Chiqa religionqa, jukchasqa kasqanrayku riqsisqa
“Tantaykusaj, imaynatachus ovejasta tropaman tantaykunchej, ajinata.” (MIQ. 2:12.)
1. ¿Imastaq Jehová may yachayniyuq kasqanta rikuchin?
SALMISTA nirqa: “Tata Dios, ruwasqasniykeqa may chhika. Tukuy imata sumaj yachayniykiwan ruwarqanki. Kay pachaqa ruwasqasniykiwan juntʼa kashan”, nispa (Sal. 104:24). Arí, sachʼas, tukuy laya khuritus, wak animales ima, jukchasqas kawsasqankuqa, Dios may yachayniyuq kasqanta sutʼita rikuchin. Cuerponchik kawsananchikpaqjina tukuy imasnin —juchʼuy imasninmantapacha jatuchaqkama— allin ruwasqa kasqanpis, Diospa yachayninta rikuchillantaq.
2. Kay 13 paginapi dibujota rikusqanchikmanjina, ¿imaraykutaq cristianos jukchasqas kasqanku tʼukunapaq karqa?
2 Jehovaqa, runasta puraqmanta yanapanakunankupaq, jukchasqas kawsanankupaq ima, tukuy laya rikchʼayniyuqta, yuyayniyuqta, Payjina kʼacha kaykunasniyuqta ima, ruwarqa (Gén. 1:27; 2:18). Chaywanpis, runasqa Diosmanta karunchasqa kachkanku, kunankamataq jukchasqas kawsakuyta mana atinkuchu (1 Juan 5:19). Chayrayku, ñawpa siglomanta qutuchakuypi, tukuy laya runas jukchasqas kasqankuqa, ¡tʼukunapaqchá karqa! Imaptinchus chay qutuchakuypiqa, Efesomanta wata runas, Greciamanta allinpaq qhawasqa warmis, yachayniyuq judíos, lanti yupaychayta saqiqkuna ima, karqanku (Hech. 13:1; 17:4; 1 Tes. 1:9; 1 Tim. 6:1).
3. a) ¿Imawantaq Biblia, cristianos jukchasqas kawsakusqankuta kikinchan? b) ¿Ima tapuykunatataq kay yachaqanapi ukhunchasun?
3 Chiqa religionpi kasqanchikrayku, cuerpop imasninjina tukuy jukchasqas llamkʼanchik (1 Corintios 12:12, 13, ñawiriy). Kay yachaqanapiqa, kay tapuykunata ukhunchasun: ¿Imaynatá chiqa religión jukchawanchik? ¿Imaraykutaq Jehovalla tukuy suyusmanta runasta jukchayta atin? ¿Imastaq jukchasqas kasqanchikta tukuchinman, imaynatataq Jehová chaykunata qhisachanapaq yanapawanchik? Chantapis, ¿imaraykutaq cristiano nichikuqkuna, chiqa cristianosjina jukchasqas kawsakuyta mana atinkuchu?
¿Imaynatá chiqa religión jukchawanchik?
4. ¿Imaynatá chiqa religión jukchawanchik?
4 Chiqa cristianosqa, Jehová tukuy imata Ruwasqanrayku, paylla sumaq Kamachiq kasqanta yachanchik (Apo. 4:11). Chayrayku, mana kikintachu kawsaspapis, tukuyniqmanta kaspapis, Diospa kamachiykunasninta, yuyaychaykunasninta ima, kasukunchik. Chantapis Jehovataqa, ‘Tatáy’ ninchik (Isa. 64:8; Mat. 6:9). Ajinamanta, salmista ninjina hermanosjina jukchasqas kawsakunchik, pay nirqa: “May jina sumajpuni wawqepura uj sonqolla kʼachata kawsanankoqa”, nispa (Sal. 133:1).
5. ¿Ima kʼacha kaytaq chiqa cristianosta jukchawanchik?
5 Cristianosqa, juchasapas kaspapis puraqmanta mayta munanakuyta yachakusqanchikrayku, Diosta juk sunqulla yupaychanchik. Chaytataq Jehová yachachiwanchik (1 Juan 4:7, 8, ñawiriy). Palabranpiqa, yuyaychawanchik: “Kay imaswan pʼachawan jina pʼachallikuychej: Khuyakuywan, kʼacha kaywan, llampʼu sonqo kaywan, mana phiñakoj kaywan, pacienciawan ima. Ujkuna ujkunawan paciencianakuspa, purajmanta perdonanakuychej, sichus pipis wajpa contrampi imatapis ruwan chayqa. Imaynatachus Cristoqa juchasniykichejta perdonarqa, ajinallatataj qankunapis ujkunata perdonaychej. Astawanqa, munakuywan pʼachawan jina pʼachallikuychej, imaraykuchus munakoyqa chay tukuyninta ujllaman sumajta tukuchin”, nispa (Col. 3:12-14). Arí, munanakusqanchikqa chiqa cristianos kasqanchikta rikuchin, jukchawanchiktaq. ¿Manachu chayta kawsayninchikpi rikunchik? (Juan 13:35.)
6. ¿Imaynatá Diospa Reinonpi suyakuy jukchasqasllapuni kanapaq yanapawanchik?
6 Chantapis chiqa cristianosqa, Diospa Reinollan runaspaq sumaq kawsayta apamunanpi suyakusqanchikrayku, jukchasqas kanchik. Tumpamantawantaq, kay pachapi kamachiqkunata chinkachispa kamachinanta, kasukuq runastataq wiñaypaq allin kawsaywan tʼinkananta yachanchik (Isa. 11:4-9; Dan. 2:44). Chayrayku, Jesuspa nisqanmanjina kawsakunchik, pay nirqa: “[Discipulosniyqa] mana kay pachajtachu kanku; noqapis manallataj kay pachajtachu kani”, nispa (Juan 17:16). Arí, kay pachap chʼampaykunasninpi, maqanakuykunasninpi ima, mana chhapukusqanchikrayku, jukchasqasllapuni kanchik.
¿Pikunaniqtataq Dios yachachiwanchik?
7, 8. ¿Imaynatá Bibliap yachachiykunasnin jukchasqas kananchikpaq yanapawanchik?
7 Ñawpa siglomanta cristianosqa, Jesús, chay tiempopi Diospa llaqtanta kamachiqkunaniqta qutuchakuyta yachachisqanta, yuyaychasqanta ima, yacharqanku. Juk yachachiyllata japʼikusqankuraykutaq, jukchasqas karqanku. Chay kamachiqkunaqa, Jerusalenmanta apóstoles, ancianos ima karqanku. Imatachus ruwakunanta nisqankuqa, Diospa Palabranmanjina karqa, hermanosmantaq qutuchakuykunata waturiqkunaniqta riqsichiq kanku. Bibliaqa, iskay qutuchakuykunata waturiqkunamanta parlaspa nin: “Llajtamanta llajta rispa, willarqanku imatachus Jerusalenpi apóstoles, ancianoswan kamachisqankuta. Hermanostataj kamacherqanku chay imasta juntʼanankuta”, nispa (Hech. 15:6, 19-22; 16:4).
8 Kay tiempopipis, Diospa Llaqtanta Kamachiqkunaqa, akllasqa cristianosmanta kanku. Paykunaqa, Jallpʼantinpi Diospa llaqtan jukchasqa kananpaq yanapanku. Chaypaqqa, iñiyninchikta kallpachananpaqjina publicacionesta, achkha qalluspi urqhunku. Chay yachachiykuna Diospa Palabranmanjina kasqanrayku, Paymanta jamun, mana runasmantachu (Isa. 54:13).
9. ¿Imaynatataq Dios nisqanmanjina ruwasqanchik jukchasqasllapuni kanapaq yanapawanchik?
9 Qutuchakuykunata waturiq hermanos runasman willaspa ñawpaqpi kaspa, jukchasqas kanapaq yanapawanchik. Diospa kamachisnin jukchasqas kasqanchikqa, kay pachamanta runas imallatapis ruwanankupaq tantakusqankuwan, mana kikinchu. Imaraykuchus qutuchakuypiqa, Jehovata jatunchanapaq, chantapis Pay nisqanmanjina allin willaykunata runasman willanapaq, yachachinapaq, hermanosninchikta kallpachanapaq ima, tantakunchik, nitaq sunquta kusichinapaqchu (Rom. 1:11, 12; 1 Tes. 5:11; Heb. 10:24, 25). Chayrayku, apóstol Pablo hermanosninman nirqa: “Uyariyta munani qankuna sinchʼita sayashasqaykichejta uj sonqolla, uj yuyaylla, ujllapi kallpakuspa evangeliota creesqaykichejpi”, nispa (Fili. 1:27).
10. ¿Imaynasmantataq Diospa llaqtan jukchasqallapuni kanchik?
10 Rikunchikjina cristianosqa, jukchasqasllapuni kanchik. Imaraykuchus Jehovata Kamachiqninchiktajina qhawanchik, puraqmanta munanakunchik, Diospa Reinonpi suyakunchik, Diospa llaqtanta ñawpaqman apaqkunatataq jatunpaq qhawanchik. Chaywanpis juchasapa kasqanchikrayku tʼaqanakuykuna kanman. Chayrayku, imaynatachus Jehová chayta atipanapaq yanapawasqanchikta qhawarina (Rom. 12:2).
¿Imaynatá jatunchakuyta, envidiakuyta ima atipasunman?
11. ¿Imaraykutaq jatunchakuq runa jukchasqas kaqkunata tʼaqanachin, imaynatá Jehová jatunchakuyta atipanapaq yanapawanchik?
11 Jatunchakuq runaqa, jukchasqa kaqkunata tʼaqanachin. Imaptinchus wakkunamanta may kasqanta yuyakun, allinta ruwasqanmanta runaykachan, wakkunatapis envidiachinman. Discípulo Santiagoqa, sutʼita nirqa: “Tukuy chay jatunchakoyqa mana walejchu, sajramin”, nispa (Sant. 4:16). Runa masinta pisipaq qhawaqqa, mana munakuyniyuqchu. Chaywanpis Jehová llampʼu sunqu kasqanmanta mayta yachakusunman. Payqa may juchasapa kaptinchikpis payman qayllaykunanchikta saqin. Chayrayku David, Diosman nirqa: ‘Llampʼu sunqu kayniyki jatunchawan’, nispa (2 Sam. 22:36, Diospa Simin Qelqa). Bibliaqa, jatunchakuyta atipanapaq yanapawanchik. Sutʼincharinapaq, Pabloqa Dios yuyaychasqanmanjina tapurqa: “Imaraykutaj qan yuyakunki aswan sumaj kasqaykita ujkunamanta nisqari? Chayrí imataj tiyapusunki mana Diospa qosusqan? Paychus qhasilla qosunki chayrí, imaraykutaj runaykachanki manapis Diosmanta japʼiwajchu karqa jina?”, nispa (1 Cor. 4:7).
12, 13. a) ¿Imaraykutaq envidiakuyman tanqasqa kanchik? b) Hermanosninchikta Jehovajina qhawaptinchik, ¿imataq sutʼi rikukunqa?
12 Envidiakuypis tʼaqanachillawasunmantaq. Juchata herenciatajina japʼisqanchikrayku, ‘runapura envidianakuyman’ tanqasqa kanchik (Ecl. 4:4). Iñiyninkupi sinchi sayasqa cristianospis, wakkunap kapuyninmanta, allinpi kachkasqankumanta, qutuchakuypi llamkʼayninkumanta, chayri imatapis allinta ruwasqankumanta envidiakunkuman. Sutʼincharinapaq, juk tataqa, ichapis wak hermano Diospa llaqtanpi astawan llamkʼayta atisqanmanta envidiakunman. Chay hermanotaq, chay tata wawasniyuq kasqanmanta envidiakullanmantaq. ¿Imatá envidianakuy mana tʼaqanachinawanchikpaq ruwasunman?
13 Bibliapiqa, qutuchakuymanta akllasqa cristianosta cuerpop imasninwan kikinchan, chayta yuyarikuytaq envidiakuyta atipanapaq yanapawasun (1 Corintios 12:14-18, ñawiriy). Ñawismanta, sunqumanta ima, parlarina. Ñawistaqa, tukuy rikunchik, sunqutarí mana. Chaywanpis, iskayninku may valorniyuq kasqankuta yachanchik, ¿icharí? Jehovapis tukuy kamachisninta may valorniyuqpaq qhawan, qutuchakuypi wakin hermanospa ruwasqanku mana reparakuptinpis. Ñuqanchikpis, hermanosninchikta Jehovajina qhawananchik tiyan. Paykunata envidiakunamantaqa, allinninkuta maskʼana. Ajinamanta, cristiano nichikuqkunamanta, wakjina kasqanchik sutʼi rikukunqa.
Cristiano nichikuqkunaqa tʼaqanasqas kachkanku
14, 15. ¿Imaynatá Diosta wasanchaq cristianos tʼaqanakurqanku?
14 Chiqa cristianosqa, jukchasqas kachkanku, cristiano nichikuqkunataq may tʼaqanasqas. Kay 4 siglopiqa, Romapi Diosta wasanchaq cristianos achkha karqanku, chay siglopi juk runa chay religionesta kamachiq yaykuptintaq astawan yapakurqa. Chaywanpis, religionesta kamachiqkuna mana juk yuyayllachu kasqankurayku, pisimanta pisi tʼaqanakurqanku, ajinamanta astawan religiones rikhurirqa.
15 Chay kamachiqkunamanta achkhas, paykunapura achkha watasta maqanakurqanku. Kay 17, 18 siglospiqa, Gran Bretaña, Francia, Estados Unidos ima, suyuta yupaychanankupaq runasta tanqarqanku. Jinamanta suyuta yupaychay juk religionman tukurqa. Kay 19, 20 siglospaqtaq, tukuyniqpiña ajinata yuyarqanku. Chaymantataq, imaymana chʼampaykunarayku, chay iglesias achkha juchʼuy qutusman tʼaqanakurqanku. Yaqha tukuyninkutaq suyuta yupaychayta allinpaq qhawanku. Chay iglesiaspi kaqkunaqa, maqanakuykunaman rinku, paykunapurataq maqanakunku. Kay tiempopipis cristianos nichikuqkunaqa, yachachiykunasninkumanta, suyuta yupaychaymanta ima, mana kikintachu yuyasqankurayku tʼaqanasqallapuni kachkanku.
16. ¿Imastaq cristianos nichikuqkunata tʼaqanachin?
16 Kay 20 siglopiqa, wakin religiones jukchakuyta munaspa tantakurqanku. Chaypaq achkha watasta kallpachakuspapis, pisilla jukchakurqanku. Chaywanpis, chay religionpi kaqkuna, kawsay jinallamanta rikhurisqanmanta, sulluchiymanta, warmipura chayri qharipura jinanakuymanta, warmis sacerdotes kanankumanta ima, mana kikintachu yuyasqankurayku tʼaqanasqasllapuni kachkanku. Religionta kamachiqkunamanta wakinkunaqa, achkha iglesiasmanta runasta, creesqanku mana kikinchu kaptinpis, jukchayta munanku. Jinata ruwaspataq, religionninkupi kaqkunap iñiynillankuta pisiyachinku. Arí, tukuy cristiano nichikuqkuna tʼaqanasqasllapuni kachkanku.
Chiqa religionpiqa, tukuy suyusmanta kaspapis jukchasqas kanku
17. ¿Ima profeciataq chiqa religión ‘qhipa pʼunchaykunapi’ runasta jukchananmanta parlan?
17 Kay pachamanta runasqa ni jaykʼaqjina tʼaqanasqas kachkanku, chiqa cristianostaq jukchasqasllapuni. Diosqa, Miqueasniqta jinapuni kananta nirqaña: “Tantaykusaj, imaynatachus ovejasta tropaman tantaykunchej, ajinata”, nispa (Miq. 2:12). Chantapis Miqueasqa, chiqa religión, llulla dioskunata yupaychaqkunamanta, kamachiqkunata jatunchaqkunamanta ima, aswan patapi kananmanta jinata nirqa: “Jaqay qhepa kaj pʼunchaykunapeqa, maypichus Tata Diospa Templon kashan, chay orqoqa aswan jatumpaj qhawasqa orqo kanqa. Tukuy orqosmanta aswan jatumpuni kanqa, tukuy nacionestaj chayman jamonqanku. [...] Waj nacionesqa dioskunankoj sutinkupipis purichunku; noqanchejrí Señorninchej Tata Diospa sutimpi purisunchej”, nispa (Miq. 4:1, 5).
18. ¿Imasta saqinapaqtaq chiqa religión yanapawanchik?
18 Chantapis Miqueasqa, enemigos kaqkunatapis chiqa religión jukchananta nirqa: “May chhika naciones jamuspa, nenqanku: Jamuychej, Tata Diospa orqonman wicharinachej, Jacobpa Diosnimpa Templonman, pay ñankunanta rikuchinawanchejpaj, chaynintataj purisunchej. [...] Paykunaqa espadasninkuta rejasman tukuchenqanku, tʼojsina lanzasninkutapis hocesman tukuchenqanku. Ni mayqen llajta oqharillanqatajchu armasninkuta wajpa contrampi maqanakupaj, nitaj wañuchinaku maqanakupajpis wakichikonqankuchu”, nispa (Miq. 4:2, 3). Chayqa juntʼakuchkanpuni. Imaptinchus, Jallpʼantinmanta achkha runas, suyuta, lantista ima, yupaychayta saqispa, chiqa religionman yaykupunku. Jehová munanakunankuta yachachisqanraykutaq, jukchasqas kawsakunku.
19. ¿Imatá chiqa cristianos jukchasqas kasqanchik rikuchin?
19 Chiqa cristianos pachantinpi jukchasqas kasqanchikjinaqa, mana kanchu, chayqa Jehová, espíritu santonwan yanapawasqanchikta sutʼita rikuchin. Kunan tiempopitaq ni jaykʼaqjina Diospa llaqtanman tukuy suyusmanta runas jukchaykukuchkanku. Arí, Apocalipsis 7:9, 14 nisqanqa ni jaykʼaqjina juntʼakuchkan. Chaypiqa, kay saqra pacha chinkachisqa kananpaq, Diospa angelesnin tumpamantawan “wayrasta” manaña jarkʼanankuta rikuchin (Apocalipsis 7:1-4, 9, 10, 14, ñawiriy). Diospa llaqtanpi kayqa, ¡may sumaqpuni! Chaywanpis, ¿imatá sapa jukninchik jukchasqallapuni kanapaq ruwasunman? Kay tapuymanqa, qhipan yachaqanapi kutichisun.
¿Imatá yachakunchik?
• ¿Imaynamantataq chiqa religión runasta jukchan?
• ¿Imatá envidianakuy mana tʼaqanachinawanchikpaq ruwasunman?
• ¿Imaraykutaq chiqa cristianos tukuy suyusmanta kaspapis jukchasqallapuni kanchik?
[13 paginapi dibujo/foto]
Ñawpa siglopi cristianosqa, tukuyniqmanta karqanku
[15 paginapi dibujos/fotos]
¿Imaynatataq Tantakunapaq Wasita llimphuchaypi yanapakuy, jukchasqas kanapaq yanapan?