BEHEMOT

Określenie „Behemot”, występujące w Hioba 40:15, bywa uważane za: 1) słowo pochodzące od egipskiej nazwy „wół wodny”, 2) słowo wywodzące się prawdopodobnie z języka asyryjskiego i oznaczające „potwora” lub 3) wzmocnioną liczbę mnogą hebrajskiego słowa behemáh („zwierzę; zwierzę domowe”), którą należy rozumieć jako „wielkie zwierzę” bądź „ogromne zwierzę”. W greckiej Septuagincie hebrajski wyraz behemòt oddano przez thería („dzikie zwierzęta”). Najwyraźniej chodzi jednak o jedno zwierzę, a nie o kilka, na co wskazuje opis, który pozwala utożsamić je z hipopotamem (Hippopotamus amphibius). W kilku przekładach biblijnych użyto nawet słowa „hipopotam” w tekście głównym lub w przypisie, by pokazać, o jakim zwierzęciu mówi w tym miejscu Bóg (Bp, BT, Bw, BWP, KUL, NW).

Hipopotam to wielki ssak pokryty grubą skórą pozbawioną sierści; zamieszkuje rzeki, jeziora i mokradła. Ma krótkie nogi, ogromną szczękę i wielką głowę, która podobno może ważyć nawet tonę. Swymi mocnymi zębami, osadzonymi w potężnych szczękach, potrafi przebić pancerz krokodyla. Dorosłe osobniki osiągają długość 4—5 m i ważą do 3,6 t. Hipopotamy prowadzą ziemnowodny tryb życia i pomimo ogromnych rozmiarów potrafią stosunkowo szybko się poruszać zarówno w wodzie, jak i na lądzie. Żywią się roślinnością wodną, trawą, trzciną i krzewami, zjadając dziennie ponad 90 kg pokarmu; ich żołądek ma pojemność 150—190 l.

Skóra hipopotama, zwłaszcza na brzuchu, jest bardzo twarda, dlatego stanowi skuteczną ochronę przed otarciami o gałęzie i kamienie na dnie rzeki. Nozdrza są umieszczone na wyniosłościach pyska, a oczy wysoko z przodu głowy, dzięki czemu hipopotam może oddychać i widzieć, choć niemal cały jest pod wodą. Kiedy się zanurza, jego uszy i nozdrza zamykają się niczym zawory. Podczas snu, gdy stężenie dwutlenku węgla w jego krwi osiąga określony poziom, hipopotam odruchowo wynurza się, by zaczerpnąć świeżego powietrza, po czym znowu chowa się pod wodą.

Dawniej hipopotamy żyły w większości dużych jezior i rzek afrykańskich, ale w wielu rejonach wskutek polowań ludzi zwierzęta te zostały wytrzebione i obecnie na pn. od Chartumu w Sudanie już się ich nie spotyka. W starożytności hipopotamy mogły nawet występować w Jordanie. Podobno w różnych częściach Palestyny znaleziono kły i kości tych zwierząt.

W 40 rozdz. Hioba barwnym językiem opisano ogromnego Behemota. Żywi się on roślinami (w. 15). Jego ogromna moc i energia mieszczą się w biodrach i w ścięgnach brzucha, tzn. w silnie umięśnionym zadzie i brzuchu (w. 16). Ogon Behemota przypomina cedr. Ponieważ hipopotam ma krótki, półmetrowy ogon, prawdopodobnie chodzi o to, że może go postawić pionowo lub może nim machać niczym drzewem. „Splecione są ścięgna jego ud” — włókna i ścięgna jego mięśni są skręcone i splecione jak silne liny (w. 17). Kości jego nóg są mocne jak „rury miedziane”, dzięki czemu mogą utrzymać ciężkie ciało. Jego kości i żebra są jak drągi z kutego żelaza (w. 18). Dalej nawiązano do jego ogromnego apetytu (w. 20) i wspomniano, że odpoczywa pod szydlicami lub kryje się na mokradle w cieniu topoli (w. 21, 22). Nawet gdy rzeka występuje z brzegów, Behemot nie wpada w popłoch, gdyż potrafi trzymać głowę nad wodą i płynąć pod prąd mimo wartkiego nurtu (w. 23). Jehowa niejako zapytał Hioba: ‛Skoro Behemot jest tak potężny i solidnie zbudowany, czy człowiek będzie miał odwagę przed nim stanąć i spróbować przekłuć hakiem jego nozdrza?’ (w. 24).