Proverbios
23 Uj reywan khuska mikhunaykipaj tiyaykukunki chayqa,
allinta qhawariy imaschus ñaupaqeykipi kasqanta.
2 Allin yarqhasqa kashaspapis,
ama ashkhata mikhuykullaychu.*
3 Ama chay sumachaj mikhunasninta deseariychu,
chay mikhunaqa qanllapajtaj trampa kanqa.
4 Ama qhapaj kayta maskʼaspalla puriychu.+
Amaña chayta ruwaychu, astawanqa allinta reparakuyta yachay.
5 Chay qhapaj kayqa ujtawan qhawarinaykipaj niña kanqachu,+
lijrachakuytawan* águila jina patata phawarispa chinkariponqa.+
6 Michʼa runa mikhunata qorisojtenqa ama mikhuychu,
ama chay sumachaj mikhunasninta deseaychu.
7 Chay runaqa sumajta qhawashan ashkhatachus pisitachus mikhushasqaykita.
“Mikhurikuy tomarikuy” nisunki chaypis, mana tukuy sonqochu nishasunki.
8 Chaymantaqa mikhusqaykita kutirpachimunki.
Manchayta alabarisqaykipis qhasilla kanqa.
9 Mana yuyayniyoj runataqa ama parlapayaychu,+
chay runaqa pisipaj qhawanqa yachaywan parlasqaykita.+
10 Ama unay churasqa mojonesta kuyuchiychu,+
ama pasaykuychu mana tatayoj wawaspa jallpʼasninkuman.
11 Diosqa paykunaman kutisqa kashan, manchay kallpayojtaj,
payqa contraykita oqharikuspa justiciata paykunapaj ruwaponqa.+
12 Sonqoykita yachachiy yuyaychasqata japʼikunanpaj.
Ninriykitapis yachachiy, yachayniyoj runaj parlasqanta uyarinanpaj.
13 Wawata* kʼaminayki kajtenqa kʼamiy.*+
Seqʼojtiykeqa mana wañurpanqachu.
14 Seqʼonayki tiyan,
chaywanqa Sepulturamanta* salvanki.
17 Ama sonqoykeqa juchasapasta envidiakuchunchu,+
astawanqa tuta pʼunchay Jehová Diosta manchachikuchun.+
18 Ajinamanta qhepaman allin risonqa,+
imatachus suyakusqaykipis mana qhasichu kanqa.
19 Uyariway wawáy, yachayniyojtaj kay.
Sonqoykita wakichiy cheqan ñanta purinaykipaj.
20 Anchata vinota tomajkunamanta ama ujninku kaychu.+
Manchayta aychata mikhojkunamantapis ama ujninku kaychu.+
21 Machaj runapis anchata mikhoj runapis wajchayanqa,+
paykunataqa miskʼita puñusqallankutaj thanta traposwan vistenqa.
22 Tataykita uyariy, paynejtamin kausashanki.
Ama mamaykitaqa pisipaj qhawaychu viejitaña kajtinpis.+
23 Cheqa kajta rantikuy, amataj vendepuychu.+
Rantikullaytaj yachayta, yuyaychayta, allinta tanteaytapis.+
24 Cheqan runaj tatanqa kusikonqa.
Yachayniyoj wawaj tatanpis wawanmanta kusikonqa.
25 Papasuykipis mamaykipis kusikonqanku.
Nacechikusoj mamaykeqa kusisqa kanqa.
26 Wawáy, tukuy sonqo uyariway.
Ñanniyta purispa kusikuy.+
27 Khuchi warmeqa* ukhu tʼoqo jina.
Ujwantaj ujwantaj purej warmipis kʼullku pozo jina.+
28 Chay warmeqa suwa jina qharista wateqan.+
Chay warmeqa wasanchaj runasta astawan ashkhayachin.
29 ¿Pitaj ay ay nishan? ¿Pitaj llakikushan?
¿Pitaj maqanakuspi purin? ¿Pitaj quejakuspa purin?
¿Pitaj qhasillamanta nanasqa rikhurin? ¿Pitaj puñuy ñawilla kashan?
31 Ama qhawariychu vino pukayarejtenqa.
Qhawarisqaqa copapi manchayta lliphipirin, tomarisqapis miskʼilla pasaykurin.
32 Chantataj katari jina khanirparisonqa,
katari jina venenonta churaykusonqa.
33 Ñawiykeqa fierosta rikonqa,
simiykipis mana parlana millay imasta parlanqa.+
34 Mar qocha yakus patapipis winkusqa tuytushawaj jina yuyakunki,
barcoj aswan jatun kʼaspinpa puntanpipis sirishawaj jina.
35 Chaypachataj ninki: “Sajmawasqanku, nitaj sientesqanichu.
Maqaykuwasqanku, nitaj reparakusqanichu.
¿Maykʼajtaj kutirikusaj+
ujsitutawan tomarikunaypaj?”, nispa.