Oityi Tyisilisa Omunthu?

Putyina ankho otyipito tyo Pasikwa yenima 32 P.K. tyikahi popepi, Sesusi ankho ukahi nokulongesa ovanthu mo Ngalileya. Pahe, tyafuile ngetyi Ovitumino vya Huku vipopia, aende ko Selusalei kotyipito tyo Pasikwa. Mahi ahaendela poluhandya mokonda ova Sundeu ankho vemuovola opo vemuipae. (Suau 7:1) Konyima akondoka vali ko Ngalileya.

Tyipondola Sesusi ankho uli mo Kafalanau etyi ova Faliseu novahoneki vovitumino vatunda ko Selusalei aveya kwe. Oityi ankho veila? Ankho vaovola okuhunga Sesusi okuti utupu onthilo, ketavela oviso vionongeleya mbavo. Avemupulu okuti: “Omokonda yatyi ovalongwa vove vahalandulila oviso viovanthu vo kohale? Mongeleka, kavelikoho pomavoko tyina valia.” (Mateusi 15:2) Huku nalumwe apopilile ovanthu vae okuti vena okulandula oviso ovio, ‘viokukoha omavoko avo alo ponongolo.’ (Maluku 7:3) Mahi ova Faliseu ankho vasoka okuti okuhalandula oviso ovio, onkhali onene.

Sesusi akumbulula epulo liavo, tupu evelekesa okuti kavekahi nokulandula Ovitumino vya Huku. Wevepula okuti: “Iya onwe omokonda yatyi muhalandulila otyitumino tya Huku mahi mulandula oviso viovakuaukulu venyi? Mongeleka, Huku wati, ‘Humba ho na nyoko,’ iya ‘Una upopia omapita tate yae ine o me yae una okuipawa.’ Mahi onwe muti: ‘Una upopila he ine o ina okuti: “Ovipuka aviho ndyina pala okukukuatesako, neviava ku Huku,” omunthu oo kesukisa vali okukuatesako tate yae.’” — Mateusi 15:3-6; Êxodo 20:12; 21:17.

Ova Faliseu ankho vapopia okuti onombongo, novipuka viavo vaava ku Huku, viundapeswa vala mondyuo ya Huku, kavipondola okuundapeswa monkhalelo onkhuavo. Mahi omunthu ankho nkhele ukala novipuka ovio aava-le. Mongeleka omunthu ankho upondola okupopia okuti onombongo mbae, ‘wembuava ku Huku’ ine wembuava mondyuo ya Huku ngatyina ondyuo oyo ina vali esilivilo tyipona tate yae. Onombongo ine ovipuka omunthu aava, nkhele ankho uviundapesa, mahi upopia okuti kapondola okuviundapesa opo akuateseko ovo tate yae vakulupa ine ombunga yae yahepa. Ngotyo, ankho kafuisapo otyilinga tyae tyokutekula ovohe. — Maluku 7:11.

Sesusi anumana unene mokonda yetyi vahalandulile Ovitumino vya Huku, ati: “Ondaka ya Huku onwe mueipola esilivilo mokonda yoviso vienyi. Onwe vomaandambeyo, Isaiya waulile nawa konthele yenyi etyi ati: ‘Ovanthu ava vankhimaneka vala komulungu mahi omitima viavo vikahi kokule na ame. Efendelo vandingila kalisilivila, mokonda valongesa vala ovitumino viovanthu.’” Etyi Sesusi apopia ova Faliseu, avahakumbulula natyike. Moluotyo aihana ovanthu veye ponthele yae. Evepopila okuti: “Tehelelei amunoñgonoka etyi tyihangununa onondaka ombu: Tyisilisa omunthu hatyetyi-ko tyinyingilila momulungu, mahi otyetyi tyitunda momulungu wae.” — Mateusi 15:6-11; Isaías 29:13.

Konyima etyi ankho ekahi meumbo, ovalongwa avapulu Sesusi okuti: “Utyii okuti ovipuka wapopia vianumanesa ova Faliseu?” Ngwe evepopila okuti: “Omuti Tate yange keulu ahatuikile mautukulwa-po. Veyekei. Ovahongoli veheete-po. Inkha omumphoki uhongolela omumphoki mukuavo aveho mavatokela metoto.” — Mateusi 15:12-14.

Sesusi ahuvu etyi Petulu emuita opo ahangununine ovalongwa oityi tyisilisa omunthu. Sesusi ati: “Kamutyii okuti etyi tyinyingilila momulungu tyenda no meimo atyitundu-mo? Mahi, ovipuka vitunda momulungu vitunda komutima, ovipuka ovio, ovio visilisa omunthu. Mongeleka, momutima mutunda omalusoke omavi, nokuipaa, noumbalehi, nouhayo wotyihola, nokuvaka, noumbangi womatutu, nokupopia ovipuka ovivi. Ovipuka ovio, ovio visilisa omunthu; mahi okulia tyihakohele peke katyisilisa omunthu.” — Mateusi 15:17-20.

Sesusi ankho kekahi nokulongesa okuti okuhelikoho tyikahi nawa, ngatyina omunthu ehesukisile okulikoha tyina ateleka ine tyina alia. Mahi ankho ukahi nokupopia okuti ononkhalamutwe mbonongeleya vomaandambeyo, kavekahi nokulandula ovitumino vya Huku, valandula oviso viovakuaukulu. Ngotyo, ovipuka ovivi omunthu alinga vitunda komutima ovio visilisa omunthu.