11 Yachaqana
‘Ñawpaqtaqa Diospa Reinonta maskʼanallanchikpuni tiyan’
1. a) ¿Imaraykutaq Jesusta uyariqkuna Diospa Reinonta maskʼananku karqa? b) ¿Imatataq tapukunanchik tiyan?
WARANQA jisqʼun pachaq wata ñawpaqta, Jesús Galilea llaqtapi jinata uyariqkunata yuyaycharqa: “Ñawpajtaqa Diospa reinonta, cheqan kaynintawan maskʼaychej”, nispa. ¿Imaraykutaq chayjinatapuni Diospa Reinonta maskʼananku karqari? ¿Manachu may unayraq karqa Diosninchik Jesusta kamachiqtajina churananpaq? Arí, chaywanpis Jehovaqa kamachiyninta maychus kaqman jatunchanan karqa, chaypaqtaq Cristota Reinonpi kamachinanpaq churarqa. Chay pʼunchaykunapi chaymanta yachaqkunaqa, Diospa Reinonta ñawpaqman churarqanku, kunantaq astawanraq chayta ruwananchik tiyan, imaraykuchus Cristoqa kamachina tiyananmanta kamachichkanña. Chayrayku sapa juk tapukunanchik tiyan, ¿kawsayniywan Diospa Reinonta ñawpaqman churasqayta rikuchichkanichu?, nispa (Mateo 6:33).
2. ¿Imatataq kay pachapi runa maskʼanri?
2 Kunanqa, waranqa waranqa runakuna tukuy Jallpʼamanta Diospa Reinonta ñawpaqta maskʼachkanku. Paykunaqa Jehovaman qukusqankurayku, Reinonpaq llamkʼachkanku paypa munayninta ruwaspa. Kay pachapi runataq, paykunallapaq tukuy imata maskʼanku. Qullqita, qhapaqyayta, kay pachap munaynintawan; chayri jatun yachay wasisman yaykuspa, chayllapaq kawsanku. Kawsayninkuwanqa paykunallapaq tukuy imata munasqankuta rikuchinku. Manaña Diospi creenkuchu, chayri Diostaqa qhipaman churanku (Mateo 6:31, 32).
3. a) ¿Imatataq Jesuspa discipulosnin maskʼananku karqa? b) ¿Imaraykutaq mana anchata llakikunanchikchu tiyan imallapis kapunawanchikpaq?
3 Jesusqa chaykuna mana wiñaypaq kasqanta yachaspa, jinata discipulosninman nirqa: “Ama kay pachapeqa qhapajyayta munaspa, kapuyniykichejta tantaychejchu [...]. Astawanqa, tukuy kapuyniykichejta janaj pachapi tantaychej”, nispa. Chaytaqa Jehovata kasukuspa tarisunman. Jesusqa paywan puriqkunata mana tukuy imata munapayanankuta nirqa, tukuy kallpankuwan, yuyayninkuwan ima, Diospa munayninta ruwananku karqa. Chayrayku nirqa: “Mana atinkichejchu ujllapi sirviyta Diosta, qhapaj kaytawan”, nispa. Jina kaptinqa, ¿imaynatá paykuna kapuyninkuta qhawananku karqari, nisunman pʼachata, mikhunata, chirimanta qhatakunapaq ima? “Ama phutikuychejchu” nispa, Jesús yuyaycharqa. Chaymantataq pʼisqukunata, tʼikitastapis, qhawanankuta nirqa, paykunaman Diosninchik mikhunata qun, pʼachallichintaq. ¿Manachu payta kasukuqkunata Diosninchik astawan sumaqpaq qhawanman? Jesús nirqa: “Ñawpajtaqa Diospa reinonta, cheqan kaynintawan maskʼaychej, chay tukuy imatataj yapata jina Dios qosonqachej”, nispa (Mateo 6:19-34). ¿Ruwasqaykiwan Jesusjina yuyasqaykitachu rikuchinki?
Reinonmanta yachasqaykiqa ama wañuchunchu
4. Anchata kapuwasqanchikta munakuptinchik, ¿imapitaq urmaykusunman?
4 Familianchik mikhunayuq, pʼachayuq kananpaqqa llamkʼananchik tiyan. Chaywanpis, anchata llamkʼayllaman qukuptinchik, ñakʼariykunata apamuwasunman. Reinopi creesqanchikta nichkaptinpis, sunqunchikpitaq wak imas kaptinkuqa, yachakusqanchikqa wañupunqa (Mateo 13:18-22). Juk kutiqa, juk qhapaq kamachiq Jesusta tapurqa: “[¿]Imata ruwaspataj wiñay kawsayta tariyman?”, nispa. Kay runaqa allinta kawsakuq, runa masintataq yanapaq, chaywanpis kapusqanta anchata munakusqanrayku, mana chaykunata saqiyta atirqachu Jesusta qhatinanpaqqa. Chayrayku, Jesús janaqpachapi kamachinanpaq waqyaptin, mana kasurqachu. Chaypacha Jesús jinata nirqa: “May ñakʼayllata qhapajkunaqa Diospa reinonman yaykonqanku”, nispa (Marcos 10:17-23).
5. a) ¿Imawantaq Timoteo kusisqa kanan karqari, imaraykutaq? b) ¿Imaynatá Satanás qullqita munapayaywan urmachiwasunman?
5 Chaymanta unayninman, Timoteo may qhapaq Efeso llaqtapi tiyakuchkaptin, apóstol Pabloqa jinata Timoteoman qillqarqa: “Kay pachamanqa mana imayoj jamorqanchej, jinallataj ni imata kaymanta apasunchu. Chayrayku mikhunayoj, pʼachayoj kaspaqa, chaywan sonqo juntʼasqa kakunanchej” tiyan, nispa. Tukuypis llamkʼananchik tiyan familianchik, ‘mikhunayuq, pʼachayuq kananpaqqa’. Chaywanpis apóstol Pablo willawanchik: “Qhapajyayta munajkunarí sajra munaywan atipachikuspa, tojllapi jina urmanku imaymana pierdechej wampu munapayaykunaman. Chaykunaqa runasta mana allin kawsayman tanqaykunku, chinkaymantaj”, nispa. Satanasqa may yuyayniyuq. Qallarinapaqqa runata pisisitullataraq muskichin, chaymantataq astawan matʼin. Ichapis wak llamkʼay ñuqanchikpaq rikhurinman, astawan qullqita japʼinapaq; chayri patronninchik astawan pagawasunman. Chaywanpis tukuy kaykunaqa, tiempota qhichuwasunman manaña runaman Diosmanta yachachiyta atinanchikpaq, nitaq tantakuykunaman riyta atinanchikpaq. Mana allinta qhawakusunchik chayqa, qullqita munapayayqa Diospa Reinonta munakusqanchikta wañuchinqa. Pablo jinata nirqa: “Chayta munapayaspa, wakenqa cheqa creeymanta tʼaqakorqanku, ashkha imaymana llakiykunawantaj ñakʼarerqanku”, nispa (1 Timoteo 6:7-10).
6. a) ¿Imatataq ruwananchik tiyan mana qullqi munapayaywan atipachikunanchikpaq? b) Kunan mana qullqi tarikuptinpis, ¿imatataq Diosmanta suyasunmanri?
6 Chantapis Pablo munakusqanrayku jinata Timoteota kʼamirirqa: “Karunchakuy chay tukuy imasmanta [...]. Creeyrayku, chay sumaj tinkuypi kallpakuy”, nispa (1 Timoteo 6:11, 12). Kallpachakunanchik tiyan ama kay pachap qullqi munapayayninwan atipachikunanchikpaq. Jehová munasqanta tukuy sunquwan ruwasunchik chayqa, pay mana jaykʼaq saqiwasunchu. Llaqtanchikpi tukuy ima wichariykuptinpis, mana llamkʼay kaptinpis, Diosqa sapa pʼunchay mana pisichiwasunchu. Jinata Pablo qillqarqa: “Kawsayniykichejpi amapuni qolqemanta wañusqachu kaychej. Manachayqa imachus kunan kapususqaykichejllawan sonqo juntʼasqa kaychej, imaraykuchus Dios nerqa: Mana wijchʼurparisqaykichu, nitaj saqerparisqaykichu, nispa. Chayrayku tukuy sonqo niyta atinchej: Señorqa yanapawajniy, manataj manchachikusajchu. [¿]Imanawanqataj runa kasqari?”, nispa (Hebreos 13:5, 6). Jinallataq kamachiq David qillqarqa: “Noqa wayna karqani, kunantaj machuña kani; ni jaykʼajpis kʼacha runataqa wijchʼusqata rikorqanichu”, nispa (Salmo 37:25).
¿Imatataq ñawpa discipulokuna ruwarqanku?
7. Runaman willamuchkaptinku, ¿imatataq discipulokuna ruwananku karqari, imaraykutaq chayta ruwananku karqa?
7 Jesusqa apostolkunaman allinta yachachiytawan, Israel llaqtapi jinata willamunankupaq kacharqa: “Diospa janaj pacha reinon qayllamunña”, nispa. ¡May sumaq chay willay karqa! Imaraykuchus Cristoqa, Diospa Reinonmanta kamachiqnin, paykunawan kachkarqa. Apostolkuna Diospa munayninta ruwanapaq qusqa kasqankurayku, Jesusqa jinata Diospi atienekunankuta nirqa: “Ama imatapis ñan puriypaj apakuychejchu, ni tojnuta, ni wayaqata, ni tʼantata, nitaj qolqeta, nillataj iskay pʼachastapis. Mayqen wasiman yaykuspapis, chaypi kakuychej ripunaykichejkama”, nispa (Mateo 10:5-10; Lucas 9:1-6). Jehovataq wak kʼacha sunqu israelitakunata paykunaman tukuy imata qunankupaq tanqarqa.
8. a) ¿Imaraykutaq Jesús wak kamachiykunata apostolesninman qurqa? b) ¿Imatataq discipulokuna ñawpaqta maskʼananku karqa?
8 Wañuynin qayllapiña kachkaptin, Jesusqa apostolesninta qhatiykachakunanta yachaspa, paykunata jukjinamanta wakichikuspa willamunankuta nirqa. Jesusqa apostolkunata, manaña imatapis israelitasmanta japʼinankuta nirqa. Astawanpis manaña Israel llaqtallapichu willananku karqa. Chaypaqqa wayaqata, tʼantata, ima apakunanku karqa. Jinapis ñawpaqtaqa Jehovap Reinonta chiqan kaynintawan maskʼananku karqa, Jehovataq paykunata, mikhunata, chiripaq jarkʼaykunata tarinankupaq yanaparqa (Lucas 22:35-37).
9. ¿Imaynatá apóstol Pablo llamkʼaspapis, Diospa munayninta ñawpaqta maskʼasqanta rikuchirqa, chantapis ima nispataq kʼamiriwanchik?
9 Apóstol Pabloqa Jesús nisqanta tukuy sunquwan kasukurqa, kawsayninpiqa Diospa munayninta tukuy imamanta ñawpaqman churarqa (Hechos 20:24, 25). Chaywanpis, Diosmanta willanapaq maymanpis chayaytawan, mikhunanpaq toldosta ruwaspa llamkʼaq; mana pipis imatapis jaywananta suyaqchu (Hechos 18:1-4; 1 Tesalonicenses 2:9). Hermanokuna payta waqyarikuptinku, chayri regalosta jaywariptinku, payqa tukuy sunquwan japʼikuq (Hechos 16:15, 34; Filipenses 4:15-17). Pabloqa, cristianosta Diosmanta willanankuta nirqa, chaywanpis mana familiankuta yarqhachinankuchu karqa, manaqa iskayninta allinta juntʼanankuta munarqa. Llamkʼanankuta, familiankuta munakunankuta, kapusqankuwantaq wakkunaman yanapanankuta nirqa (Efesios 4:28; 2 Tesalonicenses 3:7-12). Diospi atienekunankuta yachachirqa, mana qullqipichu, nitaq kapusqankupichu. Chantapis kawsayninkuwan Diospa Reinonta astawan sumaq paykunapaq kasqanta rikuchinankuta nirqa (Filipenses 1:9-11).
Reinota ñawpaqman kawsayninchikpi churana
10. ¿Imataq ñawpaqta Diospa Reinon maskʼay niyta munan?
10 ¿Machkhatataq Reinonmanta willananchik tiyan? Chayqa atisqanchikmanjina, Diosta munakusqanchikmanjinataq kanqa. Tʼukuriy, Jesusqa mana nirqachu: “Mana imata ruwachkaptiykichik Reinota maskʼaychik” nispa. Chay Reino may sumaq kasqanta yachasqanrayku jinata nirqa: “Astawanqa, Diospa reinonta maskʼaychej”, nispa (Lucas 12:31). Yaqha tukuypis kunan familianchikpaq llamkʼananchik tiyan. Iñiyniyuq kanchik chayqa, Diostataq munakunchik chayqa, Dios munasqanta ruwanapaq kawsasunchik, manataq familianchikta yarqhachisunchu (1 Timoteo 5:8).
11. a) ¿Imaynatá Jesús mana kinkintachu Diospa ruwananchikta yachachirqa? b) ¿Imataq wakinkunata jarkʼanman mana astawan ruwayta atinankupaq?
11 Wakinkunaqa, wakkunamanta nisqaqa, astawan runaman willayta atinku. Chaywanpis Jesús runap sunqunmanta parlachkaspa, allin jallpʼaman rikchʼakuq sunquqa, puquyniyuq kananta nirqa, ¿machkhataq sapa runa puqunan karqari? Atisqankumanjina. Wakinkunaqa may kuraqña kanku, unqusqa kanku, jatun familiayuq kanku. Jinapis Diosta munakuqkunaqa runaman yachachillanqankupuni (Mateo 13:23).
12. ¿Imapitaq waynakuna, sipaskuna tʼukurinanku kanman?
12 Astawan ruwanapaqqa, imatachus ruwayta munasqanchikta ñawpaqinchikman churakuna tiyan. Waynakuna, sipaskunapis, kʼajaywan yachachiq Timoteo ruwasqanpi, tʼukurinanku tiyan (Filipenses 2:19-22). Yachay wasipi yachaqayta tukuytawan, ¿manachu may sumaq kanman tukuy tiempo Diospaq llamkʼay? Machu runakunapis, astawan Diospaq ruwaspa tʼinkakunata japʼinqanku.
13. a) ¿Pitaq niwasunchik machkhatachus runaman willananchikta? b) Diospa Reinonta ñawpaqta maskʼaptinchik, ¿imatataq rikuchisunchik?
13 Astawan willayta atiqkunawan qhawanakunamantaqa, ñuqanchik iñiyninchikrayku, Diosta munakusqanchikrayku astawan allinta Diospaq llamkʼananchik tiyan, tukuy atisqanchikmanjina Diospa munayninta ruwanapaq (Romanos 14:10-12; Gálatas 6:4, 5). Satanás Jobpa pʼunchayninpijina, runapaqqa qhapaqyay, tukuy imayuq kay, allinta kawsakuyta munay ima, astawan sumaq Diosta yupaychanamanta kasqanta nichkan. Nisunman Supayqa runa mana tukuy sunqu Diosta yupaychasqanta nin. Chayrayku, Diospa Reinonta ñawpaqta maskʼanchik chayqa, sutʼimanta kawsayninchikwan Diosta yupaychay imamantapis astawan sumaq kasqanta riqsichikunchik, Supay llulla kasqantataq rikuchisunchik. Chantapis ruwasqanchikwan, siminchikwan ima, Jehovata munakusqanchikta, kamachiyninta munakusqanchikta, runata munakusqanchiktapis rikuchillasuntaq (Job 1:9-11; 2:4, 5; Proverbios 27:11).
14. a) ¿Imaraykutaq ñawpaqmanta ruwananchikta wakichikunanchik tiyan? b) ¿Machkhatataq wakin Jehovamanta sutʼinchaqkuna runaman willanku?
14 Ñawpaqmanta imatachus ruwananchikta wakichikuptinchik mana tiemponchikta usuchisunchikchu. Diosninchikpis ‘pʼunchaykunata churakun’ parlasqanta juntʼananpaq (Éxodo 9:5; Efesios 1:10). Atikuptinqa, sapa semanapi juk pʼunchayta, chayri iskayta, wakichikuna willaq lluqsinanchikpaq. Waranqa waranqa Jehovamanta sutʼinchaqkuna tukuy Jallpʼamanta precursor auxiliarjina willanku, paykunaqa sapa pʼunchay 2 horata runaman willanku. Wak waranqa waranqa precursor regularkuna 2 hora khuskanniyuqta runaman willallankutaq. Precursores especiales, misioneros ima astawanraq runaman willamunku. Chantapis tukuy runaman ñanpi, plazapi, tukuyniqpi, uyariyta munaqkunaman, Diosmanta willananchik tiyan (Juan 4:7-15). Tukuy runaman atisqanchikmanjina Diospa Reinonmanta willananchik tiyan. Jesús jinata nirqa: “Janaj pacha reinomanta evangelio tukuynejpi willasqa kanqa, tukuy runas yachanankupaj; chaypachamá tukukoyqa jamonqa”, nispa (Mateo 24:14; Efesios 5:15-17).
15. Runaman willamunallapaqpuni, ¿imaraykutaq kay 1 Corintios 15:58 nisqan may sumaq kasqanta niwaq?
15 Tukuy Jallpʼapi Jehovamanta sutʼinchaqkuna, tukuy llaqtamanta juk runajinalla Diospa munasqanta juntʼachkanku. Paykunaqa kay kʼamiriyta sunqunkupi japʼikunku: “Sinchʼita sayaychej mana saykʼuspa, wiñaspapuni Señorpa ruwaynimpi, imaraykuchus yachankichej Señorpa sutimpi ruwasqaykichejqa mana qhasipajchu kasqanta” (1 Corintios 15:58).
Yuyarinapaq
• Jesús ‘ñawpaqtaqa Diospa Reinonta maskʼaychik”, nichkaptin, ¿imatataq qhipaman churananchikta nichkarqa?
• ¿Imaynatá familianchikpaq llamkʼayta qhawananchik tiyan? ¿Imaynatataq Diosninchik yanapawasunchik?
• ¿Imatataq ruwasunman astawan ruwayta munaptinchik?
[107 paginapi dibujo/foto]
Jehovamanta sutʼinchaqkuna manaraq Diospa pʼunchaynin jamuchkaptin tukuyniqpi Reinomanta willachkanku