‘Tata Diosta munakuni’

1, 2. ¿Imatataq apóstol Juan chay chʼisi Jesús apostolesninwan tantakusqanmanta qillqarqa?

JUK machu runaqa, ñawpa watasmanta yuyarikuspa, juk tinteroman phuruta churaykuchkan. Kay machu runaqa Juan sutikun, payllaña 12 apostolesmanta kawsakuchkan, payqa ichapis pachak watayuqña. Imatachus juk chʼisi 70 wata ñawpaqta rikusqanta yuyarikuchkan: Jesús manaraq wañuchkaspa, apostolesninwan tantakusqanta. Juanqa, Diospa espiritunniqta, tukuy chay chʼisi ruwakusqanmanta yuyarikuspa, qillqayta qallarirqa.

² Jesusqa chay chʼisipi, wañuynin qayllapiña kasqanta nirqa. Apóstol Juanlla, imaraykuchus Diospa Churin wañusqanta sutʼinchan. Jesús nisqanta qillqarqa: “Kay pachamanta runasqa yachananku tiyan Dios Tatata munakusqayta, imatachus pay kamachiwarqa, chaytapis ruwasqayta [...]. Sayariychej, ripuna kaymanta”, nispa (Juan 14:31).

 3. ¿Imaynatá Jesús Tatanta munakusqanta rikuchirqa?

³ ‘Tata Diosta munakuni’. Jesuspaqqa Tatanta munakuyqa may sumaq karqa. Mana kutin kutita Tatanta munakusqanta nisqanraykuchu chayta ninchik. Payqa juk kutillata Juan 14:31 pʼitipi chayta nirqa, chaywanpis Tatanta mayta munakusqanta kawsayninwan rikuchirqa. Sapa pʼunchay Tatanta munakusqanta kasukuyninwan, muchusqanwan, mana manchachikusqanwan ima, rikuchirqa. Tatanta munakusqanrayku runaman willarqa.

4, 5. ¿Ima laya munakuymantataq Biblia parlawanchik? ¿Imatá Jesús Jehovata munakusqanmanta nisunman?

⁴ Wakinpaqqa munakuyniyuq kayqa, llawchʼi runa niyta munan. Ichapis, wakinqa takiykuna, kʼacha parlaykuna ima, qhariwarmi munanakuypaq kasqanta ninkuman. Bibliaqa qhariwarmi munanakuymanta parlaspa, mana kay pachap yuyayninmanjinachu parlan (Proverbios 5:15-21). Astawanpis, Bibliaqa wak munakuymanta parlan. Chaytaq mana qhariwarmi munakuyjinachu; nitaq wak runas yuyasqankumanjinachu. Chay munakuyqa yuyayninchikmanta, sunqu ukhunchikmanta lluqsimun, Diospa kamachisqanta kasukun, ruwayninchikpitaq rikukun. Mana qhasi munakuyllachu. Bibliaqa, chayjina munakuy “mana jaykʼajpis tukukunqachu”, nispa nin (1 Corintios 13:8).

⁵ Jesusjina mana pipis Tatantaqa munakurqachu. Nitaq payjinaqa pipis kay kamachiyta juntʼarqachu: “Señor Diosniykita munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy yuyayniykiwan, tukuy kallpaykiwan ima” (Marcos 12:30). ¿Imaynatá Jesús chayjinatapuni Tatanta munakurqa? ¿Imaynatá munakuynin kay Jallpʼapi kallpacharqa? ¿Imaynatá Jesusjina ruwasunman?

6, 7. ¿Pimantataq kay Proverbios 8:22-31, nisqapi parlakuchkan? Sutʼinchay.

⁶ Munasqa masinchikwan khuska llamkʼaptinchik, ¿manachu astawan masichakunchik? Arí, chayjina masichakuyqa, imaynatachus Jehová, kʼata Churinwan khuska llamkʼaspa astawan munanakusqankuta rikunapaq yanapawanchik. Kay Proverbios 8:30 nisqanta yachanchikñapis, ñawpaq pʼitikunata qhawariyqa allin kanman. Kay 22-31 pʼitikunapiqa, yachay kawsayniyuqjina kasqanta niwanchik. ¿Imaynatá yachanchik kay pʼitikuna Diospa Churinmanta parlachkasqanta?

⁷ Kay 22 pʼitipi yachayqa nin: “Tata Diosqa ruwasqasninmanta noqataraj ñawpajtaqa ruwawarqa, manaraj tukuy imatapis ruwashaspa”, nispa. Kay ñawirisqanchikqa mana yachaymantachu parlachkan. ¿Imaptin? Imaptinchus yachayqa mana “ruwasqachu”, Jehovaqa wiñaymantapacha karqapuni, yachayninpis kikillantaq (Salmo 90:2). Chaywanpis, Jesusmanta Bibliaqa nin: “Pipichus Diospa ruwasqasnin qallarikurqa” nispa. Arí, Jesusqa Jehovap ñawpaq ruwasqan karqa (Apocalipsis 3:14). Proverbios nisqanmanjina manaraq janaqpacha, Jallpʼa ima ruwakuchkaptin, Jesusta ruwakurqa. Jesusqa Diospa Palabranjina, Diospa jatun yachayninta rikuchirqa (Juan 1:1).

 8. Jesús janaqpachapi kachkaspa, ¿imatá ruwarqa, tukuy ruwakusqanta qhawaspa imapitaq tʼukunanchik tiyan?

⁸ Jesús manaraq Jallpʼaman jamuchkaspa, ¿imatataq pay ruwarqa? Kay 30 pʼitipi niwanchik Jesús juk “yanapaq maestrojina” Dioswan kasqanta. ¿Imataq chay niyta munan? Colosenses 1:16 sutʼinchawanchik: “Paynejtamin Diosqa tukuy kaj chhikata ruwarqa: Janaj pachapi kaj imasta, kay pachapi kaj imastapis [...], tukuy kaj chhikata ruwarqa paynejta, paypajtaj”, nispa. Ajinamanta Jehovaqa Churinniqta: Janaqpachata, Jallpʼata, angelesta, runata, animalesta, imaymana qhurasta, tukuy imata ima ruwarqa. Imaynachus juk Arquitecto munasqanmanjina albañilwan wasita ruwachin, kikillantataq Jehovaqa munasqanmanjina Jesuswan tukuy imata ruwachirqa. Chayrayku Diospa ruwasqanpi tʼukuriptinchikqa, Jehovata Jatun Arquitectojina jatunchasunchik (Salmo 19:1). Mana chayllachu, astawanpis tʼukurisunman imaynachus Jehová, Jesuswan tukuy imata ruwachkaspa allinta yanapanakusqankuta.

9, 10. a) ¿Imaynatá Jehová, Jesuswan munakuyninkuta wiñachirqanku? b) ¿Imaynatá Jehovata astawan munakusunman?

⁹ Iskay runas, khuska llamkʼaspa wakin kutiqa juchasapa kasqankurayku ichapis mana allinta apanakunkuchu. Mana chaymanjinataq Jehovaqa Churinwan sumaqta apanakurqa. Churiqa Tatanwan khuska may chhika unayta llamkʼasqanmanta nirqa: ‘Tukuy rato paypa ñawpaqinpi kusikurqani’, nispa (Proverbios 8:30). Arí, Jesusqa Tatanwan khuska kaspa mayta kusikurqa, Tatanpis kusikullarqataq. Chayrayku, Churiqa Tatanjina ruwaspa astawan payman rikchʼakurqa; chay chhika unayta khuska llamkʼasqankurayku munayninkuqa imamantapis aswan jatun karqa.

¹⁰ ¿Ñuqanchikrí, jinata Jehovata munakuyta atisunmanchu? Ichapis, juchasapa kasqanchikrayku mana chayta atisqanchikta nisunman. Manapis Jesusjina Dioswan janaqpachapi kayta atinchikchu, chiqamanta Diosta mayta munakuyta atisunman. Jesusqa Tatanwan khuska llamkʼarqa. Jehovaqa ñuqanchiktapis ‘Paywan khuska llamkʼaspa’ yanapananchikpaq waqyariwanchik (1 Corintios 3:9). Chayrayku, ñuqanchikpis Jesusjina runaman willariptinchikqa, Dioswan khuska llamkʼachkanchik. Chaytataq mana jaykʼaq qunqanachu. Jinamanta Diosta munakuyninchik astawanraq wiñarinqa. ¿Manachu chayqa may sumaq kanman?

11-13. a) ¿Imawantaq munakuyninchikta kikinchasunman, imaynatá Jesús maqtʼita kachkaspa munakuyninta kallpacharqa? b) ¿Imaynatá Jesús janaqpachapi Tatanta astawan riqsiyta munasqanta rikuchirqa?

¹¹ Sunqunchikpi munakuyninchikta ichapis juk plantitawan kikinchasunman. Mana plantita wañupunanpaqqa, sapa pʼunchay qarpana tiyan. Jinallataq munakuyninchikpis, mana wañunanpaq, astawan wiñananpaq ima, sapa pʼunchay qarpananchik tiyan. Jesuspis Tatanman munakuynintaqa mana jinallatachu saqirparirqa, manaqa Jallpʼapi kachkaspa munakuyninta mayta kallpacharqa. ¿Imaynatá chayta ruwarqari? Qhawarina.

¹² Jesusqa maqtʼitallaraq kachkaspa, Jerusalén templopi jatun yachachiqkunawan mana manchachikuspa parlarqa. ¿Imatachus Jesús tatasninman nisqanta yuyarinkichu? Pay jinata nirqa: “¿Imaraykutaq maskʼashawarqankichej? ¿Manachu yachankichej Tataypa ruwasqasnimpi kashanayta?”, nispa (Lucas 2:49). Jesusqa, wawallaraq kachkaspa janaqpachapi kawsasqanmanta mana yuyarqachu, jinapis, Jehová Tatanta mayta munakurqa. Chayrayku payqa Tatanpa wasillanpi kayta munarqa, yupaychaspa munakuyninta rikuchinanpaq. Mana qhasitachu temploman riq, manaqa Tatanmanta astawan yachananpaq allinta uyariq, jinamanta wak runasman yachachinapaq. Kay munakuyninqa mana 12 watayuq kachkaptinchu qallarirqa, nitaq aswan qhipamanpis tukukurqachu.

¹³ Jesusqa janaqpachapi kachkaspa, Jehová Tatanmanta mayta yachakurqa. Isaías 50:4-6 sutʼinchawanchik imaynachus Jehovaqa Churinman, Mesiasjina tukuy imata juntʼananpaq, sumaqta yachachirqa. Jesusqa Diospa Akllasqan ñakʼarinanta yachaspapis, astawan yachakuyta munarqa. Jallpʼapi runaña kaspataq, Tatanta yupaychananpaq Temploman rillaqpuni. Chayrayku, Bibliaqa Jesús temploman, sinagogamanpis risqanmanta willawanchik (Lucas 4:16; 19:47). Jehovata munakusqanchikta kallpachanapaqqa, mana saykʼuspa tantakuykunaman rinallanchikpuni tiyan, imaptinchus chaypiqa Diosta yupaychanchik, payta riqsinchik, astawantaq munakunchik.

14, 15. a) ¿Imaraykutaq Jesús sapallan kayta munarqa? b) ¿Imaynatá Jesuspa mañakusqanwan Tatanta munakusqanta, jatunpaq qhawasqanta ima rikuchirqa?

¹⁴ Chantapis, Jesusqa Diosmanta sapa kuti mañakuspa, munakuyninta kallpachallarqataq. Payqa wak runaswan masichakuspa kusikuq, chaywanpis sapitallan kayta munallarqataq. Chayrayku kay Lucas 5:16 pʼitipi jinata nin: “Jesustajrí chʼinnejman rej Diosmanta mañakuj”, nispa. Chantapis, Mateo 14:23 nillantaq: “Runasta kacharpayaytawantaj, sapallan orqoman wicharerqa Dios Tatanmanta mañakoj. Tutayaykuytataj pay sapallan jaqaypi kasharqa”. Arí, Jesusqa sapitallan kayta maskʼallaqpuni, mana runata chiqnikusqanraykuchu, manaqa Tatanwan parlayta munasqanrayku.

¹⁵ Wakin kutipiqa Tatanwan parlachkaspa Jesús nirqa: “Abba Tatáy”, nispa (Marcos 14:36). Chay pʼunchaykunapiqa, familia ukhupi wawitas parlayta qallarichkaptinku, Abba nispa tatankuta niq kanku, chay rimaywan munakuyninkuta rikuchik kanku. Chantapis, chayta nispaqa tatankuta jatunpaq qhawasqankuta rikuchik kanku. Chayrayku chay rimaywan Churiqa mana munakuynillantachu Tatanman rikuchirqa, astawanpis Tatanta jatunpaq qhawasqanta ima. Chaytaq Jesuspa mañakuyninpi sutʼita rikukun. Apóstol Juanpa libronpi 17 tʼaqapi qhawarinchik, imaytanachus Jesús niraq wañupuchkaptin chʼisipi sunqumantapacha Tatanwan parlarqa. Chayta ñawirispaqa sunqunchikta mayta kuyurichin. Chaywanpis, mana ñawirinallanchikchu tiyan, astawanpis Jesusjina Jehovamanta mañakunanchik tiyan. ¿Imaynatá mañakusunman? Mana kutin kutitachu kikillantapuni parlaspa, manaqa, sunqunchikmantapacha Jehovawan parlananchik tiyan. Jinamanta munakuyninchik kallpachakunqa mana jaykʼaq wañunqachu.

16, 17. a) ¿Ima rimaykunawantaq Jesús Tatan mana michʼachu kasqanta rikuchirqa? b) ¿Imaynatá Jesús Tatan khuyakuyniyuq kasqanta rikuchirqa?

¹⁶ Qhawanchikjina, Jesusqa mana sapa kutichu: ‘Dios Tatata munakuni’, nispa nirqa. Chaywanpis, achkha kutita Tatanta munakusqanta rikuchirqa. ¿Imaynamantá? Payqa nirqa: “Jatunchayki, Tatáy, janaj pachajta, kay pachajtawan Señornin”, nispa (Mateo 11:25). Kay libropi 2 kaq tantapi qhawanchikjina Jesusqa, Tatanta yupaychaspa, runaman paymanta yachachispa ima, mayta kusikurqa. Kaypi tʼukuriy, juk kutiqa Jehovata juk tatawan kikincharqa. Chay tatap churinqa wistʼu ñanta puririyta qallarirqa. Chaywanpis tatanqa, churin pesachikuytawan kutimunanta, juchanta pampachananpaq mayta suyachkarqa. Chayrayku, churi karullapiraq kachkaptin, tatanqa usqhayllata taripaq rirqa, tinkuytawantaq muchʼaykuspa napaykurqa (Lucas 15:20). ¿Manachu kayta ñawirispa sunqunchik kusirikun, Jehová khuyakuyniyuq kasqanta yachaspa?

¹⁷ Jesusqa sapa kuti Tatan mana michʼachu kasqanta nirqa. Juk kutiqa nirqa, tatakunaqa juchasapa kaptinkupis khuyakuyniyuq kanku, wawasninkumantaq allin imasta qunku. Jehová Diosqa khuyakuyninpi espíritu santota mañakuptinchik, astawanraq quwasunchik (Lucas 11:13). Chantapis Jesús yachachirqa imaynatachus Jehová khuyakuwasqanchikrayku juk suyakuyta quwasqanchikta. Paypis, janaqpachapi Tatanpaman kutipunanpaq juk suyakuyniyuq karqa (Juan 14:28; 17:5). Discipulosninman yachachirqa, Jehová “juchʼuy tropamanta” kaqkunaman juk suyakuyta qusqanta, Janaqpachapi Jesuswan khuska kamachinankupaq (Lucas 12:32; Juan 14:2). Chantapis, Jesusqa juk saqra runata wañuy patapi kachkaptin tʼika pachamanta parlaspa sunqucharqa. Jesusqa Tatanta astawan munakunanpaq, Tatan tukuy imata qusqanmanta parlarqa. Jinallataq kunanpis Jehovata yupaychaqkunaqa, Diosmanta yachachispa, paraisomanta parlaspa ima, munakuyninku astawan wiñasqanta rikunku.

18. ¿Imaynatá Jesusjina ruwasunchik, imaraykutaq?

¹⁸ Jesuspa qhipanta rinanchik tiyan. Qallarinapaqqa, payjina ñuqanchikpis, Jehová Diosta tukuy sunqunchikwan, tukuy almanchikwan, tukuy kallpanchikwan, tukuy yuyayninchikwan ima, munakunanchik tiyan (Lucas 10:27). Kayjina munakuyta mana simillamantachu, manaqa ruwayninchikwan rikuchinanchik tiyan. Jesús, ‘Dios Tatata munakuni’ nisqanqa, mana sunqullanpichu nitaq simillanpichu qhipakurqa. Manaqa, ruwayninwan munakusqanta rikuchirqa. Chayrayku Jesús jinata sutʼincharqa: “Kay pachamanta runasqa yachananku tiyan Dios Tatata munakusqayta, imatachus pay kamachiwarqa, chaytapis ruwasqayta”, nispa (Juan 14:31). Satanasqa, mana pipis Jehovata munakusqanrayku yupaychanqachu, nirqa (Job 2:4, 5). Mana chaymanjinataq Jesusqa, Tatanta mayta munakusqanrayku wañunankama kasukurqa. ¿Ñuqanchikrí Jesusjinachu kasukusunchik? ¿Jehovata munakusqanchikraykuchu yupaychasunchik?

19, 20. a) ¿Imaraykutaq tantakuykunaman mana saykʼuspa rinallapuni tiyan? b) ¿Imaynatá yachakuyta, tʼukuriyta, mañakuyta ima qhawananchik tiyan?

¹⁹ Jehová Diosqa payta munakunanchikpaq ruwawanchik. Chayrayku, Jehovaqa munakuyninchik kallpachakunanpaq payta yupaychananchikta munan. Chayrayku Diosta yupaychanapaq tantakuykunaman rinchik. Chaypiqa Diosta yupaychanchik tukuy sunqunchikwan mañakuspa, takiykunata takirispa, sumaqta uyarispa, tapuykunaman kutichispa ima. Chantapis kay tantakuykunaqa puraqmanta kallpachakunapaq yanapawanchik (Hebreos 10:24, 25). Jehová Diosta tantakuykunapi yupaychallaptinchikpuni, Payta munakuyninchik astawan, kallpachakunqa.

²⁰ Kikillantaq, Diosmanta yachakuchkaptinchik tʼukuchkaptinchik mañakuchkaptinchik ima, kaykunata ruwachkaspa Jehovawan sapallanchik kasqanchikta yuyananchik tiyan. Bibliamanta yachakuspa, tʼukuriptinchik Diospa yuyayninta riqsisunchik. ¿Mañakuchkaptinchik? Sunqunchikta kicharinanchik tiyan. Mana mañakunallapaqchu manaqa pachis ninapaq, jatunchanapaq ima, Dioswan parlanchik (Salmo 146:1). Chayrayku Jehovata kusiywan yupaychasqanchikta rikuchinanchik tiyan, chayta ruwaspaqa Diosman munakuyninchikta, pachis nisqanchikta ima, rikuchisunchik.

21. ¿Imaptintaq Jehovata munakuy may allin kasqanta nisunman, imatataq qhipan yachaqakunapi yachasunchik?

²¹ Wiñaypaq kusisqa kanallapaqpuni, Diosta munakuna tiyan. Adán Evawan Diosta kasukunankupaqqa payta munakunanku karqa. Ñuqanchikpis Diosta kasukunapaqqa payta munakunanchik tiyan, jinamanta ima ñakʼariytapis muchusunchik, ima millay ruwaykunatapis qhisachasunchik. Arí, chay munakuyqa Jesuspa qhipanta purinapaq yanapawanchik. Chantapis, Diosta munakuspaqa runa masinchiktapis munakusunchik (1 Juan 4:20). Qhipa yachaqakunapi yachakusunchik, imaynatachus Jesús runaman munakuyninta rikuchisqanta. Kunanqa, qhipan yachaqanapi, imaraykuchus achkha runas Jesusman qayllaykusqankuta qhawarina.