Chʼampaykunaqa Jehovapi astawan atienekunaykupaq kallpachawayku

Ada Dello Stritto wawanpa kawsayninmanta willariwanchik

Sutiyqa Joel, 36 watasniyuqña kani, chaywanpis kay pʼunchaypaq Bibliamanta ñawirinapaq pʼitita, cuadernoyman iskay horaspipuni qillqani. ¿Imarayku chay chhika unaypi qillqani? Mamay chayta sutʼincharisunqachik.

QUSAY Luigiwan, Jehovamanta sutʼinchaqkunajina 1968 watapi bautizakurqayku. Wawitasniyku Davidwan, Marcwan, sanolla nacekurqanku. Chaywanpis sullkʼa kaq Joel sutiyuq wawitaykuqa, manaraq nacekunan tiempopi, Binche (Bélgica) llaqtamanta juk hospitalpi 1973 watapi nacekurqa. Chay llaqtaqa, Bruselas llaqtamanta uraniqpi 60 (40 millas) kilometrosninman kachkan. Joelqa juk kilo, 700 gramosnillayuq (3 libras, 12 onzasniyuq) nacekurqa, chayrayku wiñarinanpaq hospitalpi qhipachirqayku.

Semanasninmantaq manapuni allinyakusqanrayku, wawasta jampiq doctorman aparqayku. Paytaq, wawaykuta qhawaytawan jinata niwarqayku: “Kay wawaykichikqa, kuraq wawasniykichikpa unquyninkutawansina japʼikuchkan”, nispa. Parlayta tukuptintaq, tukuypis chʼinlla kachkarqayku. Imaraykuchus wawaykuqa, unqusqapunisina kachkarqa. Chantá, qusayllata wakniqman pusaspa jinata nisqa: “Wawaykiqa, trisomía 21 nisqawan unqusqa kachkan”, nispa, chay unquypa wak sutinqa, síndrome de Down.a

Chay niwasqaykuqa, mayta llakichiwarqayku, chaywanpis wak doctortañataq tapukamurqayku. Doctorqa, Joelta chʼinllamanta juk horatajinapuni qhawarqa, ñuqaykupaqtaq, mana tukukuyniyuqjina karqa. Qhawayta tukuytawanqa, jinata niwarqayku: “Kay wawitaqa mayta qhawanaykichikta necesitanqa”, nispa, chantataq kʼachamanta nillawarqaykutaq: “Chaywanpis kusisqa kanqa, imaraykuchus qamkunaqa, mayta munakunkichik”, nispa. Jinata nisqantawantaq wawitayta, munakuywan marqʼarikurqani, wasimantaq apakapurqayku. Chay kutipaqqa, iskay killitayuqña karqa.

Tantakuykuna, Diosmanta willay ima, kallpachawayku

Aswan qhipamantaq, Joelniy sunqitunmanta, tullitusninmantawan, manchay unqusqa kachkasqan yachakullarqataq. Sunqitun jatun kasqanrayku, pulmonsitusninta ñitʼiykuchkarqa, chayraykutaq ima unquytapis japʼinanpaqjinalla karqa. Tawa killitasninman pulmonsitunmanta unqusqa kachkasqanrayku, hospitalman aparqayku, chaypitaq mana qayllaykuyllatapis atirqaykuchu. Chayta rikuspaqa, sunquyku nanawaq kayku. Marqʼarikuyta, munarikuyta ima, munaspapis, chunka semanastapuni mana qayllaykullaytapis atirqaykuchu. Ni imata ruwayta atispa, qusaywan puraqmanta sunquchanakuq kayku, Diosmantataq mañakuq kayku.

Chayjina llakiypi kachkaspa iskaynin wawitasniykuwan —David, Marc—, tantakuykunaman rillaqpuni kayku, kuraq kaqqa suqta watitayuq, sullkʼantaq kimsa watitayuq kachkarqa. Tantakunapaq Wasipi hermanoswan khuska kaspaqa, Jehová mayta munakuwasqaykuta rikurqayku. Imaraykuchus llakiyniykuta payman saqispa, sunqu tiyasqa kayta atirqayku (Sal. 55:22). Joelta qhawaq enfermeraspis, tantakuykunaman risqayku, mayta yanapawasqaykuta repararqanku.

Chantapis willamuq rinaypaq, Jehovamanta kallpata mañakuq kani. Wasipi waqaspa qhipakunaymantaqa, vecinosniyman Dios unquykunata chinkachinanmanta, chaytaq kallpachawasqanta, willaq kani. Sapa willayman lluqsiptiy, Jehová mañakuyniyta uyariwasqanta rikuq kani.

“¡Tʼukunapaqjinaqa!”

Wawitaykutaqa, juktawan wasiman apakapuyta atillarqaykutaq. May kusisqas kachkarqayku, chaywanpis, qʼayantinpacha may llakiypi rikukullarqaykutaq. Imaraykuchus Joel, mayta unqurpasqanrayku, hospitalman apallarqaykutaq. Doctoresqa: “Joelqa, suqta killallataña kawsakunqa”, niwarqayku. Jinata niwasqaykutaq chiqa kaspa jinarqa, imaraykuchus iskay killasninmanqa, manchay unqusqa kachkarqa. Juk Doctorqa, Joel kachkarqa chaymanta jawitapi, jinata niwarqayku: “Niña paypaq jampi kanchu”, nispa. Chantá nillarqataq: “Kayjinapiqa, Jehovalla yanapayta atinman”, nispa.

Manchay saykʼusqa kachkaspapis, wawitaywan khuska kachkarqani. Qusayqa, Davidta, Marctawan qhawachkarqa, qutuchakuymanta hermanastaq, juktaq, juktaq ñuqawan qhipakurqanku. Chaymanta semananman, jukllata wawitaypa yawarnin sayarparqa. Enfermerastaq, chay rato salvaq jamurqanku, chaywanpis mana imatapis ruwayta atirqankuñachu. Juk chhikanmanqa, juknin allillanwan jinata niwarqa: “Wañupun”, nispa. Ñuqaqa, mayta waqayta qallarirqani. Chay ratopachataq, chay cuartomanta lluqsispa, Diosmanta mañakuq churakurqani, chaywanpis, manchay llakisqa kachkasqayrayku, imatachus ninayta mana yachakurqanichu. Chaymanta, chunka phichqayuq minutosninmanjina, juk enfermera lluqsimuytawan jinata niwarqa: “¡Kutirichkan!”, nispa. Chaymantataq, makiymanta aysaspa: “Jaku, qhawamunki”, nispa pusawarqa. Yaykuspataq, sunqitun juktawan samachkasqanta rikurqani. Chay willayqa, usqhayllata hospitalpi yachakurqa. Chantá doctores, enfermeras ima, qhawaq jamurqanku, nirqankutaq: “¡Tʼukunapaqjinaqa!”, nispa.

Joel tawa watitasninpi puririn

Doctorqa, chay wataspi sapa kuti niwaq kanku: “Joeltaqa, mayta munakunaykichik tiyan”, nispa. Jehovaqa, ñuqata, qusayta ima, munakuywan qhawawarqayku, astawanraq wawitay nacekusqanmantapachaqa. Ñuqaykupis, kikillantataq Joelta qhawayta munarqayku. Jinatataq ruwayta atirqayku, imaraykuchus tukuy imapi yanapanayku karqa.

Joelqa, qanchis watasninkama, octubremanta marzokama manchaytapuni unquq, chayraykutaq hospitalllapipuni sayaq kayku. Wawasniy Davidwan, Marcwan ima khuska kanaypaqpis, mayta kallpachakuq kani. Paykunaqa, sullkʼankuta mayta yanaparqanku, chaytaq may allin karqa. Sutʼincharinapaq, doctoresqa Joel mana puriyta atinanta niwarqayku. Chaywanpis, ñapis tawa watitayuqña kachkaptin Marc, Joelta nirqa: “¡Joel! Mamanchikman puriyta atisqaykita rikuchiy”, nispa. Tʼukunapaqjina, Joelqa, ¡puririyta qallarirqa! Mayta kusikurqayku, Jehovamantaq tukuy sunquykuwan agradecerqayku. Joelpa ñawpaqman risqan wakin kuti manapis rikukuqchu, ñuqaykuqa allinta ruwachkasqanta, jinallatapuni ruwananta ima, nillaqpuni kayku.

Diosmanta yachachisqaykuqa, mana qhasichu karqa

Joeltaqa, atisqaykumanjina Tantakunapaq Wasiman pusaq kayku. Manchay unquy qʼipisitu kasqanrayku, plasticowan qhatasqa carritopi apaq kayku, chay ukhumanta qhawamuyta atinanpaqjina. Chay ukhullapi kaspapis, tantakuykunapi mayta kusikuq.

Qutuchakuymanta hermanosqa, mayta munakuyninkuta, yanapayninkuta ima, rikuchiwarqayku. Juk hermanoqa, Isaías 59:1 pʼiti nisqanta sapa kuti yuyarichiwaq kayku, chaypi nin: “Cheqamanta Tata Diospa makenqa mana juchʼuyyapunchu mana salvasuyta atinampaj, manataj ninrimpis joqʼarayapunchu mana uyarisuyta atinampajqa”, nispa. Chay pʼitiqa, Diospi astawan atienekunaykupaq yanapawarqayku.

Joel, kawsayninpi imamantapis ñawpaqman Jehovata yupaychayta churananpaq, mayta yanaparqayku. Paywan mayta Diosmanta, parlaq kayku. Arí, Jehovata munakuyniyuq Tatantajina qhawananta, munakunanta ima, munarqayku. Chantapis, ajinata ruwasqaykuta Jehová bendecinanta mañakuq kayku.

Waynuchituña kachkaptinqa, chiqa yachachiykunamanta parlayta munasqanta, may kusiywan repararqayku. Chunka tawa watayuq kachkaspa operachikuytawan, jinata tapuwarqa: “¿Mamáy kay, Vivir para siempre, librota doctorman saqiymanchu?”, nispa. Chayta uyarispaqa, mayta kusikurqani. Chaymanta watasninman, juktawan operachikunallantaq karqa, mana allin kanantataq yacharqayku. Manaraq operachikuchkaspa, juk cartata yanapayniykuwan operaq doctorman qillqarqa, chaypitaq yawarta mana churachikuyta munasqanta sutʼincharqa. Doctortaq jinata tapurqa: “¿Manapunichu churachikuyta munanki?”, nispa, paytaq mana iskaychakuspa: “Arí, doctor”, nirqa. Jehová Diospi atienekusqanta, munaynintataq ruwayta munasqanta yachayqa, mayta kusichiwarqayku. Chantapis, hospitalpi doctores yanapawasqaykumanta, mayta agradecekurqayku.

Joel Diospa llaqtanpi ñawpaqman risqan

Joelqa, 17 watasniyuq Diosman qukuspa bautizakurqa. Chaytataq, ¡manapuni qunqakusqaykuchu! Jinata ñawpaqman risqanqa, mayta kusichiwayku. Jehovata, yachachiykunasninta ima, munakusqanqa, mana pisiyanchu. Chayrayku, piwan parlarispapis, jinata nin: “¡Diosmanta chiqa kaqta yachakusqay kawsayniyqa!”, nispa.

Chay watasllapitaq, ñawiriytawan qillqaytawan yachakurqa, chaywanpis yachakunapaqqa, achkhata kallpakurqa. Sapa rimayta qillqayta tukuchasqanqa, may jatun ruway karqa. Chaymantapachataq, sapa pʼunchay, Diospa Palabranta sapa pʼunchay ukhunchana, nisqa folletota ñawirin. Ñawiriytawantaq, chay pʼunchaypaq pʼitita cuadernonpi qillqan, tukuy qillqasqantaq may achkhaña.

Joelqa, Tantakunapaq Wasiman ñawpaqta chayanaykupaq tanqawayku, imaraykuchus jamuqkunata napaykuyta munan. Chantapis, tapuykunaman kutichispa, rikuchiykunata ruwaspa ima, mayta kusikun. Jinallataq microfonosta apaykachaspa, wak imastawan ruwaysikuspapis kusikullantaq. Allillan kaspaqa, sapa semana willayman ñuqaykuwan rin. Kay 2007 watapi, siervo ministerial kasqanta qutuchakuypi willakurqa. Kusiymantataq waqarqayku. Imaraykuchus chayqa, ¡Jehovap may sumaq bendicionnin!

Jehovap yanapayninta rikuyku

Kay 1999 watapiqa, wak chʼampaypiñataq rikukurqayku. Autoykuman, wak auto chocarqa, Luigitataq parte wañuswaqata saqirqa. Chayrayku, juk chakinta uraqachirqanku, ñañu wasanmantataq achkha kutista operarqanku. Juktawan, Jehovap yanapayninta mañakurqayku, paytaq kallpachawarqayku (Isa. 12:2). Qusay manaña sanochu kaptinpis, ñawpaqman rinallaykupaqpuni kallpachakuyku. Manaña llamkʼayta atiptinpis, Joelta astawan yanapan, chaytaq Diosta yupaychaypi ruwanasniyta astawan ruwanaypaq yanapawan. Chantapis Luigiqa, familiajina Diosmanta astawan yachakunaykupaq, qutuchakuypi ima, sumaqta yanapawayku, payqa qutuchakuymanta ancianosta umachaqjina llamkʼachkan.

Kawsayniykupi imaymana llakiykunapi rikukusqaykurayku, astawan jukchasqa kawsakuyku. Chantapis maychus kaqllata, allintataq imamantapis yuyanaykupaq yanapawayku. Wakin kuti may llakisqa tarikuspataq, Jehovaman llakiyniykuta willakuyku. Davidwan, Marcwan, Jehovamanta karunchakusqankuqa, mayta llakichiwayku. Paykunaqa, wiñayta tukuytawan, wasimanta ripunku, pisimanta pisitaq chiqa yachachiymanta karunchakurqanku. Juk pʼunchay kutimunankutataq, suyakuyku (Luc. 15:17-24).

Tukuy kay wataspiqa, Jehovap yanapayninta rikuyku, chʼampaykuna kaptintaq paypi atienekuyta yachakuyku. Ñuqaykupis, kay Isaías 41:14 nisqan chiqa kasqanta niyku: “Noqamin yanapasqayki, nispa nin preciowan kacharichisoj Tata Dios”, nispa. Arí, Jehová yanapawasqaykuta yachayku, chaytaq mayta kusichiwayku. Chiqamantapuni chʼampaykunaqa, Tatanchik Jehovapi astawan atienekunaykupaq kallpachawayku.

[Sutʼinchaynin]

[16, 17 paginaspi dibujos/fotos]

Joel, maman Adawan

[18 paginapi dibujo/foto]

Ada, Joel, Luigi ima

[19 paginapi dibujo/foto]

Joelqa, Tantakunapaq Wasiman jamuqkunata napaykuspa mayta kusikun