Poornoogiraafiin Miidhaa Qabaa?

Yeroo harʼaatti addunyaan poornoogiraafiidhaana guutameera. Poornoogiraafiin beeksisawwan daldalaa, faashinii, fiilmiiwwan, muuziqaa fi barruulee, akkasumas sagantaalee televizyinii, taphawwan viidiyoo, bilbilawwan ammayyaa, meeshaalee eleektiroonikii adda addaa, Weeb saayitiiwwan, yeroo ammaatti immoo toorawwan intarneetii suuraa waliif erguuf oolan irratti ni argama. Poornoogiraafiin hawaasa yeroo ammaatti argamu biratti balʼinaan fudhatama kan argate fakkaata. Seenaa ilmaan namootaa keessatti yeroo kam iyyuu caalaa namoonni baayʼeen bakkawwan hedduutti argaman poornoogiraafii ilaalaa jiru.—Saanduqa “Poornoogiraafii Ilaalchisee Dhugaawwan Jiran” jedhu ilaali.

Kana malees, akkaataa poornoogiraafiin itti qophaaʼu jijjiiramaa dhufeera. Piroofeesar Geeyil Daayinsi akkana jedhanii barreessaniiru: “Suuraawwan poornoogiraafii kanaan dura gadhee akka taʼanitti ilaalaman, amma balʼinaan waan argamaniif baayʼee baramoo taʼaniiru.”

Poornoogiraafiin babalʼachuun isaa fi ilaalchi namoonni poornoogiraafiif qaban ilaalchisee maaltu sitti dhagaʼama? Poornoogiraafiin bashannana miidhaa hin qabne akka taʼetti moo summii nama ajjeesuu akka taʼetti ilaalta? Yesuus, “Mukti gaariin hundi firii gaarii godhata; mukti tortore hundi garuu firii gadhee godhata” jedheera. (Maatewos 7:17) Maarree poornoogiraafiin firii akkamii argamsiisa? Deebii kanaa argachuuf, mee gaaffiiwwan buʼuuraa poornoogiraafii ilaalchisee gaafataman haa ilaallu.

OGEEYYIIN MAAL JEDHU? Poornoogiraafiin araada baayʼee cimaa taʼe dha; qorattoonnii fi ogeeyyiin fayyaa tokko tokko araada kana kookeeyinii isa qoricha cimaa sammuu namaa hadoochuu taʼee wajjin akka wal fakkaatu dubbatu.

Biraayanb inni Intarneetii irraa poornoogiraafii ilaaluun araada isatti taʼee ture akkana jedheera: “Wanti na dhaabsisuu dandaʼu tokko illee hin turre. Yaada koo toʼachuu hin dandaʼun ture. Na hollachiisa, akkasumas mataa na dhukkuba ture. Araada kana dhiisuuf walʼaansoo gochaa kanan ture taʼus, waggoota dheeraa booda illee araada kana irraa walaba taʼuu hin dandeenye.”

Namoonni araada poornoogiraafii ilaalu qaban yeroo baayʼee barsiifata isaanii kana ni dhoksu. Akka isaan irratti hin beekamne gochuu fi nama gowwoomsuu dandaʼu. Kanaafuu namoonni kun hedduun isaanii, kophummaa, qaanii, yaaddoo, dhiphinaa fi aariin kan isaanitti dhagaʼamu taʼuun isaa nama hin dinqisiisu. Haalawwan tokko tokko keessatti immoo yaada of ajjeesuu illee qabaachuu dandaʼu. Sargee inni guyyaa guyyaadhaan jechuun ni dandaʼamaa, poornoogiraafii moobaayilii isaa irratti daawunloodii godhachaa ture akkana jedheera: “Waaʼeema koo qofan yaada ture, akkasumas abdii kutadheen ture. Gatii akkan hin qabne, kophummaa fi kiyyoo keessa akkan gale natti dhagaʼama ture; akkasumas ofiin ceephaʼan ture. Kana malees, gargaarsa gaafachuun baayʼee na qaanessee fi na sodaachisee ture.”

Poornoogiraafii hamma liphsuu ijaaf ykn akkuma tasaa ilaaluun illee dhiibbaa guddaa geessisuu dandaʼa. Qorannoo waaʼee poornoogiraafii taasifamu irratti geggeessituu kan taʼan doktar Juudiit Reeyisman koree mana maree Ameerikaa duratti akkana jedhanii dhugaa baʼaniiru: “Fakkiiwwan poornoogiraafii sammuutti kan maxxananii fi akkaataa sammuun itti hojjetu kan jijjiirani dha; kunis fedhii keenya malee sammuu keenya keessatti jijjiirama baayoo keemikaalaa irraanfachuun ulfaataa taʼan ykn matumaa irraanfachuun hin dandaʼamne akka uumamu godhu.” Suuzaan ishiin umuriin ishii waggaa 19 taʼee fi Weeb saayitiiwwan poornoogiraafii qabataniif saaxilamtee turte akkana jetteetti: “Fakkiiwwan poornoogiraafii sammuu koo keessatti maxxananiiru. Akkuma tasaa natti dhufu. Matumaa sammuu koo keessaa guutummaatti isaan balleessuu akkan hin dandeenye natti dhagaʼama.”

YAADA IJOO: Poornoogiraafiin namoota araada isaanitti taʼe ni garboomsa, akkasumas miidhaa guddaa isaan irraan geessisa.—2 Pheexiros 2:19.

OGEEYYIIN MAAL JEDHU? “Poornoogiraafiitiin kan kaʼe gaaʼellii fi maatiiwwan ni diigamu.”—The Porn Trap, kitaaba Weendii fi Balaari Mootiziin qophaaʼe.

Poornoogiraafiin gaaʼelaa fi maatiiwwan irratti miidhaa kan geessisu akkamitti?

• Amanannaa, hariiroo fi jaalala hiriyoota gaaʼelaa gidduu jiru laaffisa.—Fakkeenya 2:12-17.

• Ofittummaa fi kophummaan akka jiraatu, akkasumas namni tokko hiriyaa gaaʼelaa isaatti akka hin gammanne taasisa.—Efesoon 5:28, 29.

• Fedhii cimaa fi hawwii saalqunnamtii sirrii hin taane kakaasa.—2 Pheexiros 2:14.

• Namoonni poornoogiraafii ilaalan hiriyaa gaaʼelaa isaanii irratti saalqunnamtiiwwan suukanneessaa taʼan raawwachuuf akka qoraman isaan taasisa.—Efesoon 5:3, 4.

• Yaadaan ykn gochaan hiriyaa gaaʼelaatiif akka hin amanamne isaan taasisa.—Maatewos 5:28.

Kitaabni Qulqulluun hiriyoonni gaaʼelaa wal irratti ‘gantummaa raawwachuu’ akka hin qabne dubbata. (Miilkiyaas 2:16) Amanamummaa hirʼisuun gosa gantummaa gaaʼelli akka jeeqamu, akkasumas hiriyoonni gaaʼelaa akka gargar baʼanii fi akka wal hiikan godhu dha. Kun immoo ijoollee irratti miidhaa guddaa geessisa.

Poornoogiraafiin kallattiidhaan ijoollee miidhuus ni dandaʼa. Biraayan inni olitti caqasamee ture akkana jedheera: “Yeroo umuriin koo gara waggaa kudhanii turetti, utuu wal dhokachoo taphannuu akkuma tasaa barruulee poornoogiraafii abbaa koon arge. Fakkiiwwan akkasii maaliif xiyyeeffannaa koo akka harkisan hubachuu baadhus, dhokadheen ilaaluu jalqabe. Haala kanaan barsiifanni gadhee taʼe kun hamman nama guddaa taʼutti kan itti fufe ture.” Qorannoowwan akka argisiisanitti, poornoogiraafiin dargaggoonni dafanii saalqunnamtii raawwachuu akka jalqaban, namoota garaa garaa wajjin saalqunnamtii akka raawwatan, saalqunnamtii gara jabina irrattin hundaaʼe akka raawwatan, miiraa fi sammuu tasgabbaaʼaa akka hin qabaanne dhiibbaa isaan irraan geessisu.

YAADA IJOO: Poornoogiraafiin hariiroo jaalala irratti hundaaʼe ni mancaasa, akkasumas oolee bulee gaddaa fi miidhaa geessisa.—Fakkeenya 6:27.

DUBBIIN WAAQAYYOO AKKANA JEDHA: “Kutaawwan qaama keessanii . . . ajjeesaa; isaanis halalummaa, xuraaʼummaa, fedhii saalqunnamtii toʼannaa hin qabne, hawwii hamaa fi sassata isa waaqolii tolfamoo waaqeffachuu taʼe dha.”—Qolosaayis 3:5.

Gabaabaadhumatti Yihowaanc poornoogiraafii ni jibba. Kan jibbu garuu walumaa galatti wantoota saalqunnamtii wajjin wal qabatan waan jibbuuf miti. Fedhii saalqunnamtii akka qabaannu godhee kan nu uume isa dha; kanas kan godhe hiriyoonni gaaʼelaa gaaʼela keessatti akka ittiin gammadan, karaa miiraa akka walitti dhihaatanii fi ijoollee akka godhataniif jedhee ti.—Yaaqoob 1:17.

Maarree Yihowaan poornoogiraafii ni jibba jennee afaan keenya guunnee dubbachuu kan dandeenyu maaliifi? Mee sababiiwwan muraasa haa ilaallu.

• Poornoogiraafiin jireenya namootaa mancaasuu akka dandaʼu beeka.—Efesoon 4:17-19.

• Inni nu jaallata, miidhaan akka nu irra hin geenyes nu eeguu barbaada.—Isaayaas 48:17, 18.

• Yihowaan gaaʼelaa fi maatiiwwaniif eegumsa gochuu barbaada.—Maatewos 19:4-6.

• Karaa naamusaa qulqulluu akka taanuu fi mirga namoota kaanii akka kabajnu barbaada.—1 Tasalonqee 4:3-6.

• Dandeettii ijoollee godhachuuf qabnu akka kabajnuu fi karaa ulfina qabuun akka itti fayyadamnu barbaada.—Ibroota 13:4.

• Yihowaan poornoogiraafiin waaʼee saalqunnamtii ilaalcha dogoggoraa, ofittummaa irratti hundaaʼee fi ilaalcha Seexanaa kan calaqqisiisu akka taʼe beeka.—Uumama 6:2; Yihudaa 6, 7.

YAADA IJOO: Poornoogiraafiin hariiroo namni tokko Waaqayyoo wajjin qabu jalaa mancaasa.—Roomaa 1:24.

Haa taʼu malee, Yihowaan namoota araada poornoogiraafii irraa bilisa baʼuu barbaadanitti gara laafina guddaa argisiisa. Kitaabni Qulqulluun akkana jedha: “Yihowaan araara qabeessaa fi gara laafessa dha, aariidhaaf suuta kan jedhuu fi jaalalli isaa inni amanamaan baayʼee kan taʼe dha. Sababiin isaas, inni akkamitti akka tolfamne beeka, biyyoo taʼuu keenyas ni yaadata.” (Faarfannaa 103:8, 14) Namoonni gad of qaboo taʼan, ‘yeroo gargaarsi isaan barbaachisutti gaarummaa guddaa argachuuf’ gara isaatti kadhannaa akka dhiheessan isaan afeera.—Ibroota 4:16; saanduqa “Araada Poornoogiraafii Irraa Bilisa Baʼuu” jedhu ilaali.

Namoonni hedduun gargaarsa Waaqayyoo argachuu dandaʼaniiru. Maarree gargaarsi inni kennu buʼa qabeessa dhaa? Kitaabni Qulqulluun namoota barsiifata gadhee moʼan ilaalchisee maal akka jedhu hubadhu: “Maqaa Gooftaa keenya Yesuus Kiristoosii fi hafuura Waaqa keenyaatiin dhiqamtanii qulqullooftaniittu, qulqulloota taataniittu, akkasumas qajeelota jedhamtaniittu.” (1 Qorontos 6:11) Namoonni akkasii akkuma Phaawulos ergamaa, “Karaa isa humna naaf kennu sanaatiin jabina waan hundumaatiif na barbaachisu qaba” jedhanii dubbachuu ni dandaʼu.—Filiphisiyus 4:13.

Suuzaan ishiin araada poornoogiraafii ilaaluu moʼuu dandeesse akkana jetteetti: “Araada poornoogiraafii ilaaluu moʼuu akka dandeessu si gargaaruu kan dandaʼu Yihowaa qofa dha. Gargaarsaa fi qajeelfama isaa yoo gaafatte, isa duratti ejjennoo qulqulluu qabaachuu ni dandeessa. Inni matumaa isin hin qaanessu.”