GWÓŹDŹ
Starożytne gwoździe były podobne do dzisiejszych, zwłaszcza tych większych, choć niektóre miały czworoboczny trzpień i dłuższe ostrze. Początkowo najwyraźniej wykonywano je z brązu, a w późniejszych czasach większe gwoździe robiono z żelaza. Dawid przygotował „bardzo dużo żelaza na gwoździe do wrót bram” przyszłej świątyni (1Kn 22:3). Odnaleziono też ozdobne gwoździe z brązu pokryte warstwą złota, datowane na lata 1300—1200 p.n.e. O gwoździach użytych do budowy świątyni Salomona powiedziano: „A waga gwoździ wynosiła pięćdziesiąt sykli [0,6 kg] złota” (2Kn 3:8, 9).
W roku 1968 podczas prac wykopaliskowych prowadzonych na pn. wsch. od Jerozolimy znaleziono grobowiec ze szczątkami pewnego Żyda, którego stracono w I w. n.e. przez przybicie do pala. W trakcie badań odkryto, że w kości jego prawej pięty wciąż tkwił żelazny gwóźdź o długości 11,5 cm. Być może podobnych gwoździ użyli żołnierze rzymscy, gdy przybijali do pala Jezusa Chrystusa. Tomasz nie uwierzył, że Chrystus zmartwychwstał, dopóki nie ujrzał „śladu gwoździ” na jego ciele (Jn 20:24-29).
Znaczenie przenośne. Śmierć Jezusa na palu męki oznaczała koniec przymierza Prawa Mojżeszowego. Nawiązując do tego, Paweł napisał, że Bóg usunął z drogi Prawo „przez przybicie do pala męki” (Kol 2:13, 14). Salomon przyrównał „tych, którzy się zajmują zbiorami wypowiedzi” do „wbitych gwoździ” — być może dlatego, że zarówno takie osoby, jak i ich dobre słowa pochodzące od Jehowy umacniają słuchaczy i wywierają na nich stabilizujący wpływ (Kzn 12:11).