Cristiano Kausayninchej tantakuypaj referencias
2-8 DE JULIO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | LUCAS 6, 7
“Qorikuyta yachana”
(Lucas 6:37) ”Amaña wajkunata juzgaychejchu, ama juzgasqa kanaykichejpaj, amaña wajkunata juchachaychejchu ama juchachasqa kanaykichejpaj. Perdonallaychejpuni qankunapis perdonasqa kanaykichejpaj.
nwtsty Lu 6:37 sutʼinchaynin
Perdonallaychejpuni qankunapis perdonasqa kanaykichejpaj: Chayri “Kacharillaychejpuni qankunapis kacharichisqa kanaykichejpaj”. Griego parlaypi churakusqan palabraqa, niyta munallantaj “kachariy”, “kachay” chayri “uj presota kacharichiy”. Kay versiculopeqa runata mana juzganata, nitaj juchachanata nin. Chayrayku runasta perdonana nispaqa, uj runa juchachasqaña kajtinpis chayri castiganapaj jinapuni kajtinpis, perdonanamanta parlashan.
Allin kajta ruwanallapuni
13 Jesuspa nisqan, Mateo evangeliopi, jinata nin: “Ama wajkunata juchachaychejchu, ama qankunapis juchachasqa kanaykichejpaj”, nispa (Mat. 7:1). Lucas evangeliotaj, nin: “Ama pitapis juchachaychejchu ama juchachasqa kanaykichejpaj, nitaj juzgaychejchu ama juzgasqa kanaykichejpaj. Perdonaychej, qankunapis perdonasqa kanaykichejpaj” (Luc. 6:37). Fariseosqa, runata mana khuyakuspa, yuyayninkuman jinalla juchachaj kanku, manataj Diospa kamachisqanman jinachu. Jinata juchachajkunata, Jesús nerqa: “Ama wajkunata juchachaychejchu” astawanqa juchasninkuta “perdonaychej”, nispa. Apóstol Pablopis, Efesios 4:32 pʼitipi perdonaymanta kikillantataj yuyaycharqa.
14 Jesuspa, discipulosnin runa masinkuta perdonajtinku, chay runaspis kikillantataj ruwankuman karqa. Jesús nerqa: “Imaynatachus wajkunata juchachankichej, ajinallatataj qankunapis juchachasqa kankichej. Ima chimpuwanchá wajkunaman midinkichej, chayllawantaj qankunaman midisonqachej”, nispa (Mat. 7:2). Runaqa, imatachus tarpun chayllatataj oqharin, chaytaj runa masinchejwan kausasqanchejpi rikukullantaj (Gál. 6:7).
(Lucas 6:38) Wajkunaman qoriychej, qankunamanpis qorillasonqachejtaj. Tʼimpiykichejmantaj ashkhata thalliykamusonqachej matʼi winasqata, thalaykusqata, tʼimpiykichejta atipashajtataj. Imawanchus wajkunata midinkichej, chayllawantaj paykunapis midisonqachej”, nispa nerqa Jesusqa.
nwtsty Lu 6:38 sutʼinchaynin
qoriychej: Griego parlaypi oqharikusqan palabraqa, mana uj kutillata qorinamantachu parlashan, manaqa kutin kutita qorinamanta. Chayrayku kay jinata nikullanmantaj: “qorillaychejpuni”.
(Lucas 6:38) Wajkunaman qoriychej, qankunamanpis qorillasonqachejtaj. Tʼimpiykichejmantaj ashkhata thalliykamusonqachej matʼi winasqata, thalaykusqata, tʼimpiykichejta atipashajtataj. Imawanchus wajkunata midinkichej, chayllawantaj paykunapis midisonqachej”, nispa nerqa Jesusqa.
nwtsty Lu 6:38 sutʼinchaynin
Tʼimpiykichejmantaj: Griego parlaypi nin, “pechoykichejmantaj”. Ñaupa tiempopi runasqa, imatapis rantikuspa tʼimpinkupi japʼikoj kanku. Kay versiculopitaj “tʼimpiykichejman thalliykamusonqachej” nispaqa, ichapis chay costumbremanta parlashan.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Lucas 6:12, 13) Chay pʼunchaykunapi Jesusqa orqoman rerqa Diosmanta mañakoj, chaypitaj tutantinta Diosmanta mañakorqa. 13 Qʼayantintaj yachachisqasninta wajyaspa, paykunamanta 12 runasta ajllarqa. Paykunatataj apóstoles sutiwan suticharqa.
w07-S 1/8 pág. 6 párr. 1
¿Imaynatá Dioswan allinpi kallasunmanpuni?
Jesusqa ashkha kutispi Diosmanta unayta mañakorqa (Juan 17:1-26). Payqa 12 apostolesninta ajllanan kashajtin, “orqoman rerqa Diosmanta mañakoj, chaypitaj tutantinta Diosmanta mañakorqa” (Lucas 6:12). Diospa atiyninwan pusachikoj cristianospis, Jesús jina ruwanku. Mana tutantintapunichu mañakojtinkupis, kausayninkupi imatapis ruwananku kajtenqa, Diosmanta mañakunkupuni. Paykunaqa imata ruwaspapis Diosta kusichiyta munanku. Chayraykutaj paypa atiyninta mañakunku.
(Lucas 7:35) Chaywanpis uj runaj yachaynenqa cheqan kajta ruwasqanpi yachakun”, nispa nerqa Jesusqa.
Forasterosllapuni kanachej
13 Allin ruwaykunasninchejqa qhasillamanta imatapis parlasqankuta rikuchinman. Jesusmantapis, juntʼa runa kashajtin sajrata rimarqanku. “Kay runaqa anchata mikhun, vinotataj ujyan, impuesteroswan, juchasapaswan imataj kawsakun”, nispa paymanta nerqanku. Chaywanpis yachayniyoj kasqanrayku, Diostataj cheqa sonqowan yupaychasqanrayku, mana sajra runachu kasqanta rikucherqa. Pay kikin nerqa: “Diospa yachaynenqa ruwasqasnimpi rejsichikun”, nispa (Mat. 11:19). Kay tiempopipis kikillantaj.
Bibliata leenapaj
9-15 DE JULIO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | LUCAS 8, 9
“Jesusta qhatinapaj, ¿imatá mana ruwananchejchu tiyan?”
(Lucas 9:57, 58) Ñanta rishajtinkutaj uj runa nerqa: “Qhepaykita risaj maymanchá rinki, chayman”, nispa. 58 Jesustajrí payta nerqa: “Atojkunaqa juskʼuspi wasiyoj kanku, pʼisqospis thapayoj kanku, noqajtarí ni imay kanchu samarikunallaypajpis”, nispa.
it-2-S pág. 486 párr. 3
Thapa
Uj pacha, leymanta yachachej runa Jesusman nerqa: “Yachachejníy, qhepaykita risaj maymanchá rinki, chayman”, nispa. Jesustajrí payta nerqa: “Atojkunaqa juskʼuspi wasiyoj kanku, pʼisqospis thapayoj kanku, noqajtarí ni imay kanchu samarikunallaypajpis”, nispa (Mt 8:19, 20; Lu 9:57, 58). Chayta nispa, Jesusqa chay runaman nisharqa: “Qhepayta jamunaykipajqa, tukuy imayoj kaymanta qonqakapunayki tiyan, tukuy sonqotaj Jehová Diospi atienekunayki tiyan”, nispa. Chayllatataj padrenuestro mañakuypi yachacherqa. Jesusqa yachachisqasninman jinata mañakunankuta nerqa: “Kay pʼunchaypaj tʼantaykuta qowayku”, nispa. Waj kutipipis nillarqataj: “Ajina ari, pillapis qankunamanta tukuy kapuyninta mana saqejqa, manapuni yachachisqay kayta atinchu”, nispa (Mt 6:11; Lu 14:33).
(Lucas 9:59, 60) Chantá Jesús waj runaman nerqa: “Qhepayta jamuy”, nispa. Chay runataj nerqa: “Señor, ñaupajtaqa tataytaraj pʼampaykamusaj ari”, nispa. 60 Jesustaj nerqa: “Saqey wañusqas wañusqasninkuta pʼampanankuta, qantajrí rispa tukuynejpi Diospa Gobiernonmanta willamuy”, nispa.
nwtsty Lu 9:59, 60 sutʼinchaykunasnin
tataytaraj pʼampaykamusaj: Israel llajtapi, chay qaylla suyuspi ima, runasqa wañusqasta wañupusqan pʼunchayllatataj pʼampaj kanku. Chayrayku chay runaj tatanqa niraj wañusqachu kasharqa. Wañusqaña kanman karqa chayqa, nichá Jesuswan parlashanmanchu karqa. Ichá chay runaj tatanqa onqosqa chayri viejitoña karqa. Chantapis ichá familiasnin kaporqa, payta qhawapunankupaj. Mana jina kajtenqa, Jesusqa mana ninmanchu karqa tatanta saqerparinanta (Mr 7:9-13). Chay runaqa Jesusman ajinatapis nishanman jina karqa: “Señor, tatay wañupojtin qhatisqayki. Suyarillaway ari tatay wañupunankama, pʼampaykunaykamataj”, nispa. Payqa Diospa Gobiernonta ñaupajman churananpaj mana wakichisqachu kasharqa. Jesustaj chayta repararqa (Lu 9:60, 62).
Saqey wañusqas wañusqasninkuta pʼampanankuta: Lucas 9:59 versiculoj sutʼinchaynin nisqanman jina, chay runaj tatanqa mana wañusqachu kasharqa. Ichapis onqosqalla chayri viejitolla kasharqa. Chay runaj familiaresnintaj, tatanta wañupunankama qhawallankuman karqa. Chayrayku Jesusqa waj parlaypi kayta nisharqa: “Saqey Diospa ñaupaqenpi wañusqa kajkuna, wañusqasninkuta pʼampanankuta”, nispa. Arí, chay runaqa mana suyananchu karqa tatan wañupunantaraj. Sichus Jesusta qhatinman karqa chayqa, wiñay kausayman pusaj ñanman yaykunman karqa. Ajinamantataj Diospa ñaupaqenpi manaña wañusqa jinachu kanman karqa. ¿Imatá Jesuspa nisqanmanta yachakunchej? Diospa ñaupaqenpi allinpaj qhawasqa kanapajqa, Gobiernonta ñaupajman churana kasqanta, chaytataj tukuynejpi willamuna kasqanta.
(Lucas 9:61, 62) Chantá ujpis nillarqataj: “Señor, qhepaykita risaj. Ñaupajtaqa wasiypi kajkunamanraj ripushasqayta willamusaj”, nispa. 62 Jesustaj nerqa: “Pillapis llankʼay patapi aradoj manceranta japʼispaña qhepata qhawajqa, mana Diospa Gobiernonpaj jinachu”, nispa.
nwtsty dibujo
Jallpʼata llankʼay
Israelpeqa paray tiempo pasayta jallpʼata llankʼaj kanku. Imajtinchus jallpʼaqa llampʼuña chayri jasitaña kaj (Bibliata estudianapaj yanapa folletopi, 19 rakʼiyninta qhawariy). Wakin aradosqa maderamanta ruwasqa kaj kanku, sumaj filochasqa puntayojtaj. Wakin aradospa puntanmantaj fierrota chayri rejata churaj kanku. Aradotaqa japʼichej kanku uj timonman chayri uj vigaman jina. Chay timontataj, uj chayri astawan animaleswan aysachej kanku. Runasqa jallpʼata llankʼasqankutawan, tarpojñataj kanku. Hebreo Qhelqasqaspeqa ashkha kikinchaykunapi jallpʼata llankʼaymanta parlakun (Jue 14:18; Isa 2:4; Jer 4:3; Miq 4:3). Jesuspis wakin yachachiykunata sutʼinchananpaj, jallpʼata llankʼaymanta parlarqa. Uj kuti, aradoj manceranta japʼej runamanta parlarqa. Chaywantaj yachacherqa mana iskay sonqollachu payta qhatinata (Lu 9:62). Sichus uj runa llankʼay patapiña kashaspa, waj ladota qhawaykachanman chayri waj imaspi yuyashanman chayqa, surkʼusta wistʼu wistʼullata ruwanman. Ajinallataj cristianoswanpis kanman. Sichus uj cristiano waj imaspi musphashanman chayri cristiano ruwanasninta niña tukuy sonqochu ruwashanman chayqa, manaña Diospa Gobiernonpaj jinachu kanman.
w12 15/4 págs. 15, 16 párrs. 11-13
Jehovata tukuy sonqowan yupaychanallapuni
11 Lucas 9:62 versiculopi nisqanta entiendenapajqa, astawan sutʼincharina. Jallpʼata llankʼashaj runapi tʼukurina. Llankʼashaspaqa, wasillanpipuni tʼukurishan, maypichus familiaresnin, amigosnin ima, llanthu urapi asirikuspa, takiykunata uyarispa ima mikhurikushanku. Paytaj mayta chaypi kayta munan. Uj trechota llankʼaytawan “qhepa[pi]” saqesqan imaswan kusirikuyta munaspa, manaña kallpachakunchu, chayraykutaj kutirikunpuni. Ashkhataraj llankʼanan kajtinpis waj imaspi yuyasqanrayku, niña allintachu llankʼan. Astawanpis chayta ruwasqanrayku patronnin niña paypi atienekunchu.
12 Kunan tiempopi imachus pasasqanwan kikincharina. Jallpʼata llankʼaj runaqa, uj cristianowan kikinchakunman, pichus qotuchakuypi sumajta llankʼashanman, sonqontaj mana allinchu kashanman. Willayman, tantakuykunaman ima mana saqespa rejtinpis, kay pachamanta gustasqan imaspi yuyashallanpuni, maytataj munapayan. Unaytaña cheqa sonqowan Diosta sirvispapis, kay pachaj imasninwan kusirikuyta munaspa, manaña kallpachakunkuchu, “qhepa[pi]” saqesqan imasta qhawarinanpajtaj kutirikun. Willaypi ashkha ruwanaraj kajtinpis, manaña “kawsayta qoj” palabramanta chʼipakunchu, cristiano ruwanasnintapis niña allintachu juntʼan (Fili. 2:16). Qhepaman kutirisqanchejrayku, “cosecha[j]” dueñon Jehová, niña noqanchejpi atienekunanqa, ¡may llakiy kanman! (Luc. 10:2.)
13 Imatachus yachakunanchejqa sutʼi. Tantakuykunaman riy, willayman riy, Diosta yupaychaypi waj imasta ruway imaqa, may allin. Chaywanpis Diosta tukuy sonqowan sirveyqa mana chayllachu (2 Cró. 25:1, 2, 27). Uj cristiano sonqonpi “qhepa[pi]” saqesqan imasta, nisunman, imaynatachus kay pachapi runas kausakunku chayta munakushallanpuni chayqa, Jehová niña allinpajchu qhawanman (Luc. 17:32). “Diospa reinompaj” jina kanapajqa, kay kamachiyta kasukunapuni tiyan: “Sajra kajta chejniychej, allin kajmantaj kʼaskaychej” (Luc. 9:62; Rom. 12:9). Satanaspa pachanmanta kaj imasqa, mayta yanapanawanchejpaj jina chayri munanapaj jina kanman. Chaywanpis chaykuna, Jehovata tukuy sonqowan sirvinapaj jarkʼanawanchejta mana saqenachu (2 Cor. 11:14; Filipenses 3:13, 14 leey).
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Lucas 8:3) Ujnintaj Juana karqa, Cuzaj warmin. Cuzaqa Herodespa kuraj kamachin karqa. Chantá Susana, waj ashkha warmis ima. Paykunaqa kapuyninkuwan yanapaj kanku Jesusta, apostolesnintawan.
nwtsty Lu 8:3 sutʼinchaynin
yanapaj kanku: Chayri “atiendej kanku”, necesitasqankuta qoj kanku. Griego parlaypi diakonéo palabraqa, wajkunaman necesitasqankuta qonamanta parlanapaj oqharikun. Chaytaj kanman, mikhunapaj imaschus necesitakusqanta rantiy, chaykunata waykʼuy, waykʼusqata jayway ima. Diakonéo palabraqa oqharikullantaj kay versiculospi: Lu 10:40 “yanapay”, Lu 12:37 “jayway”, Lu 17:8 “sirviy”, Hch 6:2 “mikhunata rakʼiy”. Chantapis chay palabraqa, oqharikullantaj waj jinasmanta yanaparinamanta parlanapaj. Lucas 8:2, 3 versiculospeqa, diakonéo palabrata oqharikorqa Jesusta, yachachisqasninta ima yanapaj warmismanta parlanapaj. Chay warmis ajinata yanapakusqankurayku, Jesuswan yachachisqasninwanqa Diosmanta japʼisqanku llankʼayta sumajta juntʼarqanku. Chay warmisqa yanapakusqankuwan Jehová Diosta jatuncharqanku. Diosninchejtaj paykunaj ruwasqankuta mana qonqarqachu, chaytataj Palabranpi qhelqacherqa yachakunanchejpaj (Pr 19:17; Heb 6:10). Mateo 27:55, Marcos 15:41 versiculospipis, diakonéo palabra rikhurillantaj. Chaypitaj wakin warmis ruwasqankumanta parlashan.
(Lucas 9:49, 50) Juantaj kuticherqa: “Yachachejníy, uj runata sutiykipi supaykunata qharqoshajta rikorqayku, mana noqanchejwan kasqanraykutaj jarkʼayta munarqayku”, nispa. 50 Jesustaj nerqa: “Ama jarkʼaychejchu. Pichus mana contraykichejpi kajqa, qankunawan kashan”, nispa.
Lucas libromanta wakin allin yachachiykuna
9:49, 50. ¿Imaraykutaj Jesús uj runata, mana discipulon kajtinpis supaykunata qharqonanta saqerqa? Imajtinchus manaraj chay tiempopi, uj qotuchakuy karqachu. Chayrayku chay runaqa, mana Jesuspa discipulosnin jinapunichu paywan purinan karqa, paypi iñiyninta churaspa, supaykunata qharqonanpajqa (Mar. 9:38-40).
Bibliata leenapaj
16-22 DE JULIO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | LUCAS 10, 11
“Kʼacha samaritanomanta yachakuna”
(Lucas 10:29-32) Chay runataj cheqan runa kasqanta rikuchiyta munaspa, Jesusta taporqa: “¿Pitaj chanta runa masiyri?”, nispa. 30 Jesustaj kuticherqa: “Uj runa Jerusalenmanta Jericoman uraykushasqa, suwastaj payta japʼiytawan ropanta, tukuy imantawan qhechusqanku, maqaykuytawantaj parti wañusqata saqerparisqanku. 31 Chantá uj sacerdote chay ñanllatataj uraykushasqa, chay runata rikuspataj pasapullasqa. 32 Uj levitapis chay runa kasharqa chayman chayaspa, qhawariytawan pasapullasqataj.
nwtsty video
Jerusalenmanta Jericoman rej ñan
Jerusalenmanta Jericoman uraykoj ñanqa, ichapis kay videopi (1) rikhurej ñanman rijchʼakorqa. Chay ñanqa linkʼu linkʼu karqa, 20 kilometrosmanta aswan jatuntaj. Chay ñanqa manchay chʼin lugarta pasaj, ashkha suwastaj chaypi kaj kanku. Chayrayku chay ñanta purejkunata jarkʼanankupaj, uj tropa soldadosta churarqanku. Jesuspa tiemponmanta Jericó llajtaqa (2), Judeaj chʼin lugaresninpa tukukuyninpi kasharqa. Chay llajtaj casi 2 kilometrosninman jinataj, (3) ñaupa tiemponmanta Jericó llajta kasharqa.
w02-S 1/9 págs. 16, 17 párrs. 14, 15
“Mana kikincharispaqa manapuni parlajchu”
14 Jesusqa uj kʼacha samaritanomantañataj parlarerqa. Pay nerqa: “Uj runa Jerusalenmanta Jericoman uraykushasqa, suwastaj payta japʼiytawan ropanta, tukuy imantawan qhechusqanku, maqaykuytawantaj parti wañusqata saqerparisqanku”, nispa (Lucas 10:30). ¿Imaraykutaj Jesús “Jerusalenmanta Jericoman” rej ñanmanta parlarqa? Jesusqa chay kikinchayta willashaspa Judeapi kasharqa. Chaytaj Jerusalén llajta qayllapi kasharqa. Chayrayku Jesusta uyarejkunaqa, ichá chay ñanta sumajta rejserqanku. Chay ñanqa manchay chʼin karqa, suwamanta juntʼatataj. Chayrayku mana pipis chayninta sapallan puriyta atejchu.
15 Jesuspa kikinchayninmanta waj imatawan yachakusunman. Jesús nisqanman jina, ñaupajtaqa uj sacerdote ñanta uraykorqa, chantá uj levitañataj. Jinapis ni mayqenninku chay parti wañusqa runata yanaparerqankuchu (Lucas 10:31, 32). Sacerdotesqa Jerusalén templopi llankʼaj kanku, levitastaj paykunata yanapaj kanku. Paykunamanta ashkhasqa Jericopi tiyakoj kanku. Chay llajtataj Jerusalenmanta 23 kilometrosninman jinalla kasharqa. Chayrayku chay ñantapuni purej kanku. Sacerdotewan levitawanqa, templopi llankʼaytawan “Jerusalenmanta” ripusharqanku. Chayrayku mana niyta atinkumanchu karqa: “Kay runaqa wañusqañasina kashan. Yanaparisaj chayqa chʼichipaj qhawasqa kasaj, nitaj templopi llankʼayta atisajñachu”, nispa (Levítico 21:1; Números 19:11, 16). Jesusqa yachachisqasnin sumajta entiendenankupaj jinapuni yachachej.
(Lucas 10:33-35) Chantá uj samaritanoñataj chay ñanta rishaspa, chay runa kasharqa chayman chayasqa, payta rikuspataj mayta khuyakusqa. 34 Qayllaykuspataj nanasqasninta aceitewan vinowan jampiykuspa wataykusqa. Chantá burronman wichariykuchispa alojamientoman apasqa, chaypitaj cuidasqa. 35 Qʼayantintaj iskay denario qolqeta alojamientoyoj runaman qosqa, nisqataj: ‘Kay runata qhawaripuway, kutimuspataj tukuy gastasqaykita qopusqayki’, nispa.
nwtsty Lu 10:33, 34 sutʼinchaykunasnin
uj samaritanoñataj: Judiosqa samaritanosta pisipaj qhawaj kanku, nitaj paykunawan allintachu kausakoj kanku (Jn 4:9). Wakin judiosqa samaritano palabrata oqharej kanku, uj runamanta burlakunankupaj, kʼumuykachachinankupaj ima (Jn 8:48). Judiospa Misná nisqa libronkuman jina, ujnin yachachejninku nerqa: “Samaritanospa tʼantankuta mikhoyqa, khuchi aychata mikhuywan ninakun”, nispa (Shebith 8:10). Ashkha judiosqa samaritanospa nisqankuta mana valechejchu kanku, nitaj paykunawan yanapachikuyta munajchu kanku. Jesusqa yacharqa judíos samaritanosta chejnikusqankuta. Chayrayku yachachisqanta mana qonqanankupaj, Jesusqa kʼacha samaritanomanta parlarerqa.
nanasqasninta aceitewan vinowan jampiykuspa wataykusqa: Doctor Lucasqa imaswanchus uj runata jampikusqanmanta parlaspa, mana pantanchu. Chay tiempopi, runasqa nanasqasninkuta aceitewan vinowan imapuni jampikoj kanku. Wakin kuteqa uj runaj nanasqasninta thañichinankupaj, aceitewan jawej kanku (Isa 1:6 kikinchay). Vinotarí apaykachaj kanku, runaj heridasninta llimphuchanankupaj, ajinamanta mana qʼeyachaykukunanpaj. Lucasqa nillarqataj, samaritanoqa chay runaj nanasqasnin thañinanpaj vendaykusqanta.
alojamientoman: Griego parlaypi nin, “puñuna wasiman” chayri “tamboman”. Chay wasispeqa karuta purejkuna, uywasnintin qhepakoj kanku. Alojakoj runasqa, imastachus necesitasqankuta chaypi rantikuyta atej kanku. Wakin kutistaj alojamientoyoj runaman pagaj kanku, uj runata chaypi cuidapunankupaj.
(Lucas 10:36, 37) Ima ninkitaj, ¿mayqentaj chay kinsantinmanta suwaswan japʼichikorqa chaypa runa masin karqa?”, nispa nerqa Jesusqa. 37 Chay runataj kuticherqa: “Mayqenchus chay runata khuyarqa chay”, nispa. Jesustaj nerqa: “Qanpis kikillantataj ruwamuy”, nispa.
w98-S 1/7 pág. 31 párr. 2
Uj samaritano kʼacha karqa
¿Imatataj kʼacha samaritanomanta yachakunchej? Kʼacha runasqa mana Diospa leyesnillantachu kasukunku, manaqa Dios jina kʼachas kanku (Efesios 5:1). Bibliaqa niwanchej, “Diosqa tukuy runasta uj rejllata qhawasqanta” (Hechos 10:34). Noqanchejrí, ¿Dios jinachu runasta qhawanchej? Jesuspa kikinchayninmanta yachakunchej, tukuy runasta munakunanchej kasqanta, may llajtamanta kajtinkupis, ima costumbresniyoj kajtinkupis, mayqen religionniyoj kajtinkupis. Bibliaqa kamachiwanchej, “tukuypaj allin kajta” ruwanata. Runas qhapajpis chayri wajchapis kachunku, mayqen suyumantapis kachunku, hermanosninchejpis manapis kachunku, tukuypaj allin kajta ruwana tiyan (Gálatas 6:10).
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Lucas 10:18) Jesustajrí paykunata nerqa: “Noqa rikuniña Satanasta rayo jina cielomanta urmaykamushajta.
nwtsty Lu 10:18 sutʼinchaynin
Noqa rikuniña Satanasta rayo jina cielomanta urmaykamushajta: Chayta nispa, Jesusqa Satanás cielomanta wijchʼumusqañapis kanman jinata parlarqa. Apocalipsis 12:7-9 versiculosqa, cielopi jatun maqanakuy kasqanmanta parlan. Chay maqanakuypitaj Satanás atipasqa karqa, Diospa Gobiernontaj cielopi sayachisqa karqa. Lucas 10:18 versiculopi, Jesusqa chay maqanakumanta parlasharqa. Payqa Supayta, sajra angelesnintawan atipanantapuni nisharqa. ¿Imaraykutaj Jesús chayta niyta aterqa? Imaraykuchus Diosqa, Jesuspa 70 yachachisqasninman atiyta qorqa supaykunata qharqonankupaj (Lu 10:17).
Lucas libromanta wakin allin yachachiykuna
10:18. ¿Imatá Jesús 70 discipulosninman niyta munarqa: “Noqaqa Satanasta rikorqani, rayo jina janaj pachamanta urmamojta”, nispa? Chayta nispaqa, Satanás janaj pachamanta mana wijchʼuchikamusqantañachu nisharqa. Imajtinchus Satanasqa, Jesucristo 1914 watapi Diosninchejpa Reynin jina churasqa kasqanmantaraj, wijchʼuchikamorqa (Apo. 12:1-10). Jesusqa, imatachus astawan qhepapi ruwakunanmanta, ñaupajpi ruwakunmanñapis jina parlasharqa. Chay parlasqanwanqa, Satanás janaj pachamanta wijchʼusqapuni kananta, nishanman karqa. Chaywanpis, jinapuni kasqanta mana niyta atisunmanchu.
(Lucas 11:5-9) Chantá Jesusqa nillarqataj: “Pitaj qankunamanta chaupi tutata amigonpaman rispa nimunman: ‘Amigóy, kinsa tʼantata ayniriway. 6 Ujnin amigoy karumanta chayamun, nitaj imaypis kanchu qorinaypaj’, nispa. 7 Chay amigontaj wasi ukhumanta nimunman: ‘Ama umayta nanachiwaychu. Punkoqa llavesqaña, wawitasniypis noqawan khuska camapi puñushankuña, mana jatarimuymanchu qosunaypaj’, nispa. 8 Kayta niykichej: Amigon kajtinpis payqa mana chaupi tutata sayarimonqachu imallatapis qonanpaj, astawanpis anchata mañakusqanraykulla imatachus mañakusqanta qonqa. 9 Chayrayku niykichej: Mañakullaychejpuni qosonqachejtaj, maskʼallaychejpuni tarinkichejtaj, punkutapis takallaychejpuni kicharisonqachejtaj.
nwtsty Lu 11:5-9 sutʼinchaykunasnin
Amigóy, kinsa tʼantata ayniriway: Israel llajtamanta, chay qaylla suyusmantawan runasqa, runa masinkuta wasinkuman wajyarikojpuni kanku. Chaytataj kay versiculospi reparanchej. Wakin kutis, runasqa karusta purisqankurayku amigonkoj wasinman mana willaspalla, chaupi tutatataj chayaj kanku. Ajina tutata chayajtinkupis, wasiyojqa mikhunata jaywarinanpuni karqa. Jesuspa kikinchayninmanta runajtaqa, amigonman jaywarinanpaj ni iman kaporqachu. Chayrayku tutaña kajtinpis, vecinonmanta mikhunata aynikoj rerqa.
Ama umayta nanachiwaychu: Jesuspa kikinchayninmanta vecinoqa, mana sajrachu karqa. Payqa puñusqaña kasqanrayku amigonta mana atiendeyta munarqachu. Jaqay tiempopi, wajcha runaspa wasisninkoqa uj jatun cuartolla kaj, casi tukuy wasistaj ajina kaj kanku. Chayrayku chay runa sayarinman karqa chayqa, tukuynin familianta rijchʼarichinman karqa.
anchata mañakusqanraykulla: Griego parlaypi oqharikusqan palabraqa, kay jinata nikullanmantaj: “mana pʼenqakuspa mañakusqanraykulla” chayri “mana manchachikuspa mañakusqanraykulla”. Kay versiculopeqa mana saykʼuspa, nitaj manchachikuspa mañakunamanta parlashan. Jesuspa kikinchayninpi runaqa, mana saykʼuspa, nitaj pʼenqakuspa imatachus necesitasqanta mañakorqa. Jesusqa discipulosninman yachacherqa, kikillantataj Diosmanta mañakunankuta (Lu 11:9, 10).
Bibliata leenapaj
23-29 DE JULIO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | LUCAS 12, 13
“Qankunaqa ashkha pʼisqetusmantapis astawanraj valenkichej”
(Lucas 12:6) Phishqa pʼisqetustaqa iskay pisi valorniyoj qolqellapi vendenku, ¿icharí? Diostajrí mana uj pʼisqetullamantapis qonqapunchu.
nwtsty Lu 12:6 sutʼinchaynin
pʼisqetustaqa: Griego parlaypi strouthíon palabraqa, tukuy laya juchʼuy pʼisqetusmanta parlanapaj oqharikun. Jinapis astawan oqharikun, phichitankamanta chayri phinki phinkimanta parlanapaj. Israelpeqa chay pʼisqetusta mikhunapaj vendej kanku, baratotaj kaj.
(Lucas 12:7) Umaykichejmanta chujchasniykichejpis tukuyninku yupasqa kashanku. Ama manchachikuychejchu, qankunaqa ashkha pʼisqetusmantapis astawanraj valenkichej.
nwtsty Lu 12:7 sutʼinchaynin
Umaykichejmanta chujchasniykichejpis tukuyninku yupasqa kashanku: Yachakusqankuman jina, sapa runajta 100 mil chujchasmanta astawan tiyapun. Jehová Diosninchejtajrí, yachan mashkha chujchasniyojchus kasqanchejta. Chaytaj rikuchiwanchej, Tatanchej Jehovaqa sapa ujninchejmanta llakikusqanta.
(Lucas 12:7) Umaykichejmanta chujchasniykichejpis tukuyninku yupasqa kashanku. Ama manchachikuychejchu, qankunaqa ashkha pʼisqetusmantapis astawanraj valenkichej.
Ni ima “tʼaqayta atiwasunmanchu Diospa munakuyninmanta”
4 Uj kaj: Bibliaqa, Jehová sapa uj kamachinta valorniyojpaj qhawasqanta nin. Jesuspis nerqa: “Manachu iskay pʼisqetustapis vendenku phatallapi? Chaywanpis, Dios Tataykichej mana munajtenqa, ni uj pʼisqetullapis jallpʼaman urmanchu. Ajinallatataj, umaykichejpi chujchasniykichejpis tukuyninku yupasqa kashanku. Chayrayku ama manchachikuychejchu. Qankunaqa pʼisqetusmanta nisqaqa aswan valorniyoj kankichej”, nispa (Mateo 10:29-31). Jesusta uyarejkunapaj, imachus niyta munasqanta qhawarina.
5 ¿Imapajtaj chʼila pʼisqetuta rantisunman? Jaqay tiempopeqa, chay pʼisqetuta mikhoj kanku, aswan baratotaj karqa. Uj phisullapaj iskay pʼisqetusta qoj kanku. Jesusqa, tawa pʼisqetusta iskay phisusllawan rantejkunaman ujtawanraj yapaykusqankuta nerqa. Arí, ujnin manapis valenmanchu jina phishqata jaywaj kanku. Runas mana valorniyojpaj qhawajtinkupis, ¿imaynatataj Jehová qhawaj? Jesús nerqa: “Ni ujpis [ni yapasqa kajpis] qonqasqachu Diospa ñawpaqempeqa”, nispa (Lucas 12:6, 7). Kunanqa Jesuspa nisqanta, ichá astawanña entiendenchej. Jehová chay pʼisqetusllataraj may valorniyojpaj qhawajtin, ¡may valorniyojpajrajchus runasta qhawan! Jesús sutʼincharqa jina, Jehovaqa sumajta rejsiwanchej, mashkhachus chujchanchej kasqantapis yachan.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Lucas 13:24) “Kʼullku punkunta yaykunaykichejpaj mayta kallpachakuychej. Noqa niykichej, ashkhas yaykuyta munanqanku, manataj atenqankuchu.
nwtsty Lu 13:24 sutʼinchaynin
mayta kallpachakuychej: Chayri “tukuy atisqaykichejtapuni ruwaychej”. Chayta nispa, Jesusqa kʼullku punkunta yaykunapaj tukuy atisqanchejta kallpachakunata nisharqa. Wakin diccionarios, waj librospiwan nisqankuman jina, kay versiculopi ajinata nikullanmantaj: “Tukuy atisqaykichejta kallpachakuychej” chayri “tukuy imata ruwaychej”. Griego parlaypeqa agonízomai palabrata oqharikorqa. Chay palabraqa agón palabramanta jamun, chaytaj atipanakupi pujllanamanta parlanapaj oqharikoj. Hebreos 12:1 versiculopi, wiñay kausayta japʼinapaj atipanakupi jina ‘correymanta’ parlanapaj oqharikun. Wakin kutistaj chay palabrata ‘maqanakuymanta’ parlanapaj oqharikun (1Ti 6:12; 2Ti 4:7). Agonízomai palabrata, 1 Corintios 9:25 versiculopi “atipanakupi kajqa” nispa traducikorqa. Colosenses 1:29, 1 Timoteo 4:10 versiculospitaj, ‘kallpachakuy’ palabrata churakorqa. 1 Timoteo 6:12 versiculopirí, “maqanakuy” palabrata churakorqa. Rikunchej jina, agonízomai palabraqa atipanakusmanta parlanapaj oqharikun. Chayrayku wakin yachayniyoj runasqa ninku: “Jesús ‘mayta kallpachakuychej’ nisqanqa, kikinchakunman atipanakupi kajkuna premiota japʼinankupaj mayta kallpachakusqankuwan”, nispa.
(Lucas 13:33) Noqaqa kunanpis, qʼayapis, minchhapis rinallaypuni tiyan, uj profetataqa mana maypipis wañuchinankuchu tiyan, manachayqa Jerusalenllapi.
nwtsty Lu 13:33 sutʼinchaynin
mana maypipis wañuchinankuchu tiyan: Chayri “mana wañuyta atinmanchu”. Bibliapeqa ni mayqen profeciapis ninchu, Mesías Jerusalenpi wañuchisqa kananta. Jinapis chayta entiendesunman Daniel 9:24-26 versiculosta leespa. Judiospa Jatun Juntankoqa Jerusalenpi kasharqa, chaypitaj 71 runas juzganankupaj tantakoj kanku. Llulla profetamanta tumpasqa runastaqa, paykuna juzgaj kanku. Chayrayku judíos uj profetata wañuchiyta munarqanku chayqa, Jerusalenpi wañuchinkuman karqa, astawanrajchá Mesiastaqa. Chantapis judiosqa qʼolachisqa animalesta Jehovaman jaywaj kanku Jerusalenpi, chay llajtallapitaj pascua corderota ñakʼaj kanku. Jesustaj chayta sumajta yacharqa. Jesús kay versiculopi nisqanqa juntʼakorqapuni. Imajtinchus payqa judiospa Jatun Juntankupi juchachasqa karqa. “Pascua corderonchej” jinataj, Jerusalén llajtapi wañuchisqa karqa (1Co 5:7).
Bibliata leenapaj
30 DE JULIO–5 AGOSTO
BIBLIAMANTA SUMAJ YACHACHIYKUNA | LUCAS 14-16
“Chinkaj jovenmanta rijchʼanachina”
(Lucas 15:11-16) Jesusqa nillarqataj: “Uj runa iskay qhari wawasniyoj kasqa. 12 Sullkʼa kajtaj tatanta nisqa: ‘Tatáy, noqaman chayawaj herenciata qopuway’, nispa. Tatankutaj sapa ujman herenciankuta qopusqa. 13 Pisi pʼunchayninmantaj, sullkʼa wawanqa tukuy imasninta tantaykuspa karu llajtaman ripusqa. Chaypitaj kapuyninta tukuchisqa mana allinta kausaspa. 14 Tukuy qolqenta tukuchisqantawantaj, manchay yarqhay kasqa chay karu llajtapi, paytaj pisichikuyta qallarisqa. 15 Chayrayku chay llajtamanta uj runaman kʼaskakusqa, chay runataj jallpʼasninman kachasqa khuchisninta michinanpaj. 16 Paytaj sajsakuyta munasqa khuchi mikhuna thaqoswan, manataj pipis ni imata jaywarisqachu.
nwtsty Lu 15:11-16 sutʼinchaykunasnin
Uj runa iskay qhari wawasniyoj kasqa: Jesusqa ashkha kikinchaykunawan yachacherqa. Chaykunapitaj parlarqa mujumanta, jallpʼamanta, patronwan kamachinwan imaynatachus kausasqankumanta, waj imasmantawan. Jinapis chinkaj jovenmanta kikinchayninpeqa, uj familiamanta parlarqa. Chayrayku chay kikinchayqa may sumaj, tukuynin kikinchaykunasninmantataj aswan jatitun. Chay kikinchaytaqa rejsikullantaj, “chinkaj waynamanta rijchʼanachina” sutiwan (Mt 13:18-30; 25:14-30; Lu 19:12-27). Chay kikinchaypi, Jesusqa parlarqa imaynatachus uj tata wawasninta munakusqanmanta. Jesusta uyarejkunamanta wakenqa, ichapis mana chay jina kʼacha tatayojchu karqanku. Chay kikinchaymanta tataqa, kʼacha Tatanchej Jehovawan ninakun. Payqa tukuy tiempo kasukojkunata, payman kutinpojkunatapis, mayta munakun, khuyakuntaj.
Sullkʼa kajtaj: Moisespa Leyninman jina, kuraj wawaqa herenciamanta iskay tʼaqata japʼej (Dt 21:17). Kay kikinchaymanta tata iskay wawasniyojlla karqa chayqa, herenciata kinsaman tʼaqarqa. Kuraj kajmanqa iskay tʼaqas chayarqa, sullkʼa kajmantaj uj tʼaqa chayarqa.
kapuyninta tukuchisqa: Griego parlaypi oqharikusqan palabraqa, niyta munan “chʼeqerachiy” chayri “tʼakay” (Lu 1:51; Hch 5:37). Mateo 25:24, 26 versiculospitaj, “wayrachiy” palabrata churakorqa. Kay versiculoqa, chay joven kapuyninta usuchisqanmanta chayri wayrachisqanmanta parlashan.
mana allinta kausaspa: Chayri “millayta kausaspa”, “kapuyninta usuchispa”. Griego parlaypi chay palabrallataj kay versiculospi rikhurin: Ef 5:18; Tit 1:6. Chay palabraqa imatapis usuchiymanta parlanapaj oqharikun. Chayrayku wakin Bibliaspi jinata churasqanku: “kapuyninta usuchispa kausarqa”.
khuchisninta michinanpaj: Moisespa Leyninman jina, khucheqa chʼichipaj qhawasqa uywa karqa. Chayrayku judiosqa khuchista michiyta mana allinpajchu qhawaj kanku (Le 11:7, 8).
thaqoswan: Griego parlaypi nin, kerátion. Chaytaj niyta munan, “juchʼuy wajra”. Khuchi mikhuna thaqoqa wajrita jinapuni, qaritantaj yana chʼumpi chayri oqerau. Kay tiempopipis ashkha lugarespi chay thaqota wakasman, caballosman, khuchisman ima qarallankupuni. Jesuspa kikinchayninmanta jovenqa, yarqhaywan chay jina thaqosta antojakorqa. Chaypi reparanchej, manchay llakiy kausaymanpuni chayasqanta (Lu 15:15 versiculoj sutʼinchayninta leeriy).
(Lucas 15:17-24) ”Yuyayninman churakuspataj nisqa: ‘Tataypa peonesnenqa ashkha mikhunayoj kanku, noqatajrí kaypi yarqhaymanta wañushaniña. 18 Sayariytawan tataypaman kutipusaj, nisajtaj: “Tatáy, Diospa contranta, qanpa contraykitawan juchallikuni. 19 Manaña ‘wawáy’ ninawaykipaj jinachu kani. Ujnin peonniykita jinallaña japʼikapuway ari”, nispa’. 20 Chantá sayariytawan tatanpaman kutipusqa. Karullapiraj kashajtintaj, tatanpa sonqon wawayasqa payta rikuspa, usqhayllata taripamuspataj abrazaykusqa, muchʼaykusqataj. 21 Wawantaj nisqa: ‘Tatáy, Diospa contranta, qanpa contraykitawan juchallikuni. Manaña “wawáy” ninawaykipaj jinachu kani. Ujnin peonniykita jinallaña japʼikapuway ari’, nispa. 22 Tatantajrí kamachisninta nisqa: ‘¡Usqhayta! Aswan sumaj jatun ropata orqhomuspa churaykuychej. Anillotapis makinman churaychej, jukʼutastataj chakisninman. 23 Wira torillotapis apamuspa ñakʼaychej, chantá mikhunachej, kusikunachejtaj. 24 Kay wawayqa wañusqa kasharqa kausarimuntaj, chinkasqa kasharqa kutinpuntaj’, nispa nisqa tataqa. Chantá mayta kusikuyta qallarisqanku.
nwtsty Lu 15:17-24 sutʼinchaykunasnin
qanpa contraykitawan: Chayri “qanpa ñaupaqeykipiwan”. Griego parlaypi enópion palabraqa, niyta munan “ñaupaqenpi” chayri “qhawayninpi”. Septuaginta nisqa Bibliapi, 1 Samuel 20:1 versiculopi chay palabrata oqharikorqa. Chaypi Davidqa Jonatanman nerqa: “Imapitaj tataykej contranta juchallisqani”, nispa.
peonniykita jinallaña: Kapuyninta usuchej jovenqa, kay jinata yuyaychakorqa: “Tataypaman kutipusaj, nisajtaj: Ujnin peonniykita jinallaña japʼikapuway ari”, nispa. Peonesqa mana esclavoswan kikinchu karqanku. Esclavosqa patronpa wasinpi tiyakoj kamachis karqanku. Peonestataj uj diata chayri trabajo kasqanman jinalla minkʼaj kanku (Mt 20:1, 2, 8).
muchʼaykusqataj: Griego parlaypi churakusqan palabraqa, philéo palabramanta jamun. Wakin versiculospi “muchʼaykuy” palabrata churakorqa (Mt 26:48; Mr 14:44; Lu 22:47). Jinapis astawan ashkha versiculospi “munakuy” palabrata churakorqa (Jn 5:20; 11:3; 16:27). Lucas 15:20 versiculopeqa, tata wawanta may munakuywan muchʼaykusqanmanta parlashan. Chayrayku wakin Bibliaspi jinata churasqanku: “munakuywan muchʼaykusqa”, nispa. Kay kikinchaymanta tataqa, kutinpoj wawanta ajinata muchʼaykorqa. Chaywantaj rikucherqa, pesachikoj wawanta tukuy sonqopuni japʼikapusqanta.
“wawáy” ninawaykipaj jinachu kani: Wakin Bibliaspeqa, kaytawan chay versiculoman yapaykusqanku: “Ujnin peonniykita jinallaña japʼikapuway ari”, nispa. Jinapis Bibliamanta aswan unayniyoj qhelqasqaspi, chay palabrasqa mana rikhurinchu. Wakin yachayniyoj runasqa, Lucas 15:19 versiculowan igualananpaj chayta yapaykusqankuta ninku. Chayrayku 2013 watamanta inglés parlaypi Diospa Palabran Biblianchejpeqa, manaña chay yapaykusqanku rikhurinchu.
jatun ropata [...] Anillotapis [...] jukʼutastataj: Chay jatun ropaqa, mana mayqen ropa jinallachu karqa, manaqa aswan sumajnin karqa. Chay ropaqa ichapis sumaj saltasniyoj chayri pallayniyoj awasqa karqa. Ajina ropataqa may sumajpaj qhawasqa runallaman jaywaj kanku. Chantapis Jesuspa kikinchayninmanta tataqa, uj anillota kutinpoj wawanman churaykorqa. Chayta ruwaspaqa wawanta perdonasqanta, mayta munakusqanta, sumajpajtaj qhawasqanta rikucherqa. Esclavosqa mana anillostapis, nitaj jukʼutastapis churakojchu kanku. Tataqa chay kinsa imasta wawanman churaykuspa, familianpi watejmanta japʼikapusqanta rikucherqa.
(Lucas 15:25-32) ”Kuraj wawantaj chajrapi kashasqa, kutinpuspataj wasiman qayllamushaspa uyarisqa tocashasqankuta, tusushasqankutawan. 26 Ujnin kamachita wajyaspataj tapusqa imachus kashasqanta. 27 Kamachitaj kutichisqa: ‘Hermanoyki chayanpun, tataykitaj wira torillota ñakʼachipun, allillan kutinpusqanrayku’, nispa. 28 Kuraj wawantaj phiñakuspa, mana yaykuyta munasqachu. Tatantaj llojsimuspa mayta nisqa yaykurinallanta. 29 Paytaj tatanta nisqa: ‘Watastaña qanta sirviyki, tukuy imata kasukuspa, nitaj jaykʼajpis uj cabritallatapis qowarqankichu, amigosniywan mikhuspa kusirikunaypaj. 30 Chay lloqallaykeqa, khuchi warmiswan purispa kapuyniykita tukuchimun, qantaj chayamusqantawan wira torillota ñakʼachipunki’, nispa. 31 Tatantaj nisqa: ‘Wawáy, qanqa noqawanpuni kashanki, tukuy imasniypis qanpata. 32 Kay hermanoykeqa wañusqa kasharqa kausarimuntaj, chinkasqa kasharqa kutinpuntaj, ¿manachu kusikunanchej kanman?’, nispa”.
Sumaj yachachiykunata maskʼana
(Lucas 14:26) “Sichus pipis yachachisqay kayta munan chayqa, noqata astawan munakunawan tiyan tatanmanta, mamanmanta, warminmanta, wawasninmanta, hermanosninmanta, hermanasninmanta, kikin kausayninmantapis nisqaqa, manachayqa mana yachachisqay kayta atinchu.
Jesuspa yachachisqanman tukuy, ¿pujllakuy jinachu?
Ashkha runas paywan rishajtinku, Jesusqa paykunaman nerqa: “Sichus pipis yachachisqay kayta munan chayqa, noqata astawan munakunawan tiyan tatanmanta, mamanmanta, warminmanta, wawasninmanta, hermanosninmanta, hermanasninmanta, kikin kausayninmantapis nisqaqa, manachayqa mana yachachisqay kayta atinchu”, nispa (Lucas 14:26). ¿Ima nisharqataj Jesús chayta nispa?
Jesusqa mana nisharqachu yachachisqasnin familiaresninkuta mana munakunankuta. Astawanpis Jesusqa, payta astawan munakunankuta nisharqa. Mana chayta ruwaspaqa, Jesuspa kikinchayninmanta recién casarasqa runaman rijchʼakunkuman karqa. Chay runaqa jatun mikhuyman wajyarisqa kashaspa, casarakusqanraykulla mana rerqachu (Lucas 14:20).
Chantapis Jesusqa mana nisharqachu, yachachisqasnin kausayninkuta pisipaj qhawanankuta. Astawanpis payta astawan munakunankuta nisharqa, kausayninkuta wañuy pataman churananku kajtinpis. Arí, Jesuspa yachachisqanman tukoyqa mana pujllakuy jinachu. Chayrayku sumajta tʼukurina tiyan Jesuspa yachachisqan kanapajqa.
(Lucas 16:10-13) Pisi imaspi allinta ruwajqa, ashkha imaspipis allillantataj ruwan. Pisi imaspi mana allinta ruwajqa, ashkha imaspipis manallataj allintachu ruwan. 11 Chayrayku qankunachus kay mundoj qhapaj kapuyninwan mana allinta ruwankichej chayqa, ¿pitaj cheqamanta qhapaj kayta qosunkichejmanri? 12 Manachus wajpa kapuyninwan allinta ruwarqankichej chayqa, ¿pitaj qosunkichejman qankunapaj kajtari? 13 Mana pi kamachipis iskay patronesta ujllapi sirviyta atinmanchu, imaraykuchus ujninta chejnenqa ujnintataj munakonqa, ujninman kʼaskakonqa ujnintataj pisipaj qhawanqa. Qankunaqa mana atinkichejchu ujllapi Diostawan qolqetawan sirviyta”, nispa nerqa Jesusqa.
Aswan valorniyoj imasta maskʼana
7 (Lucas 16:10-13 leey). Jesús rijchʼanachinanpi nisqanman jina, chay mayordomoqa allinninta munaspalla amigosta maskʼarqa. Chaywanpis Jesusqa yachachisqasninman nerqa, paywan Tatanwanpis tukuy sonqo amigosta ruwakunankuta, manataj allinnillankuta maskʼaspachu. Chantapis sutʼincharqa “kay mundoj qhapaj” kapuyninta imaynatachus apaykachasqanchejqa, Diosta sirviyta munasqanchejtachus manachus rikuchisqanta.
8 Jesusqa Diospa Gobiernonmanta jallpʼantinpi predicakunanta nerqa. Kapuwasqanchejmanta qospataj chaypaj yanapakunchej, Jehovata sirviyta munasqanchejtataj rikuchinchej (Mat. 24:14). Ashkha hermanosninchej chayta ruwanku. India suyumanta uj imillita, uj cajitapi qolqesitunta waqaycharqa. Chayta ruwananpaj juguetestapis manaña rantikorqachu. Cajitan juntʼaykojtintaj, astawan predicakunallanpajpuni chay qolqesitunwan yanapakorqa. Chay suyullamantataj uj hermano coco plantasniyoj. Malayálam parlayman tijrachej oficinasmantaj ashkha cocosta apan. Ajinamanta manaña rantinankupaj. Chaytaj rikuchin, kapuyninta sumaj yuyaywan apaykachasqanta. Ajinallatataj Grecia suyumanta hermanos, olivomanta aceiteta, quesota, waj imastawan Betelpi trabajajkunapaj apanku.
Bibliata leenapaj