“Lila na Vana Valila”

1, 2. Oityi tyiungumanesa vana valila wavo wankhia? (Tala olutalatu pefo pahimbikila onthele.)

OMPHANGE umwe utiwa Susi wati: “Menima omona wetu ankhia, tyetuihama unene.” “Tupu etyi omukai womukuatate umwe ankhia, omukuatate apopi okuti tyemuihama unene.” Ovanthu ovanyingi vekahi nokulambela movitateka ovio. Momawaneno omanyingi, ovakuatate vetu no nomphange ankho kavakevela okuti umwe mombunga mankhi otyo o Armagedon iheneye. Hamwe omunthu umwe tuhole wankhia, ine hamwe tuna umwe twii ukahi nokumona ononkhumbi. Ove upondola okulipula okuti: ‘Omunthu ukahi nokulila opi apondola okuvasa ekuateso?’

² Ovanthu vamwe vehole okupopia okuti, mokueenda kuomuvo otyipute tyipondola okuveluka atyiho. Okuti omuvo vala upondola okukuatesako omunthu okulimbwa una wankhia? Omuhepe umwe wati: “Nanoñgonoka okuti opo otyipute tyiveluke katyesukisile vala omuvo, mahi tupu pena ovipuka omunthu esukisa okulinga mokueenda kuomuvo oo.” Tyelifwa notyo, tyina omutima wetu wiihama mokonda yotyitateka tyimwe, tuna okukala omuvo omunyingi opo oluihamo lulambe tupu tuna okulinga atyiho tuvila opo tyilambe. Oityi tyipondola okukuatesako vana valila wavo wankhia?

3, 4. Omokonda yatyi tuna onthumbi yokuti Jeova wii omaluihamo etu?

³ Tate yetu wokankhenda Jeova, oe utuavela ekuateso tuesukisa. (Tanga 2 Coríntios 1:3, 4.) Jeova ongeleka ongwa yokankhenda iya walaa ovanthu vae okuti: “Ame, ame Una ukuungumanesa.” (Isaías 51:12; Salmo 119:50, 52, 76.

⁴ Tate yetu woluembia nae tyemuihamene etyi ovaumbili vae, Abraiau na Isake na Jako na Moisesi Nohamba David vankhia. (Números 12:6-8; Mateus 22:31, 32; Atos 13:22) Ombimbiliya ilekesa okuti Jeova wesuka nonthiki makatutilisa ovanthu vae vekolelo. (Jó 14:14, 15) Pomuvo opo, mavakakala nehambu nekongoko. Jeova tupu weihamenenue unene etyi Omona wae wongunga ankhia. Ombimbiliya yati Huku ankho “uhole unene” Jesus. Soka koluihamo olunene Jeova akalele nalo etyi atala Omona wae unkhia monkhalelo imwe yeihama unene.​—João 5:20; 10:17.

5, 6. Oñgeni Jeova etukuatesako?

⁵ Onthue tupondola okukala nonthumbi yokuti Jeova metukuatesako. Tupu tupondola okulikuambela apeho ku Huku okumupopila omaluihamo etu no nonkhumbi mbetu. Tyitupameka okunoñgonoka okuti Jeova wii oñgeni tulitehelela iya utuavela ekuateso tuesukisa! Mahi oñgeni etyilinga?

⁶ Onkhalelo imwe Jeova etukuatesako o pokati kospilitu sandu. (Atos 9:31) Jesus walaele okuti Tate yetu maave epondolo liospilitu sandu ku aveho vemuita. (Lucas 11:13) Susi, wapopiwa konthyimbi, wati: “Ovikando ovinyingi ankho tuikila konongolo iya atuiti ku Jeova opo etukuateseko. Apeho ankho ombembwa ya Huku yotyotyili iyunga omitima vietu nomalusoke etu.”​—Tanga Filipenses 4:6, 7.

7, 8. Omokonda yatyi tupondola okukala nonthumbi yokuti Jesus metukuatesako?

⁷ Etyi Jesus eile pano pohi, wahetekelele nawa-nawa ovituwa oviwa via Tate yae muetyi ankho alinga netyi apopia. (João 5:19) Jeova watuma Jesus pano pohi opo apameke vana “vateka omitima” na vana “aveho veliyava.” (Isaías 61:1, 2; Lucas 4:17-21) Ovanthu ankho vetyii okuti Jesus wii ononkhumbi mbavo iya tyili ankho uhanda okuvekuatesako.​—Hebreus 2:17.

⁸ Etyi Jesus ankho omukuendye, vamwe pomapanga ae nombunga yae vankhile. Mongeleka, tyafuile Jose tate yae koutekuli, wankhia etyi Jesus ankho nkhele omukuendye.a (Tala onondaka pokatoi.) Soka koluihamo akalele nalo etyi omukuendye kumwe na me yae novakulu vae no nomphange mbae.

 9. Oñgeni Jesus alekesa okuti una okankhenda etyi Lasalu ankhia?

⁹ Mokueenda kuovilinga viae viokuivisa Jesus walekesile okuti wii oñgeni ovanthu velitehela iya una onkhenda navo. Mongeleka, etyi epanga liae enene Lasalu ankhia, Jesus waimbukile oluihamo Marta na Maliya ankho vena. Okankhenda ankho ena navo akemulundu, ehimbika okulila, namphila ankho etyii okuti matutilisa Lasalu.​—João 11:33-36.

10. Oñgeni tupondola okukala nonthumbi yokuti Jesus wii oñgeni tulitehelela?

¹⁰ Oñgeni onondaka mba Jesus mbupameka apopile kohale, mbupondola okutukuatesako hono? Ombimbiliya iyandyulula nawa okuti Jesus kapilulukile. Yati: “Jesus Kristu oe vala, hono, muhuka, iya pala apeho.” (Hebreus 13:⁠8) Oe wiihanua okuti “Onkhalamutwe yomuenyo” mokonda walinga atyiho opo tukale nomuenyo uhapu. Jesus tupu wamuene ononkhumbi iya “upondola okukuatesako vana vekahi nokulolwa.” (Atos 3:15; Hebreus 2:10, 18) Tupu tupondola okukala nonthumbi yokuti nae tyimuihama tyina ovanthu vena oluihamo. Jesus wii ononkhumbi mbetu iya upondola okutupameka “momuvo vesukisa.”​—Tanga Hebreus 4:15, 16.

11. Onotestu patyi mbupondola okukukuatesako?

¹¹ Ehipululo konthele yetyi Jesus alila etyi Lasalu ankhia, o limwe lipameka unene livasiwa Mombimbiliya, Ondaka ya Huku. Ombimbiliya ilekesa nawa okuti, “ovipuka aviho viahonekwa kohale, viahonekwa pala okutulonga, opo tukale nekevelelo, mokonda yekoleleyo lietu neungumaneso lio Vihonekwa.” (Romanos 15:⁠4) Inkha una ovitateka, noove movasi ekuateso lili mo notestu mbulandula-ko:

• “Jeova ukahi popepi na vana vaihamenwa komutima. Uyovola vana vokuamona ononkhumbi.”​—Salmo 34:18, 19.

• “Tyina omalusoke ange okusukalalesa, alinga omanyingi momutima wange, ove [Jeova] uungumanesa nokunkhalesa nawa.”​—Salmo 94:19.

• “Tatekulu yetu Jesus Kristu, na Huku Tate yetu, wokuna oluembia nonthue nokuetuavela eungumaneso lihapu nekevelelo ewa menyina liokankhenda tuhatokalele, aungumanese omitima vienyi nokumupameka.”​—2 Tessalonicenses 2:16, 17.b​—Tala onondaka pokatoi.

12. Oñgeni tupondola okuungumanesa vakuetu?

¹² Tupu Jeova uundapesa ovakuatate mewaneno opo vakuateseko vana vena ovitateka. (Tanga 1 Tessalonicenses 5:11.) Oñgeni ove upondola okupameka nokuungumanesa vana vena “omutima weihamenua”? (Provérbios 17:22) Hinangela okuti pena “omuvo wokukala tyahiliya nomuvo wokupopia.” (Eclesiastes 3:⁠7) Omuhepe umwe utiwa Dalene wapopia okuti: Una wankhisa omunthu wesukisa okupopia etyi asoka no ñgeni elitehelela. Ngotyo, otyipuka tyakolela vali ove una okulinga okumutehelela ohemutete ondaka. Junia, omphange yae welipaa wati: “Pamwe kumetyivili okunoñgonoka nawa-nawa oñgeni omunthu elitehelela, mahi tyakolela vali okuhanda okunoñgonoka oñgeni elitehelela.”

13. Oityi tuesukisa okuhinangela konthele yonkhalelo tukala tyina wetu amankhi?

¹³ Tuesukisa okuhinangela okuti tyina tuamankhisa omunthu katulitehelela monkhalelo ike. Vamwe tyivepuiya okupopia nawa-nawa oñgeni velitehelela. Ondaka ya Huku yati: “Kese umwe wii ovitateka viae iya petupu ou upondola okukala pehambu liae.” (Provérbios 14:10) Tyina umwe apopia oñgeni elitehelela, otyo katyilekesa okuti apeho tyapepuka ku vakuavo vanoñgonoke etyi ahanda okupopia.

14. Oityi tupondola okupopia opo tupameke una wankhisa umwe ehole?

¹⁴ Tyotyili, tupu tyipondola okupuiya okunoñgonoka etyi matupopila una wankhisa omunthu. Mahi Ombimbiliya ipopia okuti: “Elaka liovana-ndunge lihakula.” (Provérbios 12:18) Ovanyingi vehole okuvasa onondaka mbupameka mo mbulusula yati: Tyina Umwe Tuhole Amankhi Quando Morre Alguém Que Amamos.c (Tala okatoi.) Ovikando ovinyingi, otyipuka tyakolela vali una okulinga “okulila na vana valila.” (Romanos 12:15) Gaby wankhisa omulume wae, wati pamwe onkhalelo imwe inkhuatesako okulitehelela nawa, okulila. Tupu wati: “Ame ndyilitehelela nawa tyina omapanga ange vandilisa-ko. Pomuvo opo ankho hilitehelela okuti ndyimulike motyitateka tyange.”

15. Oñgeni tupondola okupameka vakuetu, inkha tyitupuiya okupopia navo? (Tala okakasa kati “Onondaka Mbupameka.”)

¹⁵ Inkha tyikupuiya okupopila omunthu onondaka mbupameka, upondola vala okumuhonekela omukanda ine okumutuma omesase. Upondola okumuhonekela otestu ipameka, ine okupopia otyituwa tyimwe otyiwa ove uhinangela komunthu wokuankhia ine otyituwa otyimwe uhinangela omunthu wankhia ankho ena. Junia wati: “Okutambula onondaka mbehehi momesase ine okukongwa opo tukalinge ovitalukiso no vakuatate, otyo ankho tyinkhuatesako vali unene.” “Ovipuka ovio vindekesa okuti venthyole iya vesuka naame.”

16. Onkhalelo patyi ikahi nawa tupondola okukuatesako vakuetu?

¹⁶ Omalikuambelo etu apondola okukuatesako ine okunumanesa ovakuatate no nomphange. Tupondola okuveitilako momalikuambelo ine okulikuambela navo. Namphila tyipuilisa okutyilinga mokonda tyipondola okukulilisa, mahi elikuambelo ulinga liokomutima lipondola okumupameka nokumuungumanesa. Dalene wati: “Pamwe tyina onomphange ankho veya okunkhuatesako, ankho ndyiveita opo vandingile-ko elikuambelo. Etyi vahimbika, ankho tyivepuilisa unene, mahi katutu-katutu avahimbika okupopia onondaka mbutunda komutima. Ekolelo liavo liapama, noluembia luavo nesuko ankho vena naame avimphameka unene.”

17-19. Omokonda yatyi tuesukisila okupameka vakuetu?

¹⁷ Katyapepukile okunoñgonoka nawa-nawa oñgeni tupondola okukuatesako kese munthu otyitateka ena. Tyina una tuhole amankhi, tete veya okutupameka omapanga etu, nomunthele yetu. Mahi konyima, ovakuavo avakondoka komaumbo avo, apesala vala vana vasiwapo. Apeho kala tyafuapo pala okukuateseko vakuenyi. “Epanga liotyotyili ulekesa ohole omuvo auho, omukuatate watyitua pala okuvatela pomuvo wononkhumbi.” (Provérbios 17:17) Apeho tuesukisa okukuatesako vana vena otyitateka.​—Tanga 1 Tessalonicenses 3:7.

¹⁸ Hinangela okuti omunthu upondola okunumana kese muvo. Pamwe tyina asoka kovipuka ankho alinga na una wankhiango kutehelela omusika, nokuenda ponomphangu mbumwe, na tyina atala onofoto. Omukuatate umwe wahiuapo wati: “Tyindyihama unene tyina onthiki ankho tuelinepa yamehikipo. Mahi monthiki oyo ovakuatate no nomphange avapongiya okulia nokunwa avandyihana tupu avaihana omapanga ange ndyihole unene. Ankho kavahande ndyikale andyike monthiki oyo.”

¹⁹ Hinangela okuti una wahiuapo kesukisa vala okukongwa mononthiki ngo ombo mbakolela. Junia wati: “Otyiwa unene okukala ponthele yavo, nokuveihana alo umwe tyina pehena ehinangelo limwe. Okukala nepanga opala okukuungumanesa kese mphangu.” Tyotyili, katupondola okumupola ovitateka aviho, ine okumupola oluihamo lwo munthu wankhisa. Mahi tuna okulinga atyiho tuvila opo tuungumanese vakuetu. (1 João 3:18) Gaby wapopiwa pombanda wati: “Ame ndyipandula unene Jeova wandyavela ovakulu vewaneno vena ohole vakuatesako tyina ankho ndyina ovitateka okuendela mondyila ikahi nawa. Vankhuatesako, andyilitehelela ngatyina okuvoko kwa Jeova kuli ponthele yange.”

20. Omilao patyi via Jeova vitupameka?

²⁰ Tyipameka okunoñgonoka okuti Jeova Huku weungumaneso olio, makamanako ononkhumbi ambuho pomuvo wetutilo. (João 5:28, 29) Huku walaa okuti: “Makamanako ononkhia apeho iya Ohamba Tatekulu Jeova, makasekuna ononkhuka movipala aviho.” (Isaías 25:8 okatoi) Tyina omuwo oo wamehiki-po ‘kamatukalila vali na vana valila’ mahi, ‘matukahambukwa na vana vahambukwa.’​—Romanos 12:15.