CAPÍTULO 22
“Diosta yupaychay”
KAYTA YACHAKUSUN: Ezequiel libropi imastachus yachakusqanchejta, kay tiempopi qhepamanpis imaynatachus yanapanawanchejta.
1, 2. 1) ¿Imata ruwaytataj sapa ujninchej ajllakunanchej tiyan? 2) ¿Imatá ruwarqa uj ángel Juan yupaychayta munajtin?
SAPA ujninchej kay tapuyta kutichinanchej tiyan: “¿Pitá yupaychasaj?”. Ashkha religiones kasqanrayku runasqa ninkuman chay tapuy mana kutichiy atina kasqanta. Jinapis iskaylla tiyan ajllakunapaj: Jehová Diosta yupaychasunman chayri Satanás Diablota yupaychasunman.
2 Satanasqa payta yupaychanankumanta wañurishan. Jesusta juchaman urmachiyta munashajtin chaytapuni munarqa. Kay libroj ñaupaj capitulonpi yachakorqanchej jina, Diabloqa jallpʼantinmanta tukuy nacionesta Jesusman qoyta munarqa. Chaypaj, ¿imata ruwanantataj Jesusta nerqa? “Uj kutillatapis” yupaychananta nerqa (Mat. 4:9). Apóstol Juanman mosqoypi jina rikucherqa chay angeltaj mana yupaychachikuyta munarqachu (Apocalipsis 22:8, 9 leey). Juan yupaychayta munashajtin, chay angelqa kʼumuykukoj sonqo kasqanrayku nerqa: “¡Ama chayta ruwaychu!”, nispa. Yupaychaway ninantaqa chay ángel kayta kamacherqa: “Diosta yupaychay”, nispa.
3. 1) ¿Imata ruwanapajtaj kay libro yanapawanchej? 2) ¿Imastá kay capitulopi yachakusunchej?
3 Kay libroqa chay angelpa nisqanta ruwanapaj yanapawanchej: Jehová Diosllata yupaychanapaj (Deu. 10:20; Mat. 4:10). Kunanqa watejmanta qhawarisun Ezequielpa rikusqan imastachus Jehovallata yupaychanamanta yachachiwasqanchejta. Chantataj Bibliaj yanapayninwan qhepaman kay jallpʼapi tiyakojkuna tukuyninku qhepa kaj pruebaman churasqa kanankuta sutʼincharisun. Chay pruebata pasajkunataj Jehovallata yupaychay wiñaypaj sayachisqa kasqanta rikonqanku.
Ezequiel libroqa kinsa imasta yachachiwanchej
4. ¿Ima kinsa imastataj Ezequiel libro yachachiwanchej?
4 Ezequiel libroqa yachachin Jehovata yupaychanapajqa kay kinsa imasta ruwana kasqanta: 1) Jehovallata yupaychana kasqanta, 2) Jehovallata yupaychaspa ujchasqallapuni kana kasqanta, 3) wajkunata munakuna kasqanta. Qhawarina imaynatachus kay libropi ukhunchakusqan profecías, Ezequielpa rikusqasninpis chay kinsa imasta yachachiwasqanchejta.
Ñaupaj kaj yachachiy: Jehovallata yupaychana
5-9. ¿Imastá yachakunchej Jehovallata yupaychana kasqanmanta?
5 Capítulo 3.a Yuyarikuna, Ezequielqa Jehovata rikorqa kʼuychiwan muyurisqata, may atiyniyoj angelestataj pusashajta. Chaytaj kayta sutʼita reparachiwanchej: Tukuy Atiyniyoj Jehovalla yupaychananchejpaj jina kasqanta (Eze. 1:4, 15-28).
6 Capítulo 5. Israelitas templota chʼichichashasqankoqa manchay millaypuni karqa. Ezequiel mosqoypi jina chayta rikusqanqa yachachiwanchej Jehovamanta ni imata pakayta atisqanchejta. Diosqa millay imasta pakaypi ruwajtinchejpis rikuyta atin, imaynatachus kamachisnin santosta yupaychasqankuta rikorqa ajinata. Chay imasta rikuspa mayta sonqonta nanachikun, castigantaj (Eze. 8:1-18).
7 Capítulo 7. Israelta ‘mayta chejnikoj’ nacionesta Jehová juchachasqanqa reparachiwanchej llajtanta ñakʼarichejkunamanta cuentata mañananta (Eze. 25:6). Israelitas waj nacioneswan allinta kausakusqankupis kayta yachachiwanchej: Jehovatapuni kasukunanchej aswan importante kasqanta. Diospa kamachiykunasninta amapuni pisipaj qhawanachu Jehovata mana yupaychaj familiaresninchejta kusichinallapajqa. Nitaj qolqellapi atienekunachu, nillataj gobiernosta apoyanachu, Jehovallata kasukuna.
8 Capítulos 13 chantá 14. Templota jatun orqo patapi rikusqanqa yachachiwanchej Jehovaj sumaj kamachiykunasninta allinta kasukunanchej kasqanta, payllataj waj dioskunamanta aswan patapi kasqanta (Eze. 40:1–48:35).
9 Capítulo 15. Israelta, Judatawan khuchi warmiswan kikinchakusqanqa, yuyarichiwanchej waj diosesta yupaychajtinchejqa Jehová Diosqa manchayta millachikusqanta (Ezequiel 16, 23 capítulos).
Iskay kaj yachachiy: Jehovallata yupaychaspa ujchasqallapuni kana
10-14. ¿Imatá yachakorqanchej Jehovallata yupaychaspa ujchasqallapuni kana kasqanmanta?
10 Capítulo 8. Chay capitulopi yachakorqanchej Jehová llajtanta cuidananpaj “uj michejllata” churananmanta profeciasta. Chaytaj yachachiwanchej Jesuspa kamachiyninpi kaspa tukuywan allinta kausakunata, ujchasqataj kanata (Eze. 34:23, 24; 37:24-28).
11 Capítulo 9. Presos apasqa kajkuna Babiloniamanta llojsimuspa jallpʼankuman kutinankumanta profeciasqa Diosta yupaychayta munajkunaman kayta yachachin: Jehovallata yupaychajkunaqa llulla religionmanta tʼaqasqata tʼaqakunanku tiyan, nitaj ruwaykunasninwan chimpachikunankuchu tiyan. Maymanta kaspapis, imayna rijchʼayniyoj kaspapis, wajcha, qhapaj kaspapis ñaupajta ima religionniyoj kaspapis tukuyninchej Diospa llajtanpi ujchasqallapuni kananchej tiyan (Eze. 11:17, 18; 12:24; Juan 17:20-23).
12 Capítulo 10. Chʼaki tullus kausarimusqankuta Ezequiel rikusqanqa ujchasqapuni kana kasqanta yachachiwanchej. Jehovaj llajtanqa watejmanta sayarichisqa karqa. Jehovallata yupaychashan, uj ejército jinataj ujchasqa ñaupajman rishan. Noqanchejtaj chaypi kasqanchejta may jatunpaj qhawanchej (Eze. 37:1-14).
13 Capítulo 12. Iskay kʼaspis uj kʼaspillaman tukusqankumanta profeciaqa ujchasqapuni kana kasqanta yachachiwanchej. Imaynatachus chay profecía ajllasqa cristianospi, waj ovejaspipis juntʼakusqanta yachayqa creeyninchejta wiñachin. Kay mundomanta runas politicarayku, religionrayku tʼaqanasqa kajtinkupis noqanchejqa ujchasqa kanchej munanakusqanchejrayku, Diostapis kasukusqanchejrayku (Eze. 37:15-23).
14 Capítulo 16. Tinta churanayoj runata, wañuchinapaj armasniyoj runastawan Ezequiel rikusqanqa kayta yachachiwanchej: “Manchay ñakʼariy” chayamojtin Jehovata yupaychajkunalla marcasqa kayta atenqanku salvakunankupaj (Mat. 24:21; Eze. 9:1-11).
Kinsa kaj yachachiy: Wajkunata munakuna
15-18. 1) ¿Imajtín munakuyniyojllapuni kananchej tiyan? 2) ¿Imaynasmantá munakuyta rikuchisunman?
15 Capítulo 4. Tawa kausajkunata Ezequiel rikusqanqa imaynachus Jehová kasqanta sutʼinchawanchej, astawanqa munakuyniyoj kasqanta. Wajkunata parlasqanchejwan ruwasqanchejwan munakusqanchejta rikuchejtinchejqa, sutʼi yachakonqa Jehovaqa Diosninchejpuni kasqanta (Eze. 1:5-14; 1 Juan 4:8).
16 Capítulos 6 chantá 11. Diosqa munakuyniyoj kasqanrayku qhawaj guardiasta churarqa Ezequielta jina. Diosqa munakuy kasqanrayku mana munanchu ni pipis chinkachisqa kananta, Satanaspa gobiernon chinkachisqa kashajtin (2 Ped. 3:9). Noqanchejpis Jehovaj munakuyninta rikuchiyta atinchej, kay tiempopi qhawaj guardiata willaypi yanapakuspa (Eze. 33:1-9).
17 Capítulos 17 chantá 18. Jehovaqa yachan ashkhas khuyakuyninta mana japʼikunankuta, kasukoj kamachisnintapis tukuchiyta munanankuta. ‘Magog jallpʼamanta Gog’ Diospa llajtanpa contranta sayaykojtin Jehovaqa paykunata munakusqanrayku jarkʼakonqa. Noqanchejpis runasta munakusqanchejrayku tukuy atisqanchejta willasunchej llajtanta ñakʼarichejkunata Jehová chinkarparichinanta (Eze. 38:1–39:20; 2 Tes. 1:6, 7).
18 Capítulos 19, 20 chantá 21. Jehovaj munakuynenqa sutʼita rikukun kausayta qoj yakuyoj mayuta, jallpʼata tʼaqakusqantapis Ezequiel rikusqanpi. Jehovaj munakuynenqa aswan sutʼita rikukun wawanpa kausayninta noqanchejrayku qosqanpi. Ezequielpa rikusqantaj imaynatachus Jesuspa wañuynin yanapawasqanchejta sutʼinchan: Juchasninchejmanta perdonasqa kayta atinchej, Diospa familianmanta kaspataj mana juchayoj runaman tukuyta atinchej. Noqanchejpis runasta munakusqanchejrayku imastachus Jehová wawanpi creejkunaman qhepaman qonanmanta parlarinchej (Eze. 45:1-7; 47:1–48:35; Apo. 21:1-4; 22:17).
Waranqa watasta kamachiytawan Jehovaman Gobiernota jaywaponqanku
19. ¿Imatá Jesús ruwanqa waranqa watasta kamachishaspa? (“Qhepa kaj pruebamanta” nisqa recuadrota leeriy).
19 Jesús waranqa watasta kamachishajtin may chhika runasta kausarichenqa, chinkachenqataj ‘enemigonchej wañuypa’ rikhurichisqan ñakʼariykunata (1 Cor. 15:26; Mar. 5:38-42; Hech. 24:15). Adanwan Evawan juchallikusqankumantapacha runasqa may llakiyta kausakunku. Jesustajrí runasta kausarichisqanman jina chay llakiy kausaymanta samarichenqa, sumaj kausaytataj qonqa imaynatachus Adanwan Evawan niraj juchallikushajtinku kausay karqa ajinata. Wañuyninrayku allinchanqa ima ñakʼariykunatachus rikhuricherqanku onqoykuna, guerras, yarqhay ima chaykunata. Kaytawan ruwanqa: Adanmanta herenciata jina japʼisqanchej juchata chinkasqata chinkachenqa (Rom. 5:18, 19). Jesusqa “Diabloj ruwasqasninta” qʼalata tukuchenqa (1 Juan 3:8).
Kausarimojkunaqa sumaj kausayta japʼenqanku, imaynatachus Adanwan Evawan niraj juchallikushajtinku kausay karqa ajinata
20. ¿Imaraykutaj nisunman Jesuspis 144.000 kamachejkunapis kʼumuykukoj sonqo kasqankuta rikuchinankuta? (Qallariypi kaj dibujota qhawariy).
20 (1 Corintios 15:24-28 leey). Jehovaj munayninman jina tukuy runasña mana juchayoj kajtinku, jallpʼapis uj paraisoña kajtin, ¿imataj pasanqa? Jesuspis paywan 144.000 kamachejkunapis manchay kʼumuykukoj sonqo kasqankuta rikuchenqanku: Gobiernota Jehovaman jaywaponqanku. Waranqa watasta autoridadniyoj kasqankuta tukuy sonqo saqeponqanku. Gobiernopi kaspa imastachus ruwasqankutaj wiñaypaj kanqa.
Qhepa kaj prueba
21, 22. 1) ¿Imayna kausaytaj kanqa waranqa watas tukukuyta? 2) ¿Imaraykutaj Jehová Satanasta demoniosnintapis kacharenqa?
21 Chantá Jehovaqa kay jallpʼapi kamachisninpi atienekusqanrayku uj tʼukuna imata ruwanqa: Kamachenqa Satanaspis supaykunasninpis chinkay ukhupi waranqa watasta wisqʼasqa kasqankumanta kacharisqa kanankuta (Apocalipsis 20:1-3 leey). Llojsimuspataj kay jallpʼata waj jinata taripanqanku. Armagedón ñaupajta Satanasqa casi tukuy runasta chʼaukiyaj, chejninakusqankuraykutaj tʼaqanasqa kasharqanku (Apo. 12:9). Waranqa watas tukukojtintaj tukuy runasqa Jehovata yupaychaspa ujchasqa munakuyniyoj familia kanqanku. Jallpʼaqa uj sumaj paraíso kanqa.
22 ¿Imaraykutaj Jehová Satanasta supaykunasnintawan kacharinman chay jina llimphu jallpʼamanri? Waranqa watas tukukuyta kausajkunamanta ashkhasqa manaraj pruebaman churasqa karqankuchu. Ashkhasqa mana Jehovata rejsispalla wañuporqanku, paraisopitaj kausarimorqanku. Paykunata kausarichiytawan Jehovaqa tukuy ima necesitasqankuta qorqa kausakunankupaj, payta sirvinankupajpis. Paykunaqa sajra kajta ruwanankupaj ni jaykʼaj tanqasqachu karqanku Jehovata munakoj kamachisnin chaupillapi tiyakusqankurayku. Chayrayku Satanasqa Jobmanta jina paykunamanta nillanmantaj Diostaqa jarkʼakusqanraykulla, bendecisqanraykulla sirvisqankuta (Job 1:9, 10). Chayrayku niraj Jehová sutisninchejta wiñaypaj kausay libropi qhelqashaspa rikuchinanchejta munanqa tukuy sonqopuni kasukuyta munasqanchejta, paytataj Tatanchejta jina, Kamachejninchejta jinataj qhawasqanchejta (Apo. 20:12, 15).
23. ¿Imatataj sapa ujninchej ajllakunanchej kanqa?
23 Satanasqa uj pisi tiempota runasta Diosmanta karunchayta munanqa. Chay kanqa qhepa kaj prueba. ¿Imaynataj chay prueba kanqa? Sapa ujninchej Adán jina, Eva jina ajllakunanchej kanqa: Jehovata yupaychaytachus, kamachiykunasninta kasukuytachus, gobiernonmanpis sayasqa kaytachus chayri Diospa contranta sayaykuytachus, Diablomantaj kutisqa kaytachus.
24. ¿Imaraykutaj oqharikojkunata ‘Gogwan Magogwan’ kasqankuta nikun?
24 (Apocalipsis 20:7-10 leey). Waranqa watas pasayta Diospa contranta oqharikojkunaqa ‘Gog’ nisqa kanqanku ‘Magog’ nisqa kanqanku. Ajina sutichasqa kanqanku Ezequielpa profecianmanta ‘Magog jallpʼamanta Gogman’ rijchʼakusqankurayku (Eze. 38:2). Magogmanta Gogwan ninakoj ujchasqa nacionesqa Jehovaj Gobiernonpa enemigosnin kanku, manchay ñakʼariy tiempopitaj Diospa llajtanpa contranta oqharikonqanku. Cristo waranqa watasta kamachiyta tukusqantawan Diospa contranta oqharikojkunataqa ‘naciones’ nikullantaj. ¿Imajtin? Chay waranqa wataspi jallpʼaqa manaña nacionespi tʼaqasqachu kanqa, tukuy runas Diospa Gobiernonpa kamachiynillanpi kanqanku. Uj nacionlla kasunchej. Chay oqharikojkunata ‘Gogwan Magogwan’ nispa, chantá ‘naciones’ nispa profeciaqa nishan Satanás runasta tʼaqanachinanta, Diospa llajtanmantapis wakinta karunchachinanta. Ni pipis tanqasqachu kanqa Diabloman kutikunanpaj. Tukuyninchej mana juchayoj kasqanchejrayku pimanchus kutikunanchejta ajllakunanchej kanqa.
25, 26. 1) ¿May chhika runastaj Satanasman ujchaykukonqanku? 2) ¿Imataj kanqa oqharikojkunamanta?
25 ¿Mashkha runastaj Satanasman ujchaykukonqanku? Oqharikojkunaqa “mar qochapi kaj tʼiyu jina” kanqanku. Chaywanqa mana nishanchu kay jallpʼamanta may chhika runaspuni oqharikunankuta. ¿Imajtín chayta ninchej? Kaypi tʼukurina, Jehovaqa Abrahanman nerqa miraynin “mar qocha kantupi tʼiyu” chhika kananta (Gén. 22:17, 18). Mirayninmanta kajkunataj 144.001 kanku (Gál. 3:16, 29). Ashkhalla kajtinkupis, tukuy runaswan kikinchasqaqa pisilla kanku. Ajinallataj Satanasman ujchaykukojkunapis, ashkhaslla kajtinkupis mana may chhikapunichu kanqanku. Chayrayku chay oqharikojkunaqa mana Diospa kamachisninta chinkachinankupaj jinachu kanqanku.
26 Oqharikojkunaqa niraj imapi tukuchisqa kanqanku. Paykunaqa Satanaswan khuska, supaykunasninwan khuska chinkachisqa kanqanku, nitaj jaykʼajpis ujtawan kausarimuyta atenqankuñachu. Mana allin imasta ruwasqallankutaña wiñaypaj yuyarikusun, castigasqa kasqankutapis (Apo. 20:10).
27-29. ¿Imaynatá kausakonqanku qhepa kaj pruebata pasajkuna?
27 Qhepa kaj pruebata pasajkunaj sutisninkutaj, wiñaypaj “kausay libropi” qhelqasqa kanqa (Apo. 20:15). Chaymantataj Jehovata kasukoj tukuy wawasnenqa ujchasqa familia jina kausakonqanku, paytataj yupaychanqanku, paylla yupaychanapaj jina kasqanrayku.
28 Qhepaman kausayqa may sumajpuni kanqa: Ni qanpis ni munasqa familiaresniykipis ujtawan sufrinkichejñachu. Trabajoyki kusichisonqa, sumaj amigosniyojtaj kanki. Chaypacha Jehovaqa cheqan runapaj qhawasonqa, manaña juchayoj kasqaykirayku. Manaña imapis jarkʼawasunchu Dioswan allinta kausakunanchejmanta. Cielopi, kay jallpʼapipis Jehovata mana pantaspa yupaychakonqa. Chaymin aswan sumaj kanqa. Chaypachamá tukuypis Jehovallata yupaychanqanku.
29 ¿Qanrí chaypichu kanki chayta rikunaykipaj? Ezequiel libroj kay kinsa yachachiykunasninta ruwaspaqa chaypi kayta atinki: Jehovallata yupaychajtiyki, Jehovata yupaychaspa ujchasqallapuni kajtiyki, wajkunatapis munakojtiyki. Tukuchanapaj Ezequielpa profeciasnenqa waj sumaj yachachiyta qollawanchejtaj. ¿Mayqentaj chay?
“Yachanqanku noqa Jehová Dios kasqayta”
30, 31. 1) ¿Ima niytá munanqa Diospa enemigosninpaj “yachanqanku noqa Jehová Dios kasqayta” nisqan? 2) ¿Diospa kamachisninpajrí ima niytá munanqa chay palabras?
30 Ezequiel libropeqa ashkha kutista kayta nin: “Yachanqanku noqa Jehová Dios kasqayta”, nispa (Eze. 6:10; 39:28). ¿Imataj niyta munanqa chay palabras Diospa enemigosninpaj? Guerrataj wañuytaj paykunata qhatirinanta. Paykunaqa mana Jehová Dios kasqallantachu reparanqanku, imachus sutin niyta munasqantapis ñakʼarisparaj yachanqanku. Sutenqa niyta munan: “Pay imamanpis tukuchin”. “Angelesta kamachej” Jehová Diosqa paykunawan maqanakonqa, “maqanakunapaj wapu” kasqanrayku (1 Sam. 17:45; Éxo. 15:3). Chaypiraj reparanqanku Jehovataqa ni imapis jarkʼayta atisqanta munayninta ruwananpaj.
31 ¿Imataj niyta munanqa Diospa kamachisninpaj “yachanqanku noqa Jehová Dios kasqayta” nisqan? Paykunapajqa niyta munanqa sumaj kausay, sonqo tiyasqa kausakuy ima. Jehovaqa qallariymantapacha munarqa payman rijchʼakuspa kʼachas kananchejta, chaytataj ruwanqapuni (Gén. 1:26). Jehovaqa kunanña Tatanchej jina munakuwajtinchejpis, Michejninchej jina jarkʼakuwajtinchejpis, tumpamantawanqa atipaj Reyninchej kanqa. Chaykamataj Ezequielpa nisqanta tukuy sonqo japʼikuna. Sapa día parlasqanchejwan ruwasqanchejwanpis sutʼita rikuchina yachasqanchejta pichus Jehová kasqanta, imayna Dioschus kasqantapis. Ajinamanta manchay ñakʼariy qallarejtin, mana manchachikusunchu, astawanpis umanchejta oqharisunchej, kacharichisqa kananchej qayllaykamusqanta yachasqanchejrayku (Luc. 21:28). Chay pʼunchay chayamunankama, tukuy atisqanchejta mundontinmanta runasta yanapana, Diosta rejsinankupaj, munakunankupajtaj, payllamin yupaychanapaj jina. Sutin Jehovataj aswan importante (Eze. 28:26).
a Kaykunaqa kay libroj capitulosninpa numerosnin.