CHIDDEKEL

Jedna z czterech odnóg rzeki wypływającej z Edenu (Rdz 2:10-14). W języku staroperskim Chiddekel był znany jako Tigra, skąd wywodzi się grecka nazwa rzeki Tygrys. Po arabsku zwany jest Szatt ad-Didżla. Mówi się czasami, iż jest bliźniakiem Eufratu, wespół z którym nawadnia równiny Mezopotamii.

To właśnie nad brzegiem Tygrysu (Chiddekelu) Daniel otrzymał wizję dotyczącą zmagań o władzę pomiędzy „królem północy” a „królem południa” (Dn 10:4, 5; 11:5, 6). Po wpłynięciu na Nizinę Mezopotamską rzeka mija pozostałości wielu starożytnych miast. Na wsch. brzegu widać ruiny Niniwy (naprzeciw współczesnego Mosulu), a nieco dalej na pd. — ruiny miasta Kalach. Jeszcze dalej, już na zach. brzegu, leży stary Aszszur. Po tej samej stronie, poniżej Bagdadu, widnieją pozostałości Seleucji, dawnej stolicy dynastii Seleucydów.

Źródła Tygrysu znajdują się na wsch. dzisiejszej Turcji. Najdłuższy potok źródłowy płynie z zach., biorąc początek w górach leżących na pd. od jeziora Hazar, jakieś 25 km na pd. wsch. od miasta Elâziğ i niedaleko od jednego ze źródeł Eufratu. Jak widać, obie rzeki mogły mieć wspólne źródło, zanim ogólnoziemski potop doprowadził do zmian w topografii ziemi. Przez pierwsze 240 km Tygrys płynie na pd. wsch. i jest zasilany z lewej strony przez krótsze potoki źródłowe. Na pd. zach. od jeziora Wan rzeka skręca bardziej na pd. Przełamuje się w głębokiej dolinie przez góry, po czym wpływa na pn. kraniec Niziny Mezopotamskiej. Zanim połączy się z Eufratem, od wsch. zbiera wody czterech głównych dopływów; są to: Wielki Zab, Mały Zab, Azajm oraz Dijala.

Na ogół uważa się, że w starożytności Tygrys i Eufrat miały osobne ujścia do morza, ale w ciągu wieków niesiony przez nie muł wypełnił zatokę i obecnie kończą swój bieg wspólnie. Tworzą szeroką rzekę Szatt al-Arab, która po przepłynięciu 160 km wpada do Zatoki Perskiej.

Łącznie Tygrys ma długość ok. 1850 km. Jest dość szeroki — w niektórych miejscach odległość między brzegami przekracza nawet 360 m — ale raczej płytki, a powyżej Bagdadu żeglowny jedynie dla statków o małym zanurzeniu. W porównaniu z Eufratem jest bardziej wartki, lecz o jedną trzecią krótszy i ma mniejsze znaczenie gospodarcze.