Jehová “Diosqa chayta ruwan nisqanman jina”

 1. Jerusalén thuñisqa kachkaptin, ¿imatá Jeremías, Jehovap profeciasninmanta nirqa?

JERUSALENQA laqayasllaña chayri raqayllaña kachkan. Babilonios llaqtata ruphaykuchisqankurayku, qʼusñiqa janaqpachamanña chayachkan. Jeremiasqa, runas wañuchisqa kachkaptinku, sunqu nanayta qhaparikusqankuta yuyarikullanpuni. Payqa, ajina kananta yacharqaña, Jehová nisqanmanjinataq tukuy ima juntʼakurqa. Chayrayku llakiywan nin: “Tata Diosqa chayta ruwan nisqanman jina”, nispa. Jerusalén chayjinapi tukukusqanqa, ¡may llakiypuni! (Lamentaciones 2:17 ñawiriy.)

 2. Aswan ñawpaqta willasqa profeciasmanta, ¿mayqintataq Jeremías juntʼakuqta rikurqa?

² Jeremiasqa, Diospa llaqtanman willakusqan achkha profeciasta, may ñawpaqta willasqa wakin profeciasta ima, juntʼakuqta rikurqa. Achkha watas ñawpaqta Moisesqa, Israel llaqtaman Diosta kasukuptinku bendicionesta, mana kasukuptinkutaq maldicionesta japʼinankuta nirqa. Jehovaqa, llaqtanpa allinninta munarqa, nisunman bendicionesta japʼinanta. Chaywanpis mana kasukuptinkuqa, maldiciones paykunapaq kananta nirqa. Moisesqa, mana kasukuptinku, Diospa contranpi kaptinku ima, llakiypi rikukuspa ‘churisninkup, ususisninkup aychasninkuta mikhunankuta’ nirqa; Jeremiaspis chayta nillarqataq (Deu. 30:19, 20; Jer. 19:9; Lev. 26:29). Wakin judíos, ichá tapurqanku: “¿Chay kanmanpunichu?”, nispa. Babilonios Jerusalén llaqtata muyuykuptinku, mikhuna pisiyasqanrayku, judiosqa chiqamantapuni wawasninkuta mikhuykurqanku. Chayrayku Jeremías nirqa: “Ñawpajta kʼacha khuyakuyniyoj warmis kajkunaqa wawasnillankutataj waykʼuykakaporqanku. Kikin wawasnillankutataj mikhuykakaporqanku, nacionniypa jatun llajtan thuñisqa kashajtin”, nispa (Lam. 4:10). ¡Mancharinapaqjinapuni karqa!

 3. ¿Imapaqtaq Jehová llaqtanman profetasninta kacharqa?

³ Jehovaqa, Jeremiasta, wak profetasta ima, mana llakiy willaykunata willanallankupaqchu kacharqa. Astawanqa, llaqtan chiqan ñanman kutirikunanta, juchanmanta pesachikunanta ima munarqa. Esdraspis jinata nillarqataq: “Ñawpa tatasninkoj Señorninku Tata Diosqa palabranta apachillarqapuni paykunaman profetasninnejta paykunata khuyasqanrayku, Templonraykutaj”, nispa (2 Cró. 36:15; Jeremías 26:3, 12, 13 ñawiriy).

 4. Diospa nisqasninta willachkaptin, ¿imaynataq Jeremías sientekurqa?

⁴ Jerusalén niraq thuñisqa kachkaptin, imatachus Jeremías nisqanpi, Jehovajina llaqtanmanta khuyakusqanta rikunchik. Payqa, llaqtaman jatun llakiy urmamunanmanta phutisqa kachkarqa. Chaywanpis kasukuptinkuqa, mana ima llakiypis paykunaman urmamunmanchu karqa. Diospa nisqasninta willachkaspa, imaynachus Jeremías sientekusqanpi tʼukurina. Pay nirqa: “Nanaywan qʼewiykachakuni; sonqoyqa mayta phutikun. Sonqoy pharaqerishan, manataj tiyaykunchu. Pututoj waqayninta uyarini, maqanakuman yaykunapaj qhaparqachaytawan”, nispa (Jer. 4:19). Chay ñakʼariy jamunanta yachasqanrayku, mana chʼinlla qhipakunmanchu karqa.

 5. ¿Imaraykutaq Jeremías willasqasnin juntʼakunanpi atienekurqa?

⁵ ¿Imaraykutaq Jeremías, profeciasnin juntʼakunanpi atienekurqa? (Jer. 1:17; 7:30; 9:22.) Diospa Qillqasqasninta ukhunchasqanrayku, payqa iñiyniyuq karqa; yacharqataq Jehová nisqasninta juntʼasqantapuni. Arí, Jehovaqa, runap qhawayninman mana atikuq imastapis juntʼayta atisqanta, may unaytaña rikuchirqa. Chaykunamanta jukqa, israelitasta Egiptomanta kacharichinanta nisqan karqa. Chantapis Jeremiasqa, Éxodo libropi willakusqanta allinta riqsirqa. Yachallarqataq, chay librop nisqanta juntʼakuqta rikuq Josué, imatachus nisqantapis. Pay nirqa: “Tata Diosqa imatachus nerqa qonasuykichejta, chay allin imasta juntʼasqanta. Ni ima nisqampis qhepakunchu mana juntʼakuspaqa”, nispa (Jos. 23:14).

6, 7. a) ¿Imaraykutaq Jeremiaspa profeciasninta ukhunchananchik tiyan? b) ¿Imataq willayninchik juntʼakunanpi atienekunapaq kallpachawasun?

⁶ ¿Imaraykutaq Jeremiaspa profeciasninta ukhunchanallanchikpuni tiyan? Ñawpaqtaqa, Jeremías, Jehovap nisqan juntʼakunanpi atienekusqanqa, mana qhasipaqchu karqa. Iskay kaq, wakin profeciasnin kunan tiempo juntʼakuchkan, wakintataq aswan qhipaman juntʼakuqta rikusun. Kimsa kaq, Diospa sutinpi sunqu kʼajaywan mayta willasqanqa, Diospa juknin sumaq kamachin kasqanta rikuchin. Juk yachayniyuq runa nin: “Tukuynin profetasmanta nisqaqa, Jeremías aswan sumaq karqa”, nispa. Arí, Jeremiasqa Diospa nisqasninta willasqanrayku, may riqsisqa karqa. Chayrayku wakin judiosqa, Jesusta parlaqta uyarispa, Jeremías kasqanta yuyarqanku (Mat. 16:13, 14).

⁷ Ñuqanchikpis, Jeremiasjina achkha profeciasta juntʼakuqta rikuchkanchik. Chayrayku payjina, Diospa profeciasnin juntʼakunanpi atienekunallapuni tiyan (2 Ped. 3:9-14). ¿Imaynatá chayta ruwasunman? Diospa profeciasnin juntʼakusqanpi atienekusqanchikta, sapa pʼunchay kallpachaspa. Chayrayku kay yachaqanapiqa, Jeremiaspa achkha profeciasninta ukhunchasunchik. Chaykunamanta wakinqa, Jeremías kawsachkaptin chayri wañupusqanmanta qhipaman juntʼakurqanku, wakinkunataq kunan juntʼakuchkanku, wakintaq aswan qhipamanraq juntʼakunqanku. Munayku kay yachaqanata ukhunchasqanchik, Jehovap profeciasninpi, nisunman ‘imatachus nisqanta ruwananpi’, astawan atienekunaykipaq kallpachasunanta (Lam. 2:17).

8, 9. ¿Imaraykutaq Bibliap nisqan atienekunapaqjina?

⁸ Yatiris, economistas, políticos, meteórolos nisqas, wakkuna ima, imachus qhipaman kananta willayta munanku. Yachanchikjinataq, imachus pisi pʼunchaykunamantawan chayri semanasmantawan kananta, mana pipis niyta atinchu. Chaywanpis, Bibliapi ñawpaqmanta willakusqanqa, juntʼakunpuni (Isa. 41:26; 42:9). Jeremiaspa tukuynin profeciasnin juntʼakurqanku, wakinkunaqa pisi tiemponman chayri unayninman. Wakin profeciasninpiqa, runasmanta chayri suyusmanta parlarqa. Kunanqa, profeta kawsachkaptin, ima profeciaschus juntʼakusqanta qhawarina.

⁹ ¿Pitaq niyta atinman imachus kay Jallpʼapi wataman chayri iskay wataman kananta? Sutʼincharinapaq, ¿pi yachayniyuq runataq Jallpʼantinpi ima suyuchus kamachinanta niyta atinmanrí? Jeremiasqa, Dios nisqanmanjina, Babilonia achkha suyusta kamachinanta nirqa. Chay suyuqa, Jehovap phiñakuyninwan juntʼasqa “uj qori vaso jina” kanman karqa, chayniqtataq Judá llaqtaman, wak nacionesman ima, phiñakuyninta jichʼaykunanta nirqa, tukuyninkuta Babiloniap makinman jaywaykuspa (Jer. 51:7). Jeremías, llaqtamasisnin ima, chayta juntʼakuqta rikurqanku (Jeremías 25:15-29; 27:3-6; 46:13 kikinchay).

10. Judamanta 4 kamachiqkuna imapichus tukunankumanta, ¿imatá Jehová nirqa?

¹⁰ Jehovaqa, imapichus Judamanta 4 kamachiqkuna tukunankuta Jeremiasniqta nillarqataq. Josiaspa churin Joacazmanta (chayri Salum), preso apasqa kananta, Judá llaqtaman ni jaykʼaq kutinanta ima nirqa (Jer. 22:11, 12). Ajinataq karqa (2 Rey. 23:31-34). Joazpa cuentanmanta kamachiq Joacimmantataq, wañuptin ‘burro wañusqatajina wikchʼurparinankuta’ nirqa (Jer. 22:18, 19; 36:30). Bibliaqa, imaynatachus wañusqanmanta chayri ayanwan imachus kasqanmanta, mana imatapis ninchu. Chaywanpis, Jerusalén muyuykusqa kachkaptin, wawan Joaquín kamachichkasqanta nin. Jeremiasqa, Joaquín (chayri Jeconías) Babiloniaman preso apasqa kananta, chaypi wañunanta ima nillarqataq (Jer. 22:24-27; 24:1). Jinataq karqa. Qhipa kaq kamachiq Sedequiasmanta, ¿ima kanman karqarí? Jeremías nisqanmanjina, Jehovaqa Sedequiasta enemigosninpa makinman jaywaykunan karqa, paykunataq paymanta mana khuyakunankuchu karqa (Jer. 21:1-10). Jeremías nirqajinataq, Sedequiasta enemigosnin presocharqanku, ñawpaqinpitaq churisninpa umasninkuta qhulurparirqanku, chantá ñawisninta urqhurparispa Babiloniaman aparqanku, chaypitaq wañunankama karqa (Jer. 52:8-11). Arí, tukuynin chay profecías maychus nikusqanmanjina juntʼakurqa.

11. ¿Pitaq Hananías karqarí, chantá imatataq Jehová paymanta nirqa?

¹¹ Jeremías librop 28 tʼaqanpi nisqanmanjina, Sedequías kamachichkaptin, llulla profeta Hananías, Jehová Jeremiasniqta, Jerusalén Babiloniap atiyninpi kananta nisqan, llulla kasqanta nirqa. Hananiasqa, Diospa nisqanta qhisachaspa, Nabucodonosor Judaman, wak nacionesman ima, churasqan yugo pʼakisqa kananta nirqa. Chaywanpis Jeremiasqa, Jehová nisqanrayku, Hananías llullakusqanta sutʼiman churarqa, nirqataq achkha suyus Babiloniap atiyninpi kanankuta, chay llulla profeta kikin watapi wañunanta ima. Ajinataq karqa (Jeremías 28:10-17 ñawiriy).

12. Jeremías Jerusalenpa thuñikuyninmanta willasqanta, ¿imaynatá llaqtamasisnin qhawarqanku?

¹² Jeremiasqa, Jerusalenpa thuñikuyninmanta astawan willarqa. Payqa, judíos lanti yupaychaymanta, saqra ruwayninkumanta ima, mana pesachikuptinku, Jerusalén thuñisqa kananta kutin kutita nirqa (Jer. 4:1, 2; 16:18; 19:3-5, 14, 15). Achkha judíos, Jehová chayta ruwananta, mana creerqankuchu. Ichá jinata yuyarqanku: “Diospa templon Jerusalenpi kachkan. ¿Imaynatá Jehová payta yupaychanapaq tʼaqasqa lugarta thuñinmanri? ¡Chayqa ni yuyaypis!”, nispa. Chaywanpis Jehovaqa, ni jaykʼaq llullakunchu. Chayrayku imatachus ruwayta yuyasqanta, juntʼarqapuni (Jer. 52:12-14).

13. a) Tiemponchik, ¿imapí Jeremiaspa tiemponman rikchʼakun? b) Jeremiaspa tiemponmanta chiqa sunqu judiosman imatachus Dios nisqan, ¿imaynatá yanapawanchik?

¹³ Kunanpis Diospa llaqtanqa, Jeremiaspa wakin chiqa sunqu llaqtamasisninpa tiemponkupijinallataq rikukuchkan. Yachanchikjina Jehová Diosqa, nisqasninta mana kasukuqkunata chinkachinqa. Chaywanpis, Jeremiaspa profeciasninqa, chiqa yupaychayta munakuq judiostajina, mayta kallpachallawasunmantaq. Jehovaqa, recabitas chiqa sunqu kasqankurayku, ñawpa tatankuta kasukusqankurayku ima, Jerusalén thuñisqa kachkaptin salvakunankuta nirqa. Ajinataq karqa. Imaraykuchus Bibliaqa, Nehemías kamachichkaptin, Jerusalenpa pirqasninta uqhariypi, “Recabpa churin Malquías” yanapaysikusqanta nin (Neh. 3:14; Jer. 35:18, 19). Jehovaqa, Ebed-melec Paypi atienekusqanrayku, Jeremiasta yanapasqanrayku ima, payta jarkʼananta nirqa (Jer. 38:11-13; 39:15-18). Barucmanpis, “waqaychasqayki ama wañuchisqa kanaykipaj”, nispa nillarqataq (Jer. 45:1, 5). Tukuy chay profecías juntʼakusqanmanta, ¿imatá nisunman? ¿Imatá Jehová, payman chiqa sunqu kaptinchik ruwanqa? (2 Pedro 2:9 ñawiriy.)

14. Dios imatachus Babiloniamanta nisqan, ¿imaraykutaq tʼukunapaqjina?

¹⁴ Jehovaqa, Nabucodonosor mana Judá llaqtallatachu atipananta nirqa, manaqa Egiptotapis (Jer. 25:17-19). Chay nisqanqa, nichá creenapaqjinachu karqa, imaraykuchus Egiptoqa, chay tiempopi may atiyniyuq suyu karqa, Judá llaqtapis atiyninpi kachkarqa (2 Rey. 23:29-35). Jerusalén thuñisqa kasqantawan, wakin judíos Egiptoman pakakamuq riyta munarqanku, chaytaq Diospa nisqanwan churanakurqa. Imaraykuchus Jehovaqa, llaqtankupi qhipakunankuta, qhipakuptinkutaq allin kaqwan yanapananta nirqa. Chaywanpis Egiptoman ayqiptinkuqa, wañuchinaku maqanakupi wañunankuta nirqa, mayqintachus manchachikurqanku (Jer. 42:10-16; 44:30). Jeremiasqa, qillqasqasninpi babilonios Egiptota atipasqankuta rikurqachus manachus chayta, mana willanchu. Chaywanpis chiqamanta nisunman, Jehová Egiptoman ayqiq israelitasmanta imatachus nisqanta juntʼasqantapuni. Imaraykuchus babiloniosqa, Egiptota phichqa pachak wata chayniqpi (J.n.j.) atipaykurqanku (Jer. 43:8-13).

15, 16. Dios llaqtanta Babiloniamanta kacharichinanta nisqan, ¿imaynatá juntʼakurqa?

¹⁵ Jeremiasqa, pachak watas ñawpaqta, Egiptota atipaq suyu nisunman Babilonia, jukllata urmananta nillarqataq. ¿Imaynatá urmanan karqa? Llaqtata jarkʼaq mayup yakusnin ‘chʼakipunan’ karqa, wapu soldadosninpis manaña maqanakunankuchu karqa (Jer. 50:38; 51:30). Chay profecías nisqanmanjinataq, medoswan persaswan, Éufrates mayup yakusninta wak ladoman larqʼarparispa, babilonios mana suyachkaptillanku, llaqtaman yaykurqanku. Chantapis, chay suyuqa manaña pipis tiyakunanpaqjina chʼin pampaman tukunan karqa (Jer. 50:39; 51:26). Imaynachus kunan chay llaqta kasqanqa, chay profeciap nisqan chiqapuni kasqanta rikuchiwanchik.

¹⁶ Jehovaqa, judíos 70 watasta babiloniospa kamachisninku kasqankutawan llaqtankuman kutichimunanta, Jeremiasniqta nirqa (Jeremías 25:8-11; 29:10 ñawiriy). Profeta Danielqa, chay profecía nisqanpi mayta atienekurqa, chayraykutaq Jerusalén “qanchis chunka watas juntʼata thuñisqa kananta” tantearqa (Dan. 9:2). Esdras ninjina, Jehovap “parlasqan, Jeremiaspa siminnejta juntʼanampaj”, Babiloniata atipaq “rey Ciroj sonqonta kuyucherqa”, judiosta llaqtankuman kutichinanpaq (Esd. 1:1-4). Jeremías nisqanmanjinataq, judiosqa llaqtankuman kutispa, allin kawsaypi tiyakusqankumanta kusiywan takirqanku, chiqa yupaychaytapis watiqmanta sayarichirqanku (Jer. 30:8-10; 31:3, 11, 12; 32:37).

17. Jeremías ‘Raquel Ramapi waqachkan’ nisqan, imaynatachus iskay kutita juntʼakusqanta sutʼinchay.

¹⁷ Jeremiasqa, achkha watasman juntʼakuq profeciastapis qillqallarqataq. Pay nirqa: “Tata Diosqa nillantaj: Ramá llajtapi uj qhapariy uyarikun, jatun waqay, jikʼuytaj. Raquelqa wawasninmanta waqashan, manataj sonqochasqa kayta munanchu, imaraykuchus wawasnenqa wañusqasña kanku”, nispa (Jer. 31:15). Yachakusqanmanjina, presochasqa judiosqa, Jerusalén 607 watapi thuñisqa kasqantawan, ichá Ramá llaqtaman apasqas karqanku. Chaytaq Jerusalenmanta pataniqman, 8 kilometrosninpi (1 legua kuraqpi) tarikun. Ichapis wakin judiosqa, chaypi wañuchisqas karqanku. Jinamantataq, Raquel wawasninmanta ‘waqachkan’ nisqa profecía, ñawpaq kutipi juntʼakurqa. Chaywanpis, chaymanta 600 watas kuraqninman, rey Herodes Belén llaqtapi tukuy qhari wawitasta wañuchinankuta kamachirqa. Mateo librota qillqaqtaq, Jeremiaspa nisqan, chay kutipi juntʼakusqanta sutʼincharqa (Mat. 2:16-18).

18. Dios imatachus Edommanta nisqan, ¿imaynamantá juntʼakurqa?

¹⁸ Jeremiasqa, Jehová, Edomta Babiloniaman jaywaykunanta nillarqataq. Chaytaq Jesuspa tiemponpi juntʼakurqa (Jer. 25:15-17, 21; 27:1-7). Chantapis Jehovaqa, Edom llaqta, Sodoma, Gomorra llaqtasjina wiñaypaq chinkachisqa kananta, chʼin pampaman tukunanta ima nillarqataq (Jer. 49:7-10, 17, 18). Jinataq karqa. ¿Maypitaq kunan Edom sutita tarinchik? Kay tiempomanta mayqin mapallapipis, ¿rikhurinchu? Mana. Edom, edomitas rimaykunataqa, ñawpa runaspa kawsayninkumanta parlaq librosllapi, chay tiempomanta mapasllapi chayri Bibliallapi tarinchik. Flavio Josefo nisqanmanjina, judiosqa, iskay pachak watapi (J.n.j.) edomitasta mana munachkaqta religioninkuman yaykuchirqanku. Jerusalén 70 watapi thuñikuchkaptintaq, llaqtajina chinkapurqanku.

19. ¿Imaynatá Jeremías libro, Jehová profeciasninta juntʼananpaq atiyniyuq kasqanta rikuchiwanchik?

¹⁹ Rikunchikjina, Jeremías librop sapa tʼaqanpi, runasmanta, suyusmanta ima, profeciasta tarinchik. Yaqha tukuyninkutaq juntʼakunkuña. Chayrayku, chay profeciasta ukhunchananchikpuni tiyan. Imaraykuchus Jehovaqa, imatachus nisqanta juntʼarqaña, juntʼallaqanpunitaq (Isaías 46:9-11 ñawiriy). Chayqa, Bibliap profeciasninpi atienekunallapaqpuni kallpachawanchik. Chantapis, Jeremiaspa profeciasninmanta wakinqa, kunan juntʼakuchkan, wakintaq aswan qhipaman juntʼakunqa. Chaykunamanta wakinta, kay qhipan parrafospi ukhunchasunchik.

20-22. ¿Imaraykutaq Bibliap wakin profeciasnin, Jeremiaspa profeciasnin ima, mana juk kutillatachu juntʼakusqankuta nisunman? Sutʼinchariy.

²⁰ Bibliap wakin profeciasninqa, mana juk kutillatachu juntʼakun. Sutʼincharinapaq, Jesusta discipulosnin tapuriptinku, imatachus kutichisqanpi tʼukurina. Paykuna nirqanku: “Ima señaltataj rikuchiwasqayku kutimunaykimanta, kay pachaj tukukuyninmantawan?”, nispa (Mat. 24:3). Chay profecía 66 watamanta 70 watakama juntʼakuptinpis, kay saqra pacha “manchay ñakʼariy” tiempopi kachkaptin juntʼakullanqataq, mayqinchus “kay pacha qallarikusqanmantapacha manaraj chay jina karqachu, nitaj jaykʼajpis kanqachu” (Mat. 24:21). Jeremiaspa wakin profeciasninpis, mana juk kutillatachu juntʼakurqa. Wakin profecías 607 watapi juntʼakuptinpis, aswan qhipaman watiqmanta juntʼakullarqataq. Chaykunamanta jukqa, ‘Raquel wawasninmanta waqachkan’ nisqa profecía karqa (Jer. 31:15). Arí, Jeremiaspa wakin profeciasnin tiemponchikpi juntʼakunanku karqa, juntʼakuyninta yachaytaq mayta yanapawasunman.

²¹ Chaytataq Apocalipsis libropi rikunchik. Apóstol Juanqa, Dios yuyaychasqanmanjina, Jeremiaspa profeciasnin Babilonia 539 watapi tukuchisqa kananmanta parlarqa. Apocalipsis libroqa, imaynatachus chay profecía chay tiempopi juntʼakurqa, ajinallatataq aswan qhipaman Jallpʼantinpi juntʼakunanta niwanchik. Jeremiaspa profeciasninmanta, kay tiemponchikpi juntʼakuqkunaqa, kaykuna kanku: “Jatun Babilonia” nisunman Jallpʼantinpi llulla religiones urmasqan (Apo. 14:8; 17:1, 2, 5; Jer. 50:2; 51:8). Diospa llaqtanqa, Babiloniajina mana chinkachisqa kananpaq, chay llaqtamanta lluqsipunan karqa (Apo. 18:2, 4; Jer. 51:6). Chay llaqtap yakusninqa, mayqinchus llulla religionpi kaqkunawan ninakun, ‘chʼakipunan’ karqa (Jer. 51:36; Apo. 16:12).

²² Chaywanpis Jehovaqa, llaqtanta llulla religión ñakʼarichisqanrayku, paykunamanta vengakunanta nisunman “imatachus ruwasqasninman jina qopu[nanta]” nisqan, manaraq juntʼakuchkanchu (Jer. 50:29; 51:9; Apo. 18:6). Llulla religionpa atiyninpi kaq lugaresqa, chʼin pampaman tukunqa (Jer. 50:39, 40).

23. Jeremías nisqanmanjina, ¿imatataq Jehová kay tiempopi sayarichin?

²³ Kaykama rikunchikjina, Jeremiaspa profeciasninqa, mana llakiykuna kanallanmantachu parlan. Jeremiasqa, chiqa yupaychay kay tiempopi Jallpʼantinpi sayarichisqa kananta nillarqataq. Ñawpa tiempopi, judíos Babiloniamanta kacharichisqa kasqankuqa, Jehová Diospa Reinon janaqpachapi sayachisqa kasqantawan, Diospa llaqtan kay tiempopi Jatun Babiloniamanta kacharichisqa kasqanwan ninakun. Jehovaqa, llaqtanpi chiqa yupaychayta sayarichirqa, chayraykutaq manchayta agradecekunchik, kusikunchiktaq. Chaymantapachataq llaqtanta bendicichkan, imaraykuchus runasta yanapachkanku, Diosta yupaychanankupaq, yachachiyninwan kallpachasqas kanankupaq ima (Jeremías 30:18, 19 ñawiriy). Chantapis rikunchikjina, Jehovaqa, iñiyninkupi sinchi sayasqa michiqkunata llaqtanpi churallanpuni, paykunataq Diospa ovejasninta chiqamantapuni qhawanku, jarkʼanku ima (Jer. 3:15; 23:3, 4).

24. ¿Jeremiaspa ima nisqasnintaq juntʼakunanraq tiyan?

²⁴ Jeremiasqa, ñawpa tiempomanta Diospa llaqtanpi chiqa sunqu kaqkunapaq juk suyakuy kananta, mana kasukuqkunapaqtaq ñakʼariykuna kananta willarqa. Kay tiempopipis kikillantataq ruwakuchkan. Chayrayku kayta willamunapuni tiyan: “Pikunatachus Tata Dios chay pʼunchaypi wañuchenqa, chaykunaqa kay pachaj ujnin kantumanta ujnin kantukama mastʼalla kanqanku. Mana pipis paykunamantaqa waqanqachu, nitaj pipis ayasninkuta pʼampaykamunankupaj oqharenqachu; pampallapi wanu jina wijchʼusqa kanqanku” (Jer. 25:33).

25. ¿Imatataq Diospa llaqtan kay tiempopi ruwanan tiyan?

²⁵ Jeremiasjina, ñuqanchikpis manchay saqra pʼunchaykunapi kawsachkanchik. Chayrayku chay tiempopijina kunanpis, runas kawsanankuqa chayri wañunankuqa, Jehovap nisqasninta kasunankumanta kachkan. Diospa kamachisninqa, mana profetaschu kanchik, nitaq juk letrallatapis Bibliapi Jehovap nisqasninman yapayta atisunmanchu. Chaywanpis, Reinomanta allin willaykunata, kay pacha tukukunankama runaman willamunapaq kamachisqas kanchik (Mat. 28:19, 20). Ni imarayku, imachus kananmanta runaman pakaspa, ‘Diospa palabrasninta suwayta’ munanchikchu (Jeremías 23:30 ñawiriy). Chayrayku, maychus kaqta runaman willamuna tiyan. Jeremiasniqta Dios willasqan profeciasmanta, achkhaña juntʼakun. Chayrayku manaraq juntʼakuq profecías, juntʼakunankupipuni atienekusunman. Runaman willamunanchik tiyan, ‘Diosqa imatachus nisqanta’, nisunman “unaymantapacha kamachisqasninta” juntʼanantapuni (Lam. 2:17).

26. ¿Ima profeciatataq qhipan yachaqanapi ukhunchasun?

²⁶ Jeremiaspa profeciasninta, ruwayninta ima ukhunchachkaspa, Jehová llaqtanwan “mosoj tratota” ruwananta nisqanta, mayqintachus sunqusninkuman qillqanan karqa chayta, mana ukhunchaspaqa, nichá tukuynintachu ukhunchachkasunman (Jer. 31:31-33). Chay profeciata, juntʼakuyninta ima yachayqa, allinninchikpaq. Chaytataq qhipan yachaqanapi ukhunchasunchik.