia opo vaite otyiponyo. Ko Japão vapopia ondaka ei sumimasen, ondaka oyo ipopiwa novanthu ovanyingi kotyilongo oko. Pamwe veipopia opo vapandule, pamwe veipopia mokonda omunthu kakala nawa okwalingilwa-ko vala otyipuka, ehena etyi emukondolela. Mokonda ondaka imwe ipopiwa unene, putyina ovanthu vamwe veiva, velipula ine etyi apopia tyatunda umwe komutima. Kovilongo vimwe tupu nako tyipondola vena onondaka vapopia mbokwiita otyiponyo.

Katyesukisile elaka patyi tupopia, tyina twiita otyiponyo tyina umwe okutuka komutima. Omu tupopila ondaka yetu ina umwe okulekesa okuti twetyilinga motyiponyo. Sesusi walongesile ovalongwa vae Komphunda Yomindyambi okuti: “Enga ikale umwe enga, iya o ‘Au’ yove, aikala umwe au, mokonda okuhalingi ngotyo otye Liapu” (Mateusi 5:37) Tyina wiita otyiponyo tyitunde umwe komutima! Soka vala kweetyi: Komulume umwe, uli mombisa watyinda omala, omala oyo aipumu momukai umwe emwiiti otyiponyo, aimupumu vali, emwiiti vali otyiponyo, etyi yemupuma lya tatu, omulume apopi vali nonondunge ati otyiponyo. Omulume umwe vena omukai oo, emuti ine tyili uli umwe nokumupuma motyiponyo, ñgeno weikwata nawa ayehemupumu vali. Tyili tyina twamaiti otyiponyo tuna yokuliyunga atuhawane vali otyivi twalinga.

Ine otyiponyo tyetu tyituka umwe komutima, ovanthu mavetutavela tyina tuveita otyiponyo, otyo matyinyimi-po umwe etyi twalinga. Una waitwa otyiponyo una yokupolela-po, ou wapengesa. (Mateusi 18:21, 22; Maluku 11:25; Ova Efesu 4:32; Ova Kolosu 3:13) Mokonda aveho ovakwankhali pamwe okulievela matyileme. Mahi nongootyo okwiita otyiponyo tyeeta ombembwa pokati ketu na vakwetu.

Hapeho Tyaviuka Okuita Otyiponyo

Namphila okwiita otyiponyo tyeeta ombembwa, mahi omunongo kaiti vala otyiponyo napa tyehesukisile. Soka ñgeno, tyili-po oukwatyili wetu na Huku. Etyi Sesusi ali pano pohi, “wakalele nomutima weliola iya etavela alo pononkhia, ononkhia momuti wemone.” (Ova Filipu 2:8) Kaitile otyiponyo mokonda yetyi etavela, opo vala ahaihamenwe. Tupu kaitile otyiponyo etyi omunene-nakwa emuti: “Ove una okupopia otyili, inkha kupopi otyili mokembe Huku. Ove, ove Kilisitu, Omona wa Huku?” Sesusi ehemwiti otyiponyo mokonda vala yowoma emuti: “Ove muene ukahi nokutyipopia. Mahi ame nkhupopila okuti: Okutuka hono, ove mokamona Omona womulume upumphi kokulio kwa Huku Wepondolo aliho, ukahi nokuya kombanda yomakaka.” (Mateusi 26:63, 64) Sesusi, nii vala asokele okwovola okukala nombembwa nomunene-nakwa opo anyone oukwatyili wae na tate Siovaa Huku.

Ovakilisitau vena umwe okukala nonthilo novatumini. Mahi, kevesukisile okwiita otyiponyo mokonda yokutavela Huku, nonthyole vena novakwatate. — Mateusi 28:19, 20; Ova Loma 13:5-7.

Natyike Matyikanyona Ombembwa

Hono, onthwe tulinga oviponyo, mokonda twapiñgana onkhali kovo tate yetu ovo Andau na Eva. (Ova Loma 5:12; 1 Suau 1:10) Mokonda youkwankhali Andau ehetavela Komutungi wae. Ponthyimbi ovo Andau na Eva vatungilwe tyihena onkhali, otyipuka otyo Huku ketyilimbilwe otyo makalingila ovanthu aveho ovaviuki tyina amamaneko onkhali neetyi yeeta. — 1 Ova Kolindu 15:56, 57.

Soka vala oñgeni otyo matyikakala! Tiaku ondenge ya Sesusi mokwapopia etyi tyayemba kelaka wati: “Inkha pena omunthu uhalingi otyiponyo pokupopia, omunthu oo hamukuankhali-ko tupu utyivila okuhongolela olutu lwae aluho.” (Tiaku 3:2) Omunthu wehena onkhali utyiivila okuyunga elaka liae, nii vala kesukisale vali okwiita otyiponyo. Omunthu oo ‘utyivila okuhongolela olutu lwae.’ Matyikahambukiswa unene ovanthu okuhakakala vali nonkhali! Petupu vali natyike matyikanyona ombembwa pokati kovanthu. Mahi pehepano okwiita otyiponyo putyina twamalingi tyimwe tyapenga, otyo tyeeta ombembwa pokati kovanthu.

[Okatoi]

[Olutalatu]

Oityi tulilongesila ku Paulu?

[Olutalatu]

Apa onthwe atuho twahakakala vali nonkhali, natyike matyikanyona ombembwa yetu