Musuq tratop tʼinkasnin

 1. ¿Ima iskay laya willaykunatataq Jeremías willarqa?

JEHOVAQA, Jeremiasman iskay laya willaykunata willamunanta kamachirqa. Juknin kaqpi, ‘sikʼinanta, thuñinanta, phirinanta, tʼunananta’ ima. Iskay kaqpitaq, ‘watiqmanta jatarichinanta, plantananta ima’. Jeremiasqa, wapuykachaq judiospa saqra ruwayninkuta sutʼiman churaspa, paykunap, Babiloniap contranpi ima, Diospa juiciosninta willaspa, ñawpaq kaq willayninta juntʼarqa. Chaywanpis, juk sumaq willaymanta parlallarqataq. Imaraykuchus, Jehová nisqanmanjina watiqmanta sayarichinanta, plantananta ima nirqa. Sutʼinchanapaq, judíos jallpʼankuman kutinankuta nispaqa, iskay kaq willayninta juntʼachkarqa (Jer. 1:10; 30:17, 18).

 2. ¿Imaraykutaq Jehová llaqtanta jasutʼirqa, chantá imaynatá chayta ruwarqa?

² Jeremías, Jehová judiosta llaqtankuman kutichinanta nispaqa, mana nichkarqachu, Jehová paykunata wawachananta chayri lulunanta, nisunman chiqan kayninmanjina manaña ruwananta. Arí, Jehovaqa kʼullu judiosta jasutʼirqapuni (Jeremías 16:17, 18 ñawiriy). Chaypachaqa, Jerusalenpi wakillan, ‘tukuy ruwasqankupi mana llullakuspa, chiqan kaqta ruwaq’ kanku. Chaytaq Jehovap paciencianta tukuchirqa. Chayrayku, llaqtanman nirqa: “Manaña khuyakusuyta atinichu”, nispa (Jer. 5:1; 15:6, 7). Chay judiosqa, “ñawpa tatasninku juchasta ruwasqallankumantaj kutiykapu[rqa]nku”, ‘pikunachus Jehovata mana kasuyta munarqankuchu’. Lantista yupaychaspataq, Jehovata phiñachirqanku (Jer. 11:10; 34:18). Jehovaqa, llaqtanta ‘juchallikusqankumanjina’ nisunman maychus kasqanmanjina jasutʼirqa, jinamanta pillapis yuyayninman churakuspa, payman kutirinanpaq (Jer. 30:11; 46:28).

 3. ¿Imaraykutaq musuq tratomanta parlaq profeciata ukhunchananchik tiyan?

³ Diosqa, juk musuq tratota ruwananmanta Jeremiasniqta parlarqa, chaytaq tukuyta yanapananpaq, wiñaypaqtaq kanan karqa. Jeremiaspa profeciasninta ukhunchaspaqa, imaraykuchus chay tratomanta astawan yachakunanchik kasqanta reparanchik. Chay musuq tratoqa, israelitas Egiptomanta lluqsimusqankutawan, Jehová paykunawan Moisesniqta ruwasqan tratop cuentanmanta kanan karqa (Jeremías 31:31, 32 ñawiriy). Jesuspis, discipulosninman wañuyninta yuyarinankuta kamachichkaptin, chay musuq tratomanta parlallarqataq. Chayrayku chaymanta yachakunanchikpuni tiyan (Luc. 22:20). Pablopis, hebreosman qillqasqanpi, Jeremiaspa profecianta uqharispa, imaraykuchus chay trato may allin kasqanta sutʼincharqa (Heb. 8:7-9). Chaywanpis, ¿imataq chay musuq trato? ¿Imaraykutaq ruwakunan karqa? ¿Pikunataq chay tratopi kanku? Chantá, ¿imaynatá yanapawanchik? Chaykunata qhawarina.

 4. Israelwan Dios tratota ruwasqan, ¿imatá rikuchirqa?

⁴ Imachus musuq trato kasqanta entiendenapaq, ñawpaqtaqa, Israelwan Dios tratota ruwasqan imachus kasqanta entiendena tiyan. Chay tratoniqtaqa, Mirayta suyaq llaqta, achkha bendicionesta japʼinan karqa. Chay Mirayniqtataq, may chhika runas bendecisqa kananku karqa (Gén. 22:17, 18). Israelitasqa, Dioswan juk tratoman yaykuspa, Diospa “sumaj ayllu[nman]” tukurqanku. Chay tratomanjina, sacerdotesqa Leví ayllumanta kananku karqa. Jehovaqa, Israelwan chay tratota Sinaí urqupi ruwachkaspa, “uj sumaj llimphuchasqa sacerdote ayllu[manta]” parlarqa. Chaywanpis maykʼaqchus, chayri imaynatachus chay ayllu rikhurinanta, mana sutʼincharqachu (Éxo. 19:5-8). Chaykamataq chay tratoqa, israelitas Diospa Leyninta maychus kaqmanjina mana juntʼayta atisqankuta rikuchirqa, nisunman juchasninkuta sutʼiman churarqa. Chayrayku, sapa pʼunchay uywa wañuchisqa qʼulachinasta Diosman jaywananku karqa. Arí, juchasrayku juk kutillata wiñaypaq jaywakunan necesitakurqa (Gál. 3:19-22).

 5. ¿Imaraykutaq Jehová, juk musuq tratota ruwananmanta parlarqa?

⁵ Israelwan Dios tratota ruwaptinñapis, ¿reparanchikchu imaraykuchus juk musuq tratota ruwananta Jeremiaswan nichisqanta? Chaywanpis Jehovaqa, munakuyninrayku, kʼacha kayninrayku ima, mana juk suyup juchasnillantachu wiñaypaq pampachayta munarqa. Chayrayku chay musuq tratopi kaqkunamanta, Jeremiasniqta ajinata nirqa: “Sajra ruwasqankuta pampachasaj, manañataj jaykʼajpis juchasninkumanta yuyarikusajchu”, nispa (Jer. 31:34). Chayta Jeremiaspa tiemponpi nikuptinpis, tukuyman juk sumaq suyakuyta quwanchik. ¿Imaynamantá?

6, 7. a) Juchapi urmasqankurayku, ¿imaynataq wakinkuna sientekunku? b) ¿Imaraykutaq musuq tratomanta yachakuy sunquchawasun?

⁶ Juchasapallapuni kanchik, chaytataq sapa kuti reparanchik. Sutʼinchanapaq, juk hermano, saqra ruwayninta atipananpaq kallpachakuchkarqa, pay nin: “Saqra ruwaypi watiqmanta urmaspaqa, mayta llakikuq kani. Chayraykutaq, Jehová ni jaykʼaq perdonanawanta yuyaq kani. Diosmanta mañakuytapis, mana atillaqchu kani. Mañakuspataq jinata qallariq kani: ‘Jehová, ichá kay mañakuyniyta mana uyariwankichu, chaywanpis...’ nispa”. Wakinqa, juchallikuspa chayri saqra ruwayman watiqmanta urmaspa, mañakuyninku Diosman mana chayananpaq, ‘phuyuswanjina’ jarkʼasqa kasqanta yuyanku (Lam. 3:44). Wakinkunataq, juchallikusqankumanta watasña pasaptinpis, yuyarikullankupuni. Iñiypi sinchi sayasqa hermanospis, mana allinta yuyaychakuspalla imatapis parlarparisqankurayku llakikunku (Sant. 3:5-10).

⁷ Ni pipis, saqra ruwaypi ni jaykʼaq urmananta yuyananchu tiyan (1 Cor. 10:12). Pablopis, pantaq runa kasqanta nirqa (Romanos 7:21-25 ñawiriy). Ajinapi rikukuspaqa, musuq tratomanta yuyarikunanchik tiyan. Chay musuq tratopiqa, Jehová juchasta manaña yuyarikunanta nirqa. ¡Chaymá may sumaqqa! Jeremiaspis, chayta yachaspa, ¡maytachá kusikurqa! Chay musuq tratomanta, ima tʼinkastachus apamunanta ima, astawan yachakuspa, ñuqanchikpis kikinta kusikullasunmantaq.

8, 9. ¿Imatá Jehová juchasta pampachananpaq ruwarqa?

⁸ Jehovata astawan riqsispaqa, juchasapa runaswan kʼacha, khuyakuyniyuq ima kasqanta, astawan reparanchik (Sal. 103:13, 14). Jeremiasqa, musuq tratomanta parlasqanpi, Jehová runaspa ‘saqra ruwasqankuta pampachananta, niñataq jaykʼaqpis juchasninkumanta yuyarikunanta’ nirqa (Jer. 31:34). Profetaqa, ichá tapurikurqa: “¿Imaynatá chayta ruwanqarí?”, nispa. Ichá Jeremiasqa, Jehovata musuq tratomanta parlaqta uyarispa, Dios juk contratotajina runaswan ruwananta entienderqa. Chay tratoniqtataq, Jehovaqa Jeremiaswan imatachus qillqachisqanta, perdonmanta parlasqantapis juntʼanan karqa. Chaywanpis chayqa, astawan sutʼi yachakunman karqa, Jehová munayninta, imatachus Mesías ruwananta ima sutʼinchaptinraq.

⁹ Ichapis wakin tatasta, wawasninkuta anchata wawachasqankurayku, mana jasutʼisqankuta rikurqanki. ¿Ajinatachu Jehová Dios ruwanman? Mana. Chaytataq rikunchik, musuq tratota imaynatachus sayachisqanpi. Juchasta jukllapi chinkachinanmantaqa, chiqan kayninmanjina ruwarqa. Chayrayku, runasta juchamanta kacharichinanpaq, juk preciota pagarqa. Chaytataq Pablop qillqasqanta ñawirispa, astawan sutʼita entiendesunman (Hebreos 9:15, 22, 28 ñawiriy). Payqa, ‘runasta kacharichinapaq, juk precio pagakusqanta’ niytawan, “jaywanapaj yawar mana kajtin, mana juchapis pampachakunchu”, nispa nillarqataq. Israelwan Dios trato ruwasqanpiqa, ley nisqanmanjina torospa chayri chivospa yawarninta jaywaq kanku. Chaywanpis musuq tratoqa, Jesuspa yawarninwan sayachisqa karqa. Jehovaqa, Jesús mana juchayuq kawsayninta qusqanrayku, runaspa ‘saqra ruwasqasninkuta, juchasninkuta ima’ wiñaypaq pampachayta atirqa (Hech. 2:38; 3:19, 20). Chaywanpis, ¿pikunataq chay musuq tratoman yaykuspa, perdonta tariyta atinkuman karqa? ¿Judioschu? Mana. Imaraykuchus Jesusqa, ley nisqanmanjina uywa wañuchisqa qʼulachinasta jaywaq judiosta, Dios qhisachananta nirqa, wak llaqtawantaq chay tratota ruwanan karqa (Mat. 21:43; Hech. 3:13-15). Chay llaqtaqa, “Diospa nacionnin Israel” karqa, nisunman espíritu santonwan akllasqa cristianos. Diosqa, ñawpaq tratota israelitaswan ruwarqa. Musuq tratotataq, Allinyachiq Jesusniqta akllasqa cristianoswan ruwan (Gál. 6:16; Rom. 9:6).

10. a) ¿Pitaq Davidpa “mirayninmanta” “kʼutusqa sachʼaj ijiynin jina” karqa? b) ¿Imaynatataq “kʼutusqa sachʼaj ijiynin” ruwasqan yanapawanchik?

¹⁰ Jeremiasqa, jamuq Mesías Davidpa “mirayninmanta” “kʼutusqa sachʼaj ijiynin jina” kasqanta nirqa. Jeremías profetajina llamkʼachkaptin, Davidpa mirayninmanta mana pipis kamachichkarqachu, nisunman sachʼajina kʼutusqa kachkarqa; chaywanpis kʼullunqa, mana wañusqachu kachkarqa. Arí, Jesusqa maychus tiemponpi, Davidpa mirayninmanta nacekunan karqa. “Diosmin Cheqan Kayninchejqa” nisqataq sutichasqa kanan karqa, chay sutiqa Jehová chiqan kaqta munakusqanta rikuchin (Jeremías 23:5, 6 ñawiriy). Jehovaqa, kʼata Churin, ñakʼarinanta, wañunanta ima saqirqa. Jinamantataq, chiqan kayninmanjina ruwayta atirqa, nisunman “kʼutusqa sachʼaj ijiynin” kawsayninta qusqanrayku, juchasta pampachayta atirqa (Jer. 33:15). Ajinamanta, wakin runasman ‘kawsayta qunanpaq’ chiqanpaq qhawarqa, espiritunwantaq musuq tratopi kanankupaq akllarqa. Jehová chiqan kaqta munakusqanqa, musuq tratopi mana kaqkunapis, chay tratop tʼinkasninta japʼiyta atisqankupi rikukullantaq. Chaytataq ukhunchasun (Rom. 5:18).

11. a) Musuq tratomanta ley, ¿imapí qillqakun? b) ¿Imaraykutaq ‘wak ovejasmanta’ kaqkuna musuq tratop leyninta yachakuyta munanku?

¹¹ Musuq trato, ñawpaq tratowan, imaynachus qillqasqa kasqankupi, manallataq kikinchu kanku (Jeremías 31:33 ñawiriy). Israelitaswan ruwasqa tratopi Chunka Kamachiykunaqa, rumispi qillqasqa karqa, kunantaq chay rumisqa manaña kanchu. Mana chaymanjinataq Jeremiasqa, musuq tratop leyesnin, runap sunqunpi qillqasqa kananta, wiñaypaq kananta ima nirqa. Akllasqa cristianosqa, pikunachus musuq tratopi kanku, chay leyta jatunpaq qhawanku. ‘Wak ovejasmanta’ kaqkunarí, nisunman kay Jallpʼapi wiñaypaq kawsayta suyakuqkuna, ¿imaynatá chay leyta qhawanku? (Juan 10:16.) Paykunapis, Diospa leyninpi miskʼichikunku. Mana chay tratopi kaspapis, Israelpi wak llaqtayuqkunajina kanku, pikunachus Moisespa leyninta kasukusqankurayku, Jehovap bendicionesninta japʼikuq kanku (Lev. 24:22; Núm. 15:15).

12, 13. a) ¿Imataq musuq tratop leynin? b) ‘Cristop leyninpi’ kaqkuna, ¿imaraykutaq mana tanqasqajinachu Diosta yupaychasqankuta nisunman?

¹² Akllasqa cristianospa sunqunkupi qillqasqa ley, imachus kasqanta pillapis tapuwaptinchik, ¿imatá kutichisunman? Chay leytaqa, ‘Cristop leynin’ nispa sutichakullantaq, musuq tratopi kaqkunamantaq ñawpaqta qukun (Gál. 6:2; Rom. 2:28, 29). Kay leyqa, juk parlayllapi munakuy kasqanta nisunman (Mat. 22:36-39). ¿Imaynatá chay ley, akllasqa cristianospa sunqunkupi qillqakun? Diosmanta mañakuyniqta, Palabranta ukhunchayniqta ima. Chayrayku chaytaqa, tukuy cristianos, musuq tratopi mana kaspapis, chay tratop tʼinkasninta japʼiyta munaspaqa, sapa pʼunchay ruwana tiyan.

¹³ “Cristoj leyninta[qa]”, ‘Diospa sumaq kacharichiq leynin’ chayri ‘kacharichiq ley’ nispa riqsikullantaq (Sant. 1:25; 2:12). Achkhas, Moisespa leyninpi nacekurqanku, chaywanpis musuq tratopi chayri Cristop leyninpi, ni pipis nacekunchu. Chayrayku Cristop leyninpi kaqkunaqa, mana tanqasqajinachu Diosta yupaychanku. Astawanpis, Diospa leynin sunqunkupi qillqasqa kayta atisqanta, Jeremías parlasqan tratop wiñaypaq tʼinkasninta ima, tukuy japʼiyta atisqankuta yachaspa, mayta kusikunku.

14. Musuq tratop tʼinkasninta, ¿pikunataq japʼinku?

¹⁴ Musuq tratopi 144.000 akllasqa cristianos kasqankuta yachaspa, wakinqa, paykunalla musuq tratop tʼinkasninta japʼinankuta yuyanku. Ichá jinata yuyanku, sapa wata Jesuspa Wañuyninta Yuyarinapaq Tantakuypi, paykunalla vinota ukyayta, tʼantatapis mikhuyta atisqankurayku, maypichus vinoqa, “mosoj tratomanta yawar[wan]” ninakun (Mar. 14:24). Chaywanpis yuyarina, musuq tratoman yaykuqkunaqa, Jesuswan khuska “Abrahampa mirayninmanta” kanku; chayniqtataq tukuy suyus bendecisqa kanqanku (Gál. 3:8, 9, 29; Gén. 12:3). Arí, Jehovaqa, “Abrahampa miraynin[niqta]” tukuy runasta bendecinanta nisqanta, musuq tratoniqta juntʼanqa.

15. Akllasqa cristianos, ¿imata ruwanankutataq nikurqa?

¹⁵ Jesucristoqa, “Abrahampa mirayninmanta” ñawpaq kaq kaspa, Kuraq kaq Sacerdotejina churasqa karqa, pay kikintaq jaywaykukurqa, wañuyninniqta runaspa juchasninku pampachasqa kananpaq (Hebreos 2:17, 18 ñawiriy). Chaywanpis Jehovaqa, may unayña “uj sumaj llimphuchasqa sacerdote ayllu[ta]” sayarichinanta nirqa (Éxo. 19:6). Israel llaqtapiqa, sacerdotes, reyes ima, mana kikin ayllumantachu karqanku. Jina kaptin, ¿imaynatá reyesniyuq, sacerdotesniyuq nación rikhurinman karqarí? Pedroqa, espíritu santoniqta llimphuchasqa kaqkunaman, ñawpaq kaq cartanta qillqarqa (1 Ped. 1:1, 2). Nirqataq: “Diospa ajllakusqan ayllu kankichej, Reypa sacerdotesnin, juchamanta tʼaqasqa nación”, nispa (1 Ped. 2:9). Musuq tratopiqa, akllasqa cristianos, Kuraq Sacerdotep kamachiyninpi sacerdotesjina llamkʼanqanku. Chay imaynachus kananpi tʼukurina. Sapa pʼunchay, juchap ‘atiyninwan’ maqanakupijina kanchik. Chay sacerdotesqa, pantaq runasllataq karqanku. Chayrayku, pantaspa imaynachus sientekusqanchikta, imaynatachus sunqu yuyayninchik juchachawasqanchiktapis, allinta entiendenqanku (Rom. 5:21). Ajinamanta, Jesuswan khuska, juchap atiyninmanta kacharichisqa kanapaq, khuyakuywan yanapawasunchik.

16. ‘May chhika runasmanta’ kaqkunata, ¿imaynatá Apocalipsis 7:9, 14 pʼitispi nikusqan kallpachanman?

¹⁶ Apocalipsis 7:9, 14 pʼitisqa, ‘may chhika runas’ “yuraj pʼachaswan pʼachallisqas” kachkasqankuta nin. Ajina kachkasqankuqa, Diospaq ñawpaqinpi llimphupaq qhawasqa kasqankuta rikuchin. Chay runasqa, “jatun ñakʼariy tiempomanta llojsim[unankupaq]” tantakuchkankuña. Chayrayku kunanpis, Diospa ñawpaqinpi chiqan runaspaq qhawasqa kayta atinku, Paypa amigosninjina (Rom. 4:2, 3; Sant. 2:23). ¡Chaymá may sumaqqa! Chay ‘may chhika runasmanta’ kanchik chayqa, Diosninchik ñawpaqinpi llimphupaq qhawasqa kanallanchikpaqpuni yanapanawanchikpi atienekusunman.

17. ¿Imaraykutaq Jehová juchasmanta ‘manaña yuyarikusqanta’ ninchik?

¹⁷ Diospa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kaqkunap juchasninkuwan, ¿imataq kanqa? Rikunchikjina, Jehovaqa Jeremiasniqta nirqa: “Sajra ruwasqankuta pampachasaj, manañataj jaykʼajpis juchasninkumanta yuyarikusajchu”, nispa (Jer. 31:34). Diosqa, Jesuspa wañuyninniqta, akllasqa cristianospa juchasninkuta pampachan. Wak ovejaspa juchasninkutapis, “mosoj tratomanta yawar[wan]” pampachayta atin. Jeremías, Dios juchasmanta ‘manaña yuyarikunanta’ nisqanqa, mana ninayanchu Jehová yuyayninta chinkachisqanta. Astawanpis Diosqa, juchallikuqpa saqra ruwayninta qunqayman churan, ñawpaqta maychus kaqmanjina jasutʼisqanrayku, pesachikuptin perdonasqanrayku ima. Rey David, Betsabewan Uriaspa contranpi juchallikusqanpi tʼukurina. Davidqa juchanrayku jasutʼisqa karqa, ñakʼarirqataq (2 Sam. 11:4, 15, 27; 12:9-14; Isa. 38:17). Chaywanpis Diosqa, Davidta perdonaytawan, manaña juchasninmanta yuyarikurqachu (2 Crónicas 7:17, 18 ñawiriy). Musuq tratopi ninjina, Jehovaqa, Jesuspa wañuyninniqta juchasta pampachaptin, manaña jaykʼaqpis chaykunamanta yuyarikunchu (Eze. 18:21, 22).

18, 19. ¿Imatataq musuq trato, perdonmanta yachachiwanchik?

¹⁸ Chantapis musuq tratoqa, Diospa juknin kʼacha kayninta rikuchillantaq, imaynatachus juchasapa runasta qhawasqanpi, nisunman tratopi kaq akllasqa cristianosta, Jallpʼapi kawsayta suyakuqkunata ima. Jehová juchasninchikta pampachaspa, chaykunamanta manaña yuyarikunanpi atienekusunman. Chayrayku, Dios musuq tratota ruwananta nisqanmanta, mayta yachakusunman. Tapurikuna: “Contraypi juchalliqta perdonaptiy, ¿kallpachakunichu chay runap pantasqanta Jehovajina manaña yuyarinaypaq?”, nispa (Mat. 6:14, 15). Jehovap ruwasqanqa, pillapis contranchikpi pisi chayri jatuchaq imaspi pantaptin, kikinta ruwanapaq yachachiwanchik. Chaykunamanta juktaq kanman, qhariwarmi ukhupi qhinchachakuy kaptin. Mana juchayuq perdonan chayqa, qusan chayri warmin wasanchasqanta ‘manaña jaykʼaqpis yuyarikunanchu’ tiyan. Contranchikpi juchallikuqpa ruwasqanta qunqayqa, mana atikullanchu, chaywanpis qunqaspaqa, Jehovajina ruwasunchik.a

¹⁹ Musuq tratoqa, qutuchakuymanta wikchʼuchikuq pesachikuspa kutinpuptin, imaynatachus payta qhawanata yachachillawanchiktaq. ¿Imanasunmantaq chay runa ñakʼarichiwarqanchik chayri ñuqanchikpaq saqrata parlarqa chay? Qutuchakuyman watiqmanta kutimuptin, ¿imaynatá Jeremías 31:34 nisqan, yuyayninchikpi, ruwayninchikpi ima, yanapawasun? Chay runata, ¿perdonasunchu, juchantapis qunqaymanchu churasun? (2 Cor. 2:6-8.) Musuq tratota jatunpaq qhawaptinchikqa, chayta ruwanapuni tiyan.

20. ¿Imapitaq Jeremiaspa tiemponmanta judiosman mana rikchʼakunchikchu?

²⁰ Jeremiaspa tiemponpiqa, achkha judíos niq kanku: “Diosqa mana ruwanqachu, allin kajta nitaj mana allin kajtapis”, nispa (Sof. 1:12). Paykunaqa, Jehová pichus, imaynachus kasqanta tumpata yachaspapis, munayninkumanjina kawsaqta saqinallanta, mana ima kamachiyta kasukunankuta suyasqanta ima, yuyaq kanku. Chaywanpis ñuqanchikqa, Jehová tukuy ima ruwasqanchikta rikusqanta yachanchik. Chayraykutaq Diospa sunqunta nanachiyta manchachikunchik, ni imaraykutaq saqra kaqta ruwayta munanchikchu (Jer. 16:17). Chantapis, Jehová kʼacha sunquyuq Tata kasqanta yachanchik. Payqa, allin ruwasqasninchikta qhawan, wakkuna chayta mana reparaptinkupis (2 Cró. 16:9).

21, 22. ¿Imaraykutaq wakkuna, “Diosta rejsiy” ninawanchikta manaña necesitanchikchu?

²¹ Jehovaqa, musuq tratomanta nirqa: “Leyniyta yuyayninkuman churasaj, sonqosninkupitaj qhelqaykullasajtaj. Noqa Diosninku kasaj, paykunataj aylluy kanqanku [...]. Manaña pipis runa masinta yachachenqañachu nitaj wawqentapis nenqachu: Tata Diosta rejsiy, nispa, imaraykuchus tukuy rejsiwanqanku”, nispa (Jer. 31:33, 34). Jallpʼapi kawsaq akllasqa cristianosqa, Diospa leynin sunqunkupi qillqasqa kasqanta rikuchinku. Runap yachachiyninpi atienekunankumantaqa, Diospa leyninta munakunku, chaytataq kusiywan may chhika runasmanta kaqkunaman yachachinku. Ajinamanta Jallpʼapi kawsayta suyakuqkuna, Jehovata riqsinku, munakunku ima. Paykunaqa, munasqankurayku Dios nisqanmanjina kawsanku, nisqasnin juntʼakunanpitaq atienekunku. Qampis, chiqamantachá chay may chhika runasmanta kanki. Imaraykuchus Diosta riqsinki, paywantaq allinpi kanki. ¿Manachu chay juk sumaq tʼinka?

²² ¿Imaynatá Jehovawan allinpi kasqaykita kallpacharqanki? Ichá, Diosmanta mañakuptiyki, imaynatachus kutichisusqanta rikusqayki, Payta astawan munakunaykipaq yanapasurqa. Chayrí, llakiyniykita atipanaykipaq Bibliamanta juk pʼitita yuyarikusqaykirayku, yanapasusqanta rikurqanki. Chaykunataqa, ama qunqaychu. Diospa Palabranta ukhunchallankipuni chayqa, Payta astawan riqsinki, chaytaq wiñaypaq yanapasunqa.

23. ¿Imaynatá Jehovata riqsiy, sunqu yuyayninchik manaña juchachanawanchikpaq yanapawanchik?

²³ Musuq tratorayku, wak bendicionta kunan japʼillanchiktaq. Jehová, musuq tratop leyesninmanjina juchasninchikta pampachasqanta yachayqa, sunqu yuyayninchik manaña juchachanawanchikpaq yanapawasun. Sutʼinchanapaq, ichá juk warmi, Diosta niraq riqsichkaspa wawitanta urqhuchikusqanmanta, mayta llakikun. Wakintaq, jatun maqanakupi runata wañuchisqankurayku, ajina llakisqa kanku. Chiqamantapuni pesachikuqkunaqa, musuq tratomanta yawarniqta perdonasqa kanku. Ajina kaptin, ¿manachu Jehová perdonawaptinchik, juchanchikta qunqayman churasqanpi atienekusunman? Chayrayku, Jehová pampachasqan juchaspi, manaña yuyananchikchu tiyan.

24. Jeremías 31:20 imatachus nisqan, ¿imaynatá kallpachawanchik?

²⁴ Jeremías 31:20 (ñawiriy) pʼitiqa, imaynatachus Jehová perdonasqanta rikuchin. Achkha wata ñawpaqta, niraq Jeremías nacekuchkaptin, Jehovaqa, pataniqpi kaq Israelta —chaytaq Efraín aylluwan ninakurqa, 10 ayllusmanta aswan kuraq kaq—, lantista yupaychasqanrayku castigarqa. Israelitas wak suyuman apasqas kaptinkupis, Jehovaqa, paykunata mana saqirpayarqachu, “aswan munasqa kaj churi[tajinataq]” munakullarqapuni. Paykunapi yuyaspapis, ‘sunqun wawayaq’. Chayqa, juchanmanta tukuy sunqu pesachikuqwan, Jehová may kʼacha kasqanta rikuchiwanchik. Chay kutipitaq, Jehová musuq tratomanta parlarqa.

25. Jehová musuq tratoniqta imastachus ruwasqanmanta, ¿imaraykutaq agradecesqas kasunman?

²⁵ Jehová musuq tratoniqta juchasta pampachananta nisqanqa, Cristo Waranqa Watasta Kamachiyta tukuptin, juntʼakuyta tukukunqa. Jesucristo, 144.000 akllasqa cristianoswan, chiqa sunqu runasta juntʼa runaman tukuchinqa. Waranqa watas tukukuptintaq, Satanaswan mana chʼawkiyachikuqkunaqa, chiqamantapuni Diospa wawasnin kanqanku (Romanos 8:19-22 ñawiriy). Runasqa, unaytaña juchasapa kayninkuwan ayquchkanku, chaywanpis chay tiempopiqa, “Diospa kacharichisqa wawasnin[jina]”, juchamanta, wañuymanta ima kacharichisqas kanqanku. Chayrayku qampis, chiqamantapuni musuq tratoniqta, kunan, aswan qhipamanpis, bendicionesta japʼiyta atinki. Arí, ‘Davidpa mirayninniqta’, Dios ‘kay Jallpʼapi justiciata ruwaptin’ kawsakuyta atinki (Jer. 33:15).