39 Yachaqana
Diosman, ¿imaynatá qayllaykuyman?
¿DIOSMAN qayllaykuy?, achkha runas, ‘Dios, may karupi kasqanta, mana juk Dios kasqanta, manaqa juk Kallpalla kasqanta, chay kallparaykutaq tukuy ima kay Jallpʼapi janaqpachapipis rikhurisqanta’, yuyanku. Chayrayku mayta manchachisunkiman, Diosman qayllaykuy.
Chaywanpis, ichá qampa tatasniyki Lyndap tatasninjina, Jehovamanta sutʼinchaqkuna kanku, Bibliap nisqanmanjinataq uywasunku. Lynda nin: “Sipas kachkaspa, wakin kutilla tantakuykunaman mana riqchu kani, ni jaykʼaqtaq runaman willaq riyta saqiqchu kani, chaywanpis ni jaykʼaq, Diosta amigoytajinachu qhawarqani”.
Qhipaman allinta kawsanaykiqa, Diosman qayllaykunallaykimantaña. Jesucristo nirqa: “Kaymin chay wiñay kawsayqa: Qan kʼata cheqa Diosta rejsisunanku, kachamusqayki Jesucristotapis”, nispa (Juan 17:3). ‘Kʼata chiqa Diosta riqsiyqa’, mana Dios kasqanta yuyayninchikpi yachayllachu... imaraykuchus mana Dios kanchu niq runapis, kikinta ruwayta atillanmataq. Chiqa Diosta riqsiyqa ninayan paypa qayllanpi kay, paypa amigon kay ima (Santiago 2:23, kikinchay). Diosqa, “mana karupichu kashan sapa ujninchejmanta”, chayrayku ‘payta tarinapaq, maskʼananchikta’, niwanchik (Hechos 17:27).
¿Imaynatá Diosta riqsiwaq?
¿Maykʼaqllapis tʼukuspa qhawarqankichu chʼaskasta chayri uyarirqankichu mama qucha qhullchuqiyasqanta? ¿Rikurqankichu pillpintuta chayri sachʼap sillpʼa laqhinta? Tukuy chaykuna, Dios, may Atiyniyuq, yachayniyuq, munakuyniyuq ima, kasqanta rikuchiwanchik. “Diospa mana rikukoj imasnenqa sutʼita rikuchikunku paypa ruwasqasninnejta, kay pacha ruwakusqanmantapacha. Chaykunaqa kanku: Wiñay atiynin, Dios kasqan ima” (Romanos 1:19, 20).
Diosta riqsinaykipaqqa, mana ruwasqallantachu qhawanayki tiyan, manaqa Bibliata ñawirinayki tiyan. Kay libropi, juk munakuyniyuq Dios, sutiyuq ima kasqanta, manataq juk wayrajinachu kasqanta willawanchik. Salmista nin: “Yachaychej Jehová, pay Dios caskanta”, nispa (Salmo 100:3, Quechua de Cuzce). Bibliaqa, Jehová, imayna Dioschus kasqanta willawanchik: “Wiñaypaj Dios, khuyakuyniyoj, kʼacha sonqoyoj, llampʼu sonqo, imamantapis mana usqhayta phiñarparikojlla, manachayqa khuyakuypeqa jatun, jinallataj cheqa kaypipis” (Éxodo 34:6). ¡Bibliaqa, imaynatachus Dios, runata qhawasqanmanta, kʼacha kaykunasninta rikuchisqanmanta ima, allinta sutʼinchallawanchiktaq! Chayrayku Bibliata ñawirinki chayqa, astawan Diosman qayllaykunki.
Bibliata ñawirichkaspa, ¿imatá ruwawaq kusiywan ñawirinallaykipaqpuni?
Bibliata ñawiriyta munayqa, jatun librota ñawiriywan ninakun. Wakin waynasqa, phatu libro kasqanrayku mancharikunku, chayrayku mana ñawiriyta munankuchu. Wakintaq quejakunku, Bibliata ñawiriy, saykʼuchinanpaqjina kasqanta. Diosqa, tukuy imata, Biblianiqta willawanchik, imaynatachus rikhurisqanchikta, imachus aswan qhipaman kananmanta ima. Chantá, imaynatachus kay Jallpʼapi, juk Paraisopi wiñaypaq kawsakunapaq ruwanamanta sutʼinchallantaq. Tukuy chaymanta yachanapaq, ¿Bibliata ñawiriy saykʼuchiwansunmanchu? Bibliaqa, mana juk ratopi ñawiriyta tukurpanapaqjinachu, imaraykuchus “wakin imasqa mana usqhayta entiendenapaj jina kanku” (2 Pedro 3:16). Chayrayku ñawiriyta, mana llasapaqchu qhawananchik tiyan.
Marvin, imaynatachus Bibliata ñawirinamanta yuyaychariwanchik. Pay nin: “Bibliata ñawirichkaspa, yuyaynillaypi imaynachus kasqanta tʼukurini, chantá ñuqapis chay chʼampaypi kachkaymanjina yuyayta qallarini”. Sutʼincharinapaq, Daniel libromanta 6 tʼaqanta ñawiriy. Ñawirinallaykimantaqa, Daniel kasqaykita yuyay, Diosmanta mañakusqaykirayku, paytajina chʼataykususqankurayku, wisqʼasqa kachkasqaykipi ima. ¿Imataq suyachkasunki? ¡Wañuy! Persamanta phiña soldados, mana munachkaqta, leonkunaq tʼuqunku chayman aysasunku, chay tʼuqupitaq yarqhasqa leones kachkanku.
Uyarinkitaq rumita suchuchispa chay tʼuquta kicharichkasqankuta, chaymantataq leones qhaparqachachkasqankuta uyariytawankama mancharikuspa qhipanman suchuyta qallarinki, kamachiqpa soldadosnintaq japʼiykuytawankama, mana khuyakuspa chay tʼuquman, wañunaykipaq wikchʼuykusunku, chaymantataq jatun rumiwan chay tʼuqupi tapaykusunku. Kaymantajinallataq chay laqha tʼuqupi kachkaptiyki, juk león ladoykita pasachkaqta sientenki. . .
¿Saykʼuchinawanchikpajinachu? ¡Mana! Yuyarikuy: ama pukllakunaykipajinallachu Bibliata ñawiriy. Ñawirichkaspa, imatachus Jehovamanta yachachichkasusqanta reparay. Sutʼinchanapaq, ¿manachu Danielpa kawsayninpi rikuchiwanchik, Dios, kamachisninta pruebaman churasqa kanankuta saqillasqanta?
Chantá sapa pʼunchay Bibliata ñawirinaykipaq sumaqta wakichikuy. ¡Sapa pʼunchay 15 minutosllatapis ñawirispaqa, juk watapi ñawiriyta tukuwaq! Teleta qhawanaykimantaqa, ‘tiempota’ urqhukuspa Bibliata ñawiriy (Efesios 5:16). Bibliata ñawirinki chayqa, astawan Diosman qayllaykunki (Proverbios 2:1, 5).
Mañakuyqa, Diosman qayllaykunaykipaq, yanapasunqa
Juk sipas Laverne sutiyuq nin: “Pillawanpis mana parlaspaqa, manachá niwaqchu, pay may sumaq amigoy nispaqa”. Jehovaqa, paywan parlarinata niwanchik, imaraykuchus payqa ‘uyariwanchik mañakusqanchikta’ (Salmo 65:2). Tukuy iñiyninchikwan “munayninman jinachus imallatapis mañakunchej chayqa, yachanchej pay uyarinawanchejta” (1 Juan 5:14).
Lyndaqa (ñawpaq parrafospi paymanta parlarirqanchikña) kawsayninpi kayta yachakurqa. Pay yuyarikuspa nin, juk tiempo ‘chʼampaykunasninta allinchananpaq’, kay pachapi chʼaqwaykuna chinkananpaq ima, Diosmanta mana saykʼuspa mañakusqanta. Tukuy chayta atipananpaq, Dios kallpachasqanmanjina astawan Diospa qayllanpi kachkasqanta reparasqa. Wak sipastaq, Kay sutiyuq, Diosmanta mañakuyqa, may sumaq kasqanta yachakullasqataq: “Wakin kuti llakiyninchikmanta pimanpis willariyta munanchikpuni, chaypaqtaq Jehová qayllanchikpi kachkan, payqa entiendewasun, khuyakuwasun ima, yachanchiktaq paylla yanapanawanchikta”.
Diosmanta mañakuspa, ¿llakiynillanchiktachu thañichinchik? Mana; Santiago 1:2-5 pʼitikuna niwanchik, ima chʼampaypipis kachkaspa, ‘Diosmanta mañakunata. Diostaq yachayta quwanchik, chaytataq tukuyman qun mana michʼakuspa, chay mañakusqanchikmanta mana rimaspalla’. Payqa, ima chʼampaymantapis ichá mana ayqichiwasunchu, ¡chaywanpis, chʼampayninchikta atipanapaq, yachayta qunawanchikta niwanchik! Chantá Bibliap pʼitikunasnintapis yuyarikunaykipaq yanapasunkiman (Juan 14:26, kikinchay). Mana chayri, ichá Biblianiqta chayri tantakuykunaniqta juk yachachiyta yachakuwaq, chʼampayniykita allinchanaykipaq. Diosqa ‘mana saqisunqachu mana sayay atinata tanqasqa kanaykita. Payllataq, juchaman urmanaykipaq tanqasqa kachkaptiyki yanapasunqa, chay juchamanta lluspʼinaykipaq’. Arí, payqa ‘mana saqirparisunqachu’ (1 Corintios 10:13; 2 Corintios 4:9). Chʼampayniykita atipanaykipaq, Dios yanapasusqanta qhawaspa, ¿manachu astawan Diospa qayllanpi kachkasqaykita sientekuwaq?
Chantá, ama chʼampayniykita atipanallaykipaqchu, Diosmanta mañakuy. Jesusqa, Diosmanta imaynatachus mañakunamanta yachachichkaspa, Diospa sutinta jatunchanapaq, Reinon jamunanpaq, munaynin juntʼakunanpaq ima, mañakuy astawan sumaq kasqanta nirqa (Mateo 6:9-13). Astawanpis “tukuy imamanta graciasta qospallapuni”, Diosmanta mañakuyqa, may sumaq (Filipenses 4:6).
Diosmanta mana mañakuyta atispa, ¿imatá ruwawaq? ¡Paymanta mañakuyta atinaykipaq, yanapasunanta niy! Chantá sunqumantapacha mañakunaykipaq, yanapasunanta nillaytaq. ‘Mana saykʼuspataq, mañakullaypuni’, tiempo pasasqanmanjinataq, Dioswan parlachkaspa, juk chiqa amigoykiwanpis parlachkawaqjina kasqanta, reparakunki (Romanos 12:12). Maria nin: “Ima chʼampayniyuqpis kaspaqa, chʼampayniyta atipanaypaq Jehová yanapanawanta yachani”.
Allinta, sutʼita parlaspa Diosmanta mañakuyqa astawan sumaq. Salmo 62:8 pʼiti nin: “Sonqoykichejpi kaj chhikata payman willakuychej”, nispa. Imachus llakichisusqanta, imaynachus sientekusqaykita ima, willakuy. Chʼampayniykita atipanaykipaq yanapasunanta nillaytaq. Chantá Diosmanta mañakuchkaspa, familiaykita, cristiano compañerosniykita ima bendecinanta, imapipis pantasqaykimanta perdonanasunta mañakullaytaq. Sapa pʼunchaytaq kawsayta qususqanmanta graciasta quy. Diosmanta mañakuyta mana qunqapunkichu chayqa, astawan payman qayllaykuyta atinki, paypaq ñawpaqinpitaq allinpaq qhawasqa kanki.
Diosta munakusqaykita rikuchiy
Diospa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kanki chayqa, ¿manachu munawaq, wak runastapis yanapayta, Diospa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kanankupaq? Diospa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kayta munanku chayqa, ‘salvasqa kasqankuta siminkuwan sutʼinchananku tiyan’ (Romanos 10:10).
Achkha waynas, iñiyninkuta rikuchinku, compañerosninkuman, vecinosninkuman, familiasninkuman imatachus Diosmanta yachakusqankuta willaspa. Chantá, Jehovamanta sutʼinchaqkunawan, “wasimanta wasi” runaman willaq rillankutaq (Hechos 5:42). Kayta ruwaytaq, achkha waynaspaq, mana atinankupaqjinallachu. Juk cristiano wayna nin: “Achkha waynas, sipaskuna ima, pʼinqakunkusina wasimanta wasi runaman willaq riyta, amigosninku rikuspa, imatachus ninankumantataq manchachikunku”.
Chaywanpis, ¿Diospa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kaytachu munanki, chayri wak waynaspa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kaytachu? Manchachikuyniyki, pʼinqakuyniyki ima, ¿salvasqa kanaykipaq yanapasunqachu? Apóstol Pablo yuyaychawanchik: “Imapichus suyakushanchej, chaymanta sinchʼita chʼipakunachej mana iskayrayaspa”, nispa (Hebreos 10:23). Wasimanta wasi willaq rinaykipaq sumaqta wakichikusqaykiqa, ¡runaman willachkaspa kusikunaykipaq yanapasunqa! (1 Pedro 3:15.)
Tiempo pasasqanmanjina, Jehovata amigoykitajina munakusqayki, tukuy kawsayniykiwan payta yupaychayta munasqayki ima, payman qukunaykipaq, yakupi pʼulltikuspa bautizakunaykipaq ima, tanqasunan tiyan (Romanos 12:1; Mateo 28:19, 20, NM). Bautizakuspa, Cristop discipulonman tukuyta munaspaqa, ñawpaqta allinta tʼukurinayki tiyan. Kaytaq, ‘qam kikiykita qhisachakunaykita’, qhapaq kayta maskʼanaykimanta nisqa, Diospa Reinonta ñawpaqta maskʼanaykita niyta munan (Marcos 8:34). Chantá, Diospa llaqtanmanta kasqaykita, tukuy runas yachananku tiyan.
Robert nin: “Achkha waynas, sipaskuna ima, manasina bautizakuyta munankuchu. Diosman qukuspa, pantayta manchachikusqankurayku”. Diosman qukuspaqa, manaña qhipaman kutiriyta atisunmanchu (Eclesiastés 5:4, kikinchay). “Pichus yachan imachus allin ruway kasqanta, nitaj chayta ruwanchu, chay runaqa juchallikun”, ¡bautizasqa kaspapis mana bautizasqa kaspapis! (Santiago 4:17.) Tapuriykuna: ¿Diospa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kasqaykita, chiqamantachu allinpaq qhawanki? ¿Munankichu Diosta wiñaypaq yupaychayta? Jina kaptin, ¡ama saqiychu pʼinqakuyniyki, Diospa amigon kanaykipaq jarkʼasunanta!
Diospa amigosnin, ¿ima allinkunatataq tarinqanku?
Diospa amigon kayta akllasqaykirayku, kay pachamanta runas chiqnisunqanku (Juan 15:19). Ichá wakin kuti, asipayasunqaku, chanzakusunqanku ima. Ichá jukllapi chʼampaykunapi, llakiypi ima, rikhurillawaqtaq. Chaywanpis, ama saqiychu ni ima jarkʼasunanta, Diospa amigon kanaykipaq. Dios nin: “Mana wijchʼurparisqaykichu, nitaj saqerparisqaykichu”, nispa (Hebreos 13:5).
Kay libropi rikunki, imaynatachus Jehová, paypa llaqtan ima, allinniykita maskʼasqanta. Kay librop paginasninpi, mana tukuy tapuykunasniykipaqchu, kutichiykuna kaptinpis, ¡chiqamanta kunanqa, ni jaykʼaqjina yachanki, Biblia, Diospa yuyaychasqanmajina ruwasqa kasqanta! (2 Timoteo 3:16, 17.) Kawsayniykipi ima chʼampayniykimantapis yachayta munaspa, chayri ima tapukuyniykipis kaptin, Bibliapi kutichiyninta maskʼay (Proverbios 2:4, 5). Tatasniyki, Diosta manchachikunku, yupaychankutaq chayqa, Diosman qayllaykunaykipaq yanapasunankupaq kachkanku, qam sunquykita kicharinki chayqa.
Chaywanpis yuyarikuy, Jehovaqa, ima tapuyniykimanpis kutichiyta atin. Payqa, “phutiywan mana allin kashajtinchej, usqhayta yanapawanchej”, yuyaychawanchiktaq imaynatachus allinchanata (Salmo 46:1). Chayrayku, “wayna kashaspa, pichus Ruwasoj Diosmanta yuyarikuy” (Eclesiastés 12:1). Chayta ruwaspataq Diospa sunqunta kusichinki (Proverbios 27:11). Chantá, Diosqa chiqa amigosninman juk wiñay kawsayta qunqa, qampis Diospa amigonjina mayta kallpachakunki chayqa, juk Paraisopi wiñaypaq kawsayta atillawaqtaq.
Tʼukurinapaq tapuykuna
◻ Diospa ñawpaqinpi allinpaq qhawasqa kay, ¿imaraykutaq may allin?
◻ Biblia, ¿imatá Diosmanta yachachiwanchik?
◻ Bibliata ñawirichkaspa, ¿imatá ruwaspataq, kusiyta, allinta yachakuyta ima, tariwaq?
◻ Diospi iñisqaykita, ¿imaynatá simiykiwan sutʼinchawaq, chaytaq imatá ninayan? ¿Chayta ruwayta munankichu? ¿Imarayku?
◻ Diosman qayllaykunaykipaq, ¿imaynatá tantakuykuna yanapasunki, chantá imaynatataq chay tantakuykunapi allinta yachakullawaqpuni?
◻ Diospa amigon kasqayki, ¿imaraykutaq may allin?
[311 paginapi sutʼinchaynin]
¿Chiqamantachu Diosman qayllaykuyman?
[312 paginapi sutʼinchaynin]
Diosqa, tukuy imata Biblianiqta runasman willawanchik, imaynatachus rikhurisqanchikta, imachus astawan qhipaman kananmanta ima
[316, 317 paginaspi recuadro, dibujo/foto]
Tantakuykunaqa, Diosman qayllaykunaykipaq yanapasunqa
Nigeria suyumanta, juk wayna nin: “Jehovata munakuqkunawan purisqay, Jehovata munakunaypaq yanapawarqa. Jehovamanta sutʼinchaqkuna, Tantakunapaq Wasipi, tantakunku Diosta yupaychanankupaq, puraqmanta kallpachanakunankupaq ima (Hebreos 10:23-25). Anita 16 watayuq nin: “Tantakunapaq Wasipi, chiqa amigosta tarirqani”, nispa.
Chay tantakuykunapi, mana riqsinakunallankupaqchu tantakunku. Tantakunapaq Wasipi, semanapi 5 tantakuykunata ruwanku, chaypitaq, Bibliap yuyaychasqanmanjina yachachinku. Kayjina tantakuykunapi, tukuy imamanta parlakun: familiapi allinta kawsanamanta, Bibliap nisqanmanjina profecías juntʼakusqanmanta, imaynatachus kawsanamanta, Diosta yupaychanamanta, cristianojina runasman Diospa Reinonmanta willamunamanta ima. Chantá, uyariqkunata mana saykʼuchinankupaqjinachu yachachinku, manaqa japʼiqanankupaqjina. Wakin hermanostapis tapurinku, imaynatachus Diospaq llamkʼachkasqankumanta chantá rikuchillankutaq imaynatachus runasman yachachinankumanta, willanankumanta ima. Diosmanta Parlayta Yachanapaq tantakuypi, achkha hermanos sumaq yachachiq kanankupaq wakichikunku.
¿Tantakuykunaman richkankiñachu? Jina kaptin, mayta kallpachakuy, 1) sumaqta wakichikunaykipaq. Anita nin: “Tantakuykunapaq ima librotachus, ima horachus, ima pʼunchaychus wakichikunayta yachani”. Wakichikusqaykitaq 2) tantakuykunapi tapuykunaman kutichinaykipaq yanapasunqa: Jesusqa, waynuchullaraq kachkaspa, templopi yachachikusqanta chʼinsitumanta uyariq, tapuriptinkutaq kutichillaqtaq, chaymanta payñataq tapuriq (Lucas 2:46, 47). Qampis tantakuyunapi umallirichiykunata ‘tukuy sunqu uyariwaq’, chantá papelpi qillqawaq imamantachus umallirichiq parlamusqanta (Hebreos 2:1). Tantakuykunapi tapuykunaman kutichina kaptintaq, kutichiwaq.
Chantá: 3) Imatachus yachakusqaykimanjina ruway: wak runasmanpis yachakusqaykita willariy. Astawan allinqa yachakusqaykimanjina kawsayniykipi ruwanayki, atikuptintaq kawsayniykitapis tikrachiwaq. Tukuy chiqa yachakusqaki ‘qampi trabajachkan’ (1 Tesalonicenses 2:13).
Ama saqiychu tantakuykunaman riyta. Tareasniyki kapusuptinqa, tantakuyman rinaykipaq usqhayta ruwayta tukuy. Simeon nin: “Tantakuy tukukuptinkama, wakkunawan parlarisqay, mayta kusichiwan, imaraykuchus qhipallatapuni tantakunapaq wasimanta lluqsipuni. Wakin kuti, achkha tareasniy kapuwanptintaq, tantakuy tukukuptinkama tareasniyta ruwamunaypaq ripuni”. Niraq tantakuyman richkaspa, chayri tantakuy tukukusqantawan, tareasniykita ruwanayki kaptinpis, tantakuykunaman rinaykipaq mayta kallpachakullaypuni. Chaypi yachakusqaykiqa, astawan Diosman qayllaykunaykipaq yanapasunqa.
[315 paginapi dibujo/foto]
Bibliata ñawiriyqa, astawan Diosman qayllaykunapaq yanapawanchik
[318 paginapi dibujos/fotos]
“Ima chʼampayniyuqpis kaspa, chʼampayniyta atipanaypaq Jehová yanapanawanta yachani”