Zalety potrzebne przy sądzeniu
„Przesłuchujcie braci waszych, rozstrzygajcie sprawiedliwie spór każdego ze swym bratem czy też obcym”. — Powt. Pr. 1:16
1. Czego Mojżesz szczególnie wymagał od sędziów według Księgi Powtórzonego Prawa 1:16, 17?
ROZSĄDZANIE spraw, które mają wpływ na życie ludzi i na stosunki między nimi, to odpowiedzialne zadanie. Starsi usługujący w zborach chrześcijańskich powinni więc szczególnie pilnie przeanalizować, jak się z niego wywiązują. Przy udzielaniu rad lub wydawaniu decyzji co innego jest wyrażać opinie, a zupełnie co innego — sądzić w oparciu o sprawiedliwość. Chcąc trzymać się Boskich wzorców sądzenia, starsi muszą mieć w pamięci nakaz, który Mojżesz dał współczesnym mu sędziom: „Przesłuchujcie braci waszych, rozstrzygajcie sprawiedliwie spór każdego ze swym bratem czy też obcym. W sądzeniu unikajcie stronniczości, wysłuchujcie małego i wielkiego, nie lękajcie się nikogo, gdyż jest to sąd Boży” (Powt. Pr. 1:16, 17). Zatem starsi muszą być bezstronni niezależnie od tego, czy sprawa dotyczy kogoś, kto z uwagi na posiadane środki materialne, wykształcenie lub jakieś poważne osiągnięcia i zasługi wydaje się wielki, czy też kogoś ubogiego pod tym względem. Powinni dążyć do wykonania tego, co słuszne w oczach Boga, a nie w ich własnym mniemaniu (Prz. 21:2, 3). Wtedy będzie to naprawdę sąd Jehowy, jak go poznajemy z Jego Słowa i za pośrednictwem Jego ziemskiego kanału łączności.
2. Dlaczego przy sądzeniu tak istotne znaczenie ma mądrość? Do czego ona prowadzi?
2 Starsi nie mogą właściwie rozstrzygnąć sprawy, jeśli ich wiadomości w tym zakresie są niekompletne. Przy jej rozpatrywaniu muszą uzyskać pełny obraz sytuacji. Aby wyłuskać główne aspekty i stwierdzić, w jaki sposób problem się rozwijał albo też dlaczego coś miało miejsce, starsi muszą stawiać trafne, taktowne pytania. Osoby zamieszane w daną sprawę powinny z nimi współpracować, przedstawiając wszystkie związane z nią fakty, a nie tylko ich część. Pozwoli to starszym do poruszonych kwestii lub stawianych zarzutów zastosować właściwe prawa biblijne. Król Salomon prosił o mądrość, by wywiązać się ze spoczywających na nim odpowiedzialnych zadań (1 Król. 3:9, 12). Starsi również potrzebują niebiańskiej mądrości, by to, co mówi Słowo Boże należycie odnieść do rozpatrywanej sytuacji. W rezultacie zbór będzie wydawać owoce sprawiedliwości. — Jak. 3:17, 18.
3, 4. (a) Jak starsi powinni naśladować Jehowę w przejawianiu miłosierdzia? (b) Komu poza grzesznikami należy w sposób czynny okazywać miłosierdzie?
3 Przy sprawach podlegających osądzeniu starszym potrzebna jest jeszcze inna zaleta, a mianowicie miłosierdzie (Jak. 2:13). Mają naśladować Jehowę, o którym psalmista napisał: „Jak ojciec okazuje miłosierdzie synom, tak Jehowa okazał miłosierdzie tym, co się go boją” (Ps. 103:13, NW). Jak reagował Jehowa, kiedy Izraelici — pobłądziwszy — z właściwie usposobionym sercem ponownie szukali Jego łaski? Postępował z nimi miłosiernie i to nie tylko w znaczeniu biernym, przez złagodzenie wyroku, ale również czynnie: zakrywając ich wykroczenia. W porównaniu do nieustannie okazywanej litości Jego gniew był krótkotrwały (Izaj. 54:7, 8). A jeśli chodzi o osoby pod jakimś względem upośledzone, natchniony pisarz wychwala Jehowę, że „strzeże przychodniów, chroni sierotę i wdowę”. — Ps. 146:9.
4 Podobnie starsi mają nieść ulgę nie tylko skruszonym grzesznikom, lecz wszystkim znajdującym się w trudnej sytuacji. Są przecież pośród nas chorzy, upośledzeni, podeszli wiekiem, nieśmiali oraz biedni (Jak. 1:27). Zatem starsi powinni przejawiać miłosierdzie nie tylko przez powstrzymywanie się od pochopnych sądów, gdy widoczna jest skrucha, ale również przez życzliwą troskę i współczucie dla wszystkich, którzy są w potrzebie — czy to z powodu popadnięcia w grzech lub słabość duchową, czy też z powodu niedomagań fizycznych.
OSĄDZANIE W OPARCIU O ZBOŻNE ZALETY
5. (a) Jaki wpływ na ludzi wywierają zasłużone pochwały? (b) Co mogą zrobić starsi, jeśli zauważą niepożądane skłonności? Dlaczego powinniśmy dbać o umiar pod każdym względem?
5 W codziennych kontaktach z braćmi starsi powinni dostrzegać ich dobre strony, zauważać ich postępy i chętnie udzielać pochwał. Będzie to zachętą do jeszcze owocniejszej pracy nad sobą. W dziedzinach pozostawionych osobistym upodobaniom nie powinni narzucać innym swego własnego zdania. Zdają sobie sprawę z faktu, że wiele jest miejsca na najróżniejsze gusty bez naruszenia zasad biblijnych. Dotyczy to na przykład rozrywek, jak i przyzwyczajeń w zakresie jedzenia i picia oraz ubierania się i uczesania. Obserwując rozwój poszczególnych tendencji, rozsądni starsi będą raczej konstruktywnie zachęcać do tego, co stosowne, zamiast próbować przeciwdziałania niepożądanym zjawiskom za pomocą sztywnych regułek. Oczywiście jeśli ktoś traci umiar i posuwa się za daleko, a więc zaczyna naruszać Słowo Boże, trzeba mu w jakiś sposób pomóc: czy to słowem, czy też czynem. — Rzym. 14:19-23; Tyt. 2:2-5.
6. (a) Jakie zasady biblijne powinniśmy brać pod uwagę, chcąc powziąć właściwą decyzję odnośnie do swego zewnętrznego wyglądu? (b) W czyich oczach należy szukać uznania według natchnionej Księgi Przysłów? Jak się do tego zabrać?
6 Weźmy pod rozwagę na przykład sprawę ubioru. Chociaż temat ten był już wielokrotnie poruszany na łamach Strażnicy, niektórzy mają trudności z zastosowaniem odpowiednich zasad biblijnych. Inni zaś usiłują je obejść, naciągając w taki sposób jakieś wyjaśnienie, by pasowało do wybranej sytuacji. Można sprostować ich rozumowanie przez rozpatrzenie z nimi pewnych zasadniczych pytań i opartą na tym logiczną argumentację. Czy dany ubiór jest schludny i czysty? Czy jest porządny i skromny, stosowny dla osoby wielbiącej Boga? Czy odzwierciedla ducha łagodności i spokoju, czy też na odwrót, przesadnie uwypukla powaby ciała (1 Tym. 2:9, 10; 1 Piotra 3:3-5). Czy wywiera na innych nieprzyjemne wrażenie? Czy nie zakłóca powagi chwili, zwłaszcza w miejscu kultu? (2 Kor. 6:3, 4). Jaką odpowiedzialność ponosi ojciec lub mąż, który sprawuje zwierzchnictwo w rodzinie? (Kol. 3:18-21). Jak zaleca postąpić Biblia, jeśli czyjś ubiór budzi wątpliwości lub przynosi ujmę zborowi? (1 Kor. 10:31-33). Czy danej osobie wystarczy pokory, by zrezygnować z własnych upodobań dla oszczędzenia przykrości cudzemu wrażliwemu sumieniu? (Rzym. 14:21). Rozpatrywanie tego rodzaju pytań i zasad związanych z nimi umożliwia starszym położenie nacisku na Słowo Boże, a zarazem uwalnia ich od ustanawiania szczegółowych przepisów. Zachęcą członków zboru do tego, co słuszne w oczach Bożych i pomogą im podjąć decyzje oparte na Biblii, a nie na własnym zrozumieniu lub odczuciu. — Prz. 3:5-7; 12:15; 16:2.
7. (a) Co może zrobić ktoś, kto popełni drobne wykroczenie? (b) Jaki jest według Biblii jedyny sposób uzyskania przebaczenia?
7 Czasami robimy błędy, popełniamy drobne wykroczenia. Wcale nie musimy z każdym pomniejszym wypadkiem zgłaszać się do starszych, aby się znowu „pojednać” z Bogiem. Jak na przykład należy się zachować, gdy komuś się zdarzy, iż ujemnie wypowie się o drugim lub przy jakiejś okazji da się porwać gniewowi? Przypuśćmy, że starłeś się z bratem i doszło między wami do małej sprzeczki, czegoście zaraz potem żałowali. Możecie o tym zajściu wspomnieć starszemu, o ile macie takie życzenie. Trzeba jednak pamiętać, że starszy to nie „ojciec spowiednik”, do którego trzeba by przychodzić z każdym najdrobniejszym naruszeniem zasad. Oczywiście kiedy ktoś zgłosi się z taką sprawą do starszego, ten będzie się starał przyjść z pomocą. Ale samo udzielenie rad nie naprawi niczego. Kto chce uzyskać przebaczenie, musi zwrócić się w modlitwie bezpośrednio do Jehowy, wyznając swe wykroczenia, musi okazać skruchę i porzucić niewłaściwe postępowanie. — 1 Jana 1:9; Hebr. 4:14-16.
8. W jaki sposób starsi mogą pomóc osobie, która się do nich zwróci, czując się w sercu potępiona z powodu popełnionych grzechów?
8 Z drugiej strony bracia, którym jakieś problemy odebrały spokój ducha, powinni bez skrępowania zwracać się do starszych. Jeżeli popełniono poważne grzechy, jest to oznaka słabości, której trzeba przeciwdziałać. Ktoś może dojść do punktu, w którym mu się wyda, iż jego modlitwy napotykają przeszkody lub pozostają nieskuteczne; może czuć się w sercu potępiony, stracić ufność i swobodę mowy (1 Jana 5:14; 4:17, 18). W takim wypadku trzeba koniecznie udać się do starszych, wyznać swoje grzechy i skorzystać z ich rad oraz modlitw. — Jak. 5:14-16.
9. Jak według Biblii należy postępować ze sprawiającymi przykrości?
9 W niektórych sytuacjach starszym wypada okazać szczególną wielkoduszność i nie mogą działać pochopnie. Niedoskonałość głęboko zakorzeniła się wśród ludzi. Być może najwyraźniej rzuca się to w oczy u kogoś, kto swoim postępowaniem lub wypowiedziami sprawia innym przykrość. Osoby, które ciągle przychodzą do starszych z jakąś rzekomą obrazą lub domniemaną krzywdą, nie zdają sobie nawet sprawy, jak się im naprzykrzają. Inni znowu bywają przesadnie krytyczni w stosunku do starszych oraz ich sposobu postępowania. Jak ma na to reagować starszy? Przy rozwiązywaniu i załatwianiu problemów niech pójdzie za radą Pawła z Listu 2 do Tymoteusza 2:24, 25: „Sługa Pański (...) powinien być uprzejmy dla wszystkich, zdolny do nauczania, cierpliwie znoszący przeciwności”, a także „napominający z łagodnością krnąbrnych”. — NP.
10. W jaki sposób starsi mogą okazać mądrość i miłosierdzie, gdy ktoś popełni zły czyn nieświadomie lub w chwili słabości?
10 Pochopne przypisywanie innym niskich pobudek nie świadczy o mądrości. Niektórzy popełniają coś złego nieświadomie. W takim wypadku osoba, która zbłądziła, doceni okazane jej miłosierdzie. Apostoł Paweł, który przed nawróceniem bezwiednie dopuszczał się niegodziwości, był wdzięczny, że dostąpił miłosierdzia (1 Tym. 1:12-15). Co jednak wtedy, gdy ktoś, nieopatrznie uczyni mylny krok, chociaż jest już oddanym sługą Bożym? Starsi są w takim wypadku obowiązani udzielić rady, aby z zastosowaniem miłosierdzia znowu przyprowadzić błądzącego do porządku. — Gal. 6:1.
POSTĘPOWANIE W WYPADKU POWAŻNIEJSZYCH PRZEWINIEŃ
11. Wymień niektóre z poważnych wykroczeń, które wymagają postępowania sądowego? W jaki sposób zazwyczaj dowiadują się o nich starsi?
11 Na winy grubszego kalibru starsi muszą zwrócić większą uwagę; muszą określić, co trzeba zrobić, by zachować duchowe zdrowie ogółu. Dotyczy to między innymi grzechów wymienionych przez Pawła w Listach: 1 do Koryntian 6:9, 10 oraz do Galatów 5:19-21, ale popełnionych już po ochrzczeniu. Osoba, która się dopuściła poważnego pogwałcenia prawa Bożego, niekiedy z własnej inicjatywy wyznaje swój grzech. Bywa jednak, że ktoś inny występuje z ciężkim oskarżeniem przeciwko członkowi zboru. W takich wypadkach starsi usługujący w charakterze sędziów muszą dokładnie rozważyć wszystkie okoliczności, wiedząc, że zależnie od pewnych czynników trzeba różnie oceniać rozmaite sytuacje. Zamiast więc trzymać się sztywnych przepisów, powinni się kierować zasadami i osądzić każdą sprawę z osobna, wniknąwszy w jej istotę.
12. Co między innymi przedsięweźmie komitet sądowniczy, by daną kwestię rozpatrzyć sprawiedliwie?
12 Komitet sądowniczy, znając sprawiedliwe mierniki Boże, ma obowiązek przed powzięciem decyzji rozpatrzyć wszystkie fakty (Prz. 18:13). Jeżeli złoczyńca lub też obwiniony nie przyznaje się otwarcie do zarzucanego mu wykroczenia, to w celu ustalenia stanu faktycznego należy przesłuchać świadków (Powt. Pr. 19:15; 1 Tym. 5:19). Starsi wnikają również w okoliczności towarzyszące danej sprawie. Czy zlekceważono udzielone wcześniej ostrzeżenie? Czy dowody wskazują, iż chodzi o postępek rozmyślny albo o niepoprawnego grzesznika? Czynniki tego rodzaju wpływają na sposób potraktowania sprawy. Po rozważeniu z modlitwą wszelkich poznanych faktów i okoliczności przy uwzględnieniu prawa Bożego starsi zwykle dochodzą do jednoznacznej decyzji.
13. (a) Do jakiego celu powinny zmierzać wysiłki komitetu sądowniczego? Jak w Ewangelii według Mateusza 18:17 wskazano, że reakcja grzesznika ma wpływ na wynik sprawy? (b) Dlaczego czasami konieczne jest wykluczenie?
13 Nawet gdyby ktoś był winien poważnego wykroczenia, starsi zdają sobie sprawę, że ich zadaniem jest w miarę możności udzielać pomocy osobie, która poszła złą drogą. Jeżeli ich „usłucha” i okaże szczerą skruchę, rezultatem może być ‛pozyskanie’ go jako brata, a tym samym oszczędzenie mu wykluczenia ze społeczności zborowej (Mat. 18:15-17). W przeciwnym razie nie mogliby mu dłużej okazywać miłosierdzia, ponieważ równałoby się to zlekceważeniu Boskiego miernika sprawiedliwości i świętości. Gdyby przestępcy nie przejawiającemu skruchy pozwolono pozostać wśród ludu Bożego, wywierałby zły wpływ na ducha zboru (1 Kor. 5:3-6). W takich wypadkach przez wykluczenie usuwa się zakałę zboru chrześcijańskiego i strzeże się jego czystości.
14. Dlaczego w myśl Księgi Przysłów 13:10 mądrze jest czasem zasięgnąć rady u innych zdolnych starszych?
14 Niekiedy trzeba w jakiejś sprawie dodatkowo wyjaśnić pewne szczegóły. Co można wówczas zrobić, żeby nie wyciągnąć wniosków zbyt pochopnie i powziąć sprawiedliwą decyzję? Rozsądną konkluzję może ułatwić zwrócenie się do innych wykwalifikowanych starszych w zborze, zwłaszcza jeśli zajmujący się daną sprawą mają mniejsze doświadczenie (Prz. 13:10). Jeżeli nadal trudno o rozwiązanie, warto zasięgnąć opinii doświadczonych starszych w okolicy albo nadzorcy podróżującego, o ile akurat odwiedza zbór. Bracia ci może zetknęli się już z podobnym problemem i będą w stanie udzielić cennych rad.
15. Dlaczego pewne osoby, które kiedyś wykluczono, obecnie — zgodnie z wersetami nadmienionymi w tym paragrafie — znowu są uznanymi członkami ludu Jehowy?
15 Wielu niegdyś wykluczonych obecnie znowu cieszy się poważaniem pośród ludu Jehowy. Okazano im miłosierdzie, ponieważ żałowali popełnionych błędów, uporządkowali swoje życie i powrócili do Jehowy (Izaj. 55:7). Ktokolwiek z pokornym sercem przyjął sankcje zastosowane przez Jehowę, dostąpił jawnego błogosławieństwa Bożego. Inni, którzy w wyniku postępowania sądowego ze strony zboru są nadal wykluczeni, może właśnie teraz się opamiętali i tęsknią za powrotem do Jehowy. — Łuk. 15:17, 18.
16. Co stara się stwierdzić komitet sądowniczy, gdy osoba wykluczona ubiega się o ponowne przyjęcie do zboru? Jakie pytania zachowują przy tym w pamięci?
16 Przy rozpatrywaniu prośby o ponowne przyjęcie do zboru starsi muszą okazać rozwagę. Nie można przyjąć kogoś tylko dlatego, że się o to dopomina. Muszą istnieć biblijne podstawy uzasadniające powrót osoby, która popełniła zło i przyniosła ujmę imieniu Jehowy oraz zborowi. Tak na przykład przed zapadnięciem jakiejkolwiek decyzji starsi muszą stwierdzić, czy winowajca istotnie jest przejęty skruchą. Czy spełnia uczynki godne skruchy? (Dzieje 26:20). Rzecz oczywista, że chodzi tu o coś więcej niż słowa. Widoczne muszą być odpowiednie czyny. Jak się obecnie prowadzi? Od jak dawna? Jakie zdradza usposobienie serca? Czy pilnie studiuje Słowo Boże i usiłuje na tej podstawie skorygować swój tryb życia? (Jer. 10:23, 24). Czy naprawdę rozumie, że zawinił wobec samego Jehowy? Czy dokonał dostrzegalnych zmian na lepsze i wykazuje, iż do skruchy pobudza go zbożne zasmucenie, a nie po prostu ubolewanie nad tym, że go przyłapano? Takie właśnie pytania powinni mieć w pamięci starsi przy rozmowie z osobą ubiegającą się o przyłączenie. Wówczas znacznie łatwiej będzie im zadecydować, czy w danej chwili są podstawy, by ją na powrót przyjąć do zboru.
17. (a) Jak powinni postąpić starsi, aby sądzić sprawiedliwie, mądrze i miłosiernie? (b) Jaka stąd wyniknie korzyść dla nich samych?
17 W niektórych wypadkach przy pierwotnym rozpatrywaniu zarzutów wniesionych przeciwko winowajcy, zeznania świadków były w pewnej mierze sprzeczne. Starsi będą się więc wystrzegać prób bezwzględnego wymuszenia na kimś przyznania się punkt po punkcie do wszystkich grzechów, które może nawet nie zostały jasno dowiedzione. Należy rozważyć w ogólnym zarysie, czy dany człowiek żałuje zła, które rzeczywiście popełnił i co do którego były wyraźne dowody. Jeżeli w grę wchodziły transakcje handlowe lub długi, które dotychczas nie zostały zwrócone, niekoniecznie trzeba w każdym wypadku żądać ich uprzedniego wyrównania, aby dopiero na tej podstawie rozpatrywać ponowne przyłączenie, jak na przykład wtedy, gdy miało miejsce jakieś oszustwo. Starsi mogą za zgodą stron sformułować dobrze wyważoną propozycję prowadzącą do porozumienia. Zdrowy rozsądek i poczucie sprawiedliwości muszą iść w parze z mądrze pojętym miłosierdziem (Jak. 2:13). Wtedy starsi mogą się spodziewać, że i im będzie okazane miłosierdzie, gdyby w przyszłości sami byli sądzeni.
OBECNE I PRZYSZŁE KORZYŚCI
18. Jak możemy wszyscy dowieść, że trzymamy się Boskich mierników sprawiedliwości? Jakie korzyści przyniesie nam to teraz i na przyszłość?
18 Wszyscy mamy ważkie powody, by dziękować Jehowie za postanowienie, co do sędziów i doradców, które w tych dniach ostatnich znowu wprowadził w życie wśród swego ludu. Starszym usługującym w tym charakterze przydzielono obowiązek pomagania nam w dostosowaniu się do Boskiego wzorca sprawiedliwości. My z kolei powinniśmy okazywać należny szacunek tym, którzy sądzą w oparciu o zbożne zalety. Jak można to najlepiej zrobić? Przez chętne zastosowanie się do rad biblijnych i gotowość poddania porządkowi teokratycznemu (Hebr. 13:17). Przyczyni się to już teraz do naszej duchowej ochrony i pomyślności, choć w świecie panuje bezprawie. Będzie to również dowodem, iż szczerze pragniemy sprostać wymaganiom Bożym, ponieważ zależy nam na Jego uznaniu i przygotowaniu się do życia w Nowym Porządku.