Natchniony wzór chrześcijańskiej działalności misjonarskiej
„Naśladujcie mnie, tak jak ja naśladuję Chrystusa!” (1 KORYNTIAN 11:1, Biblia poznańska).
1. Pod jakimi względami Jezus ustanowił wspaniały przykład dla swych naśladowców? (Filipian 2:5-9).
JAKŻE wspaniały przykład dał swoim uczniom Jezus! Chętnie zrezygnował z chwały niebiańskiej, aby przyjść na ziemię i żyć pośród grzesznych ludzi. Gotów był znosić wielkie cierpienia, mając na uwadze wybawienie ludzkości, a co ważniejsze, uświęcenie imienia swego niebiańskiego Ojca (Jana 3:16; 17:4). Podczas przesłuchania rozstrzygającego o jego życiu Jezus śmiało oświadczył: „Ja się narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie” (Jana 18:37).
2. Dlaczego zmartwychwstały Jezus mógł zlecić swym uczniom kontynuowanie dzieła, które rozpoczął?
2 Jeszcze przed śmiercią Jezus znakomicie przeszkolił swych uczniów, dzięki czemu mogli kontynuować dzieło świadczenia na rzecz prawdy o Królestwie (Mateusza 10:5-23; Łukasza 10:1-16). Miał więc podstawy, żeby po zmartwychwstaniu dać im polecenie: „Idźcie (...) i pozyskujcie uczniów wśród ludzi ze wszystkich narodów, chrzcząc ich w imię Ojca i Syna, i ducha świętego, ucząc ich przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem” (Mateusza 28:19, 20, NW).
3. Jak pozyskiwanie uczniów nabierało rozmachu, lecz głównie na jakich obszarach koncentrowała się ta praca?
3 Przez następne trzy i pół roku naśladowcy Jezusa posłusznie wywiązywali się z otrzymanego polecenia, lecz pozyskiwali uczniów wyłącznie wśród Żydów, prozelitów żydowskich i obrzezanych Samarytan. Potem w roku 36 n.e. Bóg tak pokierował sprawami, żeby dobra nowina została przedstawiona człowiekowi nieobrzezanemu, Korneliuszowi, oraz jego domownikom. W kolejnym dziesięcioleciu wprowadzono do zboru jeszcze innych pogan. Wydaje się jednak, iż działalność ta ograniczała się raczej do wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego (Dzieje 10:24, 44-48; 11:19-21).
4. Jakie znamienne zdarzenie miało miejsce mniej więcej w 47-48 roku n.e.?
4 Trzeba było jakiegoś bodźca, który by pobudził bądź uzdolnił chrześcijan do pozyskiwania uczniów spośród Żydów i pogan na bardziej odległych terenach. Toteż w 47 lub 48 roku n.e. starszym zboru w Antiochii Syryjskiej Bóg dał następujące polecenie: „Odłączcie mi Barnabę i Saula do tego dzieła, do którego ich powołałem” (Dzieje 13:2). Zauważmy, że Paweł był wtedy znany pod swoim dawniejszym imieniem Saul. Co ciekawe, Bóg wymienił najpierw Barnabę, a dopiero potem Pawła, być może dlatego, że ten pierwszy był wówczas traktowany jako starszy rangą.
5. Dlaczego sprawozdanie z podróży misyjnej Pawła i Barnaby ma dużą wartość dla dzisiejszych chrześcijan?
5 Szczegółowe sprawozdanie z podróży misyjnej Pawła i Barnaby jest ogromnie zachęcające dla Świadków Jehowy, zwłaszcza dla misjonarzy i pionierów, którzy przenieśli się daleko od domu, aby służyć Bogu w obcym otoczeniu. Prócz tego rozpatrzenie 13 i 14 rozdziału Dziejów Apostolskich z pewnością pobudzi więcej osób do naśladowania Pawła i Barnaby przez poszerzenie udziału w najdonioślejszym dziele pozyskiwania uczniów.
Na Cyprze
6. Jaki przykład dali ci misjonarze na Cyprze?
6 Misjonarze niezwłocznie pożeglowali z syryjskiego portu Seleucji na wyspę Cypr. Po zejściu na ląd w Salaminie nie zapomnieli o swym zadaniu, lecz „głosili słowo Boże w synagogach żydowskich”. Naśladując Chrystusa, nie zamierzali osiedlić się w tym mieście i czekać, żeby mieszkańcy wyspy przychodzili do nich. Przeciwnie, sami „przeszli przez całą wyspę”. Bez wątpienia odbywali długie wędrówki i często zmieniali kwatery, bo Cypr to duża wyspa, a obrana przez nich trasa przecinała ją w najszerszym miejscu (Dzieje 13:5, 6, BT).
7. (a) Co szczególnego zdarzyło się w Pafos? (b) Do przejawiania jakiej postawy zachęca nas to doniesienie?
7 Pod koniec pobytu na wyspie obaj zostali nagrodzeni wspaniałym przeżyciem w mieście Pafos. Zarządca wyspy, Sergiusz Paweł, wysłuchał ich wywodów i „stał się odtąd człowiekiem wierzącym” (Dzieje 13:7, 12, Współczesny przekład). Później apostoł Paweł pisał: „Przypatrzcie się (...) sobie, bracia, kim jesteście według powołania waszego, że niewielu jest między wami mądrych według ciała, niewielu możnych, niewielu wysokiego rodu” (1 Koryntian 1:26). Niemniej wśród tych możnych, którzy zareagowali przychylnie, znajdował się Sergiusz Paweł. Zdarzenie to powinno zachęcać wszystkich, a zwłaszcza misjonarzy, do świadczenia przed urzędnikami państwowymi z pozytywnym nastawieniem, do czego wzywa nas 1 do Tymoteusza 2:1-4. Ludzie sprawujący władzę byli niekiedy wielce pomocni sługom Bożym (Nehemiasza 2:4-8).
8. (a) Jaka zmiana uwidoczniła się od tego czasu, jeśli chodzi o Barnabę i Pawła? (b) W czym Barnaba dał piękny przykład?
8 Główną rolę w nawróceniu Sergiusza Pawła odegrał pod wpływem ducha Jehowy apostoł Paweł (Dzieje 13:8-12). Wydaje się zresztą, iż od tej pory Paweł w ogóle wysunął się na czoło (porównaj Dzieje 13:7 z Dziejami 13:15, 16, 43). Było to zgodne z zadaniem, które otrzymał od Boga, gdy się nawrócił (Dzieje 9:15). Dla Barnaby taki rozwój wydarzeń mógł być próbą pokory. Nie potraktował jednak tej zmiany jako osobistej zniewagi, lecz najprawdopodobniej zachował się zgodnie ze znaczeniem swego imienia: „Syn Pocieszenia”; lojalnie popierał Pawła podczas całej tej podróży misyjnej, a także później, gdy niektórzy chrześcijanie pochodzenia żydowskiego mieli im za złe działalność kaznodziejską pośród nieobrzezanych pogan (Dzieje 15:1, 2). Jakiż to piękny wzór dla nas wszystkich, z mieszkańcami domów misjonarskich i domów Betel włącznie! Zawsze powinniśmy być gotowi przyjmować teokratyczne usprawnienia i w pełni popierać tych, których zamianowano do objęcia pośród nas przewodnictwa (Hebrajczyków 13:17).
Na płaskowyżu Azji Mniejszej
9. Czego nas uczy to, że Paweł i Barnaba byli gotowi udać się do Antiochii Pizydyjskiej?
9 Paweł i Barnaba opuścili Cypr i popłynęli w kierunku północnym na kontynent azjatycki. Z jakiejś niewyjawionej przyczyny misjonarze nie zatrzymali się na wybrzeżu, lecz podjęli długą i niebezpieczną podróż do odległej o jakieś 180 kilometrów Antiochii Pizydyjskiej, położonej na centralnym płaskowyżu Azji Mniejszej. Po drodze musieli pokonać górską przełęcz, a potem zejść na równinę rozciągającą się na wysokości mniej więcej 1100 metrów nad poziomem morza. Biblista J. S. Howson podaje: „Bezprawie i rozbój rozpowszechnione wśród mieszkańców gór, które oddzielają płaskowyż (...) od równin południowego wybrzeża, były słynne w całej historii starożytnej”. Ponadto misjonarzom zagrażały siły przyrody. Jak dodaje Howson, „nie ma w Azji Mniejszej obszaru, dla którego ‚powodzie’ byłyby tak niezwykle charakterystyczne, jak dla górzystych połaci Pizydii, gdzie rzeki wytryskują spod wysokich urwisk albo dziko pędzą w dół ciasnymi wąwozami”. Szczegóły te pomagają nam uzmysłowić sobie, jakie podróże byli gotowi podejmować misjonarze dla rozprzestrzeniania dobrej nowiny (2 Koryntian 11:26). Podobnie dzisiaj wielu sług Jehowy śmiało stawia czoło najrozmaitszym trudnościom, byleby dotrzeć do ludzi i podzielić się z nimi dobrą nowiną.
10, 11. (a) W jaki sposób Paweł utrzymał wspólną płaszczyznę ze słuchaczami? (b) Dlaczego wielu Żydów mogło się zdziwić, słysząc o cierpieniach Mesjasza? (c) Jakiego rodzaju wybawienie Paweł przedłożył swym słuchaczom?
10 W Antiochii Pizydyjskiej istniała synagoga żydowska, do niej więc misjonarze skierowali pierwsze kroki, żeby dać sposobność przyjęcia dobrej nowiny ludziom najbardziej obeznanym ze Słowem Bożym. Kiedy udzielono mu głosu, Paweł wstał i rozpoczął iście mistrzowskie przemówienie. Przez cały czas zachowywał wspólną płaszczyznę ze słuchającymi go Żydami i prozelitami (Dzieje 13:13-16, 26). Po odpowiednim wstępie dokonał przeglądu chlubnej historii Żydów, przypominając, jak to Jehowa wybrał ich praojców, a potem wyswobodził ich z Egiptu oraz jak im dopomógł pokonać mieszkańców Ziemi Obiecanej. Następnie uwypuklił, jak Jehowa postępował z Dawidem. Wywód taki był bliski sercu Żydów z I wieku, którzy oczekiwali, że z linii rodowej Dawida Bóg powoła im wybawcę i nieprzemijającego władcę. W tym miejscu Paweł śmiało oświadczył: „Z jego to [Dawida] potomstwa zgodnie z obietnicą wywiódł Bóg Izraelowi Zbawiciela, Jezusa” (Dzieje 13:17-23).
11 Jednakże wielu Żydów spodziewało się, że ten wybawca będzie wojującym bohaterem, który wyzwoli ich naród spod dominacji Rzymu i wyniesie go ponad wszystkie inne narody. Toteż niewątpliwie byli zdumieni słowami Pawła, iż ich właśni przywódcy religijni wydali Mesjasza na stracenie. „Ale Bóg wskrzesił Go z martwych” — bez wahania zaznaczył Paweł. Pod koniec swego przemówienia wykazał słuchaczom, że mogą dostąpić wspaniałego wybawienia. „Niech więc będzie wam wiadomo,” powiedział, „że zwiastuje się wam odpuszczenie grzechów przez Niego: Każdy, kto uwierzy, jest przez Niego usprawiedliwiony ze wszystkich grzechów, z których nie mogliście zostać usprawiedliwieni w Prawie Mojżeszowym”. Kończąc swe wystąpienie, Paweł wezwał słuchaczy, by nie przyłączali się do tych licznych ludzi, którzy według zapowiedzi Boga mieli zlekceważyć ów cudowny środek zbawienia (Dzieje 13:30-41, BT).
12. Jakie wyniki dało wystąpienie Pawła i do czego powinno nas to zachęcać?
12 Było to naprawdę świetne przemówienie oparte na Piśmie Świętym. Jak zareagowali słuchacze? „Wielu Żydów i pobożnych prozelitów towarzyszyło dalej Pawłowi i Barnabie” (Dzieje 13:43, Bp). Jakież to jest zachęcające! Starajmy się tak samo czynić wszystko, co w naszej mocy, aby skutecznie przedstawiać prawdę: czy to podczas publicznej działalności kaznodziejskiej, czy też w wypowiedziach i przemówieniach na naszych zebraniach zborowych (1 Tymoteusza 4:13-16).
13. Dlaczego misjonarze musieli opuścić Antiochię Pizydyjską i jakie pytania powstają co do nowych uczniów?
13 Nowo zainteresowani w Antiochii Pizydyjskiej nie mogli się powstrzymać od mówienia o posłyszanej dobrej wieści. W rezultacie „w następny sabat zebrało się prawie całe miasto, aby słuchać Słowa Bożego”. Wkrótce potem ta nowina rozprzestrzeniła się poza granice miasta. Czytamy: „I rozeszło się Słowo Pańskie po całej krainie” (Dzieje 13:44, 49). Zamiast się z tego cieszyć, zawistni Żydzi podjęli skuteczne wysiłki, by wyrzucić misjonarzy z miasta (Dzieje 13:45, 50). Jak to podziałało na nowych uczniów? Czy się zniechęcili i wycofali?
14. Dlaczego przeciwnikom nie udało się zatamować dzieła, które zapoczątkowali ci misjonarze, i czego to nas uczy?
14 Nie, ponieważ było to dzieło Boże. Ponadto misjonarze zdążyli solidnie ugruntować w nich wiarę w zmartwychwstałego Pana Jezusa Chrystusa. Świeżo pozyskani uczniowie najwyraźniej więc uznali za swego Wodza Chrystusa, a nie któregoś z misjonarzy. Dlatego czytamy, że dalej „byli pełni radości i Ducha Świętego” (Dzieje 13:52). Jakże zachęcające jest to dla misjonarzy i innych głosicieli, którzy dziś pozyskują nowych uczniów! Jeżeli gorliwie i pokornie czynimy, co do nas należy, Jehowa Bóg i Jezus Chrystus pobłogosławią naszą służbę (1 Koryntian 3:9).
W Ikonium, Listrze i Derbe
15. Jakiej metody działania trzymali się misjonarze w Ikonium i z jakimi rezultatami?
15 Paweł z Barnabą udali się teraz na południowy wschód do następnego miasta, którym było odległe o 140 kilometrów Ikonium. Nie dopuścili, by obawa przed prześladowaniem powstrzymała ich od zastosowania tej samej metody, co w Antiochii. W rezultacie, jak podaje Biblia, „uwierzyło wielkie mnóstwo Żydów i Greków” (Dzieje 14:1). I znowu Żydzi, którzy nie przyjęli dobrej nowiny, zorganizowali sprzeciw. Ale misjonarze nie ustąpili pola i spędzili w Ikonium sporo czasu, służąc pomocą nowym uczniom. Dopiero gdy się dowiedzieli, że żydowscy przeciwnicy zamierzają ich ukamienować, Paweł i Barnaba rozsądnie postanowili ujść na następny teren, „do Listry i Derbe oraz w ich okolice” (Dzieje 14:2-6, BT).
16, 17. (a) Co się przydarzyło Pawłowi w Listrze? (b) Jak sposób postępowania Boga z tym apostołem podziałał na pewnego młodzieńca z Listry?
16 Na tym nowym, dziewiczym terenie dalej odważnie „głosili Ewangelię” (Dzieje 14:7, BT). Kiedy dowiedzieli się o tym Żydzi w Antiochii Pizydyjskiej i Ikonium, przybyli aż do Listry i namówili tłum do ukamienowania Pawła. Nie miał czasu na ucieczkę, toteż obrzucono go kamieniami, tak iż przeciwnicy nabrali przekonania, że nie żyje. Potem wywlekli go poza miasto (Dzieje 14:19).
17 Czy potrafimy sobie wyobrazić, jak ogromnie zmartwiło to nowych uczniów? Ale kiedy otoczyli Pawła, ten ku ich ogromnemu zdumieniu wstał! Biblia nie podaje, czy wśród tych nowych uczniów znajdował się młodzieniec imieniem Tymoteusz. Z pewnością jednak w którymś momencie dowiedział się on, jak Bóg postępował z Pawłem, i głęboko zapadło to w jego młody umysł. W swym drugim liście do Tymoteusza Paweł napisał: „Poszedłeś śladem mojej nauki, sposobu życia, (...) cierpień, jakie mnie spotkały w Antiochii, w Ikonium, w Listrze. Jakież to prześladowania zniosłem — a ze wszystkich wyrwał mnie Pan!” (2 Tymoteusza 3:10, 11, BT). Mniej więcej w rok lub dwa lata po obrzuceniu go kamieniami Paweł powrócił do Listry i stwierdził, że młody Tymoteusz jest wzorowym chrześcijaninem, a „bracia z Listry i Ikonium wystawili mu dobre świadectwo” (Dzieje 16:1, 2). Wobec tego wybrał go sobie na towarzysza podróży. Dzięki temu Tymoteusz dalej wzrastał duchowo i z czasem nabył takich kwalifikacji, że Paweł zlecał mu odwiedzanie różnych zborów (Filipian 2:19, 20; 1 Tymoteusza 1:3). Również dzisiaj gorliwi słudzy Boży wywierają wspaniały wpływ na młodych, z których wielu wyrasta na wartościowych sług Bożych, takich jak Tymoteusz.
18. (a) Jak się powiodło misjonarzom w Derbe? (b) Jaką mieli sposobność, ale na co woleli się zdecydować?
18 Nazajutrz po tym, jak Paweł uszedł śmierci, obaj z Barnabą opuścili rankiem Listrę i udali się do Derbe. Tym razem przeciwnicy nie podążyli ich śladem, a oni — jak powiada Biblia — „pozyskali wielu uczniów” (Dzieje 14:20, 21). Po zorganizowaniu zboru w Derbe Paweł i Barnaba musieli powziąć pewną decyzję. Uczęszczana droga rzymska wiodła z tego miasta do Tarsu. Stamtąd po krótkiej podróży mogli się dostać do Antiochii Syryjskiej. Była to prawdopodobnie najdogodniejsza droga powrotu, a misjonarze ci mieli podstawy uważać, iż należy się im wypoczynek. Ale na wzór swego Mistrza wyczuli, że istnieją większe potrzeby (Marka 6:31-34).
Dzieło Boże wykonane w całej pełni
19, 20. (a) Jak Jehowa pobłogosławił misjonarzy za powrót do Listry, Ikonium i Antiochii? (b) Czego może się stąd nauczyć dzisiejszy lud Jehowy?
19 Zamiast udać się do domu najkrótszą drogą, odważni misjonarze zawrócili i jeszcze raz wstąpili do tych samych miast, w których o mało nie postradali życia. Czy Jehowa pobłogosławił ich za tę niesamolubną troskę o nowe owce? Z całą pewnością, gdyż jak podaje sprawozdanie, zdołali ‛utwierdzić dusze uczniów i zachęcić ich, aby trwali w wierze’. Słusznie mówili tym nowym uczniom: „Musimy przejść przez wiele ucisków, aby wejść do Królestwa Bożego” (Dzieje 14:21, 22). Paweł i Barnaba przypominali im też o ich powołaniu na współdziedziców nadchodzącego Królestwa Bożego. Dzisiaj powinniśmy podobnie służyć nowym uczniom zachętą. Możemy im dodawać sił do przetrwania prób, przedstawiając im widoki na życie wieczne na ziemi pod panowaniem tego samego Królestwa Bożego, o którym głosili Paweł i Barnaba.
20 Przed odejściem z danego miasta Paweł z Barnabą pomagali ulepszyć organizację miejscowego zboru. Zapewne szkolili wykwalifikowanych mężczyzn i wyznaczali ich do przewodzenia zborowi (Dzieje 14:23). Nie ulega wątpliwości, że przyczyniło się to do dalszego rozwoju. Podobnie dzisiaj misjonarze i inni kaznodzieje pomagają niedoświadczonym czynić postępy, a gdy ci mogą już przejąć odpowiedzialne obowiązki, niekiedy przenoszą się w inne strony i kontynuują pożyteczną pracę tam, gdzie są większe potrzeby.
21, 22. (a) Co się działo po zakończeniu podróży misyjnej Pawła i Barnaby? (b) Jakie to nasuwa pytania?
21 Kiedy w końcu misjonarze powrócili do Antiochii Syryjskiej, mieli prawo czuć się bardzo zadowoleni. Doniesienie biblijne istotnie potwierdza, że „w pełni wykonali” pracę poruczoną im przez Boga (Dzieje 14:26, NW). Oczywiście opowiadaniem o swoich przeżyciach sprawili „wielką radość wszystkim braciom” (Dzieje 15:3). A co dalej? Czy potem usiedli z założonymi rękami i niejako spoczęli na laurach? Bynajmniej. Po uzyskaniu od ciała kierowniczego w Jeruzalem rozstrzygnięcia w kwestii obrzezania obaj ponownie wyruszyli w podróże misyjne. Tym razem udali się w różnych kierunkach. Barnaba wziął ze sobą Jana Marka i popłynął na Cypr, a Paweł znalazł nowego partnera w osobie Sylasa, z którym przemierzył Syrię i Cylicję (Dzieje 15:39-41). Właśnie podczas tej podróży wybrał młodego Tymoteusza i zabrał go ze sobą.
22 Biblia nie wyjawia rezultatów drugiej podróży Barnaby. Jeżeli chodzi o Pawła, docierał na coraz to nowe tereny i założył zbory co najmniej w pięciu miastach — w Filippi, Berei, Tesalonice, Koryncie i Efezie. Czym wytłumaczyć ogromny sukces Pawła? Czy te same zasady zapewniają powodzenie chrześcijanom, którzy dziś zajmują się pozyskiwaniem uczniów?
Czy sobie przypominasz?
◻ Dlaczego Jezus jest wzorem ze wszech miar godnym naśladowania?
◻ W czym dał dobry przykład Barnaba?
◻ Czego nas uczy przemówienie Pawła, wygłoszone w Antiochii Pizydyjskiej?
◻ Dlaczego można powiedzieć, że Paweł i Barnaba w pełni wykonali swe zadanie?
[Ilustracja na stronie 15]
Wytrwałość, z jaką Paweł znosił prześladowania, wywarła niezatarte wrażenie na młodym Tymoteuszu