Świat patriarchów
NA WSTĘPIE swego słynnego przemówienia Szczepan przytoczył kilka szczegółów geograficznych: „[Jehowa] ukazał się naszemu praojcu Abrahamowi, gdy ten był w Mezopotamii, zanim osiedlił się w Charanie, i rzekł do niego: ‚(...) wejdź do ziemi, którą ci pokażę’” (Dz 7:1-4). Dało to początek serii wydarzeń, które rozegrały się w Ziemi Obiecanej z udziałem Abrahama, Izaaka i Jakuba, a które były związane z zamierzeniem Bożym mającym na celu błogosławienie ludzkości (Rdz 12:1-3; Joz 24:3).
Jehowa nakazał Abrahamowi (Abramowi) opuścić Ur Chaldejczyków, bogate miasto leżące wówczas na wschodnim brzegu Eufratu. Jaką drogę obrał patriarcha? Mogłoby się wydawać, że z Chaldei, zwanej też Sumerem lub Szinearem, najprościej byłoby wyruszyć prosto na zachód. Dlaczego więc Abraham udał się na północ, do Charanu?
Ur leżało na wschodnim skraju Żyznego Półksiężyca, który ciągnie się od Palestyny do dorzecza Tygrysu i Eufratu. Obszar ten mógł mieć kiedyś znacznie łagodniejszy klimat. Opasywał Pustynię Syryjską, której wapienne wzgórza i piaszczyste równiny stanowiły — jak podaje The Encyclopædia Britannica — „niemal nieprzebytą barierę” pomiędzy wybrzeżem Morza Śródziemnego a Mezopotamią. Niektóre karawany znad Eufratu zapewne podążały tamtędy przez Tadmor do Damaszku, ale Abraham nie zdecydował się poprowadzić rodziny i trzód tym pustkowiem.
Patriarcha wyruszył doliną Eufratu do Charanu. Stamtąd mógł szlakiem handlowym dotrzeć do brodu pod Karkemisz, a następnie udać się w kierunku południowym — poprzez Damaszek do Morza Galilejskiego. Owa Droga Morska (Via Maris) prowadziła przez Megiddo aż do Egiptu. Abraham jednak przemierzył góry Samarii, a w końcu rozbił obóz pod Szechem. Później ruszył tym górskim szlakiem dalej na południe. Czytając Księgę Rodzaju 12:8 do 13:4, możesz prześledzić na mapie ten etap jego wędrówki. Zwróć też uwagę na inne miejsca związane z jego burzliwymi dziejami, takie jak: Dan, Damaszek, Choba, Mamre, Sodoma, Gerar, Beer-Szeba oraz Moria (Jerozolima) (Rdz 14:14-16; 18:1-16; 20:1-18; 21:25-34; 22:1-19).
Poznanie pewnych szczegółów geograficznych pozwala również lepiej zrozumieć różne wydarzenia z życia Izaaka i Jakuba. Na przykład dokąd Abraham posłał z Beer-Szeby swego sługę po żonę dla Izaaka? Daleko na północ, do Paddan-Aram w Mezopotamii, czyli Międzyrzeczu. Wyobraź sobie także, jak wyczerpującą podróż na wielbłądzie odbyła Rebeka, zanim dotarła do Izaaka, który przebywał w ziemi Negeb — być może w pobliżu Kadesz (Rdz 24:10, 62-64).
Później ich syn Jakub (Izrael) wyruszył w równie długą wędrówkę, by poślubić kobietę oddającą cześć Jehowie. Kiedy wracał w rodzinne strony, obrał nieco inną drogę. Przeprawił się w bród przez Jabbok w pobliżu Penuelu, gdzie mocował się z aniołem (Rdz 31:21-25; 32:2, 22-30). W tamtych okolicach spotkał też Ezawa, po czym obaj rozeszli się w różne strony (Rdz 33:1, 15-20).
Kiedy córka Jakuba, Dina, została zgwałcona w Szechem, przeniósł się on do Betel. Ale czy wiesz, jak daleko znajdowały się pastwiska, na których jego synowie paśli trzodę, zanim odnalazł ich Józef? Na mapie obok (oraz na stronach 18 i 19) możesz ocenić odległość dzielącą Hebron od Dotanu (Rdz 35:1-8; 37:12-17). Bracia Józefa sprzedali go kupcom zmierzającym do Egiptu. Jak sądzisz, jaką drogą udali się oni do tego kraju, z którego po latach Izraelici wrócili do Ziemi Obiecanej? (Rdz 37:25-28).
[Mapy na stronie 7]
[Patrz publikacja]
wędrówki Abrahama [patrz publikacja]
wędrówki Izaaka [patrz publikacja]
wędrówki Jakuba [patrz publikacja]
główne drogi [patrz publikacja]
[Patriarchowie (Bliski Wschód)]
A4 GOSZEN
A5 EGIPT
B4 SZUR
B5 PARAN
C3 Damaszek
C3 Dan (Laisz)
C4 Szechem
C4 Betel
C4 Hebron (Kiriat-Arba)
C4 Gerar
C4 Beer-Szeba
C4 SEIR
C4 Kadesz
C5 EDOM
D1 Karkemisz
D2 Tadmor
D3 Choba
E1 PADDAN-ARAM
E1 Charan
F2 MEZOPOTAMIA
G1 Niniwa
G2 ŻYZNY PÓŁKSIĘŻYC
G3 Babilon
H4 CHALDEA
H4 Ur
[góry]
C4 Moria
[zbiorniki wodne]
B3 Morze Śródziemne (Morze Wielkie)
[rzeki]
E2 Eufrat
G2 Tygrys
[Patriarchowie (Ziemia Obiecana)]
KANAAN
Megiddo
GILEAD
Dotan
Szechem
Sukkot
Machanaim
Penuel
Betel (Luz)
Aj
Jerozolima (Salem)
Betlejem (Efrat)
Mamre
Hebron (Machpela)
Gerar
Beer-Szeba
Sodoma (?)
NEGEB
Rechobot (?)
Beer-Lachaj-Roj
Kadesz
główne drogi
Droga Morska
Droga Królewska
[góry]
Moria
[zbiorniki wodne]
Morze Słone
[rzeki i potoki]
Jabbok
Jordan
[Ilustracja na stronie 6]
Eufrat w pobliżu Babilonu
[Ilustracja na stronie 6]
Abraham mieszkał w Beer-Szebie i w jej okolicach pasał swe trzody
[Ilustracja na stronie 6]
Dolina potoku Jabbok