Leejkunaj tapuyninku

Doctoresqa runasta operashaspa chayri pitapis jampinankupaj, yawarta imaymanamanta apaykachanku. Chay kutispi, ¿imatataj Jehovaj testigosnin ruwanku Diospa kamachisqanta kasukunankupaj?

Sapa cristiano Bibliaj nisqanman jinapuni imatachus yawarninwan ruwakunanta ajllanan tiyan, manataj munasqanman jinallachu, nitaj doctores nisqankuman jinachu. Imaraykuchus sapa uj, Jehová Diosman cuentata qonqa.

Kausayqa Jehovamanta jamun, paytaj kamacherqa yawarta manapuni mikhunata (Génesis 9:3, 4). Israelitasman Leyta qoshaspa, sutʼita nerqa imatachus yawarwan ruwanankuta, imapajtajchus apaykachakunantapis. Chay Leypi nerqa: “Tukuy kausajpata kausaynenqa yawarninpi kashan. Noqaqa yawarta qoykichej altarpi jaywanaykichejpaj juchasniykichejmanta perdonta tarinaykichejpaj”, nispa (Levítico 17:11). Uj animalta mikhunankupaj wañuchejtinkutaj, Diosqa kamacherqa: ‘Yawarninta suruchispa jallpʼawan pʼampaykunkichej’, nispa (Levítico 17:13).a Diosqa chay kamachiykunata ashkha kutispi nerqa (Deuteronomio 12:16, 24; 15:23). Judiospata ujnin libronkupi nin: “Yawartaqa mana mikhunachu, nitaj jallchʼanachu tiyan. Astawanpis pampaman jichʼana tiyan”, nispa (The Soncino Chumash). Runaspata, jinallataj animalespata kausayninkoqa Diospata. Chayrayku israelitasqa mana yawarta jallchʼanankuchu karqa, nitaj tomanankuchu, ni mikhunankuchu karqa.

Moisespa Leyninta kasukoyqa, Mesiaspa wañuyninwan tukukorqa. Jinapis yawarqa Jehovapaj kausaywan ninakullanpuni. Chayrayku ñaupa cristianosman espíritu santonejta kamacherqa, ama “yawarta” mikhunankuta. Chay kamachiyta mana kasukoyqa, jatun jucha karqa. Imaynatachus khuchichakuypis, santosta yupaychaypis jatun juchas kanku, ajinallataj (Hechos 15:28, 29; 21:25). Chayrayku Jehovaj testigosnenqa, mana yawarta churachikunkuchu, nitaj yawarninkuta wajman qonkuchu. Imaraykuchus paykunaqa entiendenku, chay ruwaykunaqa Diospa Palabranpa contranpi kasqanta.b Chantapis yawarta churachikuy, chayta wajman qoypis, Segunda Guerra Mundial pasayllata rikhurerqa.

Ichapis uj doctor niwasunman: “Operakunaykipaj semanas faltashajtin, yawarniykita orqhospa jallchʼaykusqayku. Chantá operacionpi yawarta necesitanki chayqa, chay yawarnillaykitataj churaykapusqayku”, nispa. ¿Chayta ruwachikuna allillanchu kanman? Mana. Imaraykuchus chayqa, Bibliaj nisqanpa contranpi kashan. Bibliaqa mana ninchu yawarta jallchʼana kasqanta. Astawanpis nin yawarta pampaman suruchinata, nisunman Diosman kutichipunata. Jinapis ichá pipis ninman: “Kunanqa manaña Moisespa Leyninpichu kashanchej. Chayrayku manaña chay kamachiykunata kasukunanchejchu tiyan”, nispa. Chayqa jinapuni. Chaywanpis imatachus Dios yawarmanta yuyasqanqa, mana cambianchu. Jehovaj testigosnintaj, Diosta kasukusqaykurayku yawarta jatunpaj qhawayku. Chayrayku mana yawarniykuta wajman qoykuchu, nillataj yawarniykuta jallchʼaykuchu watejmanta churachikunaykupaj. Imaraykuchus chay ruwaykunaqa, Diospa Leyninpa contranpi kashan.

Jinapis doctoresqa yawarninchejwan waj imasta ruwallankutaj. Bibliataj chaykunamanta mana sutʼita parlanchu. Ujmanta parlarina. Doctoresqa yawarninchejta orqhospa analisista ruwanku, ima onqoyniyojchus kasqanchejta yachanankupaj. Wakin cristianostaj chayta ruwachikullanku. Imaraykuchus chay yawarqa, manaña watejmanta cuerponkuman kutiykunchu. Jinapis doctoresqa waj imasta yawarninchejwan ruwallankutaj.

Hemodilución nisqamanta parlarina. Doctoresqa chayta ruwanankupaj, operashanku chay runaj yawarninta uj suerowan jina aysanku. Chaypaj onqosqaman uj suerota jina churaykunku. Chantá yawarninta ñañu mangueritasnejta uj bolsitaman jina pusanku. Jinapis chay bolsitamanta waj manguerita llojsishallantaj, chaynejtataj yawarqa onqosqaman yaykushallanpuni. Jinamanta onqosqaqa mana ashkha yawarta pierdenchu. Doctoresqa recuperación de células nisqata ruwallankutaj. Chaypeqa uj runata operashaspa, pierdeshan chay yawarta uj maquinawan chʼonqachinku. Chantá chay maquinaqa, chay runaj yawarninta llimphuchaytawan watejmanta kutiykuchipun. Wakin kutistaj doctoresqa, uj runata operashaspa yawarninta uj maquinanejta purichinku. Chay maquinataj sonqonpis, pulmonesninpis chayri riñonesninpis kanman jina llankʼan. Chantapis doctoresqa separador chayri centrifugador nisqa maquinawan llankʼallankutaj. Chaywanqa yawarninchejpi imaschus mana allinchu kasqanta orqhonku, chayri yawarninchejmanta imatachus necesitasqanchejta orqhonku. Chaytataj maypichus cuerponchejpi necesitanchej, chaysituman churaykunku. Wakin kutispitaj doctoresqa yawarninchejmanta uj chhikata orqhonku. Chay yawarninchejmantaj jampiwan chayri waj imaswan chhapuykunku, chaymantataj cuerponchejman kutiykuchipuwanchej.

Doctoresqa mana chay imasllatachu yawarninchejwan ruwanku, waj imastapis ruwallankutaj. Nitaj yachanchejchu qhepaman imastawanrajchus yawarninchejwan ruwanankuta. Noqanchejqa ni piman nisunmanchu, imaynatachus chayri imawanchus jampichikunantaqa. Astawanpis sapa cristiano ajllanan tiyan, ima tratamientotachus ruwananta, chayri imatachus yawarninwan ruwakunanta. Chaypajtaj doctorta ñaupajsitumanta tapurikunan tiyan, imatachus yawarninwan ruwayta munasqanta. Chaymantataj conciencian chayri sonqon mana juchachananpaj jina, imatachus ruwananta ajllanan tiyan (recuadrota leeriy).

Cristianosqa mana qonqanankuchu tiyan Diosman kausayninkuta qopusqankuta. Payman nisqankuta munakunankuta ‘tukuy sonqonkuwan, tukuy kausayninkuwan, tukuy kallpankuwan, tukuy yuyayninkuwantaj’ (Lucas 10:27). Jehovaj testigosnenqa Dioswan amigos kayta munanku. Chayrayku payta kasukunkupuni. Jehová Diosqa kausayta qowasqanchejrayku, Jesuspa yawarninpi creenanchejta niwanchej. Chayrayku Biblia nin: “Noqanchejqa Wawannejta preciowan kacharichisqa kanchej. Arí, juchasninchejqa paypa yawarninnejta pampachasqa kanku”, nispa (Efesios 1:7).

[Sutʼinchaykunasnin]

[Recuadro, dibujos/fotos]

KAY TAPUYKUNAPI PIENSARISUNMAN

Sichus doctores yawarniyta orqhowanqanku, nitaj chay ratochu kutiykuchipuwanqanku chayqa, ¿sonqoy juchachawanqachu chay yawarniyta watejmanta churaykapuwajtinku?

Sichus doctores jampinawankupaj niwankuman: “Yawarniykita orqhospa waj imaswan chhapuykusqayku, chantá chayllatataj watejmanta kutiykuchipusqayku” nispa chayqa, ¿churachikullasajchu, chayri sonqoy juchachawanqachu?