Génesis

31 Chaymanta qhepaman Jacobqa uyarerqa Labanpa wawasnin ajinata nishasqankuta: “Jacobqa tatanchejpa tukuy kapuyninta japʼikapun. Payqa tatanchejpa kapuyninwan chay jinata qhapajyaykun”,+ nispa. 2 Chantapis Jacobqa rikorqa Labanpa uyan uj jinayasqanta, niña ñaupajta jinachu paypaj kasqanta.+ 3 Jinallapitaj Jehová Diosqa Jacobta nerqa: “Kutipuy ñaupa tatasniykej jallpʼankuman, familiayki kashan chayman.+ Noqataj qanwanpuni kasaj”, nispa. 4 Chantá Jacobqa Raquelta, Leatawan wajyacherqa, maypichus ovejasninta michisharqa chayman rinankupaj. 5 Paykunamantaj nerqa:

“Noqaqa reparani tataykichej noqapaj uj jinayasqanta.+ Chaywanpis tataypa Diosnenqa noqawanpuni kashan.+ 6 Qankuna yachankichej tukuy kallpaywan tataykichejpaj trabajasqayta.+ 7 Paytaj sapa kuti chʼaukiyawan,* pagoytapis chunka kutista cambian. Diostaj mana saqenchu imananawantapis. 8 Tataykichej ‘chʼejchis pagoykeqa kanqa’ nejtin, tukuy uywasqa chʼejchisllatapuni wachakoj kanku. ‘Rayitasniyoj kajkuna pagoykeqa kanqa’ nejtintaj, tukuy uywasqa rayitasniyojllatapuni wachakoj kanku.+ 9 Diosqa ajinata tataykichejmanta uywasninta qhechullarqapuni, noqaman qopunawanpaj. 10 Uj kuti uywas qʼoñirikusharqanku chaypacha mosqokorqani. Chay mosqoyniypitaj rikorqani chivosta cabraswan cruzakushasqankuta.* Chay chivostaj karqanku rayitasniyoj, chʼejchis, lunkus* ima.+ 11 Diospa* angelnintaj chay mosqoyniypi niwarqa: ‘Jacob’, nispa. Noqataj nerqani: ‘Kaypi kashani’, nispa. 12 Paytaj niwarqa: ‘Ama jina kaspa allinta qhawariy, rikunkitaj cabrasta cruzaj* tukuy chivosqa rayitasniyoj, chʼejchis, lunkus ima kasqankuta. Noqa rikuni imatachus Labán ruwashasusqanta.+ 13 Noqaqa Betelpi+ rikhurisoj Dios kani, maypichus qan uj rumita sayaykuchispa aceiteta jichʼaykorqanki, niwarqankitaj imatachus ruwanaykita.+ Kunanqa sayariy, ripuy kay jallpʼamanta, maypichus nacekorqanki chayman’,+ nispa niwarqa”.

14 Chayta nejtintaj Raquelwan Leawanqa nerqanku: “Noqaykojtaqa manaña ima herenciaykupis kanchu tataykoj wasinpeqa. 15 Noqaykutapis waj runata jinallaña qhawawayku, qanmantaj vendeykuwayku. Noqaykumanta pagasqayki qolqetapis tukuykakapun.+ 16 Tataykumanta tukuy kapuyninta Dios qhechusqanqa noqanchejpata, wawasninchejpatawan.+ Chayrayku ruwallay imatachus Dios ruwanaykita nisunki chayta”,+ nispa.

17 Chaymanta Jacobqa wakichikuytawan, wawasninta warmisnintawan camellosman montaykucherqa.+ 18 Jinaspataj uywasninta qhatikaporqa, imasninchus tiyaporqa chaykunatapis apakaporqa, mayqenkunatachus Padán-Arampi ganakorqa chaykunata,+ Canaán jallpʼaman kutipunanpaj, tatan Isaac tiyakorqa chayman.+

19 Chaykama Labanqa ovejasninpa millmasninta ruthusharqa. Raqueltaj tatanpa+ wasi santosninta*+ suwarqa. 20 Jacobqa arameo Labanmanta aswan vivo karqa, chayrayku mana willaspalla riporqa. 21 Ajinata Jacobqa familianwan ayqekorqa, tukuy imasnintataj apakaporqa. Chaymantataj Éufrates mayuta pasarqa.+ Chantá rillarqapuni Galaad orqos ladoman.+ 22 Labanqa kinsa pʼunchayninmanraj yacharqa Jacob ayqekusqanta. 23 Chayrayku payqa familianmanta qharista pusariykukuspa, Jacobpa qhepanta kachaykukorqa. Qanchis pʼunchay puriyta rispataj, Galaad orqospi taripamorqa. 24 Diosqa chay chʼisi arameo Labanta+ mosqoyninpi+ nerqa: “Pajtataj phiñakuspa Jacobta imatapis nishawaj”,+ nispa.

25 Jacobqa Galaad orqospi toldo wasinta* sayaricherqa. Labanpis pikunawanchus rerqa chaykunawan khuska, chay orqosllapitaj jarakorqa. Chantá Labanqa Jacob kasharqa chayman qayllaykuspa 26 nerqa: “¿Imatataj kayta ruwankiri? ¿Imaraykutaj chʼaukiyawankiri? Qanqa pakayllamanta wawasniyta pusakanpunki, imaynatachus maqanakumanta presosta apakapunku ajinata. 27 ¿Imaraykutaj pakayllamanta ayqekamunkiri? Noqata chʼaukiyawanki, nitaj imatapis willawankichu. Willawankimanchus karqa chayqa, kusiywan kachanpuykiman karqa. Takipuykuman karqa, tocapuykumantaj karqa panderetasta,* arpastapis. 28 Mana saqewankichu allchhisniytawan* warmi wawasniytawan muchʼaykurejllatapis. Kaytaqa loco jina ruwanki. 29 Noqamantaqa imatapis ruwarpayta atiykichejman karqa. Chaywanpis tataykichejpa Diosnin chʼisi mosqoypi niwan: ‘Pajtataj phiñakuspa Jacobta imatapis nishawaj’,+ nispa. 30 Qanqa tataykej wasinman mayta kutipuyta munaspa ripushanki. Chaywanpis, ¿imaraykutaj santosniyta* suwawankiri?”,+ nispa.

31 Jacobtaj Labanman nerqa: “Noqaqa manchachikorqani. Yuyarqanitaj wapuchakuspa wawasniykita qhechunawaykita. 32 Sichus kaypi mayqellanpis santosniykita japʼishan chayqa, wañuchisqa kachun. Kay tukuy familianchejpa rikunanta maskʼay, sichus tarinki chayqa, imachus qanpata kajta apakapuy”, nispa. Chaywanpis Jacobqa mana yacharqachu chay santosnintaqa Raquel suwasqanta. 33 Chayrayku Labanqa chay santosninta maskʼaj yaykorqa Jacobpa toldo wasinman, chaymantataj Leaj toldo wasinman, chantá iskaynin sirvientasninkoj+ toldo wasisninkuman, nitaj tarikaporqachu. Leaj toldo wasinmanta llojsimuspataj, Raquelpa toldo wasinmanñataj yaykorqa. 34 Chaykamataj Raquelqa chay santosta camelloj monturan* uraman satʼiykorqa, patanmantaj tiyaykorqa. Labantajrí toldo wasi ukhupi maskʼashallarqapuni, manataj santosninta tarikaporqachu. 35 Chantá Raquelqa tatanta nerqa: “Tatáy, ama phiñakuychu ñaupaqeykipi mana sayarisqaymanta. Kunanqa killa yawarniypi kashani, chayrayku mana sayariymanchu”,+ nispa. Jinamanta Labanqa chay santosninta maskʼallarqapuni,+ manapunitaj tarerqachu.

36 Chantá Jacobqa mayta phiñarikorqa, Labantataj kay jinata kʼamerqa: “¿Imatataj mana allintachu ruwarqaniri? ¿Ima juchatataj ruwarqani chay jina phiñasqa qhatiykamunawaykipajri? 37 Tukuy imasniytaña maskʼanki. ¿Imaykitataj tarikapunkiri? Kaypi kashanku chay familianchejpa ñaupaqenman churay chay tarisqaykita. Paykuna nichunku mayqenninchejchus juchayoj kasqanchejta. 38 Kay 20 watasta qanpaj trabajasqaypeqa ni jaykʼaj ovejasniyki, nitaj cabrasniykipis sullorqankuchu.+ Nillataj jaykʼajpis uj carnerollaykitapis* mikhuykorqanichu. 39 Ni jaykʼaj monte animalpa mitharpasqan*+ uywataqa qanman apamojchu kayki, manachayqa wajta qopoj kayki. Sichus pʼunchay chayri tutan uj uywata suwaj kanku chayqa, noqamanta mañakapuwaj kanki. 40 Sapa pʼunchay ruphaypi tuntej kani, tutantaj chiriwan pasachikoj kani, nitaj puñuytapis atejchu kani.+ 41 Noqaqa 20 watastaña qanpaj wasiykipi trabajani: 14 watasta iskay warmi wawasniykirayku, sojta watastataj uywasniykirayku. Qantaj pagoytaqa chunka kutista cambiarqanki.+ 42 Sichus Abrahanpa Diosnin,+ pitachus tatay Isaac yupaychan chay Dios,+ mana noqawan kanman karqa chayqa, mana imayojtachá kachanpuwankiman karqa. Diosqa rikun llakiyniyta, imaynatachus qanpaj trabajasqaytapis. Chayrayku chʼisi qanta kʼamisunki”,+ nispa.

43 Labantaj Jacobta nerqa: “Warmisniykeqa wawasniy kanku, wawasniykitaj allchhisniy kanku, uywasniykipis uywasniy kanku. Kay tukuy imastachus rikushanki chaykunaqa noqajta kanku, wawasniypatawan. ¿Imaynatataj paykunata, wawasninkutapis imanaymanri? 44 Chayrayku kunanqa uj tratota ruwanachej. Chaytaj testigo jina kanqa noqanchej ukhupi”, nispa. 45 Jinata nejtintaj Jacobqa uj rumita oqharispa cheqanta sayaykucherqa.+ 46 Chantá Jacobqa familianmanta qharisman nerqa: “Rumista tantamuychej”, nispa. Paykunataj rumista tantamuspa montonaykorqanku. Chaymantataj chay rumi montón qayllapi mikhorqanku. 47 Labanqa chay rumi montonta suticharqa Jegar-Sahadutá* nispa, Jacobtaj suticharqa Galeed* nispa.

48 Chaymanta Labanqa nerqa: “Kunan kay rumi montonqa testigo jina kanqa noqanchej ukhupi”, nispa. Chayrayku Jacobqa chay rumi montonta suticharqa Galeed nispa.+ 49 Sutichallarqataj Qhawana Torre nispa, imaraykuchus Labanqa nerqa: “Kunanqa Jehová Dios qhawawasunchej, qanwan noqawan mana rikunakushajtinchejpis. 50 Sichus wawasniyta llakichipuwanki, waj warmiswantaj casaranki chayqa, Dios rikusonqa ni pi rikusojtinpis. Yuyarikuy pay testigonchej kasqanta”, nispa. 51 Labanqa Jacobta nillarqataj: “Kaypi kashan rumi montón, sayarichisqanchej rumipis, trato ruwasqanchejmanta señal kanankupaj. 52 Kay rumi montonpis, kay rumita sayarichisqanchejpis testigo jina kanqa,+ mana noqa chay ladoman pasamunaypaj, nitaj qanpis kay ladoman pasamunaykipaj, ajinamanta ama imata ruwanakunanchejpaj. 53 Abrahanpata,+ Nacorpata, tatankojtawan Diosnenqa juezninchej kachun”, nispa. Jacobtaj jurarqa tatan Isaac yupaycharqa chay Diospa sutinpi.+

54 Chay qhepata Jacobqa, chay lomapi uj uywa wañuchisqata Diosman jaywarqa. Chantá chaypi kasharqanku chay tukuy familiasninta wajyarqa mikhunankupaj. Ajinamanta mikhorqanku, chay lomapitaj chay chʼisi puñukorqanku. 55 Qʼayantintaj Labanqa tutamanta jatarispa allchhisnintawan* wawasnintawan muchʼaykorqa.+ Paykunata bendeciytawantaj+ wasinman kutiporqa.+