Waikulila Huku Omutima Wae

1, 2. (a) Omokonda yatyi Ana ankho ahahambukilwe etyi ekahi nokumaneka opo alinge oungendi? (b) Oityi tulilongesila kehipululo lia Ana?

ANA ukahi nokumaneka opo alinge oungendi, otyo alinga ononkhono mbokuhasoko vali kovitateka viae. Omuwo umwe wehambu, Elkana ankho ulinga oungendi nombunga yae okukafenda kondyuo ya Huku ko Siloo. Jeova ankho uhanda ovipito ovio vikale omuvo wehambu. (Tanga Deuteronômio 16:15.) Tunde poututu, Ana tyafuile ankho upanda unene ovipito ovio. Mahi momanima alandulako ovipuka viapiluluka.

² Ana ankho uholwe unene nomulume wae. Mahi ankho omulume wae una omukai omukuavo. Omukai oo utiwa o Penina, iya ngoti ankho uhanda vala okuleva Ana. Penina ankho ulinga ovipuka vinumanesa Ana, alo umwe pomivo viovipito ovio. Ñgeni? Mahi haunene, oñgeni ekolelo lia Ana mu Jeova liemukuatesako okulamba ovitateka ovio? Inkha nove una ovitateka vikupola ehambu, ehipululo lia Ana malikupameka.

3, 4. Ovitateka patyi vivali Ana ankho ena, iya omokonda yatyi ankho viepuiya?

³ Ombimbiliya ilekesa okuti Ana ankho una ovitateka vivali ovinene. Otyitateka tyotete ankho upondola okutyitetulula, mahi tyavali katyitei kwe. Tete, Ana ankho wanepua oluvale, iya omukai mukuavo ankho umuyele. Vali, Ana ankho kakutula. Okuhakutula otyitateka tyimwe otyinene kovakai aveho vahanda okukala novana, haunene pononthiki ombo. Onombunga ankho mbukevela okukala novana opo enyina liombunga litualeko. Okuhakutula ankho otyipuka tyikundisa unene.

⁴ Ana tyafuile ñgeno wakala nononkhono mbokulamba otyitateka otyo, inkha havituwa via Penina. Oluvale hatyipuka otyiwa. Tyeta oundyale novilua nokunumana. Tyelikalela notyinepo tyotete Jeova anepesile ponthyimbi tyovanthu vevali motyikunino tyo Endene. (Gên. 2:24) Ngotyo Ombimbiliya ipopia oluvale monkhalelo yahavikile iya ehipululo lio mbunga ya Elkana lietyilekesa nawa.

 5. Omokonda yatyi Penina ankho amonesila Ana ononkhumbi, iya oñgeni ankho emunumanesa?

⁵ Elkana ankho uhole vali Ana. Ehipululo lio va Judeu lipopia okuti Elkana tete wanepa Ana iya konyima anepe Penina. Tyilinge ongotyo ine hatyoko, Penina ankho una ehipa na Ana iya ankho wovola onomphitilo mbokunumanesa mukuavo. Otyipuka Penina ankho ena, Ana ehena olutyito. Penina ankho una ovana ovanyingi, ankho ulipanda vali unene tyina amakutula. Penina ankho kakala nokankhenda na Ana nokumukengelela, mahi ankho umuyola mokonda yokuhakutula. Ombimbiliya yati Penina ankho upenya Ana “opo anumane.” (1 Sam. 1:6) Ankho utyilingila tyawina. Ankho uhanda Ana anumane, iya etyivili umwe.

6, 7. (a) Namphila Elkana apameka Ana, omokonda yatyi Ana ahapopile atyiho tyaendapo? (b) Mokonda Ana kakutula okuti ankho tyilekesa okuti Jeova kemupandele? Hangununa. (Tala okatoi.)

⁶ Mokutala omuwo Penina ankho ehole vali opo aleve mukuavo opokuenda ko Siloo. Kese umwe povana ovanyingi va Penina, “ovakuendye novakainthu”, Elkana ankho uvetepaulila ovipuka viahupa kovilikutila valingila Jeova. Ana, mokonda ankho utupu ovana, utambula vala katutu. Penina ehimbika okupenya omukai una wahepa, okuwana-wana okupopia okuti kavelekele, iya Ana ehimbika okulila nondyala ayeende. Elkana etyimono okuti omukai wae ehole ankho wanumana unene, iya ahetekela okumukengelela. Elkana wati: “Ana, omokonda yatyi ulilila, omokonda yatyi uhalila iya omokonda yatyi omutima wove wanumanena? Ame kuove hina vali esilivilo tyipona ovana ekwi?”​—1 Sam. 1:4-8.

⁷ Etyi Elkana etyinoñgonoka okuti Ana wanumana mokonda yokuhakutula, iya Ana ahambukwa mokonda ankho uholwe.a Mahi Elkana kapopile natyike konthele yovivi via Penina. Tupu Ombimbiliya kalilekesa okuti Ana wetyipopile komulume wae. Tyafuile wasokele okuti inkha utyipopia mevilisapo vala ovipuka. Okuti Elkana mapilulula ovipuka? Okuti pahe Penina matualako vali okupenya Ana? Iya ovana novaundapi vomukai una omukalavi? Ana ankho ulitehela vala ngoti omuenda meumbo liae.

 8. Tyina ulingwa ovivi ine ononkhumbi, omokonda yatyi tyiungumanesa okunoñgonoka okuti Jeova o Huku youviuki?

⁸ Tyilinge Elkana ankho utyii atyiho Penina ekahi nokulinga ine ketyii, mahi ankho Jeova Huku utyii atyiho. Ondaka yae ihololola atyiho tyaendapo, opo yaave elondolo limwe enene kuaveho vena onkhi ine veyele vakuavo. Tupu, ovanthu ovakuavo vomitima omiwa no vana-mbembwa, nga Ana, vapondola okuungumaneswa mokunoñgonoka okuti Huku youviuki utetulula ovitateka aviho momuvo ahanda nomonkhalelo ahanda. (Tanga Deuteronômio 32:4.) Tyotyili Ana ankho utyii mokonda waovola Jeova emukuateseko.

 9. Oityi tupondola okulilongesila kehando lia Ana liokuenda ko Siloo, namphila ankho etyii okuti mukai mukuavo umuleva?

⁹ Eumbo liahangayala, ovanthu aveho vekahi nokumaneka opo valinge oungendi, alo umwe ovana. Opo ombunga ina ihike ko Siloo ankho vena okuenda onokilometu 30 okutauluka o Efraim otyilongo tyonomphunda.b Okuenda konomphai paendwa onthiki ike ine onombali. Ana ankho utyii okuti mukai mukuavo matualako okumuleva. Ana kesalele meumbo. Ngotyo wava ongeleka ongwa kovafendi va Huku hono. Katupondola okuyeka ovituwa ovivi viavakuetu vitutyilike okufenda Huku, mokonda okulinga ngotyo matupumbwa ononkhano onongwa mbutuetela ononkhono opo tukoleleye.

10, 11. (a) Omokonda yatyi Ana aila mekaka lia Huku? (b) Oñgeni Ana apopila Tate yae wokeulu atyiho tyikahi momutima wae?

¹⁰ Etyi vaenda onthiki aiho monondyila mbeliponda-ponda monomphunda, konyima ombunga oyo aihiki popepi no Siloo, pongongo ikahi pokati konomphunda. Soka ku Ana ukahi nokusokolola etyi mapopila Jeova melikuambelo. Etyi ombunga yehika, avali. Ana elipungupo aende kekaka lia Jeova. Omunene-nakwa Eli ankho oko ekahi upumphi pombundi. Mahi, Ana ankho wasukalala na Huku yae. Pekaka opo ankho utyii okuti matehelelwa. Namphila petupu omunthu manoñgonoka etyi ekahi nokusoka, tate yae keulu utyii. Aviho ankho vinumanesa Ana evihololola, iya ehimbika okulila.

¹¹ Nokuhekula, Ana wapopila Jeova atyiho tyikahi momutima wae. Omilungu viae viteketa putyina asoka konondaka mbaviuka opo apopie etyi eivite. Alingi elikuambelo limwe elale, ukupopila Tate yae atyiho eivite. Kaitile vala ku Huku opo emuavele etyi ahanda, okukala novana. Ana ankho kahande vala okutambula ononkhano onongwa mba Huku, tupu ankho uhanda okumuavela etyi apondola. Ngotyo, walinga omphango apopi okuti inkha ukala nomona memuave opo aumbile Jeova momuenyo wae auho.​—1 Sam. 1:9-11.

12. Ngetyi tyilekesa ongeleka ya Ana oityi tuesukisa okuhinangela putyina tulinga omalikuambelo?

¹² Ana wava ongeleka kovaumbili aveho va Huku konthele yokulikuambela. Jeova noluembia ukonga ovaumbili vae okupopia kwe atyiho tyivesukalalesa, tyihaholeka natyike ngatyina omona apopia na he woluembia. (Tanga Salmo 62:8; 1 Tessalonicenses 5:17.) Apostolu Petulu wahoneka onondaka ombu konthele yokulikuambela ku Jeova mbupameka mbati: “Pakulei omasukalalo enyi aeho ku Huku, mokonda oe wasuka noonwe.”​—1 Ped. 5:7.

13, 14. (a) Etyi Eli amona Ana wakala nomalusoke patyi apenga? (b) Oñgeni etyi Ana alinga tyalekesa okuti una ekolelo liapama?

¹³ Mahi, ovanthu kavanoñgonoka ovitateka vietu nga Jeova. Tyina Ana ankho alila otyo elikuambela, ondaka imwe aimutumphulula. Ankho o Eli omunene-nakwa wemumona. Eli wati: “Alo pi molingi ngonkholwa? Ovinyu yove ikupwe.” Eli wamona okuti olutu nomilungu via Ana viteketa, ankho umoneka okuti kekahi nawa. Ahapuluvo otyitateka patyi ena, asoko vala okuti wakolua.—1 Sam. 1:12-14.

¹⁴ Tyafuile Ana tyemuihamene unene okupopiwa ngotyo, ngwe muene ankho wanumanale, haunene okupopiwa nomulume ukahi komutwe movilinga mekaka lia Huku! Nongotyo, walekesa vali ongeleka ongwa yekolelo. Kayekele ovanthu ovakuankhali vemutyilike okufenda Jeova. Nonthilo, apopi otyitateka tyae ku Eli. Ngotyo, tyafuile Eli aimbuka okuti wapopia omapita, pahe apopi nonondaka onongwa okuti: “Enda nombembwa, Huku yo Isilayeli ekuavele etyi wemuita”​—1 Sam. 1:15-17.

15, 16. (a) Oñgeni Ana akala etyi apopila Jeova atyiho tyikahi momutima wae nokumufenda mekaka liae? (b) Oñgeni tupondola okuhetekela ongeleka ya Ana tyina tulitehela okuti tuanumana?

¹⁵ Oñgeni Ana elitehelela etyi apopila Jeova atyiho tyikahi momutima wae, nokumufenda mekaka Liae liefendelo? Ehipululo liati: “Omukai aende akalia, iya otyipala tyae katyalekesile vali okuti wasukalala.” (1 Sam. 1:18) Ombimbiliya Jerusalem yati: “Ankho kanumanene vali.” Ana pahe wapepukilwa. Ongatyina elipola omulemo komapepe ae eupake komapepe omanene nokuapama vali a Tete yae wokeulu. (Tanga Salmo 55:22.) Okuti kuna otyitateka tyalema vali Huku ehevili? Au. Nalumwe kuali, nalumwe makukakala otyitateka ehevili!

¹⁶ Tyina tulitehela okuti tuna otyitateka tyikahi nokutupola ehambu, tupondola okulandula ongeleka ya Ana, atutyipopila nawa-nawa Una Ombimbiliya iihana okuti “Omuteheleli womalikuambelo.” (Sal. 65:2) Inkha tutyilinga nekolelo, omaluihamo etu okuanumana maapingua “nombembwa ya Huku, ipona onondunge nomalusoke.”​—Fil. 4:6, 7.

17, 18. (a) Oñgeni Elkana akuatesako Ana momulao wae? (b) Oñgeni Ana apola ononkhono Penina?

¹⁷ Etyi kuatya, Ana akondoka kekaka liefendelo na Elkana. Tyafuile wapopila omulume wae konthele yetyi aita nomulao alinga ku Huku, mokonda Ovitumino viapelwe Moisesi ankho vipopia okuti omulume, upondola okuanya omulao womukai wae otyo ehetyii. (Núm. 30:10-15) Mahi omulume oo wekolelo kaanyene omulao omukai wae alinga. Mahi, Elkana na Ana valingila Jeova efendelo mekaka liae tyina nkhele vehene kondoke keumbo.

¹⁸ Onalupi Penina etyimona okuti kametyivili vali okunumanesa Ana? Ehipululo kalityipopi, mahi onondaka mbati “otyipala tyae katyasukalalele vali,” mbulekesa okuti tunde opo Ana pahe ankho wahambukwa. Ngotyo, Penina wetyimona okuti onya ankho alinga Ana kaimunumanesa vali. Tunde opo Ombimbiliya kaipopi vali enyina liae.

19. Ononkhano patyi onongwa Ana atambula, iya oñgeni alekesa okuti wapandula una wemuavela ononkhano ombo?

¹⁹ Onohanyi mbulamba iya ombembwa Ana ankho ena aikala ehambu limwe enene. Ankho wakala omulemi! Mahi Ana nalumwe alimbuileko onthiki apewa ononkhano onongwa na Jeova. Etyi omona atyitwa emuluku okuti o Samuele tyipunguhuna okuti “Enyina lia Huku”. Tyafuile opala okunkhimaneka enyina lia Huku ngetyi Ana alingile. Menima olio, Ana kalandulile vali Elkana nombunga yae okuenda ko Siloo. Ana wakala omanima etatu otyo ahaende ko Siloo alo omona akupuka. Iya, pahe onthiki yepuiya aihikipo yokulinga ononkhono mbokuliyapuka nomona wae onthyolwe.

20. Oñgeni Ana na Elkana vafuisapo omulao valingile ku Jeova?

²⁰ Tyafuile okulilekela nomona wae katyapepukile. Tyotyili Ana ankho utyii okuti Samuele makatekulwa nawa ko Siloo, tyafuile novakai vamwe ankho vaundapa mekaka liefendelo. Mahi Samuele nkhele ankho omututu! Okuti pena ina umwe uhahande okukala popepi nomona vae? Nongotyo, Ana na Elkana kavatuaile omona nokuanumana, mahi o nehambu. Vaava otyilikutila mondyuo ya Huku nokupakula Samuele ku Eli, nokumuhingelesa omulao Ana alingile momanima okualamba.

21. Oñgeni elikuambelo Ana alinga ku Jeova lilekesa ekolelo liae enene? (Tupu tala okakasa “Omalikuambelo Evali Akolela.”)

²¹ Ngotyo, Ana alingi elikuambelo Huku atale okuti likahi nawa opo lihonekwe Mondaka yae. Tyina utanga onondaka mbae mu 1 Samuel 2:1-10, motale ekolelo enene lia Ana monondanda ononyingi. Wankhimaneka Jeova mokonda yonkhalelo aundapesa epondolo liae, nounongo wae wavilapo wokukundisa vana velipakako, nokuavela ononkhano onongwa vana vamona ononkhumbi, nokuyovola ovanthu kononkhia. Ana wankhimaneka Tate yae mokonda yousukuke wae uhena etyi welekwa natyo, nouviuki, noukuatyili wae. Nomahunga omawa Ana wapopia okuti: “Petupu onkhanda yelifwa na Huku yetu.” Jeova wayumbwa unene onthumbi, nokuhapiluluka, notyiholamo pala aveho vaovola ekuateso liae.

22, 23. (a) Omokonda yatyi tupondola okukalela nonthumbi yokuti Samuele wekula otyo etyi okuti ovohe vemuhole? (b) Oñgeni Jeova akanena Ana?

²² Samuele ankho una elao enene liokukala na ina umwe una ekolelo enene mu Jeova. Namphila ankho emuivaluka tyina ekula, mahi nalumwe elitehelele okuti walimbuwa. Omanima aeho, Ana ankho wenda ko Siloo okutuaila omona wae otyikutu otyile opo etyivale pokulinga ovilinga viae mekaka. Onkhalelo etyitunga ilekesa okuti ankho una oluembia nokutekula nawa omona wae. (Tanga 1 Samuel 2:19.) Nkhele soka tyina atala omona wae noluembia, nokumupopila onondaka onongwa nokupameka, tyina emuvaleka otyikutu nokumuviukisa. Samuele wali nelao liokukala na ina ngoo, iya etyi ekula ahambukiswa unene ovohe no Isilayeli aiho.

²³ Ana tupu kayekelwe. Jeova wemuyambele akala vali novana vetano nomulume wae Elkana. (1 Sam. 2:21) Mahi tyafuile ononkhano onongwa Ana ankho apanda vali oupanga omuwa ankho ena na Tate yae, Jeova. Iya oupanga oo ankho upama vali mokueenda kuomanima. Nove kala noupanga wapama na Jeova, tyina uhetekela ekolelo lia Ana.