Jehová jina runasmanta khuyakuna

 1. 1) ¿Imatataj Jehová Moisesman nisqa? 2) ¿Imaynataj sientekunchej Jehová khuyakuwasqanchejta yachaspa?

UJ KUTI Jehovaqa, Moisesman sutinta willarerqa, imayna Dioschus kasqantapis sutʼincharqa. Chay kutipi Jehovaqa mana atiyninmantachu nitaj yachayninmantachu parlarqa. Manaqa khuyakuyniyoj, kʼacha sonqoyojtaj kasqanmanta parlarqa (Éxodo 34:5-7 leey). Moisesqa yachayta munarqa, Jehová yanapanantachus manachus. Jehovatajrí khuyakuyniyoj kasqanta nispa, kamachisninta yanapanantapuni nisharqa (Éxo. 33:13). Jehová khuyakuwasqanchejta yachayqa, mayta sonqochawanchej. Chantá, ¿imaynataj khuyakuyniyoj runa? Khuyakuyniyoj runaqa wajkunamanta llakikun, yanapananpajtaj tukuy imata ruwan. Kunantaj qhepan parrafospi runasta khuyakunamanta parlarisunchej.

2, 3. 1) ¿Imaraykutaj wajkunamanta khuyakuyta atinchej? 2) ¿Imaraykutaj wajkunamanta khuyakuna kanman?

² Jehovaqa khuyakuyniyoj. Rijchʼayninman jina ruwasqa kasqanchejraykutaj runasmanta khuyakuyta atillanchejtaj. Mundomanta runaspis khuyakuyta atillankutaj (Gén. 1:27). Bibliaqa khuyakuyniyoj runasmanta willawanchej. Salomonpa tiemponmanta parlarina. Iskay warmisqa Salomonpa ñaupaqenman chayachinakusqanku, uj wawarayku. Salomontaj pipunichus maman kasqanta yachananpaj, chay wawata iskayman khuchunankuta kamacherqa. Chay wawaj mamantaj, ujnin warmiman qopunankuta nisqa, wawitanmanta khuyakusqanrayku (1 Rey. 3:23-27). Kunanqa Faraonpa ususinmantañataj parlarina. Payqa mayupi ñuñoj wawitata tarisqa. Chay wawitataj Moisés karqa. Hebreospa wawasninkumanta ujnin kasqanrayku, wañuchisqa kanan karqa. Jinapis chay wawitamanta khuyakusqanrayku, wawanta jina uywakaporqa (Éxo. 2:5, 6).

³ Jehovaqa pay jina khuyakuyniyoj kananchejta munan. Chayrayku wajkunamanta khuyakuyta yachananchej tiyan (Efe. 5:1). Jehovaqa wajkunamanta khuyakunapaj jina ruwawarqanchej. Jinapis juchasapa kasqanchejrayku, wakin kutis mana khuyakuyta atillanchejchu. Noqallanchejpi yuyanamantaqa wajkunamanta khuyakuna. Chaypajqa yanapasunchej Jehovamanta, Jesusmanta, waj hermanosmantawan yachakusqanchej. Chantá yachakullasuntaj imaynasmantachus wajkunamanta khuyakuyta, imaraykuchus allinninchejpaj kasqantapis.

 4. 1) ¿Imapajtaj Jehová angelesninta Sodoma llajtaman kacharqa? 2) ¿Imatataj Jehová sumajta yachan?

⁴ Biblia nisqanman jina, Jehovaqa ashkha kutispi kamachisninmanta khuyakorqa. Imaynatachus Lotta khuyakusqanmanta parlarina. Lotqa cheqan runa karqa, Sodoma llajtapitaj tiyakorqa, Gomorra llajtaj qayllanpi. Chay llajtaspi tiyakoj runasqa “millay kausaypi” purej kanku. Lottaj chayta rikuspa ‘mayta llakikoj’. Chay runas Diospa kamachiykunasninta pisipaj qhawasqankurayku, Diosqa chay sajra runasta chinkachinanta nerqa (2 Ped. 2:7, 8). Chaytataj Lotman angelesninwan willachimorqa, salvakunanpajtaj chay llajtamanta llojsipunanta nichimorqa. Bibliaqa nin: “Lot mana usqhayta puririyta aterqachu; chayrayku angelesqa Lotta, warminta, iskaynin ususisninkutawan makisninkumanta llajtamanta jawaman aysarqanku, Tata Dios paykunata khuyakusqanrayku”, nispa (Gén. 19:16). Jehovaqa imayna llakiypichus Lot kashasqanta sumajta yacharqa. Kikillantataj sumajta yachan imayna llakiypichus sapa uj kashasqanchejta (Isa. 63:7-9; Sant. 5:11; 2 Ped. 2:9).

 5. 1) ¿Imaynatá Jehová israelitasta yachacherqa khuyakoj kanankuta? 2) ¿Imatá chaymanta yachakunchej?

⁵ Jehovaqa llajtanta yachachillarqataj wajkunamanta khuyakunankuta. Israelitasmanta parlarina. Jehovaqa paykunapaj leyesta churaporqa. Ujnin ley nisqanman jinataj, uj israelita qolqeta manukojtin, ima pʼachantapis prendata jina saqenan karqa. Jinapis manojqa niraj inti yaykupushajtin chay pʼachanta kutichipunan karqa, manukoj runa mana chʼisinpi chiriykuchikunanpaj (Éxodo 22:26, 27 leey). Ichapis Israelpi kanman karqa mana khuyarikoj runa, manukoj runaman pʼachanta mana kutichipuyta munaj. Jinapis Jehovaqa israelitasta yachacherqa khuyakoj kanankuta. ¿Imatataj kaymanta yachakusunman? Hermanosninchejmanta khuyarikuna kasqanta. Chayrayku uj hermano chayri uj hermana llakiypi kashan chayqa, yanaparinapacha (Col. 3:12; Sant. 2:15, 16; 1 Juan 3:17 leey).

 6. ¿Imaynatá Jehová jina runasmanta khuyakusunman?

⁶ Israelitasqa Jehovaj contranta oqharikorqanku. Jinapis Jehovaqa paykunamanta khuyakullarqapuni. Bibliaqa nin: “Ñawpa tatasninkoj Señorninku Tata Diosqa palabranta apachillarqapuni paykunaman profetasninnejta paykunata khuyasqanrayku, Templonraykutaj”, nispa (2 Cró. 36:15). Ajinallatataj noqanchejpis, Jehovata manaraj rejsejkunamanta khuyakunanchej tiyan. Imaraykuchus paykunaqa atinkumanraj pesachikuyta, Jehovamanpis qayllaykuyta. Jehovaqa mana munanchu ni pi chinkachisqa kananta (2 Ped. 3:9). Chayrayku tiempo kashajtillanraj tukuyman willarina, Jehová sajra runasta chinkachinanta. Yanaparinataj Diospa khuyakuyninta tarinankupaj.

7, 8. ¿Imaynatataj uj familia Jehová khuyakusqanta repararqa?

⁷ Kay tiempopi ashkha Jehovaj testigosnenqa, Jehová khuyakusqanta, jarkʼasqantataj repararqanku. Kay 1990 watapi, Bosnia suyupi aylluspura maqanakusharqanku, wañuchinakusharqankutaj. Chay suyupi uj familia tiyakorqa, wawankutaj Milán sutikorqa, 12 watayojtaj karqa. Uj kuti Milanwan, hermanonwan, tatasninwan, waj testigospiwan flotapi Serbia suyuman viajasharqanku, uj jatun tantakuyman. Chay tantakuypitaj tatasnin bautizakunanku karqa. Fronteraman chayajtinkutaj soldadosqa, Milanpa familian waj ayllumanta kasqankurayku flotamanta uraykuchisqanku, chay waj testigostataj pasanankuta saqellasqanku. Milanta familiantawanqa, iskay diatapuni fronterapi qhepachisqanku. Chantataj soldadosqa capitanninkuta wajyasqanku, chay familiawan imatachus ruwanankupaj. Capitantaj nisqa, “jawaman orqhospa balearpaychej”, nispa. Milianpa familiantaj chayta uyarisqa.

⁸ Soldados paykunapura parlashajtinku, iskay runas Milanpa familianman chimpaykusqanku, chhichispataj nisqanku: “Jehovaj testigosnin kayku, flotapi viajasharqankichej chay hermanostaj, willawarqayku imachus qankunawan kasqanta”, nispa. Chantá chay hermanos Milanta, hermanontawan nisqanku: “Automan wichariychej, soldadosqa mana wawaspa documentosninkuta watushankuchu”, nispa. Milanpa tatasninkumantaj nisqanku: “Trancaj wasa ladonta riychej, aswan jaqaypitaj tinkusunchej”, nispa. Milantaj chayta uyarispa, mana yacharqachu kusiymanta asinantachus chayri waqanantachus. Milanpa tatasnintaj hermanosta tapusqanku: “Chantá, ¿soldados ripunaykuta saqellawasqaykuchu?”, nispa. Chaymanta Milanpa tatasnin trancaj wasa ladonta rishajtinku, soldadosqa manapis rikushankumanchu jina karqa. Milanwan hermanonwan fronterata pasaytawan, tatasninwan tinkukorqanku. Ajinamantataj jatun tantakuyman rillarqankupuni. Chay kutipi sutʼita repararqanku, Jehová mañakusqankuta uyarisqanta. Biblia nisqanman jina, Jehovaqa kamachisninta mana tukuy imamantapunichu librarqa (Hech. 7:58-60). Jinapis chay kutipi Milanqa, Jehovapuni paykunata librashasqanta repararqa, nerqataj: “Jehovaj angelesnin soldadosta ciegoyachinkumanpis jina karqa”, nispa (Sal. 97:10).

 9. ¿Imatataj Jesús ruwarqa runasta tʼaqa tʼaqallata rikuspa? (8 paginapi dibujota qhawariy).

⁹ Jesuspis Tatan jina runasmanta khuyakullarqataj. Jesusqa rikorqa, runas mana michejniyoj ovejas jina mitharasqas, tʼaqa tʼaqallataj kashasqankuta. Chayta rikuspataj, “paykunaman tukuy imata yachacherqa” (Mat. 9:36; Marcos 6:34 leey). Fariseostajrí mana Jesús jinachu runasmanta khuyakoj kanku, nitaj yanapaytapis munajchu kanku (Mat. 12:9-14; 23:4; Juan 7:49). Noqanchejqa Jesús jina runasmanta khuyakuspa, Jehovamanta yachachina.

10, 11. 1) ¿Imaraykutaj rey Agagmanta Saúl mana khuyakunanchu kasqa? 2) ¿Pikunamantataj Jehová mana khuyakonqachu?

¹⁰ Jinapis wakin kuteqa, mana allinchu kanman wakinkunamanta khuyakunanchej. Uj kuti Jehovaqa, rey Saulta kamacherqa Amalec llajtamanta rey Agagta, chay llajtapi tukuy tiyakojkunatawan wañurachinanta, jinallataj animalesninkutapis. Imaraykuchus rey Agagqa, Diospa llajtanpa contranpi oqharikorqa. Jinapis Saulqa khuyakusqanrayku rey Agagta mana wañucherqachu, nillataj sumachaj animalesnintapis. Chayta ruwaspaqa Saulqa mana Jehovata kasukorqachu. Chayrayku Jehovaqa, Saulta nerqa manaña rey kananta (1 Sam. 15:3, 9, 15). Jehovaqa cheqan juez. Payqa runaj sonqonta qhawan, yachantaj mayqen runachus mana khuyakunapaj jina kasqanta (Lam. 2:17; Eze. 5:11). Tumpamantawan Jehovaqa, mana kasukojkunata chinkarparichenqa, cheqan runasmantataj khuyarikonqa (2 Tes. 1:6-10).

¹¹ Noqanchejqa tukuy runasta yanapana Diosman kutirikunankupaj. Imaraykuchus mana juzgasunmanchu, pi runatachus Jehová salvananta chayrí chinkachinanta. Imaynasmantachus runasmanta khuyakuyta atisqanchejta qhawarina.

12. ¿Imaynatá wajkunamanta khuyakusunman?

¹² Wajkunata tukuy imapi yanapana. Jehovaqa munan hermanosmanta khuyakunanchejta, jinallataj vecinosninchejmantapis (Juan 13:34, 35; 1 Ped. 3:8). Khuyakuyniyoj runaqa waqajkunawan waqan, ñakʼarejkunawantaj ñakʼarin. Chantapis ñakʼarejkunata yanapananpaj tukuy atisqanta ruwan. Chayrayku noqanchejqa wajkunata yanaparinapuni. Ichapis wasinkupi imallatapis ruwapusunman chayri rantinpusunman (Mat. 7:12).

13. Sinchʼi para chayri terremoto kajtin, ¿imatataj Jehovaj testigosnin ruwanku?

¹³ Llakiypi kajkunata yanaparina. Jehovaj testigosnenqa terremoto chayri sinchʼi para kajtin, purajmanta yanapanakunku, wajkunatapis yanaparinku (1 Ped. 2:17). Japonmanta uj hermana, 2011 watapi mama qocha wasarimusqanrayku, terremoto kasqanrayku ima, sinchʼi llakiypi tarikorqa, jinallataj chaynejpi tiyakojkunapis. Hermanostaj tukuynejmanta jamorqanku wasisninkuta allinchaj, jinallataj Tantakuna Wasistapis. Chayta rikuspataj chay hermana nerqa: “Hermanos yanapashawasqaykuta rikuspa mayta sonqochakorqani, kallpachakorqanitaj. Sutʼita repararqani Jehová mayta munakuwasqanchejta, hermanospura mayta munanakusqanchejtapis. Reparallarqanitaj mundontinpi hermanos Jehovamanta mañapushawasqaykuta”, nispa.

14. ¿Imaynatataj onqosqasta, awelitostawan yanapasunman?

¹⁴ Onqosqasta, awelitostawan yanapana. Onqosqa runasta, awelitostawan rikuspa llakikunchej, paykunamantataj khuyakunchej. Tukuy sonqo Diosmanta mañakunchej, paypa Gobiernon jamunallantaña onqoykunata, machuyaytapis chinkachinanpaj. Chaykamataj onqosqasta, awelitostapis tukuy atisqanchejta yanapana. Uj runa, uj kuti ajinata qhelqasqa: “Mamayqa awelitaña karqa, Alzheimer onqoywantaj karqa, uj kutitaj jatun jispʼayninwan atipaykuchikusqa, ropanta cambiakuytataj mana atishasqachu. Jinallapitaj iskay hermanitas punkuta takamusqanku. Chay hermanitasqa mamayta waturejpuni kanku, mamaytaj pʼenqakuspa atipaykuchikusqanta willakusqa. Hermanastaj mamayta yanapasqanku. Chantá yaku qʼoñita tomarikuspa, mamaywan parlarikusqanku. May agradecesqa kashani, chay hermanitaswan, mamayta yanapasqankumanta”, nispa. Chantapis Jehovaj testigosninmanta jinata nisqa: “Paykunaqa Bibliaj nisqanman jinapuni kausakunku”, nispa. Chayrayku tukuyninchej mayta kallpachakuna onqosqasmanta, awelitosmantawan khuyakunapaj (Fili. 2:3, 4).

15. ¿Imaynasmantá runasta yanapasunman?

¹⁵ Runasta yanapana Jehovata rejsinankupaj. Runastaqa yanapasunman Diosmanta, Gobiernonmantawan yachachispa. Chantá yanapallasunmantaj, Jehová Diosta kasukuy allinninchejpaj kasqanta reparachispa (Isa. 48:17, 18). Tukuy chaykunata ruwaspaqa, Jehová Diosta jatunchanchej, runasmantataj khuyakunchej. Chayrayku tukuy atisqanchejta predicamunallapuni (1 Tim. 2:3, 4).

16. ¿Runasmanta khuyakunanchej allinninchejpajchu?

¹⁶ Wakin doctores nisqankuman jina, khuyakoj runasqa, mana anchata onqonkuchu, wajkunawantaj sumajta apanakunku. Ñakʼariypi kajkunata yanapaspaqa aswan kusisqa kanchej, mana sapayakunchejchu, nitaj wajkunamanta sajrata yuyanchejchu. Runasmanta khuyakoyqa allinninchejpajpuni (Efe. 4:31, 32). Wajkunata munakusqanchejrayku yanapaspaqa, sonqo juntʼasqa kanchej. Imaraykuchus Jehovaj munayninta ruwanchej. Runasmanta khuyakoyqa yanapawanchej sumaj tatas, sumaj qosa chayri sumaj warmi kanapaj, wajkunawan amigos kanapajpis. Chantapis wajkunamanta khuyakojtinchejqa, khuyasqallataj kasunchej (Mateo 5:7; Lucas 6:38 leey).

17. ¿Imaraykutaj may allin runasmanta khuyakunanchej?

¹⁷ Runasmanta khuyakunchej Jehovata jatunchayta, pay jinataj ruwayta munasqanchejrayku. Nitaj allinninchejta maskʼasqanchejraykullachu. Jehová Dioslla jatun munakuyniyoj, khuyakuyniyojtaj (Pro. 14:31). Chayrayku Jehová jina runasmanta khuyakunapaj, tukuy atisqanchejta kallpachakuna. Ajinamanta hermanosninchejwan aswan ujchasqas kasunchej, tukuywantaj allinta kausakusunchej (Gál. 6:10; 1 Juan 4:16).