Qʼopa ukhupi valorniyoj imasta tarerqanku

QʼOPATA wijchʼunchej chay lugarmanta parlasojtinku, ¿imataj yuyayniykiman jamun? Ichapis mayta asnarishasqanta yuyawaj. Chantapis chay qʼopa ukhumanta may valorniyoj imasta tariytaqa, nichá yuyallawajpischu, ¿icharí?

Pachaj watas jinallaraj qʼopa ukhupi may valorniyoj imasta tarerqanku. Mana qorichu nitaj valorniyoj rumischu karqa. ¿Imataj kanman karqa? ¿Chay tarisqanku yanapawasunmanchu?

Pachaj watas jinaña Oxford Universidadmanta yachachejkunaqa Bernard Grenfell, Arthur Huntwan Egipto suyuman rerqanku. Valle del Nilo chaypitaj qʼopa ukhumanta tarerqanku totoramanta ruwasqa papelpi unayniyoj qhelqasqasta. Kay 1920 watapitaj chay tarisqankuta uj listaman jina churashajtinku, Bernard Grenfellqa waj qhelqasqastawan Inglaterra suyumanta Bibliotecapaj rantimorqa. Chay Bibliotecaj sutintaj Biblioteca Universitaria John Rylands. Niraj unayninmantaj chay iskay yachachejkunaqa wañuporqanku, nitaj listayta tukucharqankuchu.

Colin Robertsña listayta tukuycharqa. Payqa Oxford Universidadllapitaj yachachej. Chay tarisqanku qhelqasqasta waqaychashaspataj, carnet chhikanta jina uj qhelqasqata tarerqa. Chayta leeshaspataj repararqa chayman rijchʼasqata jina ñaupajtaña leesqanta. Chay qhelqasqaj ujnin ladonpeqa, imatachus Juan 18:31-33 nishasqanmanta wakin palabraslla qhelqasqa kasharqa. Ujnin ladonpitaj imatachus Juan 18:37, 38 nishasqanmanta wakillan qhelqasqa kasharqa. Colin Robertsqa repararqa chay qhelqasqa, may valorniyoj kasqanta.

Colin Robertsqa chay juchʼuy qhelqasqa mashkha unayniyojchus kasqanta yachayta munarqa. Chayrayku waj watasmanta qhelqasqaswan kikincharqa. Chay ruwasqantataj paleografía nikun.a Payqa mashkha unayniyojchus kasqanta allintapuni yachayta munaspa, chay juchʼuy qhelqasqamanta fotosta orqhospa, kinsa papirologosman apacherqa. Chay runastaj mashkha unayniyojchus chay qhelqasqa kasqanta willananku karqa.

Chay kinsa runasqa chay qhelqasqata allinta qhawariytawan, 125 wata chayta qhelqasqa kasqanta yacharqanku. Nisunman, Apóstol Juan wañupusqantawan uj mashkha watasninman jinalla qhelqakusqanta. Chaywanpis paleografiamanta yachaj runasqa pantayta atinku. Chayrayku wakin yachayniyoj runasqa mana creenkuchu 125 wata chaynejpipuni qhelqakusqanta, paykunaqa ninku ichapis aswan qhepata chayri aswan ñaupajta qhelqakusqanta. Jinapis yachakusqanman jina chay Mosoj Testamentomanta tarisqanku qhelqasqaqa, waj qhelqasqasmanta nisqaqa aswan unayniyoj karqa.

¿Imaraykú noqanchejpaj chay tarisqanku qhelqasqa may valorniyoj? Chay qhelqasqaqa reparachiwanchej ñaupa tiempomanta cristianospajqa Diospa Palabran may valorniyojpuni kasqanta.

Ñaupa cristianospa tiemponpeqa Diospa Palabranta rollo nisqapi chayri códice nisqapi apaykachaj kanku. Rollotaqa totoramanta chayri qarasta siraykuspa, machʼaykuspa ima uj jatun papelta jina ruwaj kanku. Chaytaj maytʼukuyta chayri maytʼurakuyta atikullaj, ujnin uyallanpipunitaj astawan qhelqaj kanku.

Profesor Robertspa tarisqan qhelqasqatajrí puraj ladonpi qhelqasqa kasharqa, manataj ujnin ladollanpichu. Payqa codiceta tarisqa, manataj rollotachu. Codicetaqa mana rollota jinachu ruwaj kanku, manaqa librosta jina papelta doblaspa, siraspa ima ruwaj kanku.

¿Imaraykutaj rollomanta nisqa, códice aswan sumaj karqa? Ñaupa tiempomanta cristianosqa Bibliamanta yachachimoj kanku, wasispi, mercadospi, callespi ima. Rollomanta nisqaqa, aswan allin karqa Diospa Palabranta uj librota jina apaykachay (Mateo 24:14; 28:19, 20; Hechos 5:42; 17:17; 20:20).

Diospa Palabran uj libropi jina qhelqasqa kasqanqa, copiasta ruwanapaj sumaj karqa. Chayrayku Bibliaj wakin librosnintaqa kutin kutita copiaj kanku, chaytaj yanaparqa ashkha runas cristianosman tukunankupaj.

Chay tarisqanku qhelqasqaqa, reparachillawanchejtaj Bibliaj nisqasnenqa kunankamapis kikillanpuni kasqanta. Chay qhelqasqapeqa Juanpa qhelqasqan Evangeliomanta wakin versiculoslla rikukojtinpis, kay tiempomanta Biblias jinallataj nishan. Chaytaj rikuchiwanchej Bibliata may chhikata copiajtinkupis, kikillanpuni kashasqanta.

Chay tarisqanku qhelqasqasqa ñaupa tiempomanta may chhika qhelqasqas jinallataj, Bibliaj nisqasnin kunankamapis kikillanpuni kasqanta rikuchin. Werner Kellerqa Y la Biblia tenía razón nisqa libronpi kayta qhelqarqa: “Kay unayniyoj [qhelqasqasqa] rikuchiwanchej Bibliaj nisqasninta ni pi qʼewisqanta”, nispa.

Cheqa cristianospa creeyninkoqa mana imatachus runas tarisqallankumantachu kashan, astawanpis paykunaqa “Diosmanta tukuy Qhelqasqaqa paypa yuyaychasqan” kasqanta creenku (2 Timoteo 3:16). Kay unayniyoj qhelqasqasqa imatachus Biblia unaymantaña nisqanta rikuchin ‘Jehová Diospa Palabranqa wiñaynintinpaj kananta’ (1 Pedro 1:25).